Η φθορά του νενανό συνήθως τοποθετείται σε κορυφή 4χορδου για να δηλώσει πορεία προς το βαρυ Ημιτόνιο-Τριμητόνιο-Ημιτόνιο και προς το οξυ Τόνο-Ημιτόνιο. Σε αυτήν την περίπτωση συνήθως επισημαίνεται και με το γράμμα Δ προκειμένου να δηλώσει ακριβώς οτι πρέπει να ακολουθήσουμε την παραλλαγή και τα διαστήματα της σκληρής χρωματικής κλίμακας πΑ-πΑ΄ από τον φθόγγο Δι.
Η ίδια φθορά όμως μπορεί να τεθεί και στους φθόγγους Βου και Ζω και τότε τα διαστήματα προς το βαρύ είναι Ημιτόνιο-Τόνος-Ημιτόνιο, ενώ προς το οξύ Τριμητόνιο-Ημιτόνιο, εντελώς διαφορετικά διαστήματα δηλαδή σε σχέση με την 1η περίπτωση.
Ο μόνος τρόπος για να καταλάβουμε ποια διαστήματα πρέπει να ακολουθήσουμε όταν θα δούμε τη φθορά του νενανό είναι να υπάρχει σημειωμένο το αντίστοιχο γράμμα του φθόγγου της κλίμακας, Β,Δ,Ζ κλπ. (Στην περίπτωση που δεν σημειώνεται συνήθως εννοείται οτι έχουμε να κάνουμε με κορυφή 4χορδου και τον φθόγγο Δι).
Παρακάτω επισυνάπτω 3 ενδεικτικές περιπτώσεις φθοράς νενανό (όπου μάλιστα σημειώνεται και το γραμμα Δ) που όμως αν ακολουθήσουμε τα διαστήματα της 1ης περίπτωσης (προς το βαρυ Ημιτόνιο-Τριμητόνιο-Ημιτόνιο), η γραμμή απλά δεν βγαίνει.
Πρόκειται για την γνωστή θέση από το "Άνωθεν οι προφήται" (αν και στο συγκεκριμένο κομμάτι άπαντες ασχολούνται με την ... άλλη επίμαχη θέση, νομίζω πως αυτή εδώ είναι σαφώς πιο επίμαχη).
Αν από την πρώτη φθορά ακολουθήσουμε τα διαστήματα σαν απο τον φθόγγο Δι, τότε όταν φτάσουμε στη 2η φθορά του νενανό το μέλος...κρασάρει.
Είναι νομίζω σαφές πως η γραμμή εδώ ζητάει πλαγιασμό του μέλους στον κάτω Δι, κάτι που δεν επιτυγχάνεται αν ακολουθήσουμε τα διαστήματα με τις υπάρχουσες φθορές.
(Οι Μαϊστορες σε ηχογράφηση του 1988 κάνουν το εξής: αγνοούν εντελώς το πρώτο νενανό, σαν να μην υπάρχει, και λίγο πριν το δευτερο νενανό κάνουν ύφεση τον Βου και πλαγιάζουν το μέλος στον κάτω Δι. Η ηχογραφηση υπάρχει στο θέμα για "τον δεσπότη και αρχιερέα" νομίζω, μαζί με χειρόγραφο στην παλαιά γραφη)
Από το δοξαστάριο του Ιακώβου, δοξαστικό της Παναγίας. Το Δ πάνω στο (μάλλον αχρείαστο) νενανό πάνω στο φθόγγο Βου μόνο προβλήματα προκαλεί διότι μας βάζει να σκεφτούμε πως εκεί στο Βου ύφεση υπάρχει κορυφή 4χορδου και άρα το μέλος θα πρέπει να καταλήξει στο Ζω ύφεση...
Φυσικά αν απλά αγνοήσουμε το Δ (ή αν το κάνουμε Β) ή αν αγνοήσουμε και το νενανό γενικά το μέλος δεν παρουσιάζει κανένα απολύτως πρόβλημα.
Η τελευταία περίπτωση είναι από το Αναστασιματάριο του Κωνσταντίνου, δοξαστικό των μαρτυρικών της 40στής. Φθορά νενανό πάνω στον κΕ με το γράμμα Δ πάλι... Απλά δεν βγαίνει...
Την ίδια ακριβώς θέση χρησιμοποιεί και ο Ιωάννης στο ίδιο κομμάτι και φυσικά δεν βάζει κανένα νενανό εκει. Φαντάζομαι ότι, όπως και παραπάνω, θα έστεκε εαν σημείωνε Ζ ή Β αντί για Δ, προκειμένου να δηλώσει ένα χαμηλό Κε εκεί.
Τι ώθησε τους εξηγητές (Στέφανος και Χουρμούζιος) να βάλουν εκεί νενανό με Δ πάνω; Κεκτημένη ταχύτητα; Τυπογραφική αβλεψία; Προσθήκη κάποιου τρίτου που νόμισε πως έτσι είναι πιο σωστό;
Όπως και να χει, όταν βλέπετε νενανώ ή νενανό διπλοτσεκάρετε να είστε σίγουροι οτι εχει νόημα και δεν είναι απατηλό...!
Η ίδια φθορά όμως μπορεί να τεθεί και στους φθόγγους Βου και Ζω και τότε τα διαστήματα προς το βαρύ είναι Ημιτόνιο-Τόνος-Ημιτόνιο, ενώ προς το οξύ Τριμητόνιο-Ημιτόνιο, εντελώς διαφορετικά διαστήματα δηλαδή σε σχέση με την 1η περίπτωση.
Ο μόνος τρόπος για να καταλάβουμε ποια διαστήματα πρέπει να ακολουθήσουμε όταν θα δούμε τη φθορά του νενανό είναι να υπάρχει σημειωμένο το αντίστοιχο γράμμα του φθόγγου της κλίμακας, Β,Δ,Ζ κλπ. (Στην περίπτωση που δεν σημειώνεται συνήθως εννοείται οτι έχουμε να κάνουμε με κορυφή 4χορδου και τον φθόγγο Δι).
Παρακάτω επισυνάπτω 3 ενδεικτικές περιπτώσεις φθοράς νενανό (όπου μάλιστα σημειώνεται και το γραμμα Δ) που όμως αν ακολουθήσουμε τα διαστήματα της 1ης περίπτωσης (προς το βαρυ Ημιτόνιο-Τριμητόνιο-Ημιτόνιο), η γραμμή απλά δεν βγαίνει.
Πρόκειται για την γνωστή θέση από το "Άνωθεν οι προφήται" (αν και στο συγκεκριμένο κομμάτι άπαντες ασχολούνται με την ... άλλη επίμαχη θέση, νομίζω πως αυτή εδώ είναι σαφώς πιο επίμαχη).
Αν από την πρώτη φθορά ακολουθήσουμε τα διαστήματα σαν απο τον φθόγγο Δι, τότε όταν φτάσουμε στη 2η φθορά του νενανό το μέλος...κρασάρει.
Είναι νομίζω σαφές πως η γραμμή εδώ ζητάει πλαγιασμό του μέλους στον κάτω Δι, κάτι που δεν επιτυγχάνεται αν ακολουθήσουμε τα διαστήματα με τις υπάρχουσες φθορές.
(Οι Μαϊστορες σε ηχογράφηση του 1988 κάνουν το εξής: αγνοούν εντελώς το πρώτο νενανό, σαν να μην υπάρχει, και λίγο πριν το δευτερο νενανό κάνουν ύφεση τον Βου και πλαγιάζουν το μέλος στον κάτω Δι. Η ηχογραφηση υπάρχει στο θέμα για "τον δεσπότη και αρχιερέα" νομίζω, μαζί με χειρόγραφο στην παλαιά γραφη)
Από το δοξαστάριο του Ιακώβου, δοξαστικό της Παναγίας. Το Δ πάνω στο (μάλλον αχρείαστο) νενανό πάνω στο φθόγγο Βου μόνο προβλήματα προκαλεί διότι μας βάζει να σκεφτούμε πως εκεί στο Βου ύφεση υπάρχει κορυφή 4χορδου και άρα το μέλος θα πρέπει να καταλήξει στο Ζω ύφεση...
Φυσικά αν απλά αγνοήσουμε το Δ (ή αν το κάνουμε Β) ή αν αγνοήσουμε και το νενανό γενικά το μέλος δεν παρουσιάζει κανένα απολύτως πρόβλημα.
Η τελευταία περίπτωση είναι από το Αναστασιματάριο του Κωνσταντίνου, δοξαστικό των μαρτυρικών της 40στής. Φθορά νενανό πάνω στον κΕ με το γράμμα Δ πάλι... Απλά δεν βγαίνει...
Την ίδια ακριβώς θέση χρησιμοποιεί και ο Ιωάννης στο ίδιο κομμάτι και φυσικά δεν βάζει κανένα νενανό εκει. Φαντάζομαι ότι, όπως και παραπάνω, θα έστεκε εαν σημείωνε Ζ ή Β αντί για Δ, προκειμένου να δηλώσει ένα χαμηλό Κε εκεί.
Τι ώθησε τους εξηγητές (Στέφανος και Χουρμούζιος) να βάλουν εκεί νενανό με Δ πάνω; Κεκτημένη ταχύτητα; Τυπογραφική αβλεψία; Προσθήκη κάποιου τρίτου που νόμισε πως έτσι είναι πιο σωστό;
Όπως και να χει, όταν βλέπετε νενανώ ή νενανό διπλοτσεκάρετε να είστε σίγουροι οτι εχει νόημα και δεν είναι απατηλό...!