Zambelis Spyros
Παλαιό Μέλος
Headword: Ἀρχύτας
Adler number: alpha,4121
Translated headword: Archytas, Arkhutas
Vetting Status: low
Translation:
Of Taras,[1] son of Hestiaios or Mnesarchos or Mnasagetes or Mnasagoras; Pythagorean philosopher. This man saved Plato from being murdered by the tyrant Dionysios.[2] He championed the [Greek-]Italian federation, and was chosen general with full powers by his fellow-citizens and the [other] Greeks of the region. At the same time he taught philosophy and had celebrated pupils and wrote many books. [It is said that] this man was plainly a teacher of Empedokles.[3]
And a proverb: rattle of Archytas.[4] [Coined] because Archytas invented the rattle, which is a kind of instrument producing sound and noise.[5]
"He made a bronze rattle and rattled it".[6]
Greek Original:
Ἀρχύτας, Ταραντῖνος, Ἑστιαίου υἱὸς ἢ Μνησάρχου ἢ Μνασαγέτου ἢ Μνασαγόρου, φιλόσοφος Πυθαγορικός. οὗτος Πλάτωνα ἔσωσε μὴ φονευθῆναι ὑπὸ Διονυσίου τοῦ τυράννου. τοῦ κοινοῦ δὲ τῶν Ἰταλιωτῶν προέστη, στρατηγὸς αἱρεθεὶς αὐτοκράτωρ ὑπὸ τῶν πολιτῶν καὶ τῶν περὶ ἐκεῖνον τὸν τόπον Ἑλλήνων. ἅμα δὲ καὶ φιλοσοφίαν ἐκπαιδεύων μαθητάς τ' ἐνδόξους ἔσχε καὶ βιβλία συνέγραψε πολλά. τοῦτον φανερῶς γενέσθαι διδάσκαλον Ἐμπεδοκλέους. καὶ παροιμία: Ἀρχύτου πλαταγή: ὅτι Ἀρχύτας πλαταγὴν εὗρεν, ἥτις ἐστὶν εἶδος ὀργάνου ἦχον καὶ ψόφον ἀποτελοῦντος. ὁ δὲ πλαταγὴν χαλκευσάμενος ἐπλατάγει.
Notes:
First half of C4 BCE. See in brief OCD(3) p.150; in full Huffman (below). The present entry draws for its opening sentences on Diogenes Laertius 8.79.
[1] Roman Tarentum (modern Taranto), in S Italy. Cf. tau 112-113.
[2] Dionysios II of Syracuse. See generally delta 1179.
[3] Chronologically impossible as it stands; and even changing "teacher" to "pupil" leaves a gap.
[4] See e.g. Aristotle, Politics 1340b26.
[5] Cf. Diogenianus 2.98.
[6] For this definition of the rattle, and the appended quotation, see again pi 1697. The quotation has been tentatively attributed to Nicolaus of Damascus (nu 393); in any event its subject is evidently the sixth Labour of Herakles, the Stymphalian Birds.
Reference:
Carl A. Huffman, Archytas of Tarentum (Cambridge UP 2005)
Keywords: biography; daily life; geography; military affairs; meter and music; mythology; philosophy; politics; proverbs
~~~~~~~~~~~~~~~
Αρχύτας ο Πυθαγόρειος
(428π.Χ. - 347π.Χ.), μεγάλος Πυθαγόρειος φιλόσοφος, αστρονόμος, πολιτικός, μαθηματικός, μηχανικός και, ίσως, ο σημαντικότερος ειδικός σε θέματα ακουστικής στην αρχαία Ελλάδα. Καταγόταν από τον Τάραντα, εξ ου και το επίθετο Ταραντίνος, και ανήκε στη δεύτερη γενιά των μαθητών του Πυθαγόρα, μαθητής του Φιλολάου του Κροτωνιάτη. Ανήκει στις διασημότερες προσωπικότητες του αρχαίου κόσμου. Ο Διογ. Λαέρτιος (Περί βίων, δογμάτων και αποφθεγμάτων ΙΙΙ, 4, 79) μιλώντας για τη ζωή του λέει πως ο Αρχύτας θαυμαζόταν από τον περισσότερο κόσμο για την υπεροχή του σε κάθε κλάδο της επιστήμης και στη ζωή. Ο Αριστοτέλης έγραψε γι'αυτόν ειδική πραγματεία, η οποία δεν έχει διασωθεί, "Η φιλοσοφία του Αρχύτα". Ήταν σύγχρονος και φίλος του Πλάτωνα, τον οποίο φιλοξένησε στον Τάραντα και τον βοήθησε να αντιμετωπίσει την εχθρότητα του Διονυσίου, του τυράννου της Σικελίας. Σύμφωνα με μια παράδοση πνίγηκε σ' ένα ναυάγιο κοντά στην Ιταλία.
Ο Αρχύτας θεωρείται ως ο σημαντικότερος ίσως μελετητής της ακουστικής στην αρχαία Ελλάδα, προάγοντάς την μέσω των ερευνών του, όπως άλλωστε και όλη τη μουσική θεωρία. Οι έρευνές του για τον μουσικό ήχο τον οδήγησαν στην ανακάλυψη ότι ο ήχος παράγεται από δονήσεις του αέρα και ότι το ύψος του εξαρτάται από την ταχύτητα των παλμών· ψηλότεροι ήχοι παράγονται από ταχύτερους παλμούς και χαμηλότεροι ήχοι από βραδύτερους παλμούς (πρβ. Πορφ. Σχόλια, I. During, 56-57). Ο Αρχύτας επεξεργάστηκε τους "λόγους" (αναλογίες) των διαστημάτων του τετράχορδου στα τρία γένη, διατονικόν, χρωματικόν και εναρμόνιον. Ανακάλυψε το "λόγο" της μεγάλης τρίτης στο εναρμόνιο γένος (mi - mi+1/4 - fa - la). Ως μέγας μαθηματικός πρέπει να μετέσχε ουσιαστικά στις έρευνες των Πυθαγορείων για τη μέτρηση των διαστημάτων (Πτολεμαίου "Αρμονικά" V, 13) ορίζοντας τις σχέσεις τους ως εξής : μι, φα, σολ, λα εναρμόνιο γένος: 28/27, 36/35, 5/4, χρωματικό γένος: 28/27, 243/224, 32/27, διατονικό γένος: 28/27, 8/7, 9/8.
Αναφέρεται και ως ικανότατος πλαγιαυλητής (φλαουτίστας) κατά δε τον Αθήναιο έγραψε και σύγγραμμα "περί αυλών" ("Δειπνοσοφιστές" IV, 184), όπου διατύπωσε την παρατήρηση ότι το μικρό μήκος του αυλού παράγει υψηλό τόνο, ενώ το μεγάλο, χαμηλό τόνο (βλ. Εύδοξος). Δίκαια ο Οράτιος του αφιέρωσε την Ι, 28 ωδή του.
Ως πολιτικός ενέπνεε βαθύ σεβασμό και εκλέχτηκε επτά φορές "στρατηγός" ("κυβερνήτης") και κυβέρνησε τον Τάραντα για πολλά χρόνια, ενώ κατά τους νόμους της πόλης δεν επιτρεπόταν να "στρατηγήσει" ένας για περισσότερο από ένα χρόνο ("Εθαυμάζετο δε και παρά τοις πολλοίς επί πάση αρετή· και δη επτάκις των πολιτών εστρατήγησε, των άλλων μη πλέον ενιαυτού στρατηγούντων δια το κωλύειν τον νόμον", Διογ. Λαέτριος).
Σύμφωνα με μαρτυρία του Φαβωρίνου, ιστορικού των αρχαίων παραδόσεων, ο Αρχύτας επινόησε και κατασκεύασε μια μη-επανδρωμένη ιπτάμενη μηχανή, που αποκλήθηκε "πετομηχανή" ή "περιστερά" και που ουσιαστικά ήταν το πρώτο αεριωθούμενο. Ο Φαβωρίνος υποστηρίζει ότι το γεγονός περιγράφει πλήρως ο Ρωμαίος Αύλος Γέλλιος (Gellius Aullus) στο έργο του Αττικαί Νύκται.
Λέγεται ότι ο Αρχύτας έλυσε ένα από τα τρία μαθηματικά προβλήματα της Αρχαιότητας, το διπλασιασμό του κύβου. Ανέπτυξε τις μεθόδους της Λογιστικής, καθώς και μεθόδους υπολογισμού οποιονδήποτε τετραγωνικών ριζών.
Giuseppe Xavarro, Testamen de Archylae Tarentini vita atque operibus... κτλ., 4ο, Hafniae 1819.
J. C. von Orelli, Archytae... Fragmenta quae supersunt. Ελλην. και λατιν. 1821.
Πολιτικά αποσπάσματα Αρχύτα, Χαρώνδα, Ζάλευκου και άλλων Πυθαγορείων... διασωθέντα από τον Στοβαίο, αγγλική μτφρ. Thomas Taylor, Λονδίνο 1822.
Ε. Egger, De Archytae vita, operibus κτλ., Παρίσι 1833. Α. Ε. Chaignet, Pythagore et la philosophie pythagoricienne, τόμ. 1-2, Παρίσι 1873.
Τάκης Καλογερόπουλος, Λεξικό της Ελληνικής μουσικής, εκδόσεις Γιαλλελή, 2001
Σόλωνας Μιχαηλίδης, Εγκυκλοπαίδεια της αρχαίας ελληνικής μουσικής, Εκδόσεις Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης, 1999
http://www.musipedia.gr/wiki/Αρχύτας_ο_Πυθαγόρειος
Adler number: alpha,4121
Translated headword: Archytas, Arkhutas
Vetting Status: low
Translation:
Of Taras,[1] son of Hestiaios or Mnesarchos or Mnasagetes or Mnasagoras; Pythagorean philosopher. This man saved Plato from being murdered by the tyrant Dionysios.[2] He championed the [Greek-]Italian federation, and was chosen general with full powers by his fellow-citizens and the [other] Greeks of the region. At the same time he taught philosophy and had celebrated pupils and wrote many books. [It is said that] this man was plainly a teacher of Empedokles.[3]
And a proverb: rattle of Archytas.[4] [Coined] because Archytas invented the rattle, which is a kind of instrument producing sound and noise.[5]
"He made a bronze rattle and rattled it".[6]
Greek Original:
Ἀρχύτας, Ταραντῖνος, Ἑστιαίου υἱὸς ἢ Μνησάρχου ἢ Μνασαγέτου ἢ Μνασαγόρου, φιλόσοφος Πυθαγορικός. οὗτος Πλάτωνα ἔσωσε μὴ φονευθῆναι ὑπὸ Διονυσίου τοῦ τυράννου. τοῦ κοινοῦ δὲ τῶν Ἰταλιωτῶν προέστη, στρατηγὸς αἱρεθεὶς αὐτοκράτωρ ὑπὸ τῶν πολιτῶν καὶ τῶν περὶ ἐκεῖνον τὸν τόπον Ἑλλήνων. ἅμα δὲ καὶ φιλοσοφίαν ἐκπαιδεύων μαθητάς τ' ἐνδόξους ἔσχε καὶ βιβλία συνέγραψε πολλά. τοῦτον φανερῶς γενέσθαι διδάσκαλον Ἐμπεδοκλέους. καὶ παροιμία: Ἀρχύτου πλαταγή: ὅτι Ἀρχύτας πλαταγὴν εὗρεν, ἥτις ἐστὶν εἶδος ὀργάνου ἦχον καὶ ψόφον ἀποτελοῦντος. ὁ δὲ πλαταγὴν χαλκευσάμενος ἐπλατάγει.
Notes:
First half of C4 BCE. See in brief OCD(3) p.150; in full Huffman (below). The present entry draws for its opening sentences on Diogenes Laertius 8.79.
[1] Roman Tarentum (modern Taranto), in S Italy. Cf. tau 112-113.
[2] Dionysios II of Syracuse. See generally delta 1179.
[3] Chronologically impossible as it stands; and even changing "teacher" to "pupil" leaves a gap.
[4] See e.g. Aristotle, Politics 1340b26.
[5] Cf. Diogenianus 2.98.
[6] For this definition of the rattle, and the appended quotation, see again pi 1697. The quotation has been tentatively attributed to Nicolaus of Damascus (nu 393); in any event its subject is evidently the sixth Labour of Herakles, the Stymphalian Birds.
Reference:
Carl A. Huffman, Archytas of Tarentum (Cambridge UP 2005)
Keywords: biography; daily life; geography; military affairs; meter and music; mythology; philosophy; politics; proverbs
~~~~~~~~~~~~~~~
Αρχύτας ο Πυθαγόρειος
(428π.Χ. - 347π.Χ.), μεγάλος Πυθαγόρειος φιλόσοφος, αστρονόμος, πολιτικός, μαθηματικός, μηχανικός και, ίσως, ο σημαντικότερος ειδικός σε θέματα ακουστικής στην αρχαία Ελλάδα. Καταγόταν από τον Τάραντα, εξ ου και το επίθετο Ταραντίνος, και ανήκε στη δεύτερη γενιά των μαθητών του Πυθαγόρα, μαθητής του Φιλολάου του Κροτωνιάτη. Ανήκει στις διασημότερες προσωπικότητες του αρχαίου κόσμου. Ο Διογ. Λαέρτιος (Περί βίων, δογμάτων και αποφθεγμάτων ΙΙΙ, 4, 79) μιλώντας για τη ζωή του λέει πως ο Αρχύτας θαυμαζόταν από τον περισσότερο κόσμο για την υπεροχή του σε κάθε κλάδο της επιστήμης και στη ζωή. Ο Αριστοτέλης έγραψε γι'αυτόν ειδική πραγματεία, η οποία δεν έχει διασωθεί, "Η φιλοσοφία του Αρχύτα". Ήταν σύγχρονος και φίλος του Πλάτωνα, τον οποίο φιλοξένησε στον Τάραντα και τον βοήθησε να αντιμετωπίσει την εχθρότητα του Διονυσίου, του τυράννου της Σικελίας. Σύμφωνα με μια παράδοση πνίγηκε σ' ένα ναυάγιο κοντά στην Ιταλία.
Ο Αρχύτας θεωρείται ως ο σημαντικότερος ίσως μελετητής της ακουστικής στην αρχαία Ελλάδα, προάγοντάς την μέσω των ερευνών του, όπως άλλωστε και όλη τη μουσική θεωρία. Οι έρευνές του για τον μουσικό ήχο τον οδήγησαν στην ανακάλυψη ότι ο ήχος παράγεται από δονήσεις του αέρα και ότι το ύψος του εξαρτάται από την ταχύτητα των παλμών· ψηλότεροι ήχοι παράγονται από ταχύτερους παλμούς και χαμηλότεροι ήχοι από βραδύτερους παλμούς (πρβ. Πορφ. Σχόλια, I. During, 56-57). Ο Αρχύτας επεξεργάστηκε τους "λόγους" (αναλογίες) των διαστημάτων του τετράχορδου στα τρία γένη, διατονικόν, χρωματικόν και εναρμόνιον. Ανακάλυψε το "λόγο" της μεγάλης τρίτης στο εναρμόνιο γένος (mi - mi+1/4 - fa - la). Ως μέγας μαθηματικός πρέπει να μετέσχε ουσιαστικά στις έρευνες των Πυθαγορείων για τη μέτρηση των διαστημάτων (Πτολεμαίου "Αρμονικά" V, 13) ορίζοντας τις σχέσεις τους ως εξής : μι, φα, σολ, λα εναρμόνιο γένος: 28/27, 36/35, 5/4, χρωματικό γένος: 28/27, 243/224, 32/27, διατονικό γένος: 28/27, 8/7, 9/8.
Αναφέρεται και ως ικανότατος πλαγιαυλητής (φλαουτίστας) κατά δε τον Αθήναιο έγραψε και σύγγραμμα "περί αυλών" ("Δειπνοσοφιστές" IV, 184), όπου διατύπωσε την παρατήρηση ότι το μικρό μήκος του αυλού παράγει υψηλό τόνο, ενώ το μεγάλο, χαμηλό τόνο (βλ. Εύδοξος). Δίκαια ο Οράτιος του αφιέρωσε την Ι, 28 ωδή του.
Ως πολιτικός ενέπνεε βαθύ σεβασμό και εκλέχτηκε επτά φορές "στρατηγός" ("κυβερνήτης") και κυβέρνησε τον Τάραντα για πολλά χρόνια, ενώ κατά τους νόμους της πόλης δεν επιτρεπόταν να "στρατηγήσει" ένας για περισσότερο από ένα χρόνο ("Εθαυμάζετο δε και παρά τοις πολλοίς επί πάση αρετή· και δη επτάκις των πολιτών εστρατήγησε, των άλλων μη πλέον ενιαυτού στρατηγούντων δια το κωλύειν τον νόμον", Διογ. Λαέτριος).
Σύμφωνα με μαρτυρία του Φαβωρίνου, ιστορικού των αρχαίων παραδόσεων, ο Αρχύτας επινόησε και κατασκεύασε μια μη-επανδρωμένη ιπτάμενη μηχανή, που αποκλήθηκε "πετομηχανή" ή "περιστερά" και που ουσιαστικά ήταν το πρώτο αεριωθούμενο. Ο Φαβωρίνος υποστηρίζει ότι το γεγονός περιγράφει πλήρως ο Ρωμαίος Αύλος Γέλλιος (Gellius Aullus) στο έργο του Αττικαί Νύκται.
Λέγεται ότι ο Αρχύτας έλυσε ένα από τα τρία μαθηματικά προβλήματα της Αρχαιότητας, το διπλασιασμό του κύβου. Ανέπτυξε τις μεθόδους της Λογιστικής, καθώς και μεθόδους υπολογισμού οποιονδήποτε τετραγωνικών ριζών.
Giuseppe Xavarro, Testamen de Archylae Tarentini vita atque operibus... κτλ., 4ο, Hafniae 1819.
J. C. von Orelli, Archytae... Fragmenta quae supersunt. Ελλην. και λατιν. 1821.
Πολιτικά αποσπάσματα Αρχύτα, Χαρώνδα, Ζάλευκου και άλλων Πυθαγορείων... διασωθέντα από τον Στοβαίο, αγγλική μτφρ. Thomas Taylor, Λονδίνο 1822.
Ε. Egger, De Archytae vita, operibus κτλ., Παρίσι 1833. Α. Ε. Chaignet, Pythagore et la philosophie pythagoricienne, τόμ. 1-2, Παρίσι 1873.
Τάκης Καλογερόπουλος, Λεξικό της Ελληνικής μουσικής, εκδόσεις Γιαλλελή, 2001
Σόλωνας Μιχαηλίδης, Εγκυκλοπαίδεια της αρχαίας ελληνικής μουσικής, Εκδόσεις Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης, 1999
http://www.musipedia.gr/wiki/Αρχύτας_ο_Πυθαγόρειος
Last edited: