Πληροφοριακά, πες μου πότε ακριβώς έφυγαν. Γιατί εγώ δε θυμάμαι τα τελευταία 30 - 40 χρόνια να λεγόταν κάτι από αυτά.
Χωρίς να θέλω να το υπερασπιστώ, το να μην ψάλλονται πλήρεις στιχολογίες, κανόνες, εις διπλούν τα πάντα κλπ. δεν είναι απαραίτητα έκπτωση. Κάποιες φορές υπάρχει και η "αφαιρετική" μέθοδος στη διδασκαλία και πολύ περισσότερο στη λατρεία που δεν είναι και ακριβώς διδασκαλία. Πχ στη θ. λειτουργία πολλές φράσεις μοιάζουν αποσπασματικές και σα να μη βγαίνει νόημα. Θα μπορούσαν οι Πατέρες να τα αναλύσουν πιο πολύ, αλλά δεν το έκαναν. Κάποια πράγματα ίσως αρκεί να υπάρχουν μόνο στη φαντασία μας και ένα απόσπασμά τους είναι αρκετό. Παράδειγμα το κοινωνικό: με μια σειρά είναι σα να είπες όλο τον ψαλμό. Να το γυρίσουμε σε πολυέλεο ή σε ανάγνωση ψαλτηρίου; Ή να λέμε 40 στίχους αργό παπαδικό μέλος μέχρι το άλλο πρωί;
Επίσης όσον αφορά τις στιχολογίες, κάποτε συνέβαινε το αντίθετο: υπήρχαν μόνο αυτές αλλά όχι τα στιχηρά. Δεν μπορούμε συνέχεια να εισάγουμε υλικό χωρίς να εξάγεται και κάτι. Δεν είμαι σίγουρος αν όλα όλο το λατρευτικό υλικό που διαθέτουμε σχεδιάστηκε για ταυτόχρονη χρήση. Μάλιστα η εποχή μας έχει το καλό ότι τα συνδυάζει όλα με μέτρο. Τυπικό από όλες τις εποχές και τις καταστάσεις.
Αυτός που λέει τον όρθρο σύντομα δεν το κάνει απαραίτητα για να κάνει στη θ. λειτουργία αμανέδες, μπορεί και στη λειτουργία να συνεχίζει έτσι και δεν είναι απαραίτητα κακό.
Στον εσπερινό πηγαίνουν οι ψάλτες που έχουν προσληφθεί για εσπερινούς.. δε νομίζω κάποιος ψάλτης να μην πηγαίνει από επιλογή και να μην απολύεται.
Τα προγράμματα των ψαλτικών υποχρεώσεων (αριθμός ακολουθιών, διάρκεια και περιεχόμενα μέλη) έχουν προκύψει και από την εμπειρία του πόσο αντέχει να ψάλει/διαβάσει κλπ ένας άνθρωπος χωρίς βοήθεια και συχνά χωρίς καν αριστερό ψάλτη.
Φυσικά δε λέω όχι στην επαναφορά εξαφανισμένων μελών, με το σκεπτικό ότι η παράδοση τα απέρριψε και πάει. Κάποια πράγματα μπορεί όντως να χάθηκαν μέσα από διωγμούς και εθνικές συμφορές και όχι λόγω παράδοσης. Απλά να τηρείται ένα μέτρο με τη λογική ουκ εν τω πολλώ το ευ.
Εκεί που συμφωνώ απόλυτα είναι η επιδεικτική ενασχόληση της διοικούσας εκκλησίας με την κοσμική μουσική και γενικώς στις κοσμικές δραστηριότητες (πολιτισμός, περιβάλλον κλπ) με το σκεπτικό να μη μένει πίσω από τον κόσμο..
Κύτταξε, τὸ Μακάριος ἁνήρ, τὸ Θοῦ Κύριε, τὸ Εὐαγγέλιο Ὄρθρου σὲ καθημερινὴ ἑορτὴ, οι Κανόνες, Ἐξαποστειλάρια, Ἀπόστιχα, ἔχουν ἀρχίσει καὶ κόβονται πολὺ, τὰ τελευταία 10-15 χρόνια, ἀρχικὰ κατ' οἰκονομία καὶ σὲ ἐφαρμογὴ τῆς «ἀφαιρετικῆς» μεθόδου ποὺ λὲς καὶ σὺ, τώρα πιὰ κατὰ βούληση καὶ ἀνερυθρίαστα.
Ἡ ἀκολουθία ἔχει μιὰ σειρὰ βασισμενη σὲ θεολογικὰ κριτήρια. Ὅταν πετσοκόβεται, ἁπλὰ ἀναφερόμαστε στὸν ἀναστάσιμο χαρακτήρα καὶ τελειώσαμε. Δὲν εἶναι ἔτσι. Ἢ κάνουμε κάτι καλὰ ἢ κάνουμε κάτι ἄλλο καλά. Ἡ ἀφαιρετικὴ μέθοδος καὶ ἡ οἰκονομία μακροπρόθεσμα δὲν ὠφέλησε, ἁπλῶς ἐπιτάχυνε τὴν ἀποσάθρωση τοῦ εἱρμοῦ τῆς ἀκολουθίας.
Οἱ στιχολογίες καλὲς ἦταν καὶ μιὰ χαρὰ, καὶ παραμένουν ἔτσι, τὰ στιχηρὰ ὅμως μὲ τὴν ἀδυναμία κατανόησης τῶν κειμένων τους μᾶλλον προβληματικὰ καθίστανται. Τὸ ἴδιο καὶ μὲ τοὺς κανόνες. Πράγματα ποὺ δὲν γίνονται ἀντιληπτὰ τείνουν νὰ ἐγκαταλείπονται. Αὐτὸ ἀκριβῶς γίνεται. Ἀφοῦ λοιπὸν ὅλοι μας φοβούμαστε νὰ ασχοληθοῦμε πραγματικὰ μὲ τὸ πρόβλημα τῆς γλώσσας γιὰ πολλοὺς καὶ διάφορους λόγους, ἁπλὰ κόβουμε αὐτὰ ποὺ στὴν πραγματικότητα δὲν γουστάρουμε.
Ἡ Λειτουργία δὲν ἔχει ἀνάγκη, ἔχει διατηρήσει χοντρὰ χοντρὰ τὸ ἀρχαιότατο σχήμα της, γι' αὐτὸ καὶ χωρὶς νὰ κόψουμε τίποτε, τελεῖται σὲ 45 λεπτά.
Ἄλλο λέμε σύντομα τὸν ὄρθρο καὶ ἄλλο κόβουμε ὅ,τι μᾶς κόψει γιὰ χ,ψ λόγους.
Ἐδῶ πλέον φεύγουν οἱ ψάλτες τὴν Κυριακὴ, θὰ βρεθοῦν ἔμμισθοι γιὰ τὸν ἑσπερινό; Ἤδη πληρωνόμαστε τὸ 1/4 μὲ τὸ ζόρι, θὰ πᾶμε καὶ στὸν ἑσπερινό; Μπορεῖ νὰ τὸν διαβάσει ὁ ἐφημέριος ποὺ πληρώνεται κανονικὰ καὶ καλὰ κάνει.
Ἡ τυπικὴ διάταξη ἀφορᾶ καὶ τὸν ἔνα καὶ τοὺς δύο καὶ τοὺς πολλοὺς ψάλτες. Ἄβ δὲν μπορεῖ ὁ ἕνας καὶ μοναδικὸς ψάλτης ἄς περικοπεῖ τελείως ὁ ὄρθρος -εἶναι τιμότερο- καὶ νὰ γίνει ἡ Θ. Λειτουργία ὄμορφα καὶ χωρὶς ἄγχος.
Τὸ μέτρο ἔχει χαθεῖ πλέον στὸ Τυπικό, καθὼς ὑπάρχουν σοβαρὰ λατρευτικὰ-ποιμαντικὰ ζητήματα ποὺ ἡ Ἐκκλησία δὲν ἔχει τὰ κότσια οὕτε κἀν νὰ θίξει ἀκροθιγῶς, φοβούμενη τοὺς ζηλωτὲς καὶ ἄλλους ... Ἔτσι ἔχουμε καταντήσει τὸ λεγόμενο Τυπικὸ κομμάτια lego ποὺ τὰ τοποθετοῦμε ὅπως θέλουμε ἢ ἀλλέως ἄσπρη γάτα μαύρη γάτα ποντίκια νὰ πιάνει ...
ΥΓ. Τίποτε δὲν χάνεται ἀπὸ τὴν παράδοση, τό μόνο ποὺ ἔχει ἤδη χαθεὶ εἶναι οἱ ... πιστοί καὶ δὲν φταίει ὁ κορωνοϊός, αὺτὸς ἁπλὰ ἐπιτάχυνε τὴν διαδιακασία καὶ ξεγύμνωσε γύμνιες δεκαετιῶν ... Κι ἔπεται συνέχεια ...
ΥΓ. Ἔχεις καλὲς ἀπόψεις, ἀλλὰ τὸ ἄστυ ἀπέχει πολὺ ἀπὸ τὴν ἐπαρχία.