Είναι φοβερός ο γραπτός λόγος τελικά...
Πουθενά δεν υποστηρίζω την
συνεχή χρήση των απηχημάτων γενικότερα, πολυσύλλαβων ή μονοσύλλαβων. Για κάποιο λόγο έχει μείνει κάτι τέτοιο ως συμπέρασμα των γραφομένων μου...
Απλά παρατήρησα το αν τα χρησιμοποιούσαν ή όχι οι πατριαρχικοί, εφόσον το ερώτημα - συμπέρασμα που ετέθει, ήταν ότι
κανείς τους δεν έκανε
ποτέ πολυσύλλαβα απηχήματα (αν από την παρακάτω παράθεση καταλαβαίνετε κάτι άλλο, μάλλον εγώ έχω πρόβλημα αντίληψης), κάτι που η πράξη, η ιστορία και οι ηχογραφήσεις διαψεύδουν.
Παραδόξως δεν είδα κανέναν να διαφωνήσει με αυτό που έγραψε ο farlekas:
Αλλά με μένα που απάντησα ακριβώς στο ερώτημα με ηχογράφηση του Ναυπλιώτη, κάτι που βάζει σε σκέψεις κάποιον για το πόσο αντικειμενική κριτική ασκείται επί τέτοιων θεμάτων...
Η
προσωπική μου άποψη (διότι για κάποιο λόγο οι επιλογές άλλων θεωρήθηκαν και δικές μου) επί των απηχημάτων την οποία έχω αναφέρει και αλλού (άσχετα αν ενδιαφέρει κάποιον ή αν συμφωνεί με τους πατριαρχικούς), είναι ότι το απήχημα ουσιαστικά, χρηστικά και πέρα από κενές θεωρητικές προσεγγίσεις όπου κι αν στηρίζονται, είε πολυσύλλαβο είτε όχι, έχει και πάντα είχε θέση
βοηθήματος αν ο ψάλτης δηλαδή, έχει οποιαδήποτε δυσκολία στο να βρει τον ήχο, όπως μετά από άσχετο τόνο ή κλίμακα του απέναντι συναδέλφου, ή για οποιοδήποτε άλλο λόγο. Δεν προσφέρουν τίποτα απολύτως στη λατρεία, ούτε στο ποιητικό κείμενο, αποτελούν βοηθητικές μουσικές φράσεις και ως τέτοιες και μόνο θα πρέπει να χρησιμοποιούνται.
Τα πολυσύλλαβα απηχήματα είχαν ουσιαστική και πρακτική χρήση σε μία μουσική χωρίς φθόγγους και παραλλαγή. Σήμερα η χρήση τους έχει περιοριστεί, διότι απλά είναι λιγότερο αναγκαία λόγω της ύπαρξης των παραπάνω. Πρακτικό είναι το ζήτημα ούτε θεωρητικό, ούτε δογματικό. Όταν τα χρησιμοποιούσαν δεν έκαναν σατανολατρεία, τον Τριαδικό Θεό υμνούσαν και τότε, και τώρα που δεν τα χρησιμοποιούμε το ίδιο κάνουμε (ίσως με περισσή πονηριά και υποκρισία, αλλά έτερον εκάτερον).
Δεν υποστήριξα ποτέ ότι πρέπει να λέγονται
συνεχώς τα πολυσύλλαβα ή άλλα απηχήματα γενικώς και παρακαλώ αν υπάρχει μήνυμά μου που να με διαψεύδει ας αναφερθεί. Αλλά θα διαφωνήσω κάθετα με όποιον λέει ότι έστω και σε συγκεκριμένα μέλη δεν τα έλεγαν οι ως άνω (λόγω του ότι προσβάλλεται η ακοή μου όχι για κανέναν άλλο λόγο), από τους οποίους προσωπικά παίρνω όσα μου χρειάζονται και απορρίπτω (ναι, ξέρω ότι αυτό αποτελεί ύβρη για μερικούς) ότι θεωρώ εσφαλμένο από τις τακτικές τους και υπάρχουν από κάποιους εξ αυτών τέτοια σημεία (κατ' εμέ πάντα).
Ο Χρύσανθος αναφέρει την τακτική που ακολουθείται βάση της νέας, σημερινής μουσικής πραγματικότητας και κυρίως βάση της γνώσης και εμπειρίας κάποιου όταν ανέβει στο αναλόγιο, από την οποία εξαρτάται η ανάγκη βοήθειας και το πως θα την αναζητήσει. Η δική μου οπτική βάση της δικής μου εμπειρίας είναι αυτό όπως έχω αλλού γράψει:
Από κει και μετά, δεν μπορώ πραγματικά να καταλάβω τον λόγο για τον οποίο θεωρείται αίρεση η αναφορά των πολυσύλλαβων απηχημάτων. Αν κάποιος το κάνει διότι έχει σκοπό να εντυπωσιάσει, δεν αποτελεί πρόβλημα της ψαλτικής γενικότερα, αλλά προσωπικό (εδώ ίσως συγκαταλέγονται και κάποιοι μεγάλοι που ίσως τα χρησιμοποιούσαν για τέτοιο σκοπό, αλλά μάλλον και αυτό αποτελεί ύβρη, άσχετα αν είναι αλήθεια ή όχι...). Αν κάποιος με αυτό τον τρόπο έμαθε να βοηθιέται (πάντα στο αναλόγιο, δεν αναφέρομαι σε συναυλιές κλπ) ποιον ενοχλεί αν δεν ενοχλούσε πριν 1-2 αιώνες;
Υ.Γ. Δε λέω, μπορεί κάποιοι να αρπάζονται που ακούγονται πολυσύλλαβα απηχήματα από χορωδίες της λογικής Αγγελόπουλου ή μεμονομένα, σε άσχετα για αυτούς ή και σε σχέση με τους πατριαρχικούς σημεία, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι όποιος πει κάτι για αυτά τον βαράμε, άσχετα αν δεν εκφράζει καν τη δική του άποψη.