π. Νικόλαος Μέζης, περί διπλοπαραλλαγής
Και πώς γίνεται άνευ φθοράς να αλλοιωθεί ο ήχος και να κρατήσω την προηγούμενη παραλλαγή αλλάζοντας μόνο το μέλος, το οποίο πλέον λογικό είναι να μη ακολουθεί το μέλος που η παραλλαγή υποδεικνύει; Πώς γίνεται για παράδειγμα να κρατήσω παραλλαγή ανανες και να λέω ποιότητα νεανές (βλ. "Τον τάφον σου Σωτήρ");- Αυτο μπορεί να γίνει διότι το μέλος δείχνει στο σημείο της αλλαγής την μία ή την άλλη θέση που είναι χαρακτηριστική για κάποιον συγκεκριμένο ήχο. Διότι, δεν μελίζουμε τον α' ήχο όπως τον β', ούτε τον β' όπως τον γ' και τους άλλους ήχους, άλλα ο κάθε ήχος έχει θέσεις που είναι αποκλειστικά δικές του και όταν τις συναντήσουμε σε ένα μέλος δεν είναι ανάγκη να τεθεί φθορά για να αλλοιώσουμε το μέλος. Οι ίδιες οι θέσεις μας οδηγούν. Για να φανεί πώς γίνεται η παραλλαγή να λέει άλλον ήχο και το μέλος άλλο, λέμε για παράδειγμα ότι, κατεβαίνοντας από τον πλ. δ' τρείς φωνές, βρίσκουμε τον ίδιο ήχο, τον πλ. δ', που είναι πλ. δ' μόνο κατά την ποιότητα και την διαδοχή των διαστημάτων (από μέλους) και όχι κατά τον τρόπον της παραλλαγής του Τροχού, διότι κατά τον Τροχό τρείς φωνές κάτω από τον πλ. δ' υπάρχει ο πλ. α' ως εξής:
πλ.δ' (νεαγιε) μία κάτω->βαρύς (αανες), ήτοι Ζω της Νέας Μεθόδου με ποιότητα λεγέτου
βαρύς (αανές) μία κάτω->πλ. β' (νεχέανες), ήτοι κάτω Κε με ποιότητα πλ. α'
πλ. β' (νεχέανες) μία κάτω->πλ. α' (ανέανες), ήτοι κάτω Δι με ποιότητα πλ. δ'.
Διαδοχικά παραλλαγίσαμε αανές (βαρύς) με ποιότητα νεχέανες (λέγετος), νεχέανες (πλ. β') με ποιότητα ανέανες (πλ. α'), και ανέανες (πλ. α') με ποιότητα νεάγιε (πλ. δ') χωρίς να μπεί καμία φθορά. Αυτό λέγεται διπλοπαραλλαγή.
