20. Ἀκολουθία Μετακομιδῆς Λειψάνου τοῦ Ἁγίου Νικολάου Μύρων

[chriskont]

Για διευκόλυνση ανεβάζω μια απο τις προαναφερθείσες ακολουθίες, τη νεότερη του 1988 Ιερου Ησυχαστ Κανδηλίου Μεγάρων με πλήρη εσπερινό(αναγνώσματα, λιτή) μετά παρακλήσεως. Υπάρχει και ετέρα του 1719 που επίσης προαναφέρεται αλλά αφορά κατά βάση την Κέρκυρα. Θα ανέβει εν καιρώ.

 

[Εμμανουήλ Αβραμίδης]

Κάνω την αρχή. Όποιος γνωρίζει ας μου απαντήσει τουλάχιστον στα μαυρισμένα, που δεν τα γνωρίζω.

Στο α΄ στιχηρό εσπέριο:
ὀσφρανθεῖσα ή εὐρανθεῖσα [ή εὐφρανθεῖσα];

ὀσφρανθεῖσα: Έτσι συναντάται και στο χφ. και στο έντυπο της Ανέμης (βλ. εδώ, σ. 48).
εὐρανθεῖσα: Δεν το συνάντησα πουθενά. Μάλλον είναι λάθος τυπογραφικό.
εύφρανθεῖσα: Ίσως καλή εναλλακτική στο τυπογραφικό, αλλά είναι υπόθεση. Δεν συναντάται σε κάποια φυλλάδα. Επίσης, δεν συνάντησα στο διαδίκτυο ευφροσύνη από οσμή αλλά από γεύση (οίνου).

Στο β΄ στιχηρό εσπέριο:
(τὸ) σῶμά σου τὸ ἅγιον [ταιριάζει μετρικά η χρήση του άρθρου που βρίσκεται στην παρένθεση, αν όχι υπάρχει σόλοικο χωρίς αυτό;]

Μάλλον χωρίς το άρθρο (βγαίνει καλύτερα το μέτρο, έτσι συναντάται εκτός από το χφ και στην ακολουθία της Ανέμης).

ἀπετέλεσας ή ἐπετέλεσας;

Τα έργα, τα θαύματα επιτελούνται. Επομένως, ἐπετέλεσας.

εὐλαβείας ή αὐλαβίας [sic?];

αὐλαβίας: Μάλλον πρόκειται για τυπογραφικό λάθος, καθώς δεν συνάντησα τον τύπο πουθενά στο διαδίκτυο.

Στο α΄ στιχηρό της λιτής:
ἡδυῖα ή ἡδεῖα;

Στο λεξικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας του κ. Γιαννακόπουλου, το βρήκα ως ἡδεῖα.

Στο β΄ στιχηρό της λιτής:
ἐκ γῆς λαγόνων ἀναδοθέντος ή ἐκ γῆς λαγόνων ἀναδειχθέντος (εἰς τὴν πόλιν Πάρον μετακομισθέντος) [η φράση που βρίσκεται στην παρένθεση ταιριάζει νοηματικά και συντακτικά μέσα στο στιχηρό; δεν την βρήκα στο χειρόγραφο]

άναδοθέντος < ἀναδίδωμι (=πηγάζω, αναβλύζω)
Ο ίδιος τύπος μαρτυρείται και στο έντυπο της Ανέμης.
ἀναδειχθέντος < ἀναδείκνυμι (=αναδεινύω, σηκώνω ψηλά, κάνω γνωστό)
Μάλλον δεν ταιριάζει στην συγκεκριμένη περίπτωση.
Η φράση «εἰς τὴν πόλιν Πάρον μετακομισθέντος» δεν φαίνεται να είναι παράταιρη με το νόημα του στιχηρού (μάλλον συμπληρωματική). Παρηλλαγμένη μαρτυρείται και στο έντυπο της Ανέμης (με το σύνδεσμο καὶ). Στο χφ πιθανώς να παρελείφθη εκ παραδρομής.
Ἐτσι, πιστεύω ότι το σωστό είναι «ἐκ γῆς λαγόνων ἀναδοθέντος, καὶ εἰς τὴν πόλιν Πάρον μετακομισθέντος».

Στο α΄ στιχηρό των αποστίχων:
φανώτατος ή φαρότατος [sic?];
ἐπικλώμενος ή ἐφαπτώμενος [sic?];

Το στιχηρό είναι από την 6η Δεκεμβρίου, οπότε: «φανώτατος», «ἐπικλώμενος».

Στο β΄ στιχηρό των αποστίχων:
στίλβων ή στιλβῶν;

στίλβων (μετ.) < στίλβω

σήμαντρα ή σύμπαντα;

«διασώζων τὰ σήμαντρα, ἐν σοῖς λειψάνοις ἁγιότητος ἅπαντα»: Στην κατάσταση στην οποία βρίσκεται το λείψανο του αγίου Νικολάου, διασώζει όλα τα σήμαντρα (ὀσα φανερώνουν, πιστοποιούν) την αγιότητά του.

προχέεις ή προσχέεις;

Το ρήμα είναι προχέω.

Στο δόξα των αποστίχων:
ἐνοικοῦσα ή ἐνοικήσασα;

Στο χφ. μαρτυρείται «ἐνοικοῦσα». Στα δύο έντυπα, «ἐνοικήσασα».
Συντακτικά (σε παραλληλισμό με τον χρόνο των «διεβίβασε», «κατασκευάσασα») μου φαίνεται ορθότερος ο τύπος «ἐνοικήσασα».

ἀποδεικνύουσα ή ὑποδεικνύουσα;

Και τα δύο, στην προκειμένη περίπτωση, έχουν την ίδια περίπου σημασία. Το «ἀποδεικνύουσα» δίνει έμφαση (προσωπικά το προτιμώ).

Στο κάθισμα μετά τον πολυέλεο:
μυροβλυτοῦσαν ή μυροβλύτουσαν;

Εδώ είμαι σε αδιέξοδο. Πίστευα ότι η λέξη βγαίνει από το μύρο και βλύω/βλύζω· οπότε θα γράφαμε μυροβλύ(ζ)ουσαν. Το "τ" όμως πού κολλάει; Κάποια βοήθεια; Το μυροβλυτοῦσαν βέβαια ταιριάζει μετρικά.

Στο πεντηκοστάριο:
πανένδοξος ή παράδοξος; [ήταν παράδοξη η μετάθεση των λειψάνων;]

Ούτε παράδοξη ούτε πανένδοξη ήταν η μετάθεση του Λειψάνου, σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές (μάλλον αποτέλεσμα ληστρικής ενέργειας). Παρόλα αυτά σύμφωνα με το σλαβονικό συναξάριο ήταν μάλλον πανένδοξος, λόγω των περιοχών από τις οποίες πέρασε κατά την μετακομιδή και επετέλεσε θαύματα στους εκεί προσκυνητές.

Στο α΄ τροπάριο της α΄ ωδής των κανόνων:
ἀπόσμηξον ή ἀπόσμιξον;

ἀπόσμηξον > ἀποσμῶ (κοίτα και ιη΄ Ιούλιου, ιε΄ Οκτωβρίου... Τὸν ῥύπον ἀπόσμηξον, τῆς ταλαιπώρου καρδίας μου...)

Στο β΄ τροπάριο της α΄ ωδής των κανόνων:
λῆξιν ή λῆψιν;

Πάλι αδιέξοδο. Δεν έχω καταλάβει τι θέλει να πει ο ποιητής του κανόνα.

Στο γ΄ τροπάριο της α΄ ωδής των κανόνων:
νενίκηκας ή ἐνίκησας; [ποιος χρόνος είναι ο σωστός;]

«νενίκηκας» λόγω του «κέχρησαι» που ακολουθεί.

Στο γ΄ τροπάριο της γ΄ ωδής των κανόνων:
ἐδόξασεν ή ἐδόξασας;

«ἐδόξασας» για να βγαίνει νόημα στο τροπάριο.

Στο θεοτοκίο της γ΄ ωδής των κανόνων:
ὑπέρτερον ή ἕτερον;

«ἕτερον» για να βγαίνει το μέτρο

Στο μεσώδιο κάθισμα:
ἀμβροσίας τὰ νάματα ή ἀμβροσία τοῦ νέκταρος;

Πιστεύω ότι η φράση «ἀμβροσίας τὰ νάματα» είναι προτιμητέα καθώς συνδέεται νοηματικά με το «ὕδωρ» το «νεκρέγερτον» άμεσως πιο πριν.

χάρισαι ή χάρισον;

«χάρισαι» (πρβλ. Παννύχιον ημίν την Σην δοξολογίαν χάρισαι...)

Στο β΄ τροπάριο της ζ΄ ωδής των κανόνων:
ἐπηρείας τε καὶ θλίψεως ή ἐπηρείας τε κακώσεως καὶ πάσης θλίψεως [ποιο ταιριάζει μετρικά, σύμφωνα πάντα με τον ειρμό;]

«ἐπηρείας τε καὶ θλίψεως» για να βγαίνει το μέτρο.

Στο γ΄ τροπάριο της η΄ ωδής των κανόνων:
ὅλον ἱερώτατον ή ὅλον, χαριέστατον, ὅλον ἱερώτατον [ποιο ταιριάζει μετρικά, σύμφωνα με τον ειρμό;]

«ὅλον χαριέστατον, ὅλον ἱερώτατον»

ἐκπέμπον γλυκερὰν εὐωδίαν ή ἐκπέμπον εὐωδίαν [ποιο ταιριάζει μετρικά, σύμφωνα με τον ειρμό;]

«ἐκπέμπον γλυκερὰν εὐωδίαν»

Στο α΄ τροπάριο της θ΄ ωδής των κανόνων:
θαυμάτων ή θαυμασίων [ποιο ταιριάζει μετρικά;]

«θαυμάτων»

Στο θεοτοκίο της θ΄ ωδής των κανόνων:
γῆς βάθος ἄπειρον ή γῆς βάθος ἄμετρον;

«ἄπειρον» καθότι μαρτυρείται και στο χφ και το έντυπο της Ανέμης, επαναλαμβάνεται δε αργότερα στο τροπάριο σχετιζόμενο με την άσπορο λοχεία της Θεοτόκου.

 

[Εμμανουήλ Αβραμίδης]

Στο β΄ τροπάριο της α΄ ωδής των κανόνων:
λῆξιν ή λῆψιν;

λῆξιν
http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.04.0057:entry=lh=cis1

Στο κάθισμα μετά τον πολυέλεο:
μυροβλυτοῦσαν ή μυροβλύτουσαν;

Υπενθυμίζω το ερώτημα.

 

[Εμμανουήλ Αβραμίδης]

Η ακολουθία επισυνάπτεται δακτυλογραφημένη χωρίς καθόλου στοιχεία τυπικού. Για οποιοδήποτε λάθος τυπογραφικό ή άλλου είδους, ενημερώστε με παρακαλώ.

Ανεβαίνει ξανά διορθωμένη, σύμφωνα με όλα τα προηγούμενα.
Η αρχή του γ΄ τροπαρίου και του θεοτοκίου της α΄ ωδής του κανόνα διορθώθηκε ώστε να βγαίνει η ακροστιχίδα.

 

[Εμμανουήλ Αβραμίδης]

Αν η 21η Μαΐου πέσει το Σάββατο των ψυχών τότε η ακολουθία των αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης μετατίθεται την Παρασκευή της αποδόσεως της Αναλήψεως (στις 20 δηλαδή) για να μείνει αμιγής η ακολουθία του ψυχοσαββάτου.

Σε περίπτωση πανηγυρίζοντος ναού του αγίου Νικολάου, τι από τα δύο είναι ορθό να συμβει; Να συμψαλλούν οι δύο εορταζόμενοι άγιοι στις 20 με την απόδοση της Αναλήψεως (τι τυπική διάταξη θα τηρηθεί ή να μετατεθεί η ακολουθία του αγίου Νικολάου στις 19;

 

[π. Μάξιμος]

Σε περίπτωση πανηγυρίζοντος ναού του αγίου Νικολάου, τι από τα δύο είναι ορθό να συμβει; Να συμψαλλούν οι δύο εορταζόμενοι άγιοι στις 20 με την απόδοση της Αναλήψεως (τι τυπική διάταξη θα τηρηθεί ή να μετατεθεί η ακολουθία του αγίου Νικολάου στις 19;

Ἡ γνώμη μου εἶναι, ἀφοῦ πρόκειται περί πανηγυρίζοντος ναού του αγίου Νικολάου, νά συμψαλλούν οι δύο εορταζόμενοι άγιοι στις 20 με την απόδοση της Αναλήψεως. Μπορεῖς νά βοηθηθεῖς σέ τυπικό ἀναλογικά, ἀπό ΤΓΡ γιά δύο ἑορταζομένους σέ Κυριακή καί ΣΤ ἀπόδοση δεσποτικῆς καί ἑορταζόμενος σέ Κυριακή. Στήν ἰδιάζουσα αὐτή περίπτωση κάποιες «ἐκπτώσεις» θά γίνουν, ἀλλά καί ὅλα μποροῦν νά χωρέσουν (μέ τήν ἀρχή τῶν τριῶν ἀκολουθιῶν). Ἕνας κανόνας τῆς Ἀναλήψεως καί στούς αἴνους 2 Ἀναλήψεως καί ἀπό 3 ἁγίων. Δόξα, τοῦ πανηγυρίζοντος.

 

[jonn]

Ανακομιδή λειψάνων Αγίου Νικολάου.20 Μαιου.Με μουσικό παράρτημα.