ΠΑΛΗΚΑΡΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ;110209 said:
ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΟΛΑ ΑΥΤΑ???
ΜΙΛΑΤΕ ΣΙΓΟΥΡΑ ΓΙΑ ΕΝ ΕΤΗ 2011 ΠΟΥ ΤΑ ΕΧΟΥΜΕ ΟΛΑ ΙΣΟΠΕΔΩΣΕΙ.
ΔΗΛΑΔΗ ΤΟ ΘΕΩΡΙΤΚΟ ΤΟΥ ΧΡΥΣΑΝΘΟΥ ΠΕΡΙ ΑΠΗΧΗΜΑΤΩΝ ΤΙ ΕΙΝΑΙ???
ΛΥΠΑΜΑΙ....ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ ΑΞΙΟΣ ΕΓΩ ΝΑ ΔΙΑΓΡΑΨΩ ΤΟΥΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΥΣ ΤΗΣ ΤΟΤΕ ΕΠΟΧΗΣ.
ΚΑΝΤΕ ΤΟ ΕΣΕΙΣ.ΕΓΩ ΕΙΜΑΙ ΜΙΚΡΟΣ ΣΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΤΟΤΕ ΔΙΔΑΣΚΑΛΩΝ.
Αγαπητέ μου πατριώτη, καταλαβαίνω τον προβληματισμό σου, αλλά τα πράγματα δεν είναι τόσο φοβερά. Ο ίδιος ο Χρύσανθος στο κεφάλαιο περί απηχημάτων γράφει (σελ. 135, υποσημείωση):
Ἐνήχημά ἐστιν ἡ τοῦ ἤχου ἐπιβολή. Γίνεται δὲ καὶ μονοσυλλάβως τὸ ἀπήχημα, ὅμως ὁ ἀρχάριος στοιχειοῦται διὰ τῶν πολυσυλλάβων φθόγγων διὰ τὴν ποιότητα.
Συνεπώς τα πολυσύλλαβα απηχήματα που παραθέτει είναι κυρίως για διδακτικούς σκοπούς και όχι υποχρεωτικά για χρήση στην εκκλησία! Εξάλλου δεν υπάρχει καμία ένδειξη για τη συστηματική χρήση πολυσύλλαβων απηχημάτων την εποχή του, αντίθετα με ό,τι συμβαίνει στη βυζαντινή περίοδο.
Πάμε τώρα στα μονοσύλλαβα απηχήματα, τα οποία παραθέτει για ορισμένους μόνο ήχους, πιθανότατα γιατί στους υπόλοιπους απηχείτο απλά η βάση. Σε σχέση με τον πίνακα του Nikolaos, ο Χρύσανθος αναφέρει μονοσύλλαβα απηχήματα για τον α΄, τον β΄ και τον πλ. δ΄. Στον α΄ ήχο ταυτίζεται. Στον β΄ ήχο διαφέρει ελαφρώς, γιατί ζητάει Κε-Δι αντί για τον απλό Δι. Ουσιαστική διαφορά εντοπίζεται μόνο στον πλ. δ΄, όπου ο Χρύσανθος παραθέτει τη γραμμή Νη-Πα-Βου-Νη-Πα-Νη.
Όσον αφορά τα πιο αργά μέλη, παραθέτει μονοσύλλαβα απηχήματα στον βαρύ διατονικό (το οποίο ψάλλουν και οι πατριαρχικοί, βλ. τη γνωστή ηχογράφηση του "Τον Δεσπότην" με τον Στανίτσα) και στον λέγετο κατά τον Ιάκωβο (δεν γνωρίζω εάν το ψάλλουν, ας μας διαφωτίσει ο Nikolaos).
Συνεπώς τα πράγματα δεν είναι άσπρο-μαύρο. Εάν θέλει κανείς να διορθώσει τον πίνακα του Nikolaos για τον β΄ και τον πλ. δ΄ ήχο του αργού Αναστασιματαρίου (για το σύντομο δεν νομίζω ότι τίθεται θέμα) με βάση τον Χρύσανθο, ας το κάνει. Δεν μπορεί όμως να τον απορρίψει τελείως.
Να σημειώσω και κάτι που μόλις παρατήρησα: Η πλήρης απουσία απηχήματος από τον τέταρτο στιχηραρικό επιβεβαιώνεται έμμεσα και από τον Χρύσανθο, αφού για αυτόν τον κλάδο δεν παραθέτει κανένα απήχημα, ούτε πολυσύλλαβο ούτε μονοσύλλαβο.
Ήθελα να ρωτήσω αν το απηχήμα
εδώ είναι παραδοσιακο-πατριαρχικο; (εγώ δεν ξέρω τίποτα, έτσι λέει ο δάσκαλος
Και άλλος
εδώ)
Αυτό είναι άλλο ζήτημα. Στα πλαίσια ενός αργού μέλους, ο πρωτοψάλτης μπορεί να ψάλει ένα πολυσύλλαβο απήχημα, και μάλιστα να το ποικίλει κατά το δοκούν, ακολουθώντας την αρχαία παράδοση. Στην συγκεκριμένη μάλιστα περίπτωση περιγράφεται με μεγάλη μαστοριά το διάγραμμα του τετράφωνου πρώτου. Ο τεχνίτης μπορεί να το κάνει. Εδώ συζητούμε για τη γενικευμένη χρήση πολυσύλλαβων απηχημάτων. Και αυτή πιστεύω ότι πρέπει να αποφεύγεται, γιατί, κατά την άποψή μου, ενοχλεί τη ροή της ακολουθίας και αντιβαίνει στην αισθητική της λατρείας μας, όπως διαμορφώθηκε τους τελευταίους αιώνες.
Διάφορα απηχήματα σε σύντομη μορφή (στο "Άστρον ήδη ανατέταλκεν" το αργό του πρώτου ήχου) ακούγονται σε συναυλία του χορού της Σχολής Βυζαντινής μουσικής της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης
εδώ. Η ψαλμωδία αυτή σας φαίνεται εξωπαραδοσιακή;
Είπαμε. Στις συναυλίες διαφέρει. Εκεί όχι απλώς πρέπει να λέγονται τα απηχήματα, αλλά εγώ θα πρότεινα και την αναβίωση αρχαίων μορφών απηχημάτων και αρχαίων μελών. Μη συγχέουμε το ένα με το άλλο.