Ο π. Νικόλαος λέει στο κείμενό του ότι οδηγός στη διπλοπαραλλαγή είναι οι θέσεις. Όταν επομένως παραλλαγίζεις ΔΙ και ακούγεται σαν ΓΑ και καταλήγεις εντελώς εκεί (π.χ. "εσημειώθη εφ' ημάς"), η παραλλαγή μπορεί να είναι ΔΙ, αλλά η θέση του φθόγγου είναι ΓΑ. Δεν είναι δηλ. θέση Άγια, αλλά θέση Νανα, διφωνίας του πρώτου ήχου. Για να καταλήξεις λοιπόν σε πλ. δ' (Νεαγιε) από θέση Νανα δεν κατεβαίνεις 4 φωνές, αλλά 3. Αν κατέβεις 4 πας σε βαρύ εναρμόνιο (Αανες). Θα πρέπει λοιπόν, σύμφωνα με τη θεωρία σου, να πούμε ότι "σταματάει" η διπλοπαραλλαγή από εκεί και κάτω και η θέση Νανά λογίζεται ως θέση Άγια. Εσύ λοιπόν μας λες στην ουσία ότι μέχρι το "Εσημειώθη εφ' ημάς" είναι διπλοπαραλλαγή και μετά ξαφνικά αναιρείται η διπλοπαραλλαγή! Κι όλ' αυτά στη νέα γραφή, χωρίς φθορές, χωρίς τίποτα! Μα στον "Τάφο σου Σωτήρ", την ομοιότητα του οποίου επικαλείσαι, υπάρχει φθορά! Αν ήταν ίδια περίπτωση κι εδώ, γιατί δεν μπήκε; (αυτό θα έλειπε, φαινόμενο δύσκολο σαν αυτό της διπλοπαραλλαγής να μη δηλώνεται με φθορά στη νέα γραφή, τη στιγμή που δηλώνονται πολύ απλούστερα φαινόμενα).ΛΕΣ ΛΑΘΟΣ ΤΗΝ ΠΑΡΑΛΛΑΓΗ ΕΝΩ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΑΡΑΛΛΑΓΙΣΕΙΣ ΔΙ-ΓΑ-ΒΟΥ ΚΑΙ ΝΑ ΨΑΛΛΕΙΣ(ΜΕΛΟΣ) ΣΑΝ ΓΑ-ΒΟΥ-ΠΑ.
Αυτή είναι και μια δική μου υπόνοια, που παραμένει όμως στη σφαίρα της φαντασίας, καθότι δεν το έχω ψάξει το θέμα. Κι όταν δεν έχω ψάξει κάτι, δεν κάθομαι να γράφω θριαμβολογίες τύπου "διπλοπαραλλαγής", σαν το Σολδάτο. Ας αναφέρουμε λοιπόν μόνο τα δεδομένα: πράγματι, αν συγκρίνουμε τις φράσεις του Δ' με κατάληξη τον ΠΑ, όπου λέμε ότι κάνει α' ήχο, με αυτές του "Επεφάνης", θα παρατηρήσουμε μια κάποια ομοιότητα. Τελείως πρόχειρα:Παρ' όλα αυτά ας επιστρέψω στην θεωρία να επισημάνω ότι ο Δ' ήχος είναι και Α' ήχος.
Κάπου το γράφει ο Φιλοξένης στο λεξικό του αλλά βλέπουμε και μέλη όπως το ακατάληκτον αργό κεκραγάριο αλλά και καταλήξεις α' ήχου στα ειρμολογικά του Δ'
- "Τη οι-κου-μέ-ε-ε-ε-νη" = ΓΑ-ΓΑ-ΓΑ-ΒΟΥ-ΠΑ-ΒΟΥ-ΓΑ-ΠΑ
- "Κυ-υ-υ-ρι-ιι-ιι-ε" (από το Κύριε εκέκραξα στη φράση "εισάκουσόν μου Κύριε") = ΓΑ-ΓΑ-ΒΟΥ-ΔΙ-ΓΑ-ΒΟΥΠΑ-ΒΟΥΠΑ-ΠΑ
Βλέπουμε ότι ο πρώτος ΒΟΥ και στις δύο περιπτώσεις είναι ρυθμικά στη θέση, μετά ακολουθεί μια μικρή ανάβαση και κατάληξη στο ΠΑ. Μήπως εκεί κολλάει ο χαρακτηρισμός ως Δ' ήχου; Μήπως το παλαιό μέλος, που ήταν διαφορετικό, παρείχε αρχικώς μια δικαιολογία για το χαρακτηρισμό του δ' ήχου (λόγω βάσεως -αριθμητικής, δηλ. 4ης κατά σειρά, εξ ου και 4ος ήχος- ή θέσεως, μήπως ο κ. Αρβανίτης γνωρίζει κάτι και μετά άλλαξε το μέλος, αλλά έμεινε ο χαρακτηρισμός του ήχου; Και ο Πέτρος μήπως ήθελε να δικαιολογήσει τον Δ' ήχο και άνοιξε την πέτρα του σκανδάλου, γράφοντάς το σε λέγετο; Και μετά ο Στέφανος "αποκατέστησε" τη μουσική λογική, αλλά και την παλαιά τάξη, κατά τον κ. Αρβανίτη; Όλ' αυτά είναι όμως εικασίες, νομίζω θέλει έρευνα το θέμα ειδικά κατά τη χρονική περίοδο που εμφανίζονται οι πρώτες μελοποιήσεις σε λέγετο, μετά το αρχαίο μέλος, που, όπως μας έχει πει ο κ. Αρβανίτης, κατέληγε σαν πλ.δ', η δε ακουστική εκδοχή του εδώ θυμίζει σε αρκετά σημεία την επικρατούσα σημερινή.
Μα αυτό ακριβώς είναι το πρόβλημα: ότι δεν έχουμε καμία ηχογράφηση παλαιού παραδοσιακού ψάλτη σε καθαρό λέγετο!Εμείς όμως σαν ψάλτες θα πρέπει να ακολουθήσουμε τους μεγάλους δασκάλους και να το ψάλουμε σε λέγετο, σύμφωνα με τα ακούσματα. Αυτό και άλλα μέλη.