Αριστόξενος - LSJ - ΕΑΕΜ [Προεργασία]

[Zambelis Spyros]

γίγνονται. καθόλου δ᾽ εἰπεῖν ἡ μὲν ῥυθμοποιΐα πολλὰς καὶ
παντοδαπὰς κινήσεις κινεῖται, οἱ δὲ πόδες οἷς σημαινόμεθα
τοὺς ῥυθμοὺς ἁπλᾶς τε καὶ τὰς αὐτὰς ἀεί. τοιαύτην δ᾽ ἐ-
χούσης φύσιν τῆς μουσικῆς ἀναγκαῖον καὶ ἐν τοῖς περὶ τὸ
ἡρμοσμένον συνεθισθῆναι τήν τε διάνοιαν καὶ τὴν αἴσθησιν
καλῶς κρίνειν τό τε μένον καὶ τὸ κινούμενον. ἁπλῶς μὲν
οὖν εἰπεῖν τοιαύτη τίς ἐστιν ἡ ἁρμονικὴ κληθεῖσα ἐπιστή-
μη οἵαν διεληλύθαμεν· συμβέβηκε δ᾽ αὐτὴν διαιρεῖσθαι εἰς
ἑπτὰ μέρη.
Ὧν ἐστιν ἓν μὲν καὶ πρῶτον τὸ διορίσαι τὰ γένη καὶ
ποιῆσαι φανερόν, τίνων ποτὲ μενόντων καὶ τίνων κινουμένων
αἱ διαφοραὶ αὗται γίγνονται. τοῦτο γὰρ οὐδεὶς πώποτε
διώρισε τρόπον τινὰ εἰκότως. οὐ γὰρ ἐπραγματεύοντο περὶ
τῶν δύο γενῶν, ἀλλὰ περὶ αὐτῆς τῆς ἁρμονίας· οὐ μὴν
ἀλλ᾽ οἵ γε διατρίβοντες περὶ τὰ ὄργανα διῃσθάνοντο μὲν
ἑκάστου τῶν γενῶν, αὐτὸ μέντοι τὸ πότε ἄρχεται ἐξ ἁρ-
μονίας χρῶμά τι γίγνεσθαι, οὐδεὶς οὐδ᾽ ἐπέβλεψε πώπο-
τ᾽ αὐτῶν. οὔτε γὰρ κατὰ πᾶσαν χρόαν ἑκάστου τῶν γενῶν
διῃσθάνοντο διὰ τὸ μήτε πάσης μελοποιΐας ἔμπειροι εἶναι
μήτε συνειθίσθαι περὶ τὰς τοιαύτας διαφορὰς ἀκριβολογεῖ-
σθαι· οὔτ᾽ αὐτό πως τοῦτο κατέμαθον ὅτι τόποι τινὲς ἦσαν
τῶν κινουμένων φθόγγων ἐν ταῖς τῶν γενῶν διαφοραῖς.
δι᾽ ἃς μὲν οὖν αἰτίας οὐκ ἦν διωρισμένα τὰ γένη πρότερον,

ῥυθμοποιΐα
κινήσεις
πόδες
σημαινόμεθα
ῥυθμοὺς
ἁπλᾶς
μουσικῆς
ἡρμοσμένον
διάνοιαν
αἴσθησιν
μένον
κινούμενον
ἁρμονικὴ
γένη
ὄργανα
ἁρμονίας
χρῶμά
χρόαν
μελοποιΐας
τόποι
φθόγγων

 

[Zambelis Spyros]

σχεδόν εἰσιν αἱ εἰρημέναι· ὅτι δὲ διοριστέον εἰ μέλλομεν ἀκο-
λουθεῖν ταῖς γιγνομέναις ἐν τοῖς μέλεσι διαφοραῖς, φανερόν.
Πρῶτον μὲν οὖν τῶν μερῶν ἐστὶ τὸ εἰρημένον. δεύτερον
δὲ τὸ περὶ διαστημάτων εἰπεῖν, μηδεμίαν τῶν ὑπαρχουσῶν
αὐτοῖς διαφορῶν εἰς δύναμιν παραλιμπάνοντας. σχεδὸν δέ,
ὡς ἁπλῶς εἰπεῖν, αἱ πλείους αὐτῶν εἰσὶν ἀθεώρητοι. οὐ
δεῖ δ᾽ ἀγνοεῖν, ὅτι καθ᾽ ἣν ἂν γενώμεθα τῶν ἐκλιμπανουσῶν
τε καὶ ἀθεωρήτων διαφορῶν, κατὰ ταύτην ἀγνοήσομεν
τὰς ἐν τοῖς μελῳδουμένοις διαφοράς.
Ἐπεὶ δ᾽ ἐστὶν οὐκ αὐτάρκη τὰ διαστήματα πρὸς τὴν τῶν
φθόγγων διάγνωσιν - πᾶν γάρ, ὡς ἁπλῶς εἰπεῖν, διαστή-
ματος μέγεθος πλειόνων τινῶν δυνάμεων κοινόν ἐστιν - , τρί-
τον ἄν τι μέρος εἴη τῆς ὅλης πραγματείας τὸ περὶ τῶν
φθόγγων εἰπεῖν ὅσοι τ᾽ εἰσὶ καὶ τίνι γνωρίζονται καὶ πό-
τερον τάσεις τινές εἰσιν, ὥσπερ οἱ πολλοὶ ὑπολαμβάνουσιν,
ἢ δυνάμεις καὶ αὐτὸ τοῦτο τί ποτ᾽ ἐστὶν ἡ δύναμις. οὐδὲν
γὰρ τῶν τοιούτων διορᾶται καθαρῶς ὑπὸ τῶν τὰ τοιαῦτα
πραγματευομένων.
Τέταρτον δ᾽ ἂν εἴη μέρος τὰ συστήματα θεωρῆσαι πόσα
τ᾽ ἐστὶ καὶ ποῖ᾽ ἄττα καὶ πῶς ἔκ τε τῶν διαστημάτων καὶ

εἰρημέναι
μέλλομεν
διαστημάτων
μελῳδουμένοις
φθόγγων
τάσεις
δύναμις
συστήματα

 

[Zambelis Spyros]

φθόγγων συνεστηκότα. οὐδέτερον γὰρ τῶν τρόπων τεθεώ-
ρηται τὸ μέρος τοῦτο ὑπὸ τῶν ἔμπροσθεν· οὔτε γὰρ εἰ
πάντα τρόπον ἐκ τῶν διαστημάτων συντίθεται τὰ συστή-
ματα καὶ μηδεμία τῶν συνθέσεων παρὰ φύσιν ἐστὶν ἐπισκέ-
ψεως τετύχηκεν, οὔθ᾽ αἱ διαφοραὶ πᾶσαι τῶν συστημάτων
ὑπ᾽ οὐδενὸς ἐξηρίθμηνται. περὶ μὲν γὰρ ἐμμελοῦς ἢ ἐκμελοῦς
ἁπλῶς οὐδένα λόγον πεποίηνται οἱ πρὸ ἡμῶν, τῶν δὲ
συστημάτων τὰς διαφορὰς οἱ μὲν ὅλως οὐκ ἐπεχείρουν ἐξα-
ριθμεῖν - ἀλλὰ περὶ αὐτῶν μόνον τῶν ἑπτὰ ὀκταχόρδων
ἃ ἐκάλουν ἁρμονίας τὴν ἐπίσκεψιν ἐποιοῦντο - , οἱ δ᾽ ἐπιχει-
ρήσαντες οὐδένα τρόπον ἐξηριθμοῦντο, καθάπερ οἱ περὶ
Πυθαγόραν τὸν Ζακύνθιον καὶ Ἀγήνορα τὸν Μυτιληναῖον.
ἔστι δὲ τοιαύτη τις ἡ περὶ τὸ ἐμμελές τε καὶ ἐκμελὲς τάξις
οἵα καὶ ἡ περὶ _τὴν_ τῶν γραμμάτων σύνθεσιν ἐν τῷ δια-
λέγεσθαι· οὐ γὰρ πάντα τρόπον ἐκ τῶν αὐτῶν γραμμάτων
συντιθεμένη ξυλλαβὴ γίγνεται, ἀλλὰ πὼς μέν, πὼς δ᾽ οὔ.
Πέμπτον δ᾽ ἐστὶ τῶν μερῶν τὸ περὶ τοὺς τόνους ἐφ᾽ ὧν
τιθέμενα τὰ συστήματα μελῳδεῖται. περὶ ὧν οὐδεὶς οὐδὲν
εἴρηκεν, οὔτε τίνα τρόπον ληπτέον οὔτε πρὸς τί βλέποντας
τὸν ἀριθμὸν αὐτῶν ἀποδοτέον ἐστίν. ἀλλὰ παντελῶς ἔοικε
τῇ τῶν ἡμερῶν ἀγωγῇ τῶν ἁρμονικῶν ἡ περὶ τῶν τό-
νων ἀπόδοσις, οἷον ὅταν Κορίνθιοι μὲν δεκάτην ἄγωσιν

φθόγγων
τρόπον
διαστημάτων
συστήματα
συνθέσεων
ἐμμελοῦς
ἐκμελοῦς
ὀκταχόρδων
ἁρμονίας
Πυθαγόρας ο Ζακύνθιος*
Αγήνωρ*
τόνους
μελῳδεῖται
ἀγωγῇ
ἁρμονικῶν

 

[Zambelis Spyros]

Ἀθηναῖοι δὲ πέμπτην ἕτεροι δέ τινες ὀγδόην. οὕτω γὰρ
οἱ μὲν τῶν ἁρμονικῶν λέγουσι βαρύτατον μὲν τὸν ὑπο-
δώριον τῶν τόνων, ἡμιτονίῳ δὲ ὀξύτερον τούτου τὸν μιξο-
λύδιον, τούτου δ᾽ ἡμιτονίῳ τὸν δώριον, τοῦ δὲ δωρίου
τόνῳ τὸν φρύγιον, ὡσαύτως δὲ καὶ τοῦ φρυγίου τὸν λύ-
διον ἑτέρῳ τόνῳ· ἕτεροι δὲ πρὸς τοῖς εἰρημένοις τὸν ὑπο-
φρύγιον αὐλὸν προστιθέασιν ἐπὶ τὸ βαρύ, οἱ δὲ αὖ πρὸς
τὴν τῶν αὐλῶν τρύπησιν βλέποντες τρεῖς μὲν τοὺς βαρυ-
τάτους τρισὶ διέσεσιν ἀπ᾽ ἀλλήλων χωρίζουσιν, τόν τε
ὑποφρύγιον καὶ τὸν ὑποδώριον καὶ τὸν δώριον, τὸν δὲ
φρύγιον ἀπὸ τοῦ δωρίου τόνῳ, τὸν δὲ λύδιον ἀπὸ τοῦ
φρυγίου πάλιν τρεῖς διέσεις ἀφιστᾶσιν, ὡσαύτως δὲ καὶ τὸν
μιξολύδιον τοῦ λυδίου. τί δ᾽ ἐστὶ πρὸς ὃ βλέποντες οὕτω
ποιεῖσθαι τὴν διάστασιν τῶν τόνων προτεθύμηνται, οὐδὲν
εἰρήκασιν. ὅτι δέ ἐστιν ἡ καταπύκνωσις ἐκμελὴς καὶ πάντα
τρόπον ἄχρηστος, φανερὸν ἐπ᾽ αὐτῆς ἔσται τῆς πραγματείας.
Ἐπεὶ δὲ τῶν μελῳδουμένων ἐστὶ τὰ μὲν ἁπλᾶ τὰ δὲ
μετάβολα, περὶ μεταβολῆς ἂν εἴη λεκτέον, πρῶτον μὲν
αὐτὸ τί ποτ᾽ ἐστὶν ἡ μεταβολὴ καὶ πῶς γιγνόμενον - λέγω
δ᾽ οἷον πάθους τινὸς συμβαίνοντος ἐν τῇ τῆς μελῳδίας

ἁρμονικῶν
βαρύτατον
υποδώριος*
τόνων
ἡμιτονίῳ
ὀξύτερον
μιξολύδιος*
δώριος*
φρύγιος*
λύδιος*
εἰρημένοις
υποφρύγιος*
αυλός*
τρύπησιν
διέσεσιν
υποδώριος*
τόνων
καταπύκνωσις
ἐκμελὴς
μελῳδουμένων
ἁπλᾶ
μετάβολα
πάθους
μελῳδίας

 

[Zambelis Spyros]

τάξει - , ἔπειτα πόσαι εἰσὶν αἱ πᾶσαι μεταβολαὶ καὶ κατὰ
πόσα διαστήματα. περὶ γὰρ τούτων οὐδεὶς οὐδενὸς εἴρηται
λόγος οὔτ᾽ ἀποδεικτικὸς οὔτ᾽ ἀναπόδεικτος.
Τελευταῖον δὲ τὸ περὶ αὐτῆς τῆς μελοποιΐας _εἰπεῖν_.
ἐπεὶ γὰρ ἐν τοῖς αὐτοῖς φθόγγοις ἀδιαφόροις οὖσι τὸ
καθ᾽ αὑτοὺς πολλαί τε καὶ παντοδαπαὶ μορφαὶ μελῶν γί-
γνονται, δῆλον ὅτι παρὰ τὴν χρῆσιν τοῦτο γένοιτ᾽ ἄν.
καλοῦμεν δὲ τοῦτο μελοποιΐαν. ἡ μὲν οὖν περὶ τὸ ἡρμο-
σμένον πραγματεία διὰ τῶν εἰρημένων μερῶν πορευθεῖσα
τοιοῦτον λήψεται τέλος.
Ὅτι δ᾽ _ἐστ_ὶ τὸ ξυνιέναι τῶν μελῳδουμένων τῇ τε
ἀκοῇ καὶ τῇ διανοίᾳ κατὰ πᾶσαν διαφορὰν τοῖς γιγνομένοις
παρακολουθεῖν _δῆλον_· ἐν γενέσει γὰρ δὴ τὸ μέλος, κα-
θάπερ καὶ τὰ λοιπὰ μέρη τῆς μουσικῆς. ἐκ δύο γὰρ δὴ
τούτων ἡ τῆς μουσικῆς ξύνεσίς ἐστιν, αἰσθήσεώς τε καὶ
μνήμης· αἰσθάνεσθαι μὲν γὰρ δεῖ τὸ γιγνόμενον, μνημο-
νεύειν δὲ τὸ γεγονός. κατ᾽ ἄλλον δὲ τρόπον οὐκ ἔστι τοῖς
ἐν τῇ μουσικῇ παρακολουθεῖν.

μεταβολαὶ
διαστήματα
μελοποιΐας
φθόγγοις
μελῶν
ἡρμοσμένον
εἰρημένων
ἀκοῇ
διανοίᾳ
μουσικῆς
αἰσθήσεώς
μνήμης

 

[Zambelis Spyros]

Ἃ δέ τινες ποιοῦνται τέλη τῆς ἁρμονικῆς καλουμένης
πραγματείας οἱ μὲν τὸ παρασημαίνεσθαι τὰ μέλη φάσκοντες
πέρας εἶναι τοῦ ξυνιέναι τῶν μελῳδουμένων ἕκαστον, οἱ δὲ
τὴν περὶ τοὺς αὐλοὺς θεωρίαν καὶ τὸ ἔχειν εἰπεῖν τίνα
τρόπον ἕκαστα τῶν αὐλομένων καὶ πόθεν γίγνεται· τὸ
δὴ ταῦτα λέγειν παντελῶς ἐστιν ὅλου τινὸς διημαρτηκό-
τος. οὐ γὰρ ὅτι πέρας τῆς ἁρμονικῆς ἐπιστήμης ἐστὶν ἡ
παρασημαντική, ἀλλ᾽ οὐδὲ μέρος οὐδέν, εἰ μὴ καὶ τῆς
μετρικῆς τὸ γράψασθαι τῶν μέτρων ἕκαστον· εἰ δ᾽ ὥσπερ
ἐπὶ τούτων οὐκ ἀναγκαῖόν ἐστι τὸν δυνάμενον γράψασθαι
τὸ ἰαμβικὸν _μέτρον καὶ ἄριστά γε εἰδέναι τί ἐστι τὸ
ἰαμβικόν_, οὕτως ἔχει καὶ ἐπὶ τῶν μελῳδουμένων - οὐ
γὰρ ἀναγκαῖόν ἐστι τὸν γραψάμενον τὸ φρύγιον μέλος καὶ
ἄριστά γε εἰδέναι τί ἐστι τὸ φρύγιον μέλος - , δῆλον ὅτι
οὐκ ἂν εἴη τῆς εἰρημένης ἐπιστήμης πέρας ἡ παρασημαν-
τική. ὅτι δ᾽ ἀληθῆ τὰ λεγόμενά ἐστιν καὶ ἀναγκαῖον τῷ
παρασημαινομένῳ μόνον τὰ μεγέθη τῶν διαστημάτων διαι-
σθάνεσθαι, φανερὸν γένοιτ᾽ ἂν ἐπισκοπουμένοις. ὁ γὰρ τι-
θέμενος σημεῖα τῶν διαστημάτων οὐ καθ᾽ ἑκάστην τῶν ἐνυ-
παρχουσῶν αὐτοῖς διαφορῶν ἴδιον τίθεται σημεῖον, οἷον εἰ

ἁρμονικῆς
παρασημαίνεσθαι
μέλη
μελῳδουμένων
αὐλοὺς
αὐλομένων
ἁρμονικῆς
μετρικῆς
ἰαμβικὸν
μέτρον
φρύγιον
εἰρημένης
παρασημαντική
παρασημαινομένῳ
μεγέθη
διαστημάτων
σημεῖα

 

[Zambelis Spyros]

τοῦ διὰ τεσσάρων τυγχάνουσιν αἱ διαιρέσεις οὖσαι πλεί-
ους ἃς ποιοῦσιν αἱ τῶν γενῶν διαφοραί, ἢ σχήματα
πλείονα __ἃ ποιεῖ ἡ τῆς τῶν ἀσυνθέτων διαστημάτων
τάξεως ἀλλοίωσις· τὸν αὐτὸν δὲ λόγον καὶ περὶ τῶν
δυνάμεων ἐροῦμεν ἃς αἱ τῶν τετραχόρδων φύσεις ποιοῦσι,
τὸ γὰρ ὑπερβολαίας _νήτη_ς καὶ νήτης καὶ _τ_ὸ μέσης καὶ
ὑπάτης τῷ αὐτῷ γράφεται σημείῳ, τὰς δὲ τῶν δυνάμεων
διαφορὰς οὐ διορίζει τὰ σημεῖα _ὥστ_ε μέχρι τῶν μεγε-
θῶν αὐτῶν κεῖσθαι, πορρωτέρω δὲ μηδέν. ὅτι δ᾽ οὐδέν
ἐστι μέρος τῆς συμπάσης ξυνέσεως τὸ διαισθάνεσθαι τῶν
μεγεθῶν αὐτῶν, ἐλέχθη μέν πως καὶ ἐν ἀρχῇ, ῥάδιον δὲ
καὶ ἐκ τῶν ῥηθησομένων συνιδεῖν· οὔτε γὰρ τὰς τῶν τε-
τραχόρδων οὔτε τὰς τῶν φθόγγων δυνάμεις οὔτε τὰς τῶν
γενῶν διαφορὰς οὔτε, ἁπλῶς εἰπεῖν, τὰς τῶν συνθέτων καὶ
τὰς τῶν ἀσυνθέτων διαφορὰς οὔτε τὸ ἁπλοῦν καὶ μετα-
βολὴν ἔχον οὔτε τοὺς τῶν μελοποιϊῶν τρόπους οὔτ᾽ ἄλλο
οὐδέν, ὡσαύτως εἰπεῖν, δι᾽ αὐτῶν τῶν μεγεθῶν γίγνεται
γνώριμον. εἰ μὲν οὖν δι᾽ ἄγνοιαν τὴν ὑπόληψιν ταύτην

διὰ τεσσάρων
διαιρέσεις
γενῶν
σχήματα
ἀσυνθέτων
διαστημάτων
δυνάμεων
τετραχόρδων
ὑπερβολαίας
νήτης
μέσης
ὑπάτης
σημείῳ

 

[Zambelis Spyros]

ἐσχήκασιν οἱ καλούμενοι ἁρμονικοί, τὸ μὲν ἦθος οὐκ ἂν
εἶεν ἄτοποι, τὴν δ᾽ ἄγνοιαν ἰσχυράν τινα καὶ μεγάλην εἶναι
παρ᾽ αὐτοῖς ἀναγκαῖον· εἰ δὲ συνορῶντες, ὅτι οὐκ ἔστι τὸ
παρασημαίνεσθαι πέρας τῆς εἰρημένης ἐπιστήμης, χαριζό-
μενοι δὲ τοῖς ἰδιώταις καὶ πειρώμενοι ἀποδιδόναι ὀφθαλ-
μοειδές τι ἔργον ταύτην ἐκτεθείκασι τὴν ὑπόληψιν, μεγά-
λην _ἂν_ αὖθις αὐτῶν ἀτοπίαν τοῦ τρόπου καταγνοίην·
πρῶτον μέν, ὅτι κριτὴν οἴονται δεῖν κατασκευάζειν τῶν
ἐπιστημῶν τὸν ἰδιώτην - ἄτοπος γὰρ ἂν εἴη τὸ αὐτὸ
μανθάνων τε καὶ κρίνων ὁ αὐτός - , ἔπειθ᾽ ὅτι _πέρα_ς τοῦ
ξυνιέναι τιθέντες φανερόν τι ἔργον ὡς οἴονται ἀνάπαλιν
τιθέασιν· παντὸς γὰρ ὀφθαλμοφανοῦς ἔργου πέρας ἐστὶν
ἡ ξύνεσις. τὸ γὰρ ἐπιστατοῦν πᾶσι καὶ κρῖνον τοῦτ᾽ ἔστι·
ἢ τὰς χεῖρας ἢ τὴν φωνὴν ἢ τὸ στόμα ἢ τὸ πνεῦμα εἴ
τις οἴεται πολύ τι διαφέρειν τῶν ἀψύχων ὀργάνων οὐκ
ὀρθῶς διανοεῖται· εἰ δὲ τὴν ψυχήν που καταδεδυκός ἐστιν
ἡ ξύνεσις καὶ μὴ πρόχειρον μηδὲ τοῖς πολλοῖς φανερόν,
καθάπερ αἵ τε χειρουργίαι καὶ τὰ λοιπὰ τῶν τοιούτων,

ἁρμονικοί
ἦθος
συνορῶντες
παρασημαίνεσθαι
πέρας
εἰρημένης
ἀνάπαλιν
φωνὴν
χειρουργία*

 

[Zambelis Spyros]

οὐ διὰ τοῦτο ἄλλως ὑποληπτέον ἔχειν τὰ εἰρημένα. διη-
μαρτηκέναι γὰρ συμβήσεται τἀληθοῦς, ἐὰν τὸ μὲν κρῖνον
μήτε πέρας μήτε κύριον ποιῶμεν, τὸ δὲ κρινόμενον κύριόν
τε καὶ πέρας. οὐχ ἧττον δέ ἐστι ταύτης ἡ περὶ τοὺς
αὐλοὺς ὑπόληψις ἄτοπος· μέγιστον μὲν οὖν καὶ καθόλου
μάλιστα _ἄτοπον_ τῶν ἁμαρτημάτων ἐστὶ τὸ εἰς ὄργανον
ἀνάγειν τὴν τοῦ ἡρμοσμένου φύσιν. δι᾽ οὐδὲν γὰρ τῶν
τοῖς ὀργάνοις ὑπαρχόντων τοιοῦτόν ἐστι τὸ ἡρμοσμένον
οὐδὲ τοιαύτην τάξιν ἔχον. οὐ γάρ, ὅτι ὁ αὐλὸς τρυπήματά
τε καὶ κοιλίας ἔχει καὶ τὰ λοιπὰ τῶν τοιούτων, ὅτι δὲ
χειρουργίαν τὴν μὲν ἀπὸ τῶν χειρῶν τὴν δ᾽ ἀπὸ τῶν
λοιπῶν μερῶν οἷς ἐπιτείνειν τε καὶ ἀνιέναι πέφυκε, διὰ
τοῦτο συμφωνεῖ διὰ τεσσάρων ἢ διὰ πέντε ἤτοι διὰ πασῶν,
ἢ τῶν ἄλλων διαστημάτων ἕκαστον λαμβάνει τὸ προσῆ-
κον μέγεθος. πάντων γὰρ τούτων ὑπαρχόντων οὐδὲν ἧττον
τὰ μὲν πλείω διαμαρτάνουσιν οἱ αὐληταὶ τῆς τοῦ ἡρμο-
σμένου τάξεως, ὀλίγα δ᾽ ἐστὶν ἃ τυγχάνουσι ποιοῦντες
πάντα ταῦτα, καὶ γὰρ ἀφαιροῦντες καὶ παραβάλλοντες καὶ
τῷ πνεύματι ἐπιτείνοντες καὶ ἀνιέντες καὶ ταῖς ἄλλαις αἰ-
τίαις ἐνεργοῦντες· ὥστ᾽ εἶναι φανερόν, ὅτι οὐδὲν διαφέρει
λέγειν τὸ καλῶς ἐν τοῖς αὐλοῖς τοῦ κακῶς. οὐκ ἔδει δὲ

εἰρημένα
αὐλοὺς
ὄργανον
ἡρμοσμένου
τάξιν
τρυπήματά
κοιλία*
χειρουργίαν
ἐπιτείνειν
ἀνιέναι
διὰ τεσσάρων
διὰ πέντε
διὰ πασῶν,
διαστημάτων
αὐληταὶ
ἀφαιροῦντες
πνεύμα*
ἐπιτείνοντες
ἀνιέντες

 

[Zambelis Spyros]

τοῦτο συμβαίνειν, εἴπερ τι ὄφελος ἦν τῆς εἰς τοῦ ἡρμοσμέ-
νου ὄργανον ἀναγωγῆς, ἀλλ᾽ ἅμα τ᾽ εἰς τοὺς αὐλοὺς
ἀνῆχθαι τὸ μέλος καὶ εὐθὺς ἀστραβὲς εἶναι καὶ ἀναμάρτη-
τον καὶ ὀρθόν. ἀλλὰ γὰρ οὔτ᾽ αὐλοὶ οὔτε τῶν ἄλλων
οὐθὲν ὀργάνων ποτὲ βεβαιώσει τὴν τοῦ ἡρμοσμένου φύσιν,
τάξιν γάρ τινα καθόλου τῆς φύσεως τοῦ ἡρμοσμένου θαυ-
μαστὴν μεταλαμβάνει τῶν ὀργάνων ἕκαστον ἐφ᾽ ὅσον δύνα-
ται, τῆς αἰσθήσεως αὐτοῖς ἐπιστατούσης πρὸς ἣν ἀνάγεται
καὶ ταῦτα καὶ τὰ λοιπὰ τῶν κατὰ μουσικήν. εἰ _δ_έ τις
οἴεται, ὅτι τὰ τρυπήματα ὁρᾷ ταὐτὰ ἑκάστης ἡμέρας ἢ
τὰς χορδὰς ἐντεταμένας τὰς αὐτάς, διὰ τοῦθ᾽ εὑρήσειν τὸ
ἡρμοσμένον ἐν αὐτοῖς διαμένον τε καὶ τὴν αὐτὴν τάξιν
διασῶζον, παντελῶς εὐήθης· ὥσπερ γὰρ ἐν ταῖς χορδαῖς
οὐκ ἔστι τὸ ἡρμοσμένον, ἐὰν μή τις αὐτὸ χειρουργίᾳ προς-
αγαγὼν ἁρμόσηται, οὕτως οὐδὲ ἐν τοῖς τρυπήμασιν, ἐὰν
μή τις αὐτὸ χειρουργίᾳ προσαγαγὼν ἁρμόσηται. ὅτι δ᾽ οὐ-
δὲν τῶν ὀργάνων αὐτὸ ἁρμόττεται ἀλλὰ ἡ αἴσθησίς ἐστιν
ἡ τούτου κυρία, δῆλον ὅτι οὐδὲ λόγου δεῖται, φανερὸν

ἡρμοσμένου
ὄργανον
ἀναγωγῆς
αὐλοὺς
μέλος
εὐθὺς
αἰσθήσεως
μουσικήν
τρυπήματα
χορδὰς
χειρουργίᾳ
προςαγαγὼν

 

[Zambelis Spyros]

γάρ. θαυμαστὸν δ᾽ εἰ μηδ᾽ εἰς τὰ τοιαῦτα βλέποντες ἀφί-
στανται τῆς τοιαύτης ὑπολήψεως ὁρῶντες ὅτι κινοῦνται
οἱ αὐλοὶ καὶ οὐδέποθ᾽ ὡσαύτως ἔχουσιν ἀλλ᾽ ἕκαστα τῶν
αὐλουμένων μεταβάλλει _κατ_ὰ τὰς αἰτίας ἀφ᾽ ὧν αὐλεῖται.
σχεδὸν δὴ φανερόν, ὅτι δι᾽ οὐδεμίαν αἰτίαν εἰς τοὺς αὐλοὺς
ἀνακτέον τὸ μέλος, οὔτε γὰρ βεβαιώσει τὴν τοῦ ἡρμοσμέ-
νου τάξιν τὸ εἰρημένον ὄργανον οὔτ᾽, εἰ τις ᾠήθη δεῖν
εἰς ὄργανόν τι ποιεῖσθαι τὴν ἀναγωγήν, εἰς τοὺς αὐλοὺς
ἦν ποιητέον, ἐπειδὴ μάλιστα πλανᾶται καὶ κατὰ τὴν αὐλο-
ποιΐαν καὶ κατὰ τὴν χειρουργίαν καὶ κατὰ τὴν ἰδίαν φύσιν.
Ἃ μὲν οὖν προδιέλθοι τις ἂν περὶ τῆς ἁρμονικῆς κα-
λουμένης πραγματείας σχεδόν ἐστι ταῦτα· μέλλοντας δ᾽ ἐπι-
χειρεῖν τῇ περὶ τὰ στοιχεῖα πραγματείᾳ δεῖ προδιανοηθῆναι
τὰ τοιάδε· ὅτι οὐκ ἐνδέχεται καλῶς αὐτὴν διεξελθεῖν μὴ
προϋπαρξάντων τριῶν τῶν ῥηθησομένων· πρῶτον μὲν αὐ-
τῶν τῶν φαινομένων καλῶς ληφθέντων, ἔπειτα διορισθέντων
ἐν αὐτοῖς τῶν τε προτέρων καὶ τῶν ὑστέρων ὀρθῶς, τρίτον
δὲ τοῦ συμβαίνοντός τε καὶ ὁμολογουμένου κατὰ τρόπον
συνοφθέντος. ἐπεὶ δὲ πάσης ἐπιστήμης, ἥ τις ἐκ προ-
βλημάτων πλειόνων συνέστηκεν, ἀρχὰς προσῆκόν ἐστι
λαβεῖν ἐξ ὧν δειχθήσεται τὰ μετὰ ἀρχάς, ἀναγκαῖον ἂν
εἴη λαμβάνειν προσέχοντας δύο τοῖσδε· πρῶτον μὲν ὅπως
ἀληθές τε καὶ φαινόμενον ἕκαστον ἔσται τῶν ἀρχοειδῶν

κινοῦνται
αὐλοὶ
αὐλουμένων
μεταβάλλει
αὐλεῖται.
μέλος
ἡρμοσμένου
τάξιν
εἰρημένον
ὄργανον
ἀναγωγήν
αὐλοποιΐαν
χειρουργίαν
ἁρμονικῆς
στοιχεῖα
πραγματείᾳ
ἀρχοειδῶν

 

[Zambelis Spyros]

προβλημάτων, ἔπειθ᾽ ὅπως τοιοῦτον οἷον ἐν πρώτοις ὑπὸ
τῆς αἰσθήσεως συνορᾶσθαι τῶν τῆς ἁρμονικῆς πραγματείας
μερῶν· τὸ γάρ πως ἀπαιτοῦν ἀπόδειξιν οὐκ ἔστιν ἀρχοει-
δές. καθόλου δ᾽ ἐν τῷ ἄρχεσθαι παρατηρητέον, ὅπως μήτ᾽ εἰς
τὴν ὑπερορίαν ἐμπίπτωμεν ἀπό τινος φωνῆς ᾗ κινήσεως
ἀέρος ἀρχόμενοι, μήτ᾽ αὖ κάμπτοντες ἐντὸς πολλὰ τῶν
οἰκείων ἀπολιμπάνωμεν.
Τρία γένη τῶν μελῳδουμένων ἐστίν· διάτονον, χρῶμα,
ἁρμονία. αἱ μὲν οὖν διαφοραὶ τούτων ὕστερον ῥηθήσονται·
τοῦτο δ᾽ αὐτὸ ἐκκείσθω, ὅτι πᾶν μέλος ἔσται ἤτοι διάτονον ἢ
χρωματικὸν ἢ ἐναρμόνιον ἢ μικτὸν ἐκ τούτων ἢ κοινὸν τούτων.
Δευτέρα δ᾽ ἐστὶν ἡ διαίρεσις τῶν διαστημάτων εἶναι τὰ
μὲν σύμφωνα τὰ δὲ διάφωνα. γνωριμώταται μὲν δοκοῦσιν
εἶναι αὗται δύο τῶν διαστηματικῶν διαφορῶν, ᾗ τε μεγέθει
διαφέρουσιν ἀλλήλων καὶ ᾗ τὰ σύμφωνα τῶν διαφώνων·
περιέχεται δ᾽ ἡ ὑστέρα ῥηθεῖσα διαφορὰ τῇ προτέρᾳ, πᾶν
γὰρ σύμφωνον παντὸς διαφώνου διαφέρει μεγέθει. ἐπεὶ δὲ
τῶν συμφώνων πλείους εἰσὶ πρὸς ἄλληλα διαφοραί, μία τις
ἡ γνωριμωτάτη αὐτῶν _πρώτ_η ἐκκείσθω· αὕτη δ᾽ ἐστὶν

αἰσθήσεως
ἁρμονικῆς
πραγματείας
ἀρχοειδές
φωνῆς
κινήσεως
ἀέρος
γένη
μελῳδουμένων
διάτονον
χρῶμα,
ἁρμονία
διαφοραὶ
μέλος
χρωματικὸν
ἐναρμόνιον
μικτὸν
διαίρεσις
διαστημάτων
σύμφωνα
διάφωνα
μεγέθει

 

[Zambelis Spyros]

ἡ κατὰ μέγεθος. ἔστω δὴ τῶν συμφώνων ὀκτὼ μεγέθη·
ἐλάχιστον μὲν τὸ διὰ τεσσάρων - συμβαίνει δὲ τοῦτο _αὐτ_ῇ
τῇ τοῦ _μέλου_ς φύσει ἐλάχιστον εἶναι· σημεῖον δὲ τὸ
μελῳδεῖν μὲν ἡμᾶς πολλὰ τοῦ διὰ τεσσάρων ἐλάττω, πάντα
μέντοι διάφωνα - δεύτερον δὲ τὸ διὰ πέντε· ὅ τι δ᾽ ἂν
τούτων ἀνὰ μέσον ᾖ μέγεθος πᾶν ἔσται διάφωνον. τρίτον
_δ᾽_ ἐκ τῶν εἰρημένων συμφώνων σύνθετον τὸ διὰ πασῶν,
τὰ δὲ τούτων ἀνὰ μέσον διάφωνα ἔσται. ταῦτα μὲν οὖν
λέγομεν ἃ παρὰ τῶν ἔμπροσθεν παρειλήφαμεν, περὶ δὲ τῶν
λοιπῶν ἡμῖν αὐτοῖς διοριστέον. πρῶτον μὲν οὖν λεκτέον,
ὅτι πρὸς τῷ διὰ πασῶν πᾶν σύμφωνον προστιθέμενον διά-
στημα τὸ γιγνόμενον ἐξ αὐτῶν μέγεθος σύμφωνον ποιεῖ.
καὶ ἔστιν ἴδιον τοῦτο τὸ πάθος τοῦ συμφώνου τούτου,
καὶ γὰρ ἐλάττονος προστεθέντος καὶ ἴσου καὶ μείζονος τὸ
γιγνόμενον ἐκ τῆς συνθέσεως σύμφωνον γίγνεται· τοῖς δὲ
πρώτοις συμφώνοις οὐ συμβαίνει τοῦτο, οὔτε γὰρ τὸ ἴσον
ἑκατέρῳ αὐτῶν συντεθὲν τὸ ὅλον σύμφωνον ποιεῖ οὔτε τὸ
ἐξ ἑκατέρου αὐτῶν καὶ τοῦ διὰ πασῶν συγκείμενον, ἀλ-
λ᾽ ἀεὶ διαφωνήσει τὸ ἐκ τῶν εἰρημένων συμφώνων συγκείμενον.
Τόνος δ᾽ ἐστὶν ᾧ τὸ διὰ πέντε τοῦ διὰ τεσσάρων
μεῖζον· τὸ δὲ διὰ τεσσάρων δύο τόνων καὶ ἡμίσεος. τῶν δὲ
τοῦ τόνου μερῶν μελῳδεῖται τὸ ἥμισυ, ὃ καλεῖται ἡμιτόνιον,
καὶ τὸ τρίτον μέρος, ὃ καλεῖται δίεσις χρωματικὴ ἐλαχίστη,
καὶ τὸ τέταρτον, ὃ καλεῖται δίεσις ἐναρμόνιος ἐλαχίστη·
τούτου δ᾽ ἔλαττον οὐδὲν μελῳδεῖται διάστημα. δεῖ δὲ πρῶ-
τον μὲν τοῦτο αὐτὸ μὴ ἀγνοεῖν, ὅτι πολλοὶ ἤδη διήμαρ-
τον ὑπολαβόντες ἡμᾶς λέγειν ὅτι ὁ τόνος εἰς τρία ἴσα
διαιρούμενος μελῳδεῖται. συνέβη δ᾽ αὐτοῖς τοῦτο παρὰ τὸ
μὴ κατανοεῖν ὅτι ἕτερόν ἐστι τό τε λαβεῖν τρίτον μέρος
τόνου καὶ τὸ διελόντα εἰς τρία τόνον μελῳδεῖν. ἔπειτα ἁπλῶς
μὲν οὐθὲν ὑπολαμβάνομεν εἶναι διάστημα ἐλάχιστον.
Αἱ δὲ τῶν γενῶν διαφοραὶ λαμβάνονται ἐν τετραχόρδῳ
τοιούτῳ οἷόν ἐστι τὸ ἀπὸ μέσης ἐφ᾽ ὑπάτην, τῶν μὲν ἄκρων
μενόντων, τῶν δὲ μέσων κινουμένων ὁτὲ μὲν ἀμφοτέρων ὁτὲ
δὲ θατέρου. ἐπεὶ δ᾽ ἀναγκαῖον τὸν κινούμενον φθόγγον
ἐν τόπῳ τινὶ κινεῖσθαι, ληπτέος ἂν εἴη τόπος ὡρισμένος
ἑκατέρου τῶν εἰρημένων φθόγγων. φαίνεται δὴ συντονω-
τάτη μὲν εἶναι λιχανὸς ἡ τόνον ἀπὸ μέσης ἀπέχουσα,
ποιεῖ δ᾽ αὕτη διάτονον γένος, βαρυτάτη δ᾽ ἡ δίτονον,

μέγεθος
συμφώνων
ἐλάχιστον
διὰ τεσσάρων
μελῳδεῖν
ἐλάττω
διάφωνα
διὰ πέντε
μέσον
μέγεθος
διάφωνον
εἰρημένων
σύνθετον
διὰ πασῶν,
πάθος
ἐλάττονος
ἴσου
μείζονος
συνθέσεως
τόνος
διὰ πέντε
μεῖζον
ἡμίσεος
μελῳδεῖται
ἡμιτόνιον,
δίεσις χρωματικὴ ἐλαχίστη
δίεσις ἐναρμόνιος ἐλαχίστη
ἔλαττον
διάστημα
τόνος
τετραχόρδῳ
μέσης
ὑπάτην
ἄκρων
μενόντων
μέσων
κινουμένων
κινούμενον φθόγγον
τόπῳ
συντονωτάτη
λιχανὸς
μέσης
διάτονον
γένος
βαρυτάτη
δίτονον


[...Rios >]

 

[Zambelis Spyros]

γίγνεται δ᾽ αὕτη ἐναρμόνιος· ὥστ᾽ εἶναι φανερὸν ἐκ τούτων,
ὅτι τονιαῖός ἐστιν ὁ τῆς λιχανοῦ τόπος. τὸ δὲ παρυπάτης
_καὶ ὑπάτη_ς διάστημα ἔλαττον μὲν ὅτι οὐκ ἂν γένοιτο
διέσεως ἐναρμονίου φανερόν, ἐπειδὴ πάντων τῶν μελῳ-
δουμένων ἐλάχιστόν ἐστι δίεσις ἐναρμόνιος· ὅτι δὲ καὶ τοῦτο
εἰς τὸ διπλάσιον αὔξεται, κατανοητέον. ὅταν γὰρ ἐπὶ τὴν
αὐτὴν τάσιν ἀφίκωνται ἥ τε λιχανὸς ἀνιεμένη καὶ ἡ πα-
ρυπάτη ἐπιτεινομένη, ὡρίσθαι δοκεῖ ἑκατέρας ὁ τόπος,
ὥστ᾽ εἶναι φανερόν, _ὅτι οὐ μείζων διέσεως ἐλαχίστης ἐστὶν
ὁ τῆς παρυπάτης τόπος. ἤδη δέ τινες θαυμάζουσ_ι πῶς
ἐστι λιχανὸς κινηθέντος ἑνὸς ὅτου δήποτε τῶν μέσης καὶ
λιχανοῦ διαστημάτων· διὰ τί γὰρ μέσης μὲν καὶ παραμέσης
ἕν ἐστι διάστημα καὶ πάλιν αὖ μέσης τε καὶ ὑπάτης καὶ
τῶν ἄλλων ὅσοι _μ_ὴ κινοῦνται τῶν φθόγγων, τὰ δὲ μέ-
σης καὶ λιχανοῦ διαστήματα πολλὰ θετέον εἶναι· κρεῖττον
γὰρ τῶν φθόγγων τὰ ὀνόματα κινεῖν μηκέτι καλοῦντας

ἐναρμόνιος
τονιαῖός
λιχανοῦ
τόπος
παρυπάτης
ὑπάτης
διάστημα
ἔλαττον
διέσεως ἐναρμονίου
μελῳδουμένων
ἐλάχιστόν
διπλάσιον
τάσιν
λιχανὸς
ἀνιεμένη
παρυπάτη
ἐπιτεινομένη
τόπος,
μείζων
διέσεως
ἐλαχίστης
μέσης
διαστημάτων
παραμέσης
φθόγγων
ὀνόματα

 

[Zambelis Spyros]

λιχανοὺς τὰς λοιπάς, ἐπειδὰν ἡ δίτονος κληθῇ ἢ τῶν ἄλλων
μία ἥτις ποτ᾽ οὖν· δεῖν γὰρ ἑτέρους εἶναι φθόγγους τοὺς
τὸ ἕτερον μέγεθος ὁρίζοντας· ὡσαύτως δὲ δεῖν ἔχειν καὶ
τὰ ἀντιστρέφοντα· τὰ γὰρ ἴσα τῶν μεγεθῶν τοῖς αὐτοῖς
ὀνόμασι περιληπτέον εἶναι. πρὸς δὴ ταῦτα τοιοῦτοί τινες
ἐλέχθησαν λόγοι· πρῶτον μὲν ὅτι τὸ ἀξιοῦν τοὺς διαφέ-
ροντας ἀλλήλων φθόγγους ἴδιον μέγεθος ἔχειν διαστήματος
μέγα τι κινεῖν ἐστιν· ὁρῶμεν γὰρ ὅτι νήτη μὲν καὶ μέση
παρανήτης καὶ λιχανοῦ διαφέρει κατὰ τὴν δύναμιν καὶ πά-
λιν αὖ παρανήτη τε καὶ λιχανὸς τρίτης τε καὶ παρυπάτης,
ὡσαύτως δὲ καὶ οὗτοι παραμέσης τε καὶ ὑπάτης - καὶ διὰ
ταύτην τὴν αἰτίαν ἴδια κεῖται ὀνόματα ἑκάστοις αὐτῶν - ,
διάστημα δ᾽ αὐτοῖς πᾶσιν ὑπόκειται ἕν, τὸ διὰ πέντε,
ὥσθ᾽ ὅτι μὲν οὐχ οἷόν τ᾽ ἀεὶ τῇ τῶν φθόγγων διαφορᾷ
τὴν τῶν διαστηματικῶν μεγεθῶν διαφορὰν ἀκολουθεῖν φα-
νερόν. ὅτι δ᾽ οὐδὲ τοὐναντίον ἀκολουθητέον, κατανοήσειεν
ἄν τις ἐκ τῶν ῥηθησομένων. πρῶτον μὲν οὖν εἰ καὶ κα-
θ᾽ ἑκάστην αὔξησίν τε καὶ ἐλάττωσιν τῶν περὶ τὸ πυκνὸν

λιχανοὺς
δίτονος
φθόγγους
μέγεθος
ὀνόμασι
διαστήματος
νήτη
μέση
παρανήτης
λιχανοῦ
δύναμιν
τρίτης
παρυπάτης,
παραμέσης
ὑπάτης
ὀνόματα
διάστημα
διὰ πέντε
πυκνὸν

 

[Zambelis Spyros]

γιγνομένων ἴδια ζητήσομεν ὀνόματα, δῆλον ὅτι ἀπείρων
ὀνομάτων δεησόμεθα, ἐπειδήπερ ὁ τῆς λιχανοῦ τόπος εἰς
ἀπείρους τέμνεται τομάς. ἔπειτα πειρώμενοι παρατηρεῖν
τό τ᾽ ἴσον καὶ τὸ ἄνισον ἀποβαλοῦμεν τὴν τοῦ ὁμοίου τε
καὶ ἀνομοίου διάγνωσιν, ὥστε μηδὲ πυκνὸν καλεῖν ἔξω ἑνὸς
μεγέθους, δῆλον δ᾽ ὅτι μηδ᾽ ἁρμονίαν μηδὲ χρῶμα, τόπῳ
γάρ τινι καὶ ταῦτα διώρισται. δῆλον δ᾽ ὅτι οὐδὲν τούτων
ἐστὶ πρὸς τὴν τῆς αἰσθήσεως φαντασίαν· ἐκείνη μὲν γὰρ
εἰς ὁμοιότητα ἑνός τινος εἴδους βλέπουσα τό τε χρῶμα
λέγει καὶ τὴν ἁρμονίαν, ἀλλ᾽ οὐκ εἰς ἑνός τινος διαστήματος
μέγεθος· λέγω δὲ πυκνοῦ μὲν εἶδος τιθεῖσα ἕως ἂν τὰ δύο
διαστήματα τοῦ ἑνὸς ἐλάττω τόπον κατέχῃ - ἐμφαίνεται
γὰρ ἐν πᾶσι τοῖς πυκνοῖς πυκνοῦ τινος φωνὴ καίπερ ἀνίσων
αὐτῶν ὄντων - χρώματος δ᾽ εἶδος ἕως ἂν τὸ χρωματικὸν ἦθος
ἐμφαίνηται. ἰδίαν γὰρ δὴ κίνησιν ἕκαστον τῶν γενῶν κινεῖται
πρὸς τὴν αἴσθησιν οὐ μιᾷ χρώμενον τετραχόρδου διαιρέ-
σει ἀλλὰ πολλαῖς. ὥστ᾽ εἶναι φανερόν, ὅτι κινουμένων τῶν

ὀνόματα
λιχανοῦ
τόπος
τέμνεται
τομάς
ἄνισον
ὁμοίου
ἀνομοίου
πυκνὸν
ἁρμονίαν
χρῶμα
διαστήματος
ἦθος
κίνησιν
γενῶν
τετραχόρδου
διαιρέσει

 

[Zambelis Spyros]

μεγεθῶν συμβαίνει _διαμένειν_ τὸ γένος, οὐ γὰρ ὁμοίως κινεῖ-
ται τῶν μεγεθῶν κινουμένων μέχρι τινός, ἀλλὰ διαμένει·
τούτου δὲ μένοντος εἰκὸς καὶ τὰς τῶν φθόγγων δυνάμεις δια-
μένειν. ὡς ἀληθῶς γὰρ τίνι ἄν τις προσθεῖτο τῶν ἀμφισβη-
τούντων περὶ τὰς τῶν γενῶν χρόας; οὐ γὰρ δὴ πρὸς τὴν
αὐτὴν διαίρεσιν βλέποντες πάντες οὔτε τὸ χρῶμα οὔτε τὴν
ἁρμονίαν ἁρμοττόνται, ὥστε τί μᾶλλον τὴν δίτονον λιχα-
νὸν λεκτέον ἢ τὴν μικρῷ συντονωτέραν; ἁρμονία μὲν γὰρ
εἶναι τῇ αἰσθήσει κατ᾽ ἀμφοτέρας τὰς διαιρέσεις φαίνεται,
τὰ δὲ μεγέθη τῶν διαστημάτων δῆλον ὅτι οὐ ταὐτὰ ἐν
ἑκατέρᾳ τῶν διαιρέσεων. τὸ δ᾽ εἶδος τοῦ τετραχόρδου
ταὐτό, δι᾽ ὅπερ καὶ τοὺς τῶν διαστημάτων ὅρους ἀναγ-
καῖον εἰπεῖν τοὺς αὐτούς. καθόλου δ᾽ εἰπεῖν, ἕως ἂν μένῃ
τὰ τῶν περιεχόντων ὀνόματα καὶ λέγηται αὐτῶν ἡ μὲν
ὀξυτέρα μέση ἡ δὲ βαρυτέρα ὑπάτη, διαμενεῖ καὶ τὰ τῶν
περιεχομένων ὀνόματα καὶ ῥηθήσεται αὐτῶν ἡ μὲν ὀξυτέ-
ρα λιχανὸς ἡ δὲ βαρυτέρα παρυπάτη, ἀεὶ γὰρ τοὺς με-
ταξὺ μέσης τε καὶ ὑπάτης λιχανόν τε καὶ παρυπάτην __ἡ

μεγεθῶν
γένος
μεγεθῶν
κινουμένων
διαμένε
μένοντος
φθόγγων
δυνάμεις
χρόα*
διαίρεσιν
χρῶμα
ἁρμονίαν
ἁρμοττόνται
δίτονον
λιχανὸν
συντονωτέραν
ἁρμονία
διαστημάτων
είδος*
τετραχόρδου
ὅρους
μένῃ
περιεχόντων
ὀνόματα
ὀξυτέρα
μέση
βαρυτέρα
ὑπάτη
λιχανὸς
παρυπάτη

 

[Zambelis Spyros]

αἴσθησις τίθησιν. τὸ δ᾽ ἀξιοῦν ἢ τὰ ἴσα διαστήματα τοῖς
αὐτοῖς ὀνόμασιν ὁρίζεσθαι ἢ τὰ ἄνισα ἑτέροις μάχεσθαι τοῖς
φαινομένοις ἐστί· τό τε γὰρ ὑπάτης καὶ παρυπάτης τῷ
παρυπάτης καὶ λιχανοῦ μελῳδεῖται ποτὲ ἴσον ποτὲ ἄνι-
σον· ὅτι δ᾽ οὐκ ἐνδέχεται δύο διαστημάτων ἑξῆς κειμένων
τοῖς αὐτοῖς ὀνόμασιν ἑκάτερον αὐτῶν περιέχεσθαι φανερόν,
εἴπερ μὴ μέλλοι ὁ μέσος δύο ἕξειν ὀνόματα. δῆλον δὲ καὶ
ἐπὶ τῶν ἀνίσων τὸ ἄτοπον· οὐ γὰρ δυνατὸν διαμένοντος
τοῦ ἑτέρου τῶν ὀνομάτων τὸ ἕτερον κινεῖσθαι, πρὸς ἄλ-
ληλα γὰρ λέλεκται· ὥσπερ γὰρ ὁ τέταρτος ἀπὸ τῆς μέ-
σης ὑπάτη πρὸς μέσην λέγεται, οὕτως ὁ ἐχόμενος τῆς μέσης
λιχανὸς πρὸς μέσην λέγεται. πρὸς μὲν _οὖν ταύτην_ τὴν
διαπορίαν τοσαῦτα εἰρήσθω.
Πυκνὸν δὲ λεγέσθω μέχρι τούτου ἕως ἂν ἐν τετρα-
χόρδῳ διὰ τεσσάρων συμφωνούντων τῶν ἄκρων τὰ δύο
διαστήματα συντεθέντα τοῦ ἑνὸς ἐλάττω τόπον κατέχῃ.
τετραχόρδου δέ εἰσι διαιρέσεις ἐξαίρετοί τε καὶ γνώριμοι αὗ-
ται αἵ εἰσιν εἰς γνώριμα διαιρούμεναι μεγέθη διαστημάτων.

αἴσθησις
διαστήματα
ὀνόμασιν
ἄνισα
ὑπάτης
παρυπάτης τῷ
παρυπάτης
λιχανοῦ
μελῳδεῖται
ἴσον
ἄνισον
διαστημάτων
ἑξῆς
μέσος
ἄτοπον
τέταρτος
μέσης
ὑπάτη
λιχανὸς
πυκνὸν
τετραχόρδῳ
διὰ τεσσάρων
συμφωνούντων
άκρος
διαστήματα
ἐλάττω
τόπον

 

[Zambelis Spyros]

μία μὲν οὖν τῶν διαιρέσεών ἐστιν ἐναρμόνιος ἐν ᾗ τὸ
μὲν πυκνὸν ἡμιτόνιόν ἐστι, τὸ δὲ λοιπὸν δίτονον. τρεῖς δὲ
χρωματικαί, ἥ τε τοῦ μαλακοῦ χρώματος καὶ ἡ τοῦ ἡμιο-
λίου καὶ ἡ τοῦ τονιαίου· μαλακοῦ μὲν οὖν χρώματός ἐστι
διαίρεσις ἐν ᾗ τὸ μὲν πυκνὸν ἐκ δύο χρωματικῶν διέσεων
ἐλαχίστων σύγκειται, τὸ δὲ λοιπὸν δύο μέτροις μετρεῖται,
ἡμιτονίῳ μὲν τρίς, χρωματικῇ δὲ διέσει ἅπαξ· ἔστι δὲ τῶν
χρωματικῶν πυκνῶν ἐλάχιστον καὶ λιχανὸς αὕτη βαρυτάτη
τοῦ γένους τούτου. ἡμιολίου δὲ χρώματος διαίρεσίς ἐστιν
ἐν ᾗ τό τε πυκνὸν ἡμιολιόν ἐστι τοῦτ᾽ ἐναρμονίου καὶ τῶν
διέσεων ἑκατέρα ἑκατέρας τῶν ἐναρμονίων· ὅτι δ᾽ ἐστὶ
μεῖζον τὸ ἡμιόλιον πυκνὸν τοῦ μαλακοῦ, ῥᾴδιον συνιδεῖν,
τὸ μὲν γὰρ ἐναρμονίου διέσεως λείπει τόνος εἶναι τὸ δὲ
χρωματικῆς. τονιαίου δὲ χρώματος διαίρεσίς ἐστιν ἐν ᾗ τὸ
μὲν πυκνὸν ἐξ ἡμιτονίων δύο σύγκειται τὸ δὲ λοιπὸν
τριημιτόνιόν ἐστιν. μέχρι μὲν οὖν ταύτης τῆς διαιρέσεως
ἀμφότεροι κινοῦνται οἱ φθόγγοι, μετὰ ταῦτα δ᾽ ἡ μὲν

διαιρέσεών
ἐναρμόνιος
πυκνὸν
ἡμιτόνιόν
δίτονον
χρωματικαί
μαλακός*
χρώματος
ημιόλιος
τονιαίου
πυκνὸν
διέσεων
ἐλαχίστων
διέσει
γένους
τόνος
τριημιτόνιον*
φθόγγοι

 

[Zambelis Spyros]

παρυπάτη μένει, διελήλυθε γὰρ τὸν αὑτῆς τόπον, ἡ δὲ
λιχανὸς κινεῖται δίεσιν ἐναρμόνιον καὶ γίγνεται τὸ λιχανοῦ
καὶ ὑπάτης διάστημα ἴσον τῷ λιχανοῦ καὶ μέσης, ὥστε
μηκέτι γίγνεσθαι πυκνὸν ἐν ταύτῃ τῇ διαιρέσει. συμβαίνει
δ᾽ ἅμα παύεσθαι τὸ πυκνὸν συνιστάμενον ἐν τῇ τῶν τε-
τραχόρδων διαιρέσει καὶ ἄρχεσθαι γιγνόμενον τὸ διάτονον
γένος. εἰσὶ δὲ δύο διατόνου διαιρέσεις, ἥ τε τοῦ μαλακοῦ
καὶ ἡ τοῦ συντόνου. μαλακοῦ μὲν οὖν ἐστι διατόνου διαίρε-
σις ἐν ᾗ τὸ μὲν ὑπάτης καὶ παρυπάτης ἡμιτονιαῖόν ἐστι,
τὸ δὲ παρυπάτης καὶ λιχανοῦ τριῶν διέσεων ἐναρμονίων,
τὸ δὲ λιχανοῦ καὶ μέσης πέντε διέσεων· συντόνου δὲ ἐν ᾗ
τὸ μὲν ὑπάτης καὶ παρυπάτης ἡμιτονιαῖον, τῶν δὲ λοι-
πῶν τονιαῖον ἑκάτερόν ἐστιν. λιχανοὶ μὲν οὖν εἰσιν ὅσαι
περ αἱ τῶν τετραχόρδων διαιρέσεις, παρυπάται δὲ δυοῖν
ἐλάττους, τῇ γὰρ ἡμιτονιαίᾳ χρώμεθα πρός τε τὰς διατό-
νους καὶ πρὸς τὴν τοῦ τονιαίου χρώματος διαίρεσιν· τετ-
τάρων δ᾽ οὐσῶν παρυπατῶν ἡ μὲν ἐναρμόνιος ἴδιός ἐστι

παρυπάτη
μένει
τόπον
λιχανὸς
κινεῖται
δίεσιν
ἐναρμόνιον
ὑπάτης
διάστημα
ἴσον
μέσης
πυκνὸν
διαιρέσει
τετραχόρδων
διάτονον
γένος
μαλακοῦ
συντόνου
ὑπάτης
παρυπάτης
ἡμιτονιαῖόν
διέσεων
ἐναρμονίων,
μέσης
τονιαῖον
ἐλάττους
διατόνους