Makam Acem Aşıran - Βαρύς σκληρός διατονικός η εναρμόνιος ΖΩ

[vagelis]

Ο Χρύσανθος θεοδοσόπουλος έχει στη Θεία λειτουργία του λειτουργικά σε πλ.α΄εναρμόνιο και τα εντάσει στα πλαίσια του γ' ήχου. Άραγε γιατί;

Γιατι και ο τριτος ηχος ειναι εναρμονιος ηχος . Τα εψαλλε και σε Κυριακες του
τριτου και του πλαγιου του πρωτου .
Εχει και καποια αλλα λειτουργικα που τα ονομαζει ''βαρυ εναρμονιο'' και που ομως κανουν τελικες καταληξεις στον Πα .
Και τα μεν και τα δε εχουν εν πολλοις την λογικη (ηθος) το Γου ηχου , με υψηλωτερη βαση (Ζω'= Γα) του κανονικου Γου .

 

[vagelis]

κ.Βαγγέλη νομίζω πως μπερδευτήκαμε λιγάκι...
1.Εγώ δεν αμφισβήτησα τα διαστήματά σας στα συγκεκριμένα λειτουργικά,τα οποία άκουσα από την πανήγυρή σας και μου αρέσανε.Το ότι τα θεωρείτε γ ήχο με παραξένεψε και απάντησα περί αυτού...σίγουρα εκείνη η ύφεση στον ΒΟΥ είναι του ΖΩ(άλλωστε φαίνεται και από τις μαρτυρίες των φθόγγων)αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι γ ήχος για τους λόγους που ανέφερα.Γιατί τότε αν κάναμε το ίδιο και σε διατονικούς ήχους θα γινόταν μπάχαλο.Αν δεν γίνομαι σαφής να μου το πείτε.
2.Αυτό που αμφισβήτησα ήταν το ισοκράτημα κάτω ΖΩ ύφεση όταν καταλήγουμε στον ΠΑ.Είπα ότι δεν έχει σχέση με την λογική της ψαλτικής αλλά με την δυτική αρμονία.Αυτό είναι τοις πάσι γνωστόν και δεν ξαναεπανέρχομαι.
3.Σας "σκανδάλησε" η έκφραση σκληρό διάτονο αλλά ας μην ξεχνάμε ότι ο Χρύσανθος στο θεωρητικό του(ένας από τους τρεις των οποίων την διδασκαλία-σύστημα αναφέρει η εγκύκλιος της συνόδου να ακολουθούμε)λέει τι είναι ημιτόνιο,τι είναι σκληρό διάτονο(ακολουθώντας τους αρχαίους Έλληνες)και ποιο είναι το συστατικό του εναρμονίου γένους...ο Χρύσανθος το αναφέρει το σκληρό διάτονο-αν δεν μας το ανέφεραν οι δασκάλοι μας δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει...
Είναι πολλά θέματα τα οποία δεν είναι ίσως πρέπων να θέσουμε εδώ διότι ήδη ξεφύγαμε από το αρχικό θέμα...
Υ.Γ.και το ξαναγράφω...δεν αμφισβήτησα τα διαστήματά σας και ότι εγώ τα λέω διαφορετικά τα λειτουργικά...με την ορολογία και το ισοκράτημα διαφώνησα...

Hristakis δεν ειπα οτι ειναι τριτος ηχος . Ειπα οτι στην ουσια ειναι τριτος ηχος . Ισως
επρεπε να καμω αλλη διατυπωσει και να πω ''μοιαζει'' με τριτο ηχο . Επιμενω
οτι το ακουσμα (διαστηματα) του ειναι τριτος με υψηλωτερη βαση , οπου
Ζω'=Γα . Γι'αυτο σου ειπα να τα ηχογραφησεις και συ για να εβλεπα (ακουγα)
τα δικα σου διαστηματα σε τι ηχο θα μοιαζανε . Επι της προτασης μου αυτης δεν απαντησες .
Αν λοιπον θεωρησουμε τα λειτουργικα ενα ειδος τριτου ηχου , βεβαιως το ισο
στις τελικες καταληξεις (Πα= Κε) πρεπει να ειναι Γα και εν προκειμενω ο ζω .
Αρμονικο ακουσμα ; Ναι ειναι με το διαστημα τριτης ζω-Πα . Αλλα οταν ψαλλουμαι κανονικο τριτο και εχουμε εντελεις στον Κε , το ισο δεν ειναι Γα ;
Τοτε δεν εχουμε αρμονικο ακουσμα ;
Παντως ουδεις σου επιβαλλει να ψαλλεις τα εν λογω λειτουργικα και πολυ περισσοτερο να κανεις ισο ζω στην καταληξη , αφου δεν σου αρεσει ἠ αφου
ετσι σου ''επιβαλλουν'' αυτα που εχεις μαθει .
Και για να τελειωνουμε και χωρις να θελω να σου ''επιβαλλω'' τιποτα , αλλα και για χαρην των αλλων μελων του φορουμ .
Επισυναπτω αποσπασμα της πατριαρχικης Θειας Λειτουργιας που ετελεσθη στο
Φαναρι στις 30-11-2006 (θρονικη εορτη του Αγιου Ανδρεα) παρουσια του Παπα
Βενεδικτου του 16ου . Ψαλλουν πολυμελεις χοροι υπο την διευθυνση του Αρχωντα Πρωτοψαλτη Λεωνιδα Αστερη (μετεχουν Παϊκοπουλος , Κισσας κλπ)
και του Αρχωντα Λαμπαδαριου Γιαννη Χαριατιδη (μετεχουν Φλοικος κλπ) .
Ψαλλονται τα εν λογω λειτουργικα (πλην βεβαια του ''Αγαπησω Σε ..'') και οπως θα ακουσεις το ισο στις τελικες καταληξεις ειναι ζω . Φαινεται πως ολοι αυτοι δεν ξερουν τι λενε !!! Και μην μου πεις οτι επελεξαν ''δυτικοτροπα''
λειτουργικα και ισα για να ευχαριστησουν τον ''δυτικο'' Παπα .
Σημειωτεον οτι προκειται για μια πολυ ωραι εκτελεση των εν λογω λειτουργικων , ασχετα αν σε καποιους δεν αρεσουν .
Για την ιστορια να αναφερω πως το ''Πιστευω ..'' το διαβαζει ο Θεοδωρος
Αγγελοπουλος σηζυγος της Γιαννας Αγγελοπουλου - Δασκαλακη , γιος του
αειμνηστου Μεγαλου Ευεργετη του Οικουμενικου Πατριαρχειου , Παναγιωτη
Αγγελοπουλου .
Τελειωνωντας να παρακαλεσω και αλλα μελη να παρουν θεση επι του θεματος . Πασα διαφωνια με τις δικες μου αποψεις , ειναι και θεμιτη και σεβαστη οχι ομως και επιβαλλομενη . Καλη ακροαση .

 

[V_Zacharis]

Μιλάμε άλλη γλώσσα τελικά...

Άλλα λέμε, άλλα καταλαβαίνουμε, άλλα εννοούμε.

Κι έτσι φυσικά ποτέ δεν θα συνεννοηθούμε. Δεν υπάρχει η κοινή βάση, ο κοινός κώδικας εννοιών για να μπορέσουμε να συνεννοηθούμε.

Λέμε όλοι "εναρμόνιο". Τι είναι λοιπόν αυτό το εναρμόνιο; Υπάρχει πλέον εναρμόνιο γένος;

http://groups.google.com/group/psal...el&lnk=gst&q=εναρμόνιο+γένος#ef959f32c3b3f0ae

http://www.analogion.com/forum/showthread.php?t=27

Έχουν ξαναειπωθεί, αλλά εξακολουθούμε να μιλάμε διαφορετική γλώσσα...

(...κι είπα θα αραιώσω, αλλά εδώ είδα ένα από τα χαρακτηριστικά παραδείγματα του "δεν καταλαβαίνει ο ένας τι γράφει ο άλλος" και "ολοκληρωμένες θέσεις και...καθίσματα")

 

[dimitris]

Ας ακούσουμε ένα άλλο Φρύγιο του Μελετίου Σισανίου.
Ψάλλει παραλλαγή ο Π. Γαβριήλ ο Καρεώτης.
κατά το καρυώτικο ύφος.
Αυτή τη φορά ό Μελέτιος αν και χρησιμοποιεί καταλήξεις στο κάτω Γα (Νη) τελειώνει το κομμάτι σε Γα όπως ορίζει και ο ήχος.

Δ.Λέκκας

 

[Hristakis]

Ψάλλει παραλλαγή ο Π. Γαβριήλ ο Καρεώτης.
κατά το καρυώτικο ύφος.

Δημήτρη ποιος π.Γαβριήλ είναι αυτός?ο Μαγκαβός?

 

[dimitris]

Δημήτρη ποιος π.Γαβριήλ είναι αυτός?ο Μαγκαβός?

Ναι.

 

[konstantinou]

Η δοξολογία του Χουρμουζίου (εδώ από τη Μουσική Πανδέκτη (τόμος 2, σελ 780)) αναγράφεται "ήχος εναρμόνιος" με μαρτυρία Βαρέος διατονικού επταφώνου με εναρμόνιο ύφεση (το λεγόμενο "ατζέμ" στην επταφωνία).

Στο Ταμείο Ανθολογίας που εκδίδεται τύποις από τον Χουρμούζιο Χαρτοφύλακα το 1824 (έγινε πρόσφατα επανέκδοσή του) τη Δοξολογία του αυτή την επιγράφει ο ίδιος:"Ήχος Βαρύς Ζω. Αρμονικός". Και στο Θεωρητικό του Χρυσάνθου υπάρχει το Ζ΄Κεφάλαιο Περί Αρμονίας όπου μεταξύ άλλων γράφει:"Είναι δε η αρμονική, επιστήμη θεωρητική και πρακτική της φύσεως του ηρμοσμένου. Ηρμοσμένον δε λέγει ο Ευκλείδης, το εκ φθόγγων και διαστημάτων, ποιάν τάξιν εχόντων, συγκείμενον. Ώστε ηρμοσμένον είη αν το Πεντάχορδον σύστημα, το Τετράχορδον, και το Τρίχορδον καθ' ημάς. το δε εκ τούτων σύνθετον ήτοι το Οκτάχορδον ελέγετο Αρμονία".
"Αρμονία λοιπόν είναι, καθώς λέγει και ο Ευκλείδης, σύνταξις συστημάτων. Λέγεται δε Αρμονία, διότι ηρμόσθη από δύο συμφωνίας, την του διά τεσσάρων και την του διά πέντε".
Γράφει και για την ευρύτερη έννοια του όρου "Αρμονία" καλύπτοντας μ'αυτήν ακόμη "και αυτήν την Μουσικήν". Κάνει επίσης και αναφορά στο πώς μεταχερίζονται τη λέξη "Αρμονία" τόσο οι Έλληνες όσο και οι Ευρωπαίοι.

Βέβαια γράφει και άλλα ο Χρύσανθος όπως:"Αυτή δε πάλιν η αρμονική συνωδία ζητεί ακροατάς, συνειθισμένους να ηδύνωνται από αυτήν. Όθεν εις ημάς, οίτινες ούτε την παραμικρήν ηδονήν λαμβάνομεν από την τοιαύτην αρμονικήν συνωδίαν, ο περί ταύτης πλατύτερος λόγος είη αν περιττός".

Μάλλον πρέπει να αναθεωρήσουμε πολλά ...... ακούσματα και επιλογές μας όσον αφορά στα περί Αρμονίας, Εναρμονίου Γένους και ....... ατζεμοπιλάφων (που σημειωτέον είναι εφεύρημα και καθιέρωση της Νέας Μεθόδου).

(Πάντως θα ήταν προτιμότερο οι αναφορές να γίνονται στα πρωτότυπα και παλαιότερα είτε ηχητικά είτε θεωρητικά ντοκουμέντα έτσι ώστε να βλέπει κανείς την όποια αλλαγή, ενδεχομένως, της αρχικής επιλογής).

 

[V_Zacharis]

Στο Ταμείο Ανθολογίας που εκδίδεται τύποις από τον Χουρμούζιο Χαρτοφύλακα το 1824 (έγινε πρόσφατα επανέκδοσή του) τη Δοξολογία του αυτή την επιγράφει ο ίδιος:"Ήχος Βαρύς Ζω. Αρμονικός".

View attachment Barys Armonikos.jpg
Κι εκτός από την ανθολογία του '24 και στα χειρόγραφα έτσι απαντάται. Βαρύς Αρμονικός.

 

[Gorgonaos]

Θα ήθελα αν γίνεται να γίνει διαφορετικό θέμα....γιατί έχεις το ίδιο ερώτημα σε πολλά άλλα θέματα...και για να μην τα γράφω 3 και 4 φορές...

+Νομίζω πως αυτό που θα θέλαμε πρώτα+τελικά να συζητήσουμε είναι κάτι που βρίσκεται στο εξής θέμα: Μακάμ Χουζάμ και Δεύτερος Ήχος στην σελίδα 6 ...προς Θεού εννοείται όχι επειδή το έγραψα γω!!!απλά παραπέμπω για να μην το ξαναγράφω...

 

[Hristakis]

Ανεβάζω μια θαυμάσια σύνθεση στο makam αυτό από το ρεπερτόριο της λόγιας αστικής μουσικής της Πόλης (κλασικής Οθωμανικής μουσικής)...είναι ένα peşrev (πρόλογος) του σπουδαίου συνθέτη Neyzen Şalih Dede efendi (19ος αιώνας)...προηγείται ένας αυτοσχεδιασμός στο makam από το θαυμάσιο όργανο Ney (πλαγίαυλος)...
Υ.Γ.όταν μπορέσω θα ανεβάσω το κομμάτι και στην παρασημαντική της ψαλτικής...

 

[konstantinou]

Ηταν σύνηθες στα αρχαία μέλη να μπαίνει η φθορά του εναρμονίου στον ζω του Α΄ οπότε ούτε γάτα ούτε ζημιά αν ονομαζόταν πρώτος

Ποια είναι αυτά τα αρχαία μέλη που μπαίνει η φθορά του εναρμονίου στον ζω του Α΄;

Αν αντιθέτως κάνουμε παραλλαγή τα λειτουργικά του Χ''αθανασίου αλλάζοντας τον ζω σε γα θα δούμε ότι έχουμε καθαρό τρίτο ήχο.
Ο Χ'' θανασίου τα ονομάζει πλ του Α αλλά και Τρίτος (φρύγιος).
Νομίζω ότι ισχύει το 2ο

Δηλαδή, τα του Χ΄΄αθανασίου είναι "μέλος αρχαίον";

Και καλά, επειδή κάποιος τα ερμηνεύει κατά το δοκούν, έχει το δικαίωμα, αβρόχοις ποσί, να αλλάξει και τη μαρτυρία του ήχου που έγραψε ο συνθέτης;

Ευχαριστώ.

 

[ABERKIOS]

Παρακολούθησα όλα τα γραφόμενα σ' αυτό τον εκ πρώτης όψεως εύκολο ήχο αλλά όπως φαίνεται ακανθώδη, κι επειδή ασχολούμε επισταμένως μ' αυτόν θα επειχηρήσω να διευκρινήσω τινά εξ αυτών.Πλήρεις διευκρινήσεις θα υπάρχουν στο ελπιζόμενο κάποια στιγμή να εκτυπώθει Βιβλίο για τον ήχο αυτό όπου θα παρατεθεί και εκτενής εισαγωγή αν βέβαια ο εκλεκτός μου βοηθός και ενεργό μέλος της ευλογημένης αυτής ιστοσελίδος Κ.Βασ.Κιαμιλίδης δεν εκκακίσει απ΄τον μεγάλο φόρτο που έχει αναλάβει.
Τα προβλήματα αυτά οφείλονται σε ελλείψεις έως ανακρίβειες των θεωρητικών βιβλίων. Ακόμη δυστυχώς δεν έχουν αντιπαραβληθεί οι ονομασίες αρκετών μακαμιών με τις αντίστοιχες των ήχων της βυζαντινής μουσικής και απο κι ξεκινούν πλείστα όσα προβλήματα.
Και δεν έφτανε το πρόβλημα με τα μακάμια, χρησιμοποιούμε και αρχαίες ελληνικές μουσικές ορολογίες που και αυτές δεν έχουν ξεκαθαρισθεί και μπλέκουν τα πράγματα διπλώς. Είναι άμεση ανάγκη να συσταθεί μια οικουμενική μουσική επιτροπή για να ξεκαθαρίσει τις εκκλησιαστικές ορολογίες των αντιστοίχων μακαμιών και των ελληνικών ήχων, αλλιώς δε θα μπορούμε ποτέ να καταλαβαινόμαστε στις αναφορές των ήχων. π.χ. λέμε πλ. α΄εναρμόνιος και δεν ξεκαθαρίζουμε μερικές φορές τα διαστήματά του με συνέπεια να υπάρχει σύγχυση προσδιορισμού και επειδή είναι ελλειπείς οι βυζαντινές ορολογίες, χρησιμοποιούμε ονομασίες μακαμιών για να τα ξεκαθαρίσουμε, αλλά επειδή και τα μακάμια δεν είναι σε όλους γνωστά, πάλι υφίσταται πρόβλημα ταύτισης.
Καλό πράγμα θα ήτο δια τα δυσχερεί προβλήματα να μην βασιζόμαστε μόνο στις γνώσεις μας αλλά να κάνουμε και καμιά ευχούλα στους αγίους της μουσικής με έξαρχον τον αγ. Ιωάννη τον Κουκουζέλη.
Όταν πρωτοεμφανίσθηκε αυτός ο ήχος περί τα τέλη του 18ου αιώνος, δεν είχε ξεκαθαρισθεί η ορολογία του, οπότε εμφανίζεται με διάφορες ονομασίες: όπως αναφέρθηκε και ανωτέρω, ως <<ήχος βαρύς αρμονικός ζω >>με ύφεση, έτσι τον έχει ο π. Ιερόθεος στον όρθρο του ως πρώτη έκδοση του Χουρμουζίου,(σελ.339) ως δεύτερη τον ονομάζει ,<<ήχος βαρύς εναρμόνιος.Ζω.>>(σελ.347) Φαίνεται ότι άρχισαν να ξεκαθαρίζουν σιγά-σιγά οι ορολογίες.
Ο Γρηγόριος Λευϊτίδης το άξιον εστί του το ονομάζει ήχος τρίτος ήτοι ατζέμ ασιράν, επίσης κι άλλοι όπως ο Φωτεινός Διονυσάκης, στη δοξολογία του και στο άξιον εστί, τον αναφέρει ως τρίτο ήχο. Αλλά και ο π. Συνέσιος, στο μουσικό θυσαυρό της λειτουργίας του π. Νεκταρίου, ή κατ' άλλην έκδοσιν ανωνύμου, έχει ένα άξιον εστί που το ονομάζει τρίτο ήχο.
Βεβαίως, η κλίμακα του τρίτου ήχου, εάν κατέβει έως τον κάτω γα, στην επταφωνία του δηλ., όπως στις ανωτέρω περιπτώσεις που ανέφερα, ταυτίζεται απολύτως με τον σημερινό βαρύ εναρμόνιο εκ του ζω, αλλά υπ' όψιν ότι ο τρίτος ήχος στην εκκλησιαστική χρήση δεν κατεβαίνει ως τον κάτω γα, παρά μόνο σε κάποιες περιπτώσεις μελοποιών, ως τον ζω ύφεση (εξαίρεση αποτελεί ένας καλοφωνικός ειρμός του Πέτρου Πελλοπονησίου "γόνη κάπτη" που δεν κατεβαίνει εναρμόνια όμωςκαι το εξαποστειλάριο σε τρίτο ήχο "τον νυμφώνα σου". Οπότε δεν είναι ορθή η ονομασία του μακαμιού ατζέμ ασιράν όσον αφορά την κίνηση του ήχου ως τρίτου ήχου, αλλά ως κλίμακος. Δεν υπήρχε όμως κάποια άλλη κλίμακα σε χρήση που να ταυτιζόταν τα διαστήματα αυτού του μακαμιού, γι' αυτό τον ονόμασαν κάποιοι ως τρίτο, όπως αναφέραμε παραπάνω. Ο Γρηγόριος πρέπει να βρισκόταν σε σύγχυση για την ονομασία του ήχου καθώς την έχει εκ του γα και απ' τον γα μεταφέρεται στον ζω και καταλήγει στον ζω, προφανώς επηρεάσθηκε από τη χρήση και των δύο περιπτώσεων, καθότι δεν είχαν ξεκαθαρίσει ακόμα οι ορολογίες.
Ακόμα πιο σπάνια χρησιμοποιείται και ως πλ. δ΄ εναρμόνιος επτάφωνος όπως στη δοξολογία του Εμμανουήλ Φαρλέκα και στο άξιον εστί του Ανθίμου Αρχιδιακόνου (βλ. δ΄ τόμο, εκδ. Ζωής), με την εναρμόνιο φθορά κατά μετάθεσιν τόνου από το ζω ύφεση στον Νη με διαφορά κλίμακος σε σύγκριση με τον πλ. του δ΄ δύο μόρια εν διέσει ο βου και ο ζω. Επίσης και ο Σίμων Καράς στο θεωρητικό του(β' τομ.291 σελ.)έχει κάποια τραγούδια σε αυτή την ιδιάζουσα περίπτωση.
Μερικοί χρησιμοποιούν μόνο την αραβοπερσική ονομασία του ως ατζέμ ασιράν, ενώ άλλοι τα συνδυάζουν όπως ο Βουλγαράκης που λέει βαρύς εναρμόνιος ήτοι ατζέμ ασιράν στο άξιον εστί του.
Τελικά κατέληξε εδώ και αρκετές δεκαετίες να ονομάζεται βαρύς εναρμόνιος εκ του ζω και τα νεώτερα θεωρητικά να τον θεωρούν ως ένα από τους τρεις κλάδους του βαρέως ήχου.
Άλυτα προβλήματα στους θεωρητικούς δημιουργεί ο πλ. του γ΄που σύμφωνα με την θεωρία βρίσκεται τέσσερις τόνους κάτω από τον κύριό του ήχο τον τρίτο:
α) διότι τέσσερις τόνους κάτω από τον γα είναι ο ζω ύφεση αλλά πουθενά πριν τον 18ο αιώνα δεν υπάρχουν μέλη αυτοτελή σ' αυτόν τον ήχο, ο δε Βασίλειος Κατσιφής επειδή δεν μπόρεσε να δώσει κάποια λύση λέει ότι χρησιμοποιούνταν αυτός ο ήχος ως η πηγή του βαρέως στην αρχέγονη λατρεία της Εκκλησίας, μη ειδώς τι λέγει. Ούτε τα επόμενα επιχειρήματά του μπορούν να πείσουν.
β) Γιατί ο ήχος αυτός δεν ονομάσθηκε πλ. του γ΄ αλλά βαρύς; και αφού από τον ζω ύφεση γενάται, γιατί δεν είναι σε χρήση σήμερα παρά ελάχιστα μέλη του; Και γιατί αντ' αυτού συνηθίζεται στα σύντομα μέλη ο βαρύς εκ του γα και στα αργότερα ο ζω διατονικός;
Η λύση του προβλήματος νομίζω ότι βρίσκεται στην διαφοροποίηση της ταυτίσεως της γενέσεως του πλ. του γ΄ ήχου που εδράζει στον ζω ύφεση με αυτήν του μακαμιού του βαρέως εναρμονίου εκ του ζω. Δεν έχει καμιά σχέση ο ζω ύφεση ως βάση του πλ. του γ΄ με αυτόν τον ήχο, απλώς ταυτίζονται τυχαία οι βάσεις τους. Και τότε γιατί δεν είναι σε χρήση μέλη που κινούνται εκκλησιαστικώς και όχι επταφωνικώς στο ζω ύφεση;
Επίλυση στο πρόβλημα μας δίνει ο Πέτρος Λαμπαδάριος ο οποίος σε κάποια χειρόγραφά του, λέει ήχος βαρύς ζω εκ του γα και σε μερικά έχει στην αρκτική μαρτυρία του ζω τετράφωνη ανάβαση και τον μεταθέτει στον γα. Οπότε για να μην είναι το μάθημα υποτονικό και δυσχερές για τους αρχαρίους, καθότι ο νη του βαρέως γα θα αντιστοιχούσε με τον υπατοειδή βου του ζω εν υφέσει, μετατέθηκε στον γα για να ακούγεται ευπρεπώς και αβιάστως.
Ιδού στο τέλος και το επισυναπτόμενο κείμενο προς απόδειξιν των ανωτέρω σκέψεων. Ο Καράς βέβαια στο θεωρητικό του έχει πολλές περιπτώσεις ήχων που αφορούν και αυτή την περίπτωση, αλλά δυστυχώς δεν παραπέμπει σε όλες τις περιπτώσεις και πάντα με πειστικό τρόπο.
Πρόβλημα όμως υπάρχει στο ότι η μαρτυρία του ζω είναι αυτή το διατονικού και όχι του εναρμονίου. Άραγε λοιπόν εδράζονταν ο πλ. του γ΄ στον ζω διατονικό; πράγμα που δεν συμφωνεί με την γένεση των πλαγίων ήχων, ή δεν υπήρχε κάποια εναρμόνια μαρτυρία την εποχή εκείνη και χρησιμοποίησε καταχρηστικώς την διατονική; ή και εξ αρχής δεν εισήχθη η εναρμόνιος μαρτυρία στον ζω ύφεση σε χρήση διότι μετετέθηκε εξ αρχής στον γα και δεν εχρησιμοποιήθη καν; Η απάντηση είναι ότι η μαρτυρία του βαρέως ήταν για αμφότερες τις περιπτώσεις η σημερινή διατονική η οποία ακόμη και μέχρι σήμερα σε αρκετούς συνθέτες του εναρμόνιου ήχου εξακολουθείται να χρησιμοποιείται, λίγοι χρησιμοποιούν την εμαρμόνια μαρτυρία του τρίτου ήχου και αυτό στις τελευταίες δεκαετίες.
Αναρωτιούνται οι σημερινοί γιατί μερικά δοξαστικά του Ιακώβου στον βαρύ εκ του γα καταλήγουν στον άνω Νη, με την ανάλυση που κάναμε όμως για την μετάθεση από τον ζω στον γα νομίζω ότι επιλύεται το πρόβλημα, καταλήγει στην μετατιθέμενη βάση. Αν λάβουμε υπ' όψιν την ανάλυση του Καρά ότι ο βαρύς εκ του γα είναι πλ. του γ΄, η βάσις του εδράζεται στον άνω Νη.
Δηλ. όπως ο γα είναι τετράφωνος του βαρέως ζω, έτσι ίσως επειδή είχε συνηθηστεί ως τετράφωνος, όταν μετατέθηκε στον γα με την τετράφωνη μαρτυρία κατέληγε στον ανω νη.
Τώρα η ταύτιση των λειτουργικών του Χατζηαθανασίου είναι για τα δεδομένα των μακαμιών άλλο μακάμι σε σύγκριση με το ατζέμ ασιράν, σε μας είναι πλ. α΄εναρμόνιος με βου και ζω σε μόνιμη ύφεση, ελληνιστί λέγεται φρύγιος, τουρκιστί κιουρδί σχέτο, όχι ατζέμ κιουρδί. Η κλίμακά του είναι ίδια με του βαρέως εναρμονίου με την διαφορά ότι δεν κάνει εντελείς καταλήξεις στον ζω και ότι έχει άλλους δεσπόζοντες φθόγγους. Το ότι χρησιμοποιείται από κάποιους το ισοκράτημα του ζω εν υφέσει όταν καταλήγει στον πα είναι για τα δεδομένα της βυζαντινής μουσικής λάθος, το παραπάνω επιχείρημα ότι αφού όταν είναι στον κε ο τρίτος ήχος ισοκρατούμε στον γα είναι άτυχο καθότι στον τρίτο ήχο ο γα είναι η βάσις του ήχου ενώ στον πλ. του α΄ο ζω εν υφέσει δεν είναι η βάσις στον ήχο.
Υπάρχει και ένα πρόβλημα που κάποιοι ταυτίζουν αυτό το μακάμι του πλ. του α΄ με τον βαρύ εναρμόνιο (βλ. Κύριλλο Μαρμαρινό)και από εκεί δημιουργούνται τα προβλήματα μετά και στα ισοκρατήματα και σε άλλα. Τέτοιες ταυτίσεις είναι τα λειτουργικά του Χρυσάνθου Θεοδοσόπουλου που ενώ είναι σε πλ. του α΄ εναρμόνιο, τα ονομάζει βαρύ εναρμόνιο χωρίς καν να κατεβαίνει στον κάτω ζω ούτε για μισό χρόνο, μια δοξολογία του Μισαήλ Μισαηλίδου και άλλα.
Το άξιον εστί του <<τρίτου ήχου>> του π. Συνέσιου, στο μουσικό θυσαυρό της λειτουργίας του π. Νεκταρίου, ή κατ' άλλην έκδοσιν ανωνύμου, η Γ.Φιλιπποπολίτου που το λέει σε παραλαγή ο π. Γαβριήλ Μαγκαβός το παραθέτω και σε μέλος για όσους ενδιαφέρονται.