Ερώτηση για τα απόστιχα στους Κατανυκτικούς Εσπερινούς

[Καλογιάννης Νέστορας]

Μπορεί κάποιος να μας εξηγήσει για ποιο λόγο κατά τους Κατανυκτικούς Εσπερινούς στα απόστιχα τα δύο πρώτα ψάλλονται τόσα αργά και μακρόσυρτα εννοώ μουσικώς , όπου κάποιες φορές το νόημα των τροπαρίων χάνονται μέσα στην μουσική σύνθεση ???

 

[π. Μάξιμος]

Κατ᾿ ἀρχάς, συντονιστικῶς, τό θέμα ἀπό τό Τυπικό>Εσπερινός μεταφέρθηκε στό Τυπικό>Μ. Τεσσαρακοστή καί ἀπό ᾿κεῖ στό Σημειογραφία, Παλαιογραφία και Μελοποιία>Μελοποιία.

Κατά δεύτερον, χωρίς νά ἐπεκταθῶ, πρέπει κανείς νά ἔχει «νοιώσει» τό «πνεῦμα» καί τήν «ἀτμόσφαιρα» τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, χωρίς αὐτό νά σημαίνει ὑποτίμηση κάθε γνώμης, πού ὅμως θά ἔχει τήν ἀνάλογη ὑποστήριξη.

Κατά τρίτον, σχετικά θέματα, χωρίς νά ἀποκλείεται καί ἡ ὕπαρξη ἄλλων σχετικῶν καί χωρίς νά ἀποκλείουν τή συνέχεια τῆς συζήτησης ἐδῶ ἀπό μέλη πού ἐπιθυμοῦν νά ἐκφραστοῦν, νά καταθέσουν ἀπόψεις καί γνώσεις ἐπί τοῦ ἀντικειμένου.

-Τὰ Ἰδιόμελα τῶν Κατανυκτικῶν Ἑσπερινῶν ψάλλονται ἀργῶς ἤ συντόμως;
-Περί των συνθέσεων και του μέλους των Ιδιομέλων των Κατανυκτικών Εσπερινών
-Τα αργά Βυζαντινά μελωδήματα! (του Γεωργίου Αγγελινάρα)​

 

[Κατσίκης Κωνσταντίνος]

Προφανώς αναφέρεστε στα ιδιόμελα του Ιακώβου. Το μέλος είναι αργό στιχηραρικό ως προς τη μελοποιία, αλλά ψάλλεται με γοργό ρυθμό και όχι "αργά και μακρόσυρτα". Αν το ψάλλεις αργά τότε χάνει τη συνοχή και το σύνηθες "άκουσμά" του. Η κατάλληλη μελική ανάπτυξη αυτού του μαθήματος οδηγεί και στην κατανόηση του νοήματός του.

Δηλαδή σε ένα αργό κεκραγάριο ή στο χερουβικό, που ψάλλεται "αργά και μακρόσυρτα", χάνει κανείς το νόημα;

Τα ιδιόμελα αυτά του Ιακώβου είναι το μοναδικό απομεινάρι αυτού του είδους της μελοποιίας που ψάλλεται σε λειτουργικό χρόνο. Η γνώμη μου είναι πως πρέπει να μάθουμε να τα ψάλλουμε για να μη χαθεί και το τελευταίο αυτό άκουσμα. Όποιος δυσκολευέται με το νόημα ας το βλέπει από το Τριώδιο ή ας το διαβάζει από πριν.