Δοξαστάριο Πέτρου Πελοποννησίου - Αυτόγραφο Γρηγορίου Πρωτοψάλτου

[Johnsteff]

κ. Γιαννόπουλε,

σας βεβαιώνω πως η επισήμανση εκ μέρους μου των δύο αυτών ανακριβειών σας δεν είχε καθόλου επιθετικό και μικρόψυχο τόνο, ώστε να προκαλέσει τον εκνευρισμό, τον οποίο διαβλέπω στο μήνυμά σας.

Καταρχήν, το ότι υποπέσατε σ' αυτές τις (αδικαιολόγητες από κάθε άποψη) ανακρίβειες, είναι απολύτως βέβαιον και το επιβεβαιώνετε, φυσικά, εκών-άκων, και εσείς ο ίδιος.

Τώρα, δικαιολογίες του τύπου "ο όφις με ηπάτησεν" απορρίπτονται ως απαράδεκτες από την εποχή των πρωτοπλάστων. Βέβαια, το ότι έγραψε τέτοια χοντράδα ο "γνωστός ανά την υφήλιο μουσικολόγος της καθ῾ ημάς ψαλτικής Καθηγητής Γρ. Θ. Στάθης", ότι δηλαδή στην έκδοση του Βουκουρεστίου περιέχεται η εξήγηση του Γρηγορίου, είναι ένα ζήτημα. Και μάλιστα όχι αξιοκαταφρόνητο...

Αλλά στην περίπτωση μας αυτό δεν ενδιαφέρει καθόλου. Σημασία έχει ότι αυτήν την ανακρίβεια την επαναλάμβάνετε και εσείς, πράγμα που όσο κι αν σας ενοχλεί, δεν αλλάζει.

Και μάθετε λοιπόν από μένα, κ. Γιαννόπουλε, και εσείς και ο κ. Στάθης, πως και στις δύο εκδόσεις του Βουκουρεστίου η εξήγηση στην νέα μέθοδο προέρχεται από το χέρι του Χουρμουζίου και όχι του Γρηγορίου.

Άρα, συμπέρασμα: Είτε έχουμε είτε δεν έχουμε στα χέρια μας το αυτόγραφο Δοξαστάριο του Γρηγορίου, τουτέστιν την αυτόγραφη εξήγηση από τον Γρηγόριο του Δοξασταρίου του Πέτρου, αυτό δεν έχει και δεν μπορεί να έχει καμία σχέση με το Δοξαστάριο του Βουκουρεστίου.

κ. Γιαννόπουλε, όσες περισσότερες φορές διαβάζω την παράγραφο που μου υποδεικνύετε, τόσο περισσότερο πείθομαι για το πόσο πρόφανες είναι αυτό που σας επισήμανα. Αγαπητέ μου φίλε, είναι βέβαιο και αναμφισβήτητο πως "η έκδοσή του στο Βουκουρέστι" δεν είναι "το μόνο στοιχείο" που έχουμε εμείς σήμερα για το Δοξαστάριο του Πέτρου. Πολύ περισσότερο στην εξήγηση του Γρηγορίου! Ακριβώς διότι υπάρχει η έκδοση των Παρισίων από τον Θάμυρη, η οποία έκδοση είναι αυτή ακριβώς που διασώζει την εξήγηση του Γρηγορίου. Κάτι που αναγράφεται ξεκάθαρα και στην ίδια, αλλά επιβεβαιώνεται πλέον και από τον κώδικα του κ. Συμεωνίδη.

Και κάτι τελευταίο. Εκ παραδρομής λάθη σε τελικό κείμενο, δεν συγχωρούνται. Εγώ γι' αυτό ακριβώς, όπως σωστά επισημάνατε, διορθώνω πάρα πολλές φορές τα κείμενα μου, ώστε να τους δώσω την τελική τους μορφή και να μην έχουν ακριβώς τέτοιες ανακρίβειες, για τις οποίες θα είμαι βέβαια απόλυτα υπεύθυνος και υπόλογος.

Φυσικά δεν είμαστε αλάθητοι, αλλά επιστημονικές ανακρίβειες δεν συγχωρούνται.

Το ότι το Βουκουρέστι δεν εκδίδει την εξήγηση του Γρηγορίου, θα έπρεπε ήδη να το γνωρίζετε, εξαιτίας ακριβώς της ιδιαίτερης σπουδαιότητας που έχουν οι εκδόσεις του Βουκουρεστίου για την ιστορία της νέας αναλυτικής γραφής και μεθόδου και όχι να ψάχνετε να το βρείτε από την βιβλιογραφία. Πολύ περισσότερο που η εξήγηση του Γρηγορίου έχει με το όνομά της εκδοθεί στην επίσης σπουδαιότατη έκδοση του 1821 "εν Παρισίοις".

Αυτά, με πολλή αγάπη.

Ευχαριστώ για τις ευχές και ανταποδίδω.

Νά 'στε πάντα καλά και

Καλή χρονιά.

 

[Emmanouil Giannopoulos]

Καταγράφηκαν οι απόψεις, φάνηκε το τι κατάλαβε ο καθένας, διακρίθηκε το ύφος των συντακτών των παραπάνω μηνυμάτων, περαιτέρω σχόλια δεν χρειάζονται.
Ε.Γ.

 

[V_Zacharis]

Και μάθετε λοιπόν από μένα, κ. Γιαννόπουλε, και εσείς και ο κ. Στάθης, πως και στις δύο εκδόσεις του Βουκουρεστίου η εξήγηση στην νέα μέθοδο προέρχεται από το χέρι του Χουρμουζίου και όχι του Γρηγορίου.

Που το στηρίζετε αυτό, μπορώ να ρωτήσω; (ειλικρινά ρωτάω-δεν έχω στοιχεία περι του αντιθέτου)

Εκτός θέματος και κλίματος η ερώτηση βέβαια, αλλά καλύτερα ίσως...

 

[Johnsteff]

Αγαπητέ μου συμπατριώτη Βασίλη, δεν περίμενα πως η πατρίδα μας, τα Γρεβενά, θα είχαν έναν τέτοιον ζηλωτή της πατρώας μας μουσικής, όπως εσύ!

Νά σαι καλά.

Λοιπόν, με ρωτάς το πού στηρίζω το ότι "και στις δύο εκδόσεις του Βουκουρεστίου η εξήγηση στην νέα μέθοδο προέρχεται από το χέρι του Χουρμουζίου και όχι του Γρηγορίου".

Θα σου παραθέσω λοιπόν αυτό που είχα αναφέρει στον κ. Γιαννόπουλο, στην επικόλληση 57 του παρόντος θέματος.

"Όπως και για το Αναστασιματάριο, έτσι και για το Δοξαστάριο η έκδοση του Βουκουρεστίου μας λέει πως η μεταγραφή στην νέα μέθοδο έγινε από τους "τρεις εφευρέτες της μεθόδου" αυτής. Ουσιαστικά δηλαδή ο μεταγραφέας παραμένει σχεδόν ανώνυμος. Αλλά βέβαια δεν είναι ο Γρηγόριος. Μια απλή σύγκριση του Δοξασταρίου του Βουκουρεστίου με αυτό του παρόντος κώδικος, σε οποιοδήποτε μάθημα, φτάνει για να μας πέισει. Γι' αυτό και με απόλυτη βεβαιότητα μπορούμε να πούμε πως η μεταγραφή και των δύο βιβλίων του Βουκουρεστίου οφείλεται στο Χουρμούζιο. Του Χουρμουζίου είναι η μεταγραφή και του Δοξασταρίου και πριν του Αναστασιματαρίου. Δεν μπορεί να είναι ούτε του Χρύσανθου, του τρίτου "εφευρέτη" δηλαδή, γιατί ξέρουμε καλά πως ο Χρύσανθος δεν είχε μεταγραφικό έργο". Άλλωστε, "η μεταγραφή του Γρηγορίου (στο Δοξαστάριο του Πέτρου) εκδόθηκε ξεχωριστά το 1821, στο Παρίσι, από τον περίφημο Θάμυρι...".



κ. Γιαννόπουλε, όχι μόνον θα συμφωνήσω μαζί σας, αλλά θα επαυξήσω κιόλας: Όχι μόνον φάνηκε τι καταλαβαίνει ο καθένας από μας, αλλά -κυρίως- το Τι γνωρίζει...

 

[V_Zacharis]

Αγαπητέ μου συμπατριώτη Βασίλη, δεν περίμενα πως η πατρίδα μας, τα Γρεβενά, θα είχαν έναν τέτοιον ζηλωτή της πατρώας μας μουσικής, όπως εσύ!

Νά σαι καλά.

Να είστε κι εσείς καλά.
Βέβαια δεν είμαι από τα Γρεβενά, υπηρετώ στα Γρεβενά. (κι ελπίζω σύντομα να πάρω μετάθεση-γιατί έχω οικογένεια που μένει Τρίπολη...)
Εν τούτοις ευχαριστώ για τα καλά σας λόγια. (αν και υπερβολικά)

Λοιπόν, με ρωτάς το πού στηρίζω το ότι "και στις δύο εκδόσεις του Βουκουρεστίου η εξήγηση στην νέα μέθοδο προέρχεται από το χέρι του Χουρμουζίου και όχι του Γρηγορίου".

Θα σου παραθέσω λοιπόν αυτό που είχα αναφέρει στον κ. Γιαννόπουλο, στην επικόλληση 57 του παρόντος θέματος.

"Όπως και για το Αναστασιματάριο, έτσι και για το Δοξαστάριο η έκδοση του Βουκουρεστίου μας λέει πως η μεταγραφή στην νέα μέθοδο έγινε από τους "τρεις εφευρέτες της μεθόδου" αυτής. Ουσιαστικά δηλαδή ο μεταγραφέας παραμένει σχεδόν ανώνυμος.

Ακριβώς.

Αλλά βέβαια δεν είναι ο Γρηγόριος. Μια απλή σύγκριση του Δοξασταρίου του Βουκουρεστίου με αυτό του παρόντος κώδικος, σε οποιοδήποτε μάθημα, φτάνει για να μας πέισει. Γι' αυτό και με απόλυτη βεβαιότητα μπορούμε να πούμε πως η μεταγραφή και των δύο βιβλίων του Βουκουρεστίου οφείλεται στο Χουρμούζιο.

Αυτό όμως είναι ένα λογικοφανές μεν, αλλά σχετικά αυθαίρετο συμπέρασμα. Δεν είναι του Γρηγορίου-συμφωνούμε, αλλά κάλλιστα θα μπορούσε να είναι του Εφεσίου (προσέξτε δεν υποστηρίζω ότι είναι του Εφεσίου-υποθετικά μιλάω), ο οποίος ως γνωστόν, ήταν ΚΑΙ εξηγητής εκτός από εκδότης και μελοποιός.

Και κάνοντας τον..."δικηγόρο του Διαβόλου" υποθέτω (για να δικηγορίσω-κι όχι γιατί το πιστεύω) ότι το εξήγησε ο Εφέσιος μη αναλυτικά-αντίθετα από την συνήθειά του-κατα μίμηση των διδασκάλων το εξέδωσε και για να του δώσει κύρος έβαλε-εξηγηθέν παρα των διδασκάλων. Οι τρείς πάλι όταν θα το είδαν, θα παρατήρησαν ότι δεν απείχε και πολύ από τις δικές τους εξηγήσεις και το δέχτηκαν όπως ήταν.(μια και ήταν και το πρώτο τυπωμένο βιβλίο)

Αυτή δεν θα μπορούσε να είναι μια λογικοφανής επίσης υπόθεση; Φυσικά όμως και δεν μπορώ να την υποστηρίξω χωρίς στοιχεία (είτε ιστορικά-ως αναφορά, είτε χειρόγραφα-αυτόγραφα που να επιβεβαιώνουν κάτι τέτοιο). Απλά θέλω να πω ότι επειδή κάτι ακούγεται λογικό, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι ισχύει κιόλας, άνευ στοιχείων.

Του Χουρμουζίου είναι η μεταγραφή και του Δοξασταρίου και πριν του Αναστασιματαρίου. Δεν μπορεί να είναι ούτε του Χρύσανθου, του τρίτου "εφευρέτη" δηλαδή, γιατί ξέρουμε καλά πως ο Χρύσανθος δεν είχε μεταγραφικό έργο".

Δεν ισχύει αυτό για τον Χρύσανθο, οποίος έχει εξηγητικό έργο σε μεταβατικές γραφές (στην κοντινή παλαιά-σχεδόν νέα) όπως ήδη ανέφερε ο κ.Γιαννόπουλος.

Άρα όπως το καταλαβαίνω εγώ, ξέρουμε ότι το δοξαστάριο του Βουκουρεστίου δεν είναι εξήγηση του Γρηγορίου (αν κρίνουμε από αντίγραφα εξηγήσεων του Γρηγορίου και από το δοξαστάριο του Παρισίου που γράφει ότι είναι εξήγηση Γρηγορίου) και υποθέτουμε ότι μάλλον είναι του Χουρμουζίου (ως ο πιο γνωστός εξηγητής της περιόδου και μέλος των διδασκάλων-που αναγράφουν οι εκδόσεις του Βουκουρεστίου), χωρίς όμως να είμαστε και 100% σίγουροι μη έχοντας αυτόγραφα για αντιπαραβολή.

Υ.Γ.1
Ο κ.Στάθης πως και αναφέρει ότι το δοξαστάριο του Βουκουρεστίου είναι εξήγηση Γρηγορίου; Θα μ' ενδιέφερε αν είχε κάποια στοιχεία αυτή του η θέση.

Υ.Γ.2
Μήπως να μετακινηθεί αυτή η συζήτηση κάπου αλλού κ.κ.Διαχειριστές;

 

[Emmanouil Giannopoulos]

Επειδή "επιστημονικές ανακρίβειες δεν συγχωρούνται" έμειναν αναπάντητες οι τέσσερις αστοχίες τις οποίες επεσήμανα (ήρεμα πάντως το έκανα, και χωρίς βαρύγδουπες λέξεις) στο μήνυμα υπ῾ αριθμόν 60 παραπάνω! Θα περιμένουμε το "τελικό κείμενο"!

Το γεγονός ότι η εξήγηση του Δοξασταρίου του Πέτρου από τον Γρηγόριο εκδόθηκε στο Παρίσι, δεν σημαίνει ότι:

"με απόλυτη βεβαιότητα μπορούμε να πούμε πως η μεταγραφή και των δύο βιβλίων του Βουκουρεστίου οφείλεται στο Χουρμούζιο. Του Χουρμουζίου είναι η μεταγραφή και του Δοξασταρίου και πριν του Αναστασιματαρίου. Δεν μπορεί να είναι ούτε του Χρύσανθου, του τρίτου "εφευρέτη" δηλαδή, γιατί ξέρουμε καλά πως ο Χρύσανθος δεν είχε μεταγραφικό έργο",

αλλά ότι πιθανώς η εξήγηση της έκδοσης του Βουκουρεστίου είναι του Χουρμουζίου. Η απόσταση του "με απόλυτη βεβαιότητα" από το "πιθανώς" είναι πολύ μεγάλη, ειδικά όταν "δεν συγχωρούνται επιστημονικές ανακρίβειες", των άλλων εννοείται, γιατί τις δικές μας (πέντε, έως τώρα) τις καταπίνουμε πιο εύκολα! Και βέβαια, μπορεί να υπάρχουν στοιχεία ότι πράγματι του Χουρμουζίου είναι η εξήγηση της έκδοσης του Βουκουρεστίου, αλλά αυτά δεν προσκομίστηκαν, ούτε στην πρώτη, ούτε στην δεύτερη, ούτε στην τρίτη ρητή δήλωση περί της πατρότητας της εξήγησης. Το οποίο σημαίνει ότι ο ρητώς δηλώσας, δεν τα διαθέτει, καθώς δεν έχει ερευνήσει ειδικά το θέμα, αλλιώς θα τα παρέθετε για να υποστηρίξει την άποψή του (θα μπορούσε επί παραδείγματι να αναφερθεί επικουρικά το γεγονός ότι γνωρίζουμε πως ο Χουρμούζιος εξήγησε το Στιχηράριο του Πέτρου, κάτι που είναι βέβαια ένα στοιχείο, κι αυτό όμως όχι αποδεικτικό της πατρότητος της έκδοσης του Βουκουρεστίου). Αντί αυτών είχαμε έναν λογικό μεν, αλλά ελλιπή επιστημονικά συλλογισμό, ανεπαρκή για να καλύψει το τελικό συμπέρασμα. Αυτό δεν αλλάζει, όπως δεν αλλάζουν και οι τέσσερις αναπάντητες αστοχίες.
Πολύ περισσότερο που αγνοήθηκε παντελώς, αλλά πάντως επιστημονικότατα!, η επισήμανσή μου ότι έχουμε χφ. του Χρυσάνθου με εξηγήσεις στην αμέσως προ της Νέας Μεθόδου γραφή. Ας πω λοιπόν τώρα επιπρόσθετα ότι στο χφ. αυτό ο Χρύσανθος εξήγησε το Δοξαστάριο του Πέτρου! Κανείς δεν μας βεβαιώνει λοιπόν "με απόλυτη βεβαιότητα", τουλάχιστον όχι με βάση τον παραπάνω ελλιπή επιστημονικά συλλογισμό. Αν κάποιος ερευνήσει το θέμα διαφορετικά (μπορεί και να το έχει κάνει κάποιος) και με βάση ατράνταχτα στοιχεία καταλήξει στο συμπέρασμα αυτό, τότε ουδέν πρόβλημα. Αν όμως, λέω, αν, η έρευνα αποκαλύψει κάτι διαφορετικό; Π.χ. εάν βρεθεί ένα χφ το οποίο θα «χαλάει τη σούπα» του παραπάνω συλλογισμού; Ακριβώς γιατί επιστημονικά είναι ελλιπής και καταλήγει σε κατηγορηματική διαπίστωση, η οποία δεν καλύπτεται από αυτόν ;

Και για το Αναστασιματάριο του Βουκουρεστίου, το οποίο αναφέρθηκε, και με τον ίδιο ελλιπή συλλογισμό και μόνο (γιατί εκεί είναι το πρόβλημα) αποδόθηκε στον Χουρμούζιο, έχω να πω τα όμοια. Ας αποδειχθεί με ισχυρά στοιχεία ότι πρόκειται για εξήγηση του Χουρμουζίου και θα έχουμε κερδίσει και αυτήν την γνώση. Ο ελλιπής όμως αυτός συλλογισμός δεν καλύπτει την έκφραση «με απόλυτη βεβαιότητα», ιδιαίτερα όταν επιφυλλάσσουμε για τον εαυτό μας εκφράσεις του τύπου

«μάθετε λοιπόν από εμένα κ. Γιαννόπουλε, και εσείς και ο κ. Στάθης...»
«Εγώ γι' αυτό ακριβώς, όπως σωστά επισημάνατε, διορθώνω πάρα πολλές φορές τα κείμενα μου»
«φάνηκε το τι γνωρίζει ο καθένας»

Επί παραδείγματι, αναφέρθηκε προ καιρού στο Ψαλτολόγιο ότι υπάρχει χειρόγραφο «Αναστασιματάριο Πέτρου Πελοποννησίου, εξήγηση Γρηγορίου-διόρθωση Χουρμουζίου». Και, θα προσθέσω, είναι γνωστό ότι υπάρχει χφ. με την εξήγηση του Δοξασταρίου του Πέτρου από τον Γρηγόριο, διορθωμένο με βάση την παράδοση του Μανουήλ πρωτοψάλτου.
Ας ερευνηθούν λοιπόν όλα αυτά και μετά ευελπιστούμε ότι θα μπορέσουμε να εκφραστούμε «με απόλυτη βεβαιότητα».
Σταματώ εδώ, αν και έχω στο μυαλό μου και κάποια άλλα πράγματα με βάση την χειρόγραφη παράδοση. Ίσως, αν δοθεί κι άλλη ευκαιρία να αναφερθούν.
Ε.Γ.

 

[Emmanouil Giannopoulos]

Αγαπητά μέλη του Ψαλτολογίου

Λυπάμαι που αναγκάζομαι να επανέλθω στο παρόν θέμα και μάλιστα τη στιγμή που τα επιχειρήματα που ετέθησαν στα μηνύματα 65 (από τον κ. Ζάχαρη) και 67 (από εμένα) δεν απαντήθηκαν ακόμη από τον κ. Στεφούλη (ο οποίος παρέδωσε μαθήματα τζάμπα επιστημοσύνης, έπαρσης και αμετροέπειας στα μηνύματα 57, 61 και 64-δική μου εκτίμηση αυτή και θα την εξηγήσω).
Επανέρχομαι, όμως, διότι σήμερα (Κυριακή γαρ) που βρήκα λίγη ώρα να κοιτάξω κάπως καλύτερα το θέμα «ποιανού είναι η εξήγηση του Δοξασταρίου του Πέτρου Πελοποννησίου στην έκδοση Βουκουρεστίου του έτους 1820» διαπίστωσα ενδιαφέροντα πράγματα. Στο μήνυμα, λοιπόν, υπ῝ αριθμόν 57 έγραψε ο κ. Στεφούλης ότι αποτελεί «ανακρίβεια» που τον «εξέπληξε» το υπ῾ εμού γραφέν (εξ αντιγραφής από εργασία του καθηγητή Γρ. Στάθη, όπως μετά εξήγησα) ότι η εξήγηση του Δοξασταρίου του Πέτρου από τον Γρηγόριο εκδόθηκε στο Βουκουρέστι. Η ακριβής αναφορά του (σε δύο σημεία τονίζω φράσεις του με Bold για τους λόγους που θα εξηγήσω):

«Δεν μπορεί σε καμιά περίπτωση να είναι ο παρόν κώδικας το πρωτότυπο της εκδόσεως του Βουκουρεστίου, γιατί απλά η μεταγραφή του Βουκουρεστίου δεν είναι του Γρηγορίου. Όπως και για το Αναστασιματάριο, έτσι και για το Δοξαστάριο η έκδοση του Βουκουρεστίου μας λέει πως η μεταγραφή στην νέα μέθοδο έγινε από τους "τρεις εφευρέτες της μεθόδου" αυτής. Ουσιαστικά δηλαδή ο μεταγραφέας παραμένει σχεδόν ανώνυμος. Αλλά βέβαια δεν είναι ο Γρηγόριος. Μια απλή σύγκριση του Δοξασταρίου του Βουκουρεστίου με αυτό του παρόντος κώδικος, σε οποιοδήποτε μάθημα, φτάνει για να μας πέισει. Γι' αυτό και με απόλυτη βεβαιότητα μπορούμε να πούμε πως η μεταγραφή και των δύο βιβλίων του Βουκουρεστίου οφείλεται στο Χουρμούζιο.»

Πέρα από το μετέωρο του συλλογισμού του με τον οποίο αποδίδει "με απόλυτη βεβαιότητα" την εξήγηση στον Χουρμούζιο (το οποίο κατεδείχθηκε πανηγυρικά με τα μηνύματα 65 και 67), θα ήθελα, τώρα που είδα το χφ και την έκδοση του Βουκουρεστίου δίπλα-δίπλα (έφτασα μέχρι την σελίδα 15 του εντύπου και μετά σύγκρινα και σποραδικά 5-6 σελίδες από τα παρακάτω-δεν υπήρχε λόγος να συγκρίνω όλο το βιβλίο, άλλωστε ο κ. Στεφούλης έγραψε «μια απλή σύγκριση σε οποιοδήποτε μάθημα φτάνει»), να πληροφορήσω τον κ. Στεφούλη ότι πρόκειται για την ίδια ακριβώς εξήγηση, με μικρές-πολύ μικρές μόνο διαφοροποιήσεις σε καταληκτικές φράσεις των μελών και σε αναλύσεις χαρακτήρων όπως το ομαλόν και η πεταστή. Αν η επιστημοσύνη του κ. διδάκτορος Στεφούλη δεν μπόρεσε να το διακρίνει αυτό και αντιθέτως τον οδήγησε στο να εκφραστεί εκ του υψηλού αυτού θώκου με τις φράσεις


«γιατί απλά η μεταγραφή του Βουκουρεστίου δεν είναι του Γρηγορίου»

και,

«Ουσιαστικά δηλαδή ο μεταγραφέας παραμένει σχεδόν ανώνυμος. Αλλά βέβαια δεν είναι ο Γρηγόριος. Μια απλή σύγκριση του Δοξασταρίου του Βουκουρεστίου με αυτό του παρόντος κώδικος, σε οποιοδήποτε μάθημα, φτάνει για να μας πέισει»

και,

«ανακρίβεια», «ανακρίβεια», «ανακρίβεια» (μήνυμα 57),

και,

με τα όσα εκ του δικού μου μηνύματος ειρωνικώς επανέλαβε για τον καθηγητή Γρ. Στάθη (μήνυμα 61, το οποίο εκτός αυτού βρίθει φληναφημάτων και τζάμπα επιστημοσύνης και έπαρσης μετά μπόλικου αυτοδικαιωτισμού και δοκησισοφίας),



τότε του συστήνω να μην περιοριστεί «σε απλή σύγκριση» αλλά να βάλει τα δυνατά του (επιστήμων είναι άλλωστε, ενώ ημείς "φάνηκε το Τι γνωρίζουμε" (μήνυμα 64)), μήπως και πάρει χαμπάρι το τι συμβαίνει, και να σταματήσει να παραπλανά μεθ῝ υψηλού ύφους τους συνομιλητές του, εδράζοντας πάνω στις παραπλανητικές πληροφορίες (τις οποίες, εκ «καταφανούς ανεπάρκειας» (μήνυμα 60) να συγκρίνει δύο βιβλία, «προσφέρει» ως επιστημονικό λόγο) κατηγορίες και ειρωνείες και υποτιμητικά σχόλια κατ῾ αυτών.
Και θα ήθελα ακόμη να του πω, τώρα πια, ότι αποδεικνύεται ότι έχει απόλυτο δίκιο ο ...οφείλειν μαθητεύειν εις τον κ. Στεφούλην, καθηγητής Γρ. Στάθης όταν έγραψε ότι η έκδοση του Βουκουρεστίου διασώζει την εξήγηση του Γρηγορίου. Και καλώς άντλησα εξ αυτού την πληροφορία.

Έγραψε ακόμη ο κ. Στεφούλης (μήνυμα 57) ότι

«οι τερατώδεις ανορθογραφίες που έχει αποτελούν την μεγαλύτερη απόδειξη πως δεν έχει προέλθει [ο κώδικας του κ. Συμεωνίδη] από το χέρι του Γρηγορίου.» [αφού βέβαια, είχαμε εκφράσει κάποια μέλη του φόρουμ τις επιφυλάξεις μας αναφέροντας στοιχεία, εκ του ασφαλούς δηλαδή και τονίζοντας ότι, όχι αυτά που είπατε εσείς, αλλά αυτό που σας λέω εγώ είναι η μεγαλύτερη απόδειξη ότι δεν είναι αυτόγραφο του Γρηγορίου]

Θα ήθελα λοιπόν, τώρα που βλέπω το χφ, να παροτρύνω τα μέλη του Ψαλτολογίου που το έχουν στην οθόνη τους να ψάξουν να βρουν αυτές τις «τερατώδεις ανορθογραφίες» τις οποίες διεπίστωσε επιστημονικότατα ο κ. Στεφούλης. Άλλο σποραδικά λάθη, και μάλιστα λίγα, κ. Στεφούλη και άλλο τα μεγάλα λόγια (γεμάτα είναι, άλλωστε τα μηνύματά σας από τέτοια) περί τερατωδών ανορθογραφιών. Για ψαχτείτε και σ῾ αυτόν τον τομέα λίγο, καλό θα σας κάνει.

Λυπάμαι για το ύφος μου στις παραπάνω παραγράφους, σας χρειαζότανε όμως «αγαπητέ μου φίλε» (μήνυμα 61).

Το θέμα από εμένα θεωρείται λήξαν. Φταίω γιατί εν μέσω της εβδομάδος δεν θυσίασα το ασφυκτικά γεμάτο πρόγραμμά μου για να σας απαντήσω, ελέγχοντας πρώτα την αξιοπιστία των λεγομένων σας. Δυστυχώς, περίτρανα αποδεικνύεται τώρα ότι αυτή «μπάζει από παντού», ενώ αντίθετα στα μηνύματά σας περισσεύουν τα μεγάλα λόγια.
Λιγότερη έπαρση κ. Στεφούλη και περισσότερη ταπείνωση και μετριοπάθεια δεν έβλαψαν ποτέ κανέναν.
Και αν σας πίκραναν τα παραπάνω, σας θυμίζω: δίδου σοφῷ ἀφορμὴ καὶ σοφώτερος ἔσται.

Διατελώ μετά τιμής

Εμμανουήλ Γιαννόπουλος

 

[haris1963]

Αγαπητοί φίλοι,

Στέλνω αυτό το μήνυμα από Washington D.C., όπως σας είχα γράψει σε προηγούμενο μήνυμα και στέλνω τις ευχες μου σε όλους σας, μιας και σήμερα γιορτάζει μαζί με τον Άγιο Γρηγόριο γιορτάζει και η κόρη μου (έρωτάς μου!) Μαργαρίτα (στη φωτό στο Avatar). Βέβαια η ώρα εδώ είναι 5:30 το απόγευμα.

Στο θέμα που προέκυψε, δεν είχα προλάβει να επέμβω, λόγω της ετοιμασίας και του ταξιδιού, και έτσι σε πολλά σημεία έχω ήδη καλυφθεί.

Αναφερόμενος στον κ. Στεφούλη, αρχικά θα ήθελα να τον ευχαριστήσω, για όλα τα καλά λόγια που μου απηύθυνε. Θέλω όμως να του κάνω και μια φιλική και ευγενική παραίνεση σε σχέση με τυα γραφόμενά του: δεν είναι δόκιμο (κατά την ταπεινή μου πάντα άποψη), αγαπητέ συμπολίτη κ. Στεφούλη, να καταφέρεστε πρωτοεμφανιζόμενος ων, με τόση βεβαιότητα (ωσάν να κατέχετε την όλη αλήθεια), εναντίον ενός μέλους του φόρουμ που έχει πολλά και καλά προσφέρει στην κοινότητά μας. Ακόμα κι αν είχε κάνει ξακάθαρο λάθος (πράγμα που δεν ισχύει κατ'εμέ), υπάρχουν κομψότεροι τρόποι για να υποδειχθεί .και όχι κάτι σε στυλ: "λάθη σε επιστημονικά θέματα δε συγχωρούνται". Αυτό που τη μια στιγμή το θεωρούμε σωστό σήμερα, την άλλη στιγμή ανατρέπεται από νέα ευρήματα. Και αυτό συμβαίνει σε κάθε τομέα της επιστήμης.

Θα ήταν και για σας κ. Στεφούλη, αλλά και για όλους μας στο φόρουμ, απώλεια, εάν με τέτοιες συμπεριφορές πικραίνονται και απομακρύνονται μέλη, ειδικά όταν αυτά, ανεξάρτητα με το αν συμφωνούμε ή διαφωνούμε μαζί τους, έχουν επιδείξει όπως ο κ. Γιαννόπουλος μετριοπάθεια, ήθος και διάθεση προσφοράς.

Ειδικά στα μουσικολογικά αυτά θέματα, εν αντιθέσει με τα μαθηματικά λ.χ., η άτοπος απαγωγή σπάνια οδηγεί σε ασφαλή συμπεράσματα: Δεν πρόλαβα να το γράψω εγκαίρως, αλλά και εγώ συμφωνώντας και με τον κ. Ζάχαρη (που όπως θα γνωρίζετε ίσως, έχουμε βρεθεί πολλάκις σε αντίπαλα στρατόπἑδα", άρα δεν θα είχα κάποιο λόγο να τον υποστηρίζω), πίστευα πως η Εκδοση του Βουκουρεστίου είναι εξήγηση του Γρηγορίου με (όχι και τόσες πολλές νομίζω) επεμβάσεις από το χέρι του Πέτρου Εφεσίου, που είναι κι αυτός εξηγητής της παλαιάς γραφής. Έβαλε δηλ. λίγο το χεράκι του και ο Πέτρος Εφέσιος, στην εξήγηση του Γρηγορίου, καθώς είναι και εκδότης του έργου και μουσικολογιώτατος, γι αυτό γράφει και για σιγουριά (μήπως τον ελέγξει ο Γρηγόριος ή οι μαθητές του") "κατά την εξήγηση των Τριών Εφευρετών...). Μια υπόθεση καταθέτω, το οτι το πίστευα, δεν σημαίνει οτι είναι οπωσδήποτε και η αλήθεια.

Και για το "Αυτόγραφο του Γρηγορίου" δεν μίλησε κανείς με τόση βεβαιότητα όση εσείς για τη μη γνησιότητά του. Θα μου επιτρέψετετε να σας πω πως τα ορθογραφικά λάθη που περιέχει δεν είναι "τερατώδη". Σε ένα βιβλίο με πολύ κείμενο, αντίθετα με άλλα που περιέχουν αργότερα μαθήματα και γνωστότερα κείμενα θα μπορούσε ο Γρηγόριος να κάνει περισσότερα λάθη. Το αν ήταν μέγας ορθογράφος δεν το γνωρίζουμε. Ούτε και θα σήμαινε αυτό κάτι, για την αξία του γίγαντα αυτού (άλλωστε και ο Σολδάτος κάνει ορθογραφικά λάθη, και τερατώδη μάλιστα συχνάκις, αλλά είναι από τους "γίγαντες" εδώ στο φόρουμ :wink. Θα μπορούσε να είναι πρώιμος Αυτόγραφος Κώδικας του Γρηγορίου: εδώ να αναφερθώ πάλι και στις γραφές που δεν επιβίωσαν (όπως το Κέντημα κάτω από το Ολίγον, σε συνδυασμό με τα Κεντήματα ή την Υψηλή από πάνω), ως στοιχείο πρωιμότητας του Κώδικα αυτού. Σύμφωνα με αυτό το συλλογισμό, θα μπορούσαν τα κατοπινά Αυτόγραφα να διορθώνονταν από μαθητές και συνεργάτες του, από το βιβλιογραφικό εργαστήριο που απέκτησε ο Γρηγόριος στην πορεία. Πάλι μια σκέψη καταθέτω δεν μπορώ να διεκδικήσω την αλήθεια, όπως και κανείς άλλος βέβαια, μέχρι να βρεθεί(ή να αντιπαρατεθεί πιθανώς) και άλλος κώδικας από ταυτοποιημένο γραφέα, που να μοιάζει περισσότερο σε αυτόν, από όσο αυτός μοιάζει στα ταυτοποιημένα Αυτόγραφα του Γρηγορίου. Μέχρι τότε ότι και αν υποστηρίζουμε, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι "απόλυτη βεβαιότητα".

Με ευχές προς όλους τους φίλους και τα μέλη του φόρουμ,
Ουάσιγκτον, ΗΠΑ, 25/01/09
Χαραλάμπης

 

[evangelos]

....Σε ένα βιβλίο με πολύ κείμενο, αντίθετα με άλλα που περιέχουν αργότερα μαθήματα και γνωστότερα κείμενα θα μπορούσε ο Γρηγόριος να κάνει περισσότερα λάθη. Το αν ήταν μέγας ορθογράφος δεν το γνωρίζουμε. Ούτε και θα σήμαινε αυτό κάτι, για την αξία του γίγαντα αυτού (άλλωστε και ο Σολδάτος κάνει ορθογραφικά λάθη, και τερατώδη μάλιστα συχνάκις, αλλά είναι από τους "γίγαντες" εδώ στο φόρουμ :wink. ..

Τι ωραία που τα λέτε κύριε Χάρη.. Μακάρι να μου έκανε κι δασκάλα μου στο σχολείο τόσο γλυκά τις παρατηρήσεις της για την ανορθογραφία μου
Είμαι ανορθόγραφος και το παραδέχομαι . Μπορεί βέβαια αυτό να το διορθώσει ένα dll ορθογραφίας στο word αλλά δεν έχω το χρόνο και ποστάρω σε τυχαίο χρόνο και τόπο, τις περισσότερες φορές βιαστικά. Να με συμπαθάτε λοιπόν αγαπητοί αναγνώστες για τα μαργαριτάρια μου.
Με κολακεύει βέβαια που με συγκρίνετε με τον Γρηγόριο έστω και σε αυτή του την ατέλεια, σιγά όμως μην είμαι κι ο Στρατηγός Μακρυγιάννης

 

[vagelis]

Κατ΄ αρχην Χρονια Πολλα στην κορη του αγαπητου κ. Συμεωνιδη .

Το αν παρεμβαινω στη συζητηση σε αυτο το θεμα , το κανω μονο και μονο για
λογους , κατα την αποψη μου , δεοντολογιας .
Δεν ασχολουμαι με ερευνα , με παλια χειρογραφα , κωδικες κλπ και ως εκ τουτου δεν εχω αποψη περι της διενεξεως που εχει προκυψει (Γρηγοριος ή Χουρμουζιος) .
Νομιζω ομως , οτι οποιος στελνει μηνυματα , κριτικαρωντας , διαψευδωντας ή επιβεβαιωνοντας μηνυματα αλλων (οποιοι κι΄ αν ειναι αυτοι) που γραφουν ΕΠΩΝΥΜΑ τις οποιες αποψεις τους , ΠΡΕΠΕΙ να ειναι και ο ιδιος ΕΠΩΝΥΜΟΣ .
Ο κ. Johnsteff γραφει οτι γραφει ΑΝΩΝΥΜΑ και μαλιστα απευθυνωμενος σε
ΕΠΩΝΥΜΟΥΣ (κ. Γιαννοπουλος) . Ασχετα αν απο αλλα μελη αναφερεται σε καποια μηνυματα οτι ειναι καποιος κ. Στεφουλης , επισημα το φορουμ αγνοει τα στοιχεια του μιας και στο ΠΡΟΦΙΛ του δεν αναφερεται τιποτα .
Κυριε Στεφουλη , για στοιχειωδεις λογους δεοντολογιας και ευγενειας , νομιζω οτι πρεπει να μας γνωρισετε τα στοιχεια σας (ονοματεπωνυμο , ηλικια ,
με τι ασχολεισθε κλπ) . Παρακαλω να το καμετε . ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ .

 

[V_Zacharis]

Και θα ήθελα ακόμη να του πω, τώρα πια, ότι αποδεικνύεται ότι έχει απόλυτο δίκιο ο ...οφείλειν μαθητεύειν εις τον κ. Στεφούλην, καθηγητής Γρ. Στάθης όταν έγραψε ότι η έκδοση του Βουκουρεστίου διασώζει την εξήγηση του Γρηγορίου. Και καλώς άντλησα εξ αυτού την πληροφορία.

Να ρωτήσω τώρα κι εσάς κ.Γιαννόπουλε. Εσείς που στηρίζετε το ότι η έκδοση του Βουκουρεστίου διασώζει εξήγηση του Γρηγορίου;

Διαφορές στα μέλη υπάρχουν. Όχι σημαντικές και μεγάλες φυσικά, αλλά όπως κι εσείς πολύ καλά γνωρίζετε, νέο στιχηράρι είναι, πόσες μεγάλες διαφορές θα ήταν δυνατόν να υπάρξουν; Μικρές διαφορές θα συναντούσαμε.

Το ερώτημά μου δηλαδή είναι, φτάνει απλά και μόνο η μελωδική ομοιότητα (γιατί αυτή υπάρχει) και όχι και η γραφική των δύο εκδόσεων για να ταυτίσουμε ή απλά να θεωρήσουμε ως πηγή τον Γρηγόριο και για τις δύο;

Υ.Γ.1
Φυσικά και δεν υποστηρίζω αυτό που είπα νωρίτερα για τον Εφέσιο, υπόθεση έκανα-δεν το νομίζω να "έβαλε χέρι" ο Εφέσιος (αν και σίγουρος δεν μπορείς να είσαι)...

Υ.Γ.2

Κατ΄ αρχην Χρονια Πολλα στην κορη του αγαπητου κ. Συμεωνιδη .

Πολύχρονη! Να σου ζήσει!

 

[Johnsteff]

κ. Λιναρδάκη,

η αλήθεια είναι ότι το μήνυμά σας με σόκαρε πάρα πολύ, διότι από εσάς ειδικά, που έχουμε μιλήσεοι και κάποιες φορές στο τηλέφωνο, δεν περίμενα τέτοια αντίδραση και τέτοιο ύφος γραφής.

Όσο για το ποιος είμαι, το έχω ήδη αναφέρει στο μήνυμα αρ. 59 του παρόντος θέματος,όταν ο κ. Γιαννόπουλος ζήτησε τα στοιχεία μου, για να μου απαντήσει.

Παραθέτω λοιπόν για ακόμη μια φορά όσα είχα γραψει εκεί, για να τα διαβάσετε και εσείς.

"Όσο για το ποιος είμαι, πολύ ευχαρίστως να σας πω, αν και δεν είμαι ανώνυμος εδώ στο φόρουμ. Λέγομαι Γιάννης Στεφούλης, μένω στην Θεσσαλονική, είμαι διδάκτορας θεολογίας και καθηγητής θρηκευτικών στην μέση εκπαίδευση στην Καστορία, απ' όπου και ελπίζω φέτος, αν θέλει ο Θεός, να πάρω -επιτέλους!- μετάθεση."

Δεν ξέρω αν χρειάζεται και κάτι επιπλέον να προσθέσω. Αν μου το ζητήσετε, κ. Λιναρδάκη, ευχαρίστως να βάλω και αριθμό ταυτότητας.

Τώρα, αν έχει τόση σημασία η ηλίκια μου, σας πληροφορώ πως είμαι 42 ετών.

Αυτά, κ. Λιναρδάκη,
και λυπάμαι πολύ για τον τρόπο σας.

 

[Emmanouil Giannopoulos]

Να ρωτήσω τώρα κι εσάς κ.Γιαννόπουλε. Εσείς που στηρίζετε το ότι η έκδοση του Βουκουρεστίου διασώζει εξήγηση του Γρηγορίου;

Διαφορές στα μέλη υπάρχουν. Όχι σημαντικές και μεγάλες φυσικά, αλλά όπως κι εσείς πολύ καλά γνωρίζετε, νέο στιχηράρι είναι, πόσες μεγάλες διαφορές θα ήταν δυνατόν να υπάρξουν; Μικρές διαφορές θα συναντούσαμε.

Το ερώτημά μου δηλαδή είναι, φτάνει απλά και μόνο η μελωδική ομοιότητα (γιατί αυτή υπάρχει) και όχι και η γραφική των δύο εκδόσεων για να ταυτίσουμε ή απλά να θεωρήσουμε ως πηγή τον Γρηγόριο και για τις δύο;

Υ.Γ.1
Φυσικά και δεν υποστηρίζω αυτό που είπα νωρίτερα για τον Εφέσιο, υπόθεση έκανα-δεν το νομίζω να "έβαλε χέρι" ο Εφέσιος (αν και σίγουρος δεν μπορείς να είσαι)...

Υ.Γ.2

Πολύχρονη! Να σου ζήσει!

Γραφική ομοιότητα; Εννοείτε στους χαρακτήρες που χρησιμοποιούνται; Ελάχιστες, πραγματικά, διαφορές υπάρχουν. Η έκδοση του Βουκουρεστίου είναι πανομοιότυπη με το χφ, με ελάχιστες αναλύσεις θέσεων, αλλά και διορθώσεις λανθασμένων γραφών του συγκεκριμένου χειρογράφου (αλλά βέβαια δεν γνωρίζουμε αν το συγκεκριμένο χρησιμοποιήθηκε γι῝ αυτήν, ή κάποιο άλλο, που ίσως είναι και το πιθανότερο).
Είναι ακριβώς το ίδιο στιχηράριο κ. Ζάχαρη. Περαιτέρω σύγκριση του χφ του κ. Συμεωνίδη και του εντύπου θα σας πείσει, ιδιαίτερα ἐάν συνδυαστεί με σύγκριση άλλων χφφ και εντύπων Δοξασταρίων του Πέτρου, αλλά το θέμα ξεφεύγει από τα όρια του παρόντος θέματος και χρήζει ιδιαίτερης σπουδής (επί παραδείγματι: εάν η επιγραφή του χφ του κ. Συμεωνίδη είναι παραπλανητική! ή εάν......., ή εάν.........Θυμίζω όμως ότι η παρούσα συζήτησις εξ αρχής αναφέρθηκε στο παρόν χφ. και την σχέση του με την έκδοση του Βουκουρεστίου. Αλλοίμονο εάν συγγράφαμε μια αναλυτική εργασία για το ζήτημα με αφορμή το παρόν θέμα. Προσωπικά δεν μπορώ στην παρούσα στιγμή, μακάρι κάποιος άλλος να το κάνει).

Μια επισήμανση ακόμη την οποία υπαινίχτηκα παραπάνω στη τελευταία πρόταση του μηνύματος 67: στη χειρόγραφη παράδοση υπάρχουν κάποια-λίγα χφφ με το Δοξαστάριο του Πέτρου σε εξήγηση Γρηγορίου. Αντίθετα, σε μια αρκετά εκτεταμένη έρευνα που έκανα (προς Θεού, δεν λέω ότι κάλυψα όλα τα χφφ, αλλά πάντως κάλυψα πάρα πάρα πολλά) δεν βρήκα να υπάρχει ρητή αναφορά για Δοξαστάριο Πέτρου σε εξήγηση Χουρμουζίου. Όσο κι αν δεν είναι γνωστό το περιεχόμενο όλων των μουσικών χφφ, αυτό το γεγονός στατιστικά και μόνο κάτι μας λέει.
Φιλικά
Ε.Γ.

 

[vagelis]

κ. Λιναρδάκη,

η αλήθεια είναι ότι το μήνυμά σας με σόκαρε πάρα πολύ, διότι από εσάς ειδικά, που έχουμε μιλήσεοι και κάποιες φορές στο τηλέφωνο, δεν περίμενα τέτοια αντίδραση και τέτοιο ύφος γραφής.

Όσο για το ποιος είμαι, το έχω ήδη αναφέρει στο μήνυμα αρ. 59 του παρόντος θέματος,όταν ο κ. Γιαννόπουλος ζήτησε τα στοιχεία μου, για να μου απαντήσει.

Παραθέτω λοιπόν για ακόμη μια φορά όσα είχα γραψει εκεί, για να τα διαβάσετε και εσείς.

"Όσο για το ποιος είμαι, πολύ ευχαρίστως να σας πω, αν και δεν είμαι ανώνυμος εδώ στο φόρουμ. Λέγομαι Γιάννης Στεφούλης, μένω στην Θεσσαλονική, είμαι διδάκτορας θεολογίας και καθηγητής θρηκευτικών στην μέση εκπαίδευση στην Καστορία, απ' όπου και ελπίζω φέτος, αν θέλει ο Θεός, να πάρω -επιτέλους!- μετάθεση."

Δεν ξέρω αν χρειάζεται και κάτι επιπλέον να προσθέσω. Αν μου το ζητήσετε, κ. Λιναρδάκη, ευχαρίστως να βάλω και αριθμό ταυτότητας.

Τώρα, αν έχει τόση σημασία η ηλίκια μου, σας πληροφορώ πως είμαι 42 ετών.

Αυτά, κ. Λιναρδάκη,
και λυπάμαι πολύ για τον τρόπο σας.

Αγαπητε Γιαννη
Δεν καταλαβαινω γιατι σε σοκαρε (ευχαριστω για τον πληθυντικο που χρησιμοποιεις αλλα εμενα ελπιζω να μου επιτρεψεις τον πληθυντικο σαν πιο φιλικο) το μηνυμα μου . Ηταν αγενες ή υβριστικο ;
Οσο για τα στοιχεια που ζητουσα δεν ηταν για μενα αλλα για τα μελη (ολα) του φορουμ , που οταν θελουν να δουν ποιος ειναι ποιος που στο λογοτυπο του δεν χρησιμοποιει επαρκη στοιχεια , ανατρεχουν για πληροφορηση στο προφιλ του . Και εκει δεν εχεις ΚΑΝΕΝΑ στοιχειο (οπως βεβαια και πολλοι-πολλοι αλλοι) . Το ΠΡΟΦΙΛ ειναι ο καθρεπτης του καθε μελους και δηστυχως εκει κυριαρχει η ανωνυμια . Για την ανωνυμια εχω γραψει κατα καιρους διαφορα , υπερμαχος ων της επωνυμιας και μολις βρω χρονο θα επανελθω με σχετικη ανακοινωση , γιατι το κακο εχει παραγεινει (δεν εννοω εσενα) . Ουτε ειναι υποχρεωμενο καθε μελος να εχει διαβασει ΕΝΑ & ΜΟΝΟ μηνυμα σου
στο οποιο αναφερεις το ονομα σου .
Προς τι λοιπον το ''σοκαρισμα'' και η ''λυπηση'' ;
Τελειωνωντας να σου ευχηθω , να καταφερεις επιτελους την πολυποθητη σου
μεταθεση .
Φιλικα Β.Λ.

 

[Firfiris]

...Για την ανωνυμια εχω γραψει κατα καιρους διαφορα , υπερμαχος ων της επωνυμιας και μολις βρω χρονο θα επανελθω με σχετικη ανακοινωση , γιατι το κακο εχει παραγεινει...

Αναμένουμε με ενδιαφέρον.

Το οδόφραγμα της ανωνυμίας (ασφαλώς και αναφέρομαι γενικά) έχει "γεμίσει" από τους μισθοφόρους της ατολμίας τόσο ασφυκτικά που δεν χωράει άλλους, ενώ οι στρατιώτες του θάρρους που είναι εκτεθιμένοι στους δρόμους είναι... τρεις κι ο κούκος.

Δεν νομίζω ότι ένα δημοψήφισμα εδώ στο φόρουμ αρκεί για το θέμα αυτό. Εξάλλου, τα λιγότερα άτομα έπρεπε να ληφθούν υπόψιν καθώς αφού υπερεπλεόνασεν η αδικία πώς να μην στηρίξουν οι πολλοί την ανωνυμία τους;

Μερικά θέματα ΔΕΝ χρίζουν δεύτερης γνώμης: κύριοι εδώ έτσι είναι τα πράγματα, αν θέλετε μπείτε με τους όρους αυτούς, κανείς δεν σας έβαλε μέσα με το ζόρι!

 

[Johnsteff]

Αγαπητέ Βαγγέλη,

καταρχήν σ' ευχαριστώ πάρα πολύ για τις ευχές σου για μετάθεση το γρηγορότερο. Την χρειάζομαι επειγόντως! Αλλά θέλω να σε ρωτήσω, πολύ ήρεμα, το εξής: Όταν λες πως είμαι εγώ ανώνυμος, την στιγμή που εσύ ξέρεις πλέον ποιος είμαι και αναφέρεσαι μάλιστα "σε κάποιον κύριο Στεφούλη", αυτή η φράση σου δεν είναι υποτιμητική. Όσο για το βιογραφικό, δεν έβαλα εκεί τα στοιχεία μου όχι γιατί ήθελα να μείνω ανώνυμος, αλλά γιατί΄θεώρησα καλλίτερο να τα δίνω εγώ άμεσα σε όποιον θα ενδιαφερόταν να τα ζητήσει. Δεν νομίζω πως είναι κάκό αυτό.

Αγαπητέ Βασίλη Ζάχαρη,

δεν είσαι πατριωτάκι; Κρίμα! Χάρηκα κι εγώ. Πάντως εύχομαι να περνάς καλά στα Γρεβενά, μέχρι να πας και συ στην πατρίδα σου.

Λοιπόν, Βασίλη, να σου εξηγήσω γιατί δεν μπορεί η εξήγηση των εκδόσεων του Βουκουρεστίου να είναι του Εφεσίου. Στις εκδόσεις αυτές ο Εφέσιος κράτησε για τον εαυτό του έναν και μόνον ρόλο. Αυστήρα: αυτόν του εκδότη. Και αυτό δεν είναι δικό μου συμπέρασμα, το δηλώνει ο ίδιος πανηγυρικά στην πρωμετοπίδα του πρώτου βιβλίου που εκδίδει, του Αναστιματαρίου.

Λέει λοιπόν εκεί: "Νέον Αναστασιματάριον / μεταφρασθέν κατά την καινοφανή μέθοδον της μουσικής υπό των εν Κωνσταντινουπόλει μουσικολογιωτάτων Διδασκάλων και εφευρετών του νέου μουσικού συστήματος."

Δηλαδή τι μας λέει εδώ ο Εφέσιος; Πως το Αναστασιματάριο αυτό "μεταφράστηκε" στην νέα μέθοδο από τους ίδιους τους εφευρέτες της μεθόδου. Το ποίοι είναι οι εφευρέτες αυτής της νέας μεθόδου το λέει ο ίδιος ο Εφέσιος στην πρώτη σελίδα του προλόγου του προε τους "φιλόμουσους ομογενείς". Είναι λοιπόν αυτοί οι τρεις γνωστοί μας δάσκαλοι, ο Γρηγόριος ο λαμπαδάριος, ο Γεώργιος Χουρμούζης ο Χαροφύλαξ και ο Χρύσανθος ο αρχιμανδρίτης.

Αυτοί λοιπόν είναι που μετέφρασαν το αναστασιματάριο στην νέα μέθοδο, όπως εξήγησε με σαφήνεια στο πρώτο του αυτό βιβλίο. Γι' αυτό και όταν εκδίδει -την ίδια χρόνια- ο Εφέσιος το δεύτερο βιβλίο του στο Βουκουρέστι, το δοξαστάριο του Πέτρου, περιορίζεται \στο να αναφέρει μόνο πως το βιβλίο αυτό είναι το "Σύντομον δοξαστάριον : Μεταφρασθέν κατά την νέαν μέθοδον της Μουσικής των Μουσικολογιωτάτων Διδασκάλων του νέου Συστήματος. του αοιδίμου Πέτρου Λαμπαδαρίου του Πελοποννησίου". Φυσικά και εδώ ο Εφέσιος περιορίζεται απλά και μόνον στον ρόλο του επιμελητή και εκδότη, όπως δηλώνει άλλωστε και στην τρίτη σελίδα του προλόγου του προς τον "ηγεμόνα" Αλέξανδρο Σούτσο, τον χρηματοδότη της έκδοσης.

Άρα, τον εξηγητή και των δύο εκδόσεων του Βουκουρεστίου πρέπει να τον αναζητήσουμε ανάμεσα στους τρεις "εφευρέτες" της νέας γραφής, όπως άλλωστε ο ίδιος ο Πέτρος Εφέσιος μας διαβεβαιώνει. Αυτό πολύ απλά σημαίνει πως δεν μπορεί να είναι ο ίδιος ο Πέτρος ο Εφέσιος.

Φυσικά, αυτό που λες, ότι δηλαδή ο Εφέσιος εξέδωσε την δικιά του μεταγραφή και έγραψε ψέμματα ότι αυτή η μεταγραφή είναι των τριων διδασκάλων, αυτό, Βασίλη δεν "παίζει" με τίποτε. Γιατί αν ο Εφέσιος είχε τολμήσει να κάνει κάτι τέτοιο, θα είχε προκληθεί μεγάλο σκάνδαλο και θα είχε βρει ο Εφέσιος πολύ άσχημο μπελά, και όχι μόνον από τους τρεις δασκάλους, αλλά από τον ίδιο τον χρηματοδότη του, τον πανίσχυρο ηγεμόνα Αλέξανδρο Σούτσο, τον οποίον θα είχε απροκάλυπτα εξαπατήσει. Μια απάτη που μόλις ο Σούτσος θα την μάθαινε, όχι μόνον δεν θα του έδινε χρήματα για να εκδώσει και το δοξαστάριο, αλλά θα τον είχε χώσει βαθιά στο μπουντρούμι...

Εγώ λοιπόν διαπιστώνω πολύ απλά πως αυτός ο εξηγητής είναι αδύνατον να είναι άλλος από τον Χουρμούζιο, και να γιατί.

Ό Χρύσανθος δεν μπορεί καταρχήν να είναι, γιατί δεν είχε εξηγητικό έργο. Ο κ. Γιαννόπουλος με έψεξε πολλές φορές πως δεν απάντησα στην δήλωσή του πως ο Χρύσανθος είχε εξηγητικό έργο στην λίγο πριν την νέα μέθοδο γραφή. Φυσικά, καλέ μου Βασίλη, δεν περιμένα εγώ τον κ. Γιαννόπουλο για να το πληροφορηθώ αυτό. Άλλωστε, ο Χρύσαθος εξήγησε στην προδρομική μορφή της νέας γραφής όχι μόνον το δοξαστάριο του Πέτρου, αλλά και το ειρμολόγιο. Όμως, όταν έλεγα δεν έχει εξηγητικό έργο, εννοούσα στην τελική μορφή της νέας γραφής, στην οποίαν ανήκουν και οι εκδόσεις του Βουκουρεστίου, αλλά και κάθε άλλη έντυπη μουσική έκδοση, από το 1820 μέχρι σήμερα.

Τώρα. Γιατί δεν μπορεί να είναι ο Γρηγόριος. Καταρχήν, αν η εξήγηση του Δοξασταρίου στο Βουκουρέστι ανήκε στον Γρηγόριο, τότε δεν έμπαινε στον κόπο μόλις ένα χρόνο μετά ο Θάμυρις να εκδόση στο Παρίσι, το 1821, το ίδιο Δοξαστάριο στην ίδια εξήγηση! Γιατί η έκδοση του Παρισιού μας δηλώνει ξεκάθαρα πως η εξήγηση στην νέα μέθοδο του δοξασταρίου που αυτή περιέχει είναι του "Γρηγορίου Λαμπαδαρίου".

Τώρα, την επί της ουσίας απάντηση γιατί στο δοξαστάριο του Βουκουρεστίου η εξηγήση δεν είναι του Γρηγορίου θα την δώσω στον κ. Γιαννόπουλο. Άρα, όπως καταλαβαίνεις, αγαπητέ μου Βασίλη, πραγματικά δια της εις άτοπον απαγωγής αντιλαμβανόμαστε πως ο εξηγήτης και του αναστασιματαρίου και του δοξασταρίου που εκδίδονται στο Βουκουρέστι δεν μπορεί να είναι άλλος από τον Χουρμούζιο. Τόσο απλά.

κ. Γιαννόπουλε,
σας βεβαιώνω ότι θα αντιπαρέλθω πλήρως όλους τους ανοίκειους χαρακτηρισμούς σας, γιατί καταλαβαίνω την θέση στην οποία έχετε περιέλθει.

Καταρχήν, δεν σας είπα εγώ ποτέ να κατασπαταλήσετε το υπερπολύτιμο χρόνο σας, για να μου απαντήσετε. Το αντίθετο, μάλιστα. Εγώ εκείνο που σας είπα είναι ότι είχα όλη την υπομονή να περιμένω την απάντησή σας οψέποτε εσείς θα βρίσκατε εσείς χρόνο για να μου την δώσετε.

Επί της ουσίας. Μου γράφετε πως η εξήγηση του Βουκουρεστίου και του χειρόγραφου κώδικα "πρόκειται για την ίδια ακριβώς εξήγηση, με μικρές-πολύ μικρές μόνο διαφοροποιήσεις σε καταληκτικές φράσεις των μελών και σε αναλύσεις χαρακτήρων όπως το ομαλόν και η πεταστή". Μα, κ. Γιαννόπουλε, αυτές τις διαφοροποιήσεις εσείς τις βρίσκετε λίγες; Και εφόσον υπάρχουν, πως λέτε μέτα πως οι δύο αυτές εξηγήσεις είναι "ακριβώς" (με τεράστια γράμματα) ίδιες;

Αλλά δεν είναι μόνον αυτές. Παίρνοτας σαν παράδειγμα το πρώτο μόνον μάθημα του δοξασταρίου το "θεία χάρις απηώρητο", θα επισημάνω πως το δοξαστάριο του Βουκουρεστίου δεν διαφέρει μόνον στο ότι αναλύει την πεταστή και τιος καταλήξεις, αλλά και στα εξής:

α) Δεν έχει παρά μόνον δύο εντελείς μαρτυρίες, όταν το μέλος πάει στον Πα, και καμμία μαρτυρία στον Δι, σε αντίθεση με την εξήγηση του κώδικα.

β) Αναλύει συνεχώς το ομαλόν σε διπλό χρόνο, σε αντίθεση με την εξήγηση του κώδικα. Βλέπε θέσεις "ΠΑτερ όσιε" και "ΧριΣΤΟΝ το Θεον". Αναλύει επίσης και το αντικένωμα: Βλέπε "πάτερ όΣΙε".

γ) Με διαφορετικό τρόπο εξηγεί, το Βουκουρέστι από τον κώδικα, την ενδιάμεση κατάληξη στον Πα. Βλέπε θέση "ηγιαΣΜΕνε Συμεών". Το ίδιο βλέπε και στο αμέσως επόμενο δοξαστικό.

Αυτα που επισήμανα μόλις τώρα εγώ, με αυτά που επισημάνατε ήδη εσείς, νομίζω, κ. Γιαννόπουλε, πως είναι αρκετά για να πείσουν και τον πλέον δύσπιστο πως πρόκειται για δύο διαφορετικές εξηγήσεις. Και να σκεφτεί κανείς πως όλες αυτές οι διαφορές αντοπίστηκαν σε ένα μόνον μικρό μάθημα!

Φυσικά η εξήγηση του κώδικα είναι απολύτως ίδια με το δοξαστάριο του 1821, που εξέδωσε ο Θάμυρις. Και είναι απολύτως φυσικό, αφού και τα δύο αυτά έργα περιέχουν την ίδια εξήγηση, αυτήν του ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ.

κ. Συμεωνίδη, είναι βέβαιο από αυτά που λέτε πως δεν διαβάσατε από την αρχή όλο τον διάλογο που είχα με τον κ. Γιαννόπουλο. Παρακαλώ να το κάνετε, αν θέλετε να εκφέρετε σώστη δημόσια γνώμη.

Και, κλείνοντας, για να πείσω κάποιους που με κατηγόρησαν ότι είμαι υπερβολικός όταν λέω πως ο κώδικας έχει τερατώδεις ανορθογραφίες, θα παραθέσω μόνον την τελευταία του λέξη: ΤΕΛΩΣ.

 

[V_Zacharis]

[FONT=&quot]Γραφική[/FONT][FONT=&quot]ομοιότητα[/FONT][FONT=&quot]; [/FONT][FONT=&quot]Εννοείτε στους χαρακτήρες που χρησιμοποιούνται; Ελάχιστες, πραγματικά, διαφορές υπάρχουν. [/FONT]

Ναι εννοούσα (και δεν το εξέφρασα καλά) ότι χρησιμοποιούν σχεδόν του ίδιους χαρακτήρες στις μουσικές τους θέσεις-όχι ότι μοιάζουν οι (τυπο-)γραφικοί χαρακτήρες των δύο αυτών εκδόσεων.

[FONT=&quot]Η έκδοση του Βουκουρεστίου είναι πανομοιότυπη με το χφ, με ελάχιστες αναλύσεις θέσεων, αλλά και διορθώσεις λανθασμένων γραφών του συγκεκριμένου χειρογράφου (αλλά βέβαια δεν γνωρίζουμε αν το συγκεκριμένο χρησιμοποιήθηκε γι῝ αυτήν, ή κάποιο άλλο, που ίσως είναι και το πιθανότερο).[/FONT]

Βασικά κ.Γιαννόπουλε εννοούσα ότι υπάρχουν διαφορές μεταξύ των 2 εντύπων, Παρισίων και Βουκουρεστίου. Όπως κι εσείς υποστηρίζετε, δεν είναι σημαντικές, αλλά μπορεί αυτό και μόνο να το κάνουμε βάση ώστε να πούμε ότι η έκδοση του Βουκουρεστίου είναι εξήγηση Γρηγορίου;

Και τότε τι γίνεται με την έκδοση του Παρισιού, που στην προμετωπίδα της έχει το όνομα του Γρηγορίου; Είναι και οι 2 (έντυπες) του Γρηγορίου; Κι αν ναι, τότε πως δικαιολογείτε τις μικρές αυτές διαφορές; Έβαλλε κάποιος (εκδότης;-τυπογράφος «χέρι»; Υπάρχουν διαφορετικές εξηγήσεις από τον ίδιο τον Γρηγόριο;

[FONT=&quot]
Είναι ακριβώς το ίδιο στιχηράριο κ. Ζάχαρη. Περαιτέρω σύγκριση του χφ του κ. Συμεωνίδη και του εντύπου θα σας πείσει, ιδιαίτερα ἐάν συνδυαστεί με σύγκριση άλλων χφφ και εντύπων Δοξασταρίων του Πέτρου, αλλά το θέμα ξεφεύγει από τα όρια του παρόντος θέματος και χρήζει ιδιαίτερης σπουδής (επί παραδείγματι: εάν η επιγραφή του χφ του κ. Συμεωνίδη είναι παραπλανητική! ή εάν......., ή εάν.........Θυμίζω όμως ότι η παρούσα συζήτησις εξ αρχής αναφέρθηκε στο παρόν χφ. και την σχέση του με την έκδοση του Βουκουρεστίου. Αλλοίμονο εάν συγγράφαμε μια αναλυτική εργασία για το ζήτημα με αφορμή το παρόν θέμα. Προσωπικά δεν μπορώ στην παρούσα στιγμή, μακάρι κάποιος άλλος να το κάνει).[/FONT]

[FONT=&quot]
[/FONT]Μια μικρή αντιπαραβολή των 3 αυτών βιβλίων (εντύπων Παρισίου-Βουκουρεστίου και χειρογράφου κ.Συμεωνίδη) που έκανα εγώ. Πήρα το δοξαστικό του εσπερινού της Υπαπαντής, λόγω του ότι εγγίζει η εορτή.

Ιδού οι διαφορές τους: (Από αριστερά προς τα δεξιά-Βουκουρεστίου-χργφ Γρηγορίου και Παρισίου)
View attachment Sigkrisi.jpg

Ασφαλώς και είναι μικρές και όχι ουσίας. Όμως παρατηρώ ότι αυτό που είναι είναι ότι το χειρόγραφο με την εξήγηση του Γρηγορίου είναι ίδιο (εκτός από 2 σημεία-προφανώς λάθος του χειρογράφου) με την Παρισινή έκδοση ενώ η του Βουκουρεστίου διαφέρει. Ελάχιστα μεν, αλλά διαφέρει.[FONT=&quot]
[/FONT]

[FONT=&quot]
Αντίθετα, σε μια αρκετά εκτεταμένη έρευνα που έκανα (προς Θεού, δεν λέω ότι κάλυψα όλα τα χφφ, αλλά πάντως κάλυψα πάρα πάρα πολλά) δεν βρήκα να υπάρχει ρητή αναφορά για Δοξαστάριο Πέτρου σε εξήγηση Χουρμουζίου. Όσο κι αν δεν είναι γνωστό το περιεχόμενο όλων των μουσικών χφφ, αυτό το γεγονός στατιστικά και μόνο κάτι μας λέει.
Φιλικά
Ε.Γ.[/FONT]

Αυτό το γεγονός ίσως μας λέει κάτι σε συνδυασμό με το γεγονός ότι το ειρμολόγιο του Πέτρου που εξέδωσε ο Χουρμούζιος ΔΕΝ είναι σε δική του εξήγηση (αν διαβάσουμε προσεκτικά τον τίτλο το γράφει αλλά όχι ξεκάθαρα...) αλλά σε εξήγηση του Γρηγορίου! Και αυτό το διαπιστώνουμε εύκολα αν πάρουμε το χειρόγραφο με την εξήγηση του Γρηγορίου (που βρίσκεται στην βιβλιοθήκη Ψάχου) και το έντυπο του Χουρμουζίου. Δεν έχουν ΚΑΜΙΑ διαφορά. Ούτε σε παρεστιγμένα γοργά μιλάμε! Αυτό που έχει είναι διορθώσεις κάποιων σημείων πάνω στο χειρόγραφο ίσως από άλλο χέρι (του Χουρμουζίου, οι οποίες συμπίπτουν απολύτως με αυτό που εκδόθηκε από τον Χουρμούζιο το 1825. Δεν μπορεί να συνέπεσαν ακριβώς οι εξηγήσεις τους! Όχι ΤΟΣΟ ακριβώς τουλάχιστον. Ο Χουρμούζιος ΑΝ εξήγησε το ειρμολόγιο του Πέτρου τότε σίγουρα είχε υπ' όψιν του το χειρόγραφο αυτό που σήμερα είναι στην Βιβλ.Κ.Ψάχου.

Ίσως λοιπόν τις εξηγήσεις των βασικών ψαλτικών βιβλίων (π.χ. Ειρμολόγιο-Αναστασιματάριο-Δοξαστάριο Πέτρου κλτ) να μην τις έκαναν και οι τρεις αλλά μόνο ο ένας από αυτούς ή να έκαναν κοινή εξήγηση τον καιρό που βρισκόντουσαν ακόμα στην Πόλη.

Αυτή η υπόθεση (που δεν είναι δική μου αλλά την συμμερίζομαι) ενισχύεται από το γεγονός ότι δεν έχουμε (ακόμα τουλάχιστον-μπορεί να βρεθούν) εξηγήσεις από το χέρι του Χουρμουζίου ούτε στο Ειρμολόγιο του Πέτρου, ούτε στο Δοξαστάριο του Πέτρου. (ούτε στο αναστασιματάριο νομίζω-αλλά δεν είμαι και σίγουρος)

Υ.Γ.
Συγνώμη για την κακή ποιότητα των εικόνων, το έφτιαξα βιαστικά και χωρίς καλά τεχνικά μέσα...

 

[haris1963]

κ. Συμεωνίδη, είναι βέβαιο από αυτά που λέτε πως δεν διαβάσατε από την αρχή όλο τον διάλογο που είχα με τον κ. Γιαννόπουλο. Παρακαλώ να το κάνετε, αν θέλετε να εκφέρετε σώστη δημόσια γνώμη.

Και, κλείνοντας, για να πείσω κάποιους που με κατηγόρησαν ότι είμαι υπερβολικός όταν λέω πως ο κώδικας έχει τερατώδεις ανορθογραφίες, θα παραθέσω μόνον την τελευταία του λέξη: ΤΕΛΩΣ.

κ. Στεφούλη και φυσικά διάβασα από την αρχή όλο το διάλογο που είχατε με τον κ. Γιαννόπουλο. Οπότε η άκομψη παραίνεσή σας, για το πως θα εκφράζω δημόσια γνώμη, είναι άκυρη. Διότι τη γνώμη μου την εκφράζω και ευγενικά, και με επιφυλάξεις, όταν δεν είμα σιγουρος για κάτι. Σε αντίθεση με σας που χρησιμοποιείτε απαράδεκτη γλώσσα. Θα μπορούσατε αν θέλετε να γράψετε κάτι σαν: "κατά την άποψή μου δεν λάβατε υπ' όψιν σας αυτό..." και τότε η παραίνεσή σας θα είχε νόημα και ήθος. Αυτό περί "σωστής δημόσιας γνώμης" σας το επιστρέφω. Εκτός αν νομίζετε οτι, με το που κοιτάξατε το πρώτο μάθημα στο Δοξαστάριο του Βουκουρεστίου, αυτό των Παρισίων και το χφ του Γρηγορίου, έχετε γίνει και ειδήμων καθηγητής επί του θέματος.

ΚΑι φυσικά οι ανορθογραφίες δεν είναι τερατώδεις, και φυσικά αυτό είναι άποψη ευθαρσώς διατυπωμένη και όχι κατηγορία εναντίον σας. Γέμισε ο τόπος από τσιτωμένους για καυγά...

ΧΣ

 

[V_Zacharis]

Λοιπόν, Βασίλη, να σου εξηγήσω γιατί δεν μπορεί η εξήγηση των εκδόσεων του Βουκουρεστίου να είναι του Εφεσίου. Στις εκδόσεις αυτές ο Εφέσιος κράτησε για τον εαυτό του έναν και μόνον ρόλο. Αυστήρα: αυτόν του εκδότη. Και αυτό δεν είναι δικό μου συμπέρασμα, το δηλώνει ο ίδιος πανηγυρικά στην πρωμετοπίδα του πρώτου βιβλίου που εκδίδει, του Αναστιματαρίου.

Λέει λοιπόν εκεί: "Νέον Αναστασιματάριον / μεταφρασθέν κατά την καινοφανή μέθοδον της μουσικής υπό των εν Κωνσταντινουπόλει μουσικολογιωτάτων Διδασκάλων και εφευρετών του νέου μουσικού συστήματος."

Δηλαδή τι μας λέει εδώ ο Εφέσιος; Πως το Αναστασιματάριο αυτό "μεταφράστηκε" στην νέα μέθοδο από τους ίδιους τους εφευρέτες της μεθόδου. Το ποίοι είναι οι εφευρέτες αυτής της νέας μεθόδου το λέει ο ίδιος ο Εφέσιος στην πρώτη σελίδα του προλόγου του προε τους "φιλόμουσους ομογενείς". Είναι λοιπόν αυτοί οι τρεις γνωστοί μας δάσκαλοι, ο Γρηγόριος ο λαμπαδάριος, ο Γεώργιος Χουρμούζης ο Χαροφύλαξ και ο Χρύσανθος ο αρχιμανδρίτης.

Αυτοί λοιπόν είναι που μετέφρασαν το αναστασιματάριο στην νέα μέθοδο, όπως εξήγησε με σαφήνεια στο πρώτο του αυτό βιβλίο. Γι' αυτό και όταν εκδίδει -την ίδια χρόνια- ο Εφέσιος το δεύτερο βιβλίο του στο Βουκουρέστι, το δοξαστάριο του Πέτρου, περιορίζεται \στο να αναφέρει μόνο πως το βιβλίο αυτό είναι το "Σύντομον δοξαστάριον : Μεταφρασθέν κατά την νέαν μέθοδον της Μουσικής των Μουσικολογιωτάτων Διδασκάλων του νέου Συστήματος. του αοιδίμου Πέτρου Λαμπαδαρίου του Πελοποννησίου". Φυσικά και εδώ ο Εφέσιος περιορίζεται απλά και μόνον στον ρόλο του επιμελητή και εκδότη, όπως δηλώνει άλλωστε και στην τρίτη σελίδα του προλόγου του προς τον "ηγεμόνα" Αλέξανδρο Σούτσο, τον χρηματοδότη της έκδοσης.

Άρα, τον εξηγητή και των δύο εκδόσεων του Βουκουρεστίου πρέπει να τον αναζητήσουμε ανάμεσα στους τρεις "εφευρέτες" της νέας γραφής, όπως άλλωστε ο ίδιος ο Πέτρος Εφέσιος μας διαβεβαιώνει. Αυτό πολύ απλά σημαίνει πως δεν μπορεί να είναι ο ίδιος ο Πέτρος ο Εφέσιος.

Φυσικά, αυτό που λες, ότι δηλαδή ο Εφέσιος εξέδωσε την δικιά του μεταγραφή και έγραψε ψέμματα ότι αυτή η μεταγραφή είναι των τριων διδασκάλων, αυτό, Βασίλη δεν "παίζει" με τίποτε. Γιατί αν ο Εφέσιος είχε τολμήσει να κάνει κάτι τέτοιο, θα είχε προκληθεί μεγάλο σκάνδαλο και θα είχε βρει ο Εφέσιος πολύ άσχημο μπελά, και όχι μόνον από τους τρεις δασκάλους, αλλά από τον ίδιο τον χρηματοδότη του, τον πανίσχυρο ηγεμόνα Αλέξανδρο Σούτσο, τον οποίον θα είχε απροκάλυπτα εξαπατήσει. Μια απάτη που μόλις ο Σούτσος θα την μάθαινε, όχι μόνον δεν θα του έδινε χρήματα για να εκδώσει και το δοξαστάριο, αλλά θα τον είχε χώσει βαθιά στο μπουντρούμι...

Νομίζω ότι στα παραπάνω δεν διαφωνούμε. Εγώ δεν υποστήριξα σοβαρά (νομίζω ότι το διευκρίνησα) ότι ο Εφέσιος έκανε κάτι τέτοιο, απλά το έγραψα σαν μια υπόθεση εργασίας ας πούμε, για να δείξω ότι το λογικό συμπέρασμα δεν είναι πάντα και το σωστό.

Εγώ λοιπόν διαπιστώνω πολύ απλά πως αυτός ο εξηγητής είναι αδύνατον να είναι άλλος από τον Χουρμούζιο, και να γιατί.

Ό Χρύσανθος δεν μπορεί καταρχήν να είναι, γιατί δεν είχε εξηγητικό έργο. Ο κ. Γιαννόπουλος με έψεξε πολλές φορές πως δεν απάντησα στην δήλωσή του πως ο Χρύσανθος είχε εξηγητικό έργο στην λίγο πριν την νέα μέθοδο γραφή. Φυσικά, καλέ μου Βασίλη, δεν περιμένα εγώ τον κ. Γιαννόπουλο για να το πληροφορηθώ αυτό. Άλλωστε, ο Χρύσαθος εξήγησε στην προδρομική μορφή της νέας γραφής όχι μόνον το δοξαστάριο του Πέτρου, αλλά και το ειρμολόγιο. Όμως, όταν έλεγα δεν έχει εξηγητικό έργο, εννοούσα στην τελική μορφή της νέας γραφής, στην οποίαν ανήκουν και οι εκδόσεις του Βουκουρεστίου, αλλά και κάθε άλλη έντυπη μουσική έκδοση, από το 1820 μέχρι σήμερα.

Τώρα. Γιατί δεν μπορεί να είναι ο Γρηγόριος. Καταρχήν, αν η εξήγηση του Δοξασταρίου στο Βουκουρέστι ανήκε στον Γρηγόριο, τότε δεν έμπαινε στον κόπο μόλις ένα χρόνο μετά ο Θάμυρις να εκδόση στο Παρίσι, το 1821, το ίδιο Δοξαστάριο στην ίδια εξήγηση! Γιατί η έκδοση του Παρισιού μας δηλώνει ξεκάθαρα πως η εξήγηση στην νέα μέθοδο του δοξασταρίου που αυτή περιέχει είναι του "Γρηγορίου Λαμπαδαρίου".

Για το αναστασιματάριο ας πούμε, γιατί δεν έγινε το ίδιο πράγμα; Κι αν όχι στο Παρίσι, γιατί δεν έγινε στην Πόλη αργότερα; Και μάλιστα αφού ζούσε και εξέδιδε ο ίδιος ο Χουρμούζιος! Δεν θα φρόντιζε να τυπώσει και την δική του εξήγηση; Και γιατί το Δοξαστάριο του Παρισιού εκδόθηκε ελλιπές; Γιατί δεν εκδόθηκε ποτέ ο Β’ τόμος; Νομίζω ότι είναι λογικά επακόλουθα ερωτήματα.

Δεν νομίζω ότι υπήρχε ιδιαίτερη σπουδή εκείνο τον καιρό να τυπωθούν όλες οι διαθέσιμες εξηγήσεις… Ίσα-ίσα που πιστεύω ότι αν μπορούσαν θα έκαναν από μια και μόνο εξήγηση (και ευτυχώς που δεν έγινε αυτό).

Τώρα, την επί της ουσίας απάντηση γιατί στο δοξαστάριο του Βουκουρεστίου η εξηγήση δεν είναι του Γρηγορίου θα την δώσω στον κ. Γιαννόπουλο. Άρα, όπως καταλαβαίνεις, αγαπητέ μου Βασίλη, πραγματικά δια της εις άτοπον απαγωγής αντιλαμβανόμαστε πως ο εξηγήτης και του αναστασιματαρίου και του δοξασταρίου που εκδίδονται στο Βουκουρέστι δεν μπορεί να είναι άλλος από τον Χουρμούζιο. Τόσο απλά.

Δεν θα συμφωνήσω. Δια της εις άτοπον απαγωγής, υπάρχουν πολλά κενά. Γιατί δεν υπάρχει στην χειρόγραφη παράδοση αυτή η εξήγηση του Χουρμουζίου; Γιατί δεν έχει εντοπιστεί αυτόγραφο; Κάτι συμβαίνει εδώ...

Εγώ δεν μπορώ να δεχτώ (όχι μ’ αυτή την τεκμηρίωση πάντως) το, αφού δεν ήταν ο Γρηγόριος, σίγουρα ήταν ο Χουρμούζιος, όπως και δεν μπορώ να δεχτώ το επειδή μοιάζει με την εξήγηση του Γρηγορίου παραβλέποντας τις διαφορές που έχουν οι δύο εκδόσεις (γιατί έχουν διαφορές), τις αποδίδουμε και τις δύο στον Γρηγόριο, μια και δεν έχει βρεθεί μέχρι τώρα εξήγηση του Χουρμουζίου στην χειρόγραφη παράδοση.

Και τις δύο θέσεις τις θεωρώ λιγάκι «στον αέρα» από πλευράς τεκμηρίωσης, αν κι εγώ δεν έχω κάτι καλύτερο να αντιπροτείνω. Θέλει ψάξιμο νομίζω ακόμα το θέμα, και όχι τόση βεβαιότητα σε λογικοφανείς (είναι η αλήθεια) υποθέσεις και μόνο.

Ευχαριστώ.

 

[evangelos]

...Και, κλείνοντας, για να πείσω κάποιους που με κατηγόρησαν ότι είμαι υπερβολικός όταν λέω πως ο κώδικας έχει τερατώδεις ανορθογραφίες, θα παραθέσω μόνον την τελευταία του λέξη: ΤΕΛΩΣ.

Πολλά "τερατουργήματα" ανορθογραφίας παρουσιάζουν τα χειρόγραφα. Επισυνάπτω από ειρμολόγιο του Πέτρου (Δεν γνωρίζω αν γραφέας είναι ο ίδιος)" Ε γενεαί πάσαι"
View attachment e_geneai_pasai.JPG

Τελικά μήπως και η ανορθογραφία ήταν μέρος του διακόσμου των βιβλίων; Άρα είμαι σε καλό δρόμο...