[Πρόταση] Έξοδος προς προσκύνηση του Ευαγγελίου στο "Ανάστασιν Χριστού θεασάμενοι"

[kermeniwts]

Χαίρετε. Ο μακαριστός π. Κωνσταντίνος Παπαγιαννης γράφει πως το Ευαγγέλιο του Όρθρου μπορεί να βγαίνει στο "Αναστασιν Χριστού θεασάμενοι...". Τί λέτε, δεν είναι προτιμότερο;

 

[π. Μάξιμος]

Χαίρετε. Ο μακαριστός π. Κωνσταντίνος Παπαγιαννης γράφει πως το Ευαγγέλιο του Όρθρου μπορεί να βγαίνει στο "Αναστασιν Χριστού θεασάμενοι...". Τί λέτε, δεν είναι προτιμότερο;

Συμφωνῶ καί τό τηροῦμε ἀπό πολλῶν ἐτῶν. Κάπου τό ἔχω γράψει ἀναλυτικά καί τό ἔχω ὑποστηρίξει.

 

[dkalpakidis]

Θα πρόσθετα πως ίσως θα ήταν εξαίρεση η αρχιερατική χοροστασία (αν παραβρίσκεται ο Αρχιερεύς εκείνη την ώρα) Αν και σκέφτομαι πως κι εκεί θα μπορούσε να γίνει ο ασπασμός από τον αρχιερέα αμέσως μετά το ευαγγέλιο, το «Δόξα σοι Κύριε» και όσο διαρκεί ένα αργό «Εις πολλά έτη.»

 

[MTheodorakis]

Κατὰ τὶς Κυριακές, εὐθὺς μετὰ τὴν ἀνάγνωση τοῦ Εὐαγγελίου γίνεται ἡ προσκύνησή του καὶ ἀκολουθεῖ ἡ ψαλμωδία τοῦ «Ἀνάστασιν χριστοῦ θεασάμενοι...»
(Συμεὼν Θεσσαλονίκης P.G. τ. 155 στ. 608D-609A, Π. Τρεμπέλα Μικρὸν Εὐχολόγιον ἔκδ. β’ 1998 τ. 2 σ. 227, βλ. καὶ τυπικὸ Κασούλων τοῦ ἔτους 1173 σ. 8)

σὲ ἦχο βαρύ, βλ. Ἀρχέτυπες διατάξεις.

Κατὰ τὴν προσκύνηση, «ὁ διάκονος ἵσταται δεξιόθεν αὐτοῦ» τοῦ ἱερέως «κατέχων μανουάλιον μετὰ λαμπάδος ἡμμένης»
(Διάταξη ἱεροδιακονίας στὸ Εὐχολόγιον ἐκδ. 1545, 1553, ὁμοίως Dmitrievskij τ. 3 σ. 566).

---

 

[π. Μάξιμος]

Ξεχώρισα σε νέο θέμα την πρόταση και βρήκα πού την έχω σχολιάσει [εδώ].

 

[ΠΑΝΑΓΗΣ]

Στην επαρχία ψάλλονται πρώτα οι κανόνες μπας κι έρθει καμιά γιαγιά, διαφορετικά θα προσκυνήσουν το Ευαγγέλιο μόνο ο ψάλτης με τον νεωκόρο.

 

[Υάκινθος B]

Χαίρετε. Ο μακαριστός π. Κωνσταντίνος Παπαγιαννης γράφει πως το Ευαγγέλιο του Όρθρου μπορεί να βγαίνει στο "Αναστασιν Χριστού θεασάμενοι...". Τί λέτε, δεν είναι προτιμότερο;

Γιατί να είναι προτιμότερο ; στηρίζεται κάπου η άποψη αυτή ; Άλλωστε νομίζω ότι στο "ιδού γαρ'" που γίνεται σήμερα η προσκύνηση δίνεται λίγος χρόνος στο ιερέα να προετοιμαστεί .
Και αν στηρίζεται κάπου αυτή η άποψη γιατί επικράτησε αυτό που ακολουθούμε σήμερα ; σε συζήτηση να βρισκόμαστε ; κάτι είναι κι αυτό βέβαια ευκαιρία επικοινωνίας !

 

[π. Μάξιμος]

Γιατί να είναι προτιμότερο ; στηρίζεται κάπου η άποψη αυτή ; Άλλωστε νομίζω ότι στο "ιδού γαρ'" που γίνεται σήμερα η προσκύνηση δίνεται λίγος χρόνος στο ιερέα να προετοιμαστεί .
Και αν στηρίζεται κάπου αυτή η άποψη γιατί επικράτησε αυτό που ακολουθούμε σήμερα ; σε συζήτηση να βρισκόμαστε ; κάτι είναι κι αυτό βέβαια ευκαιρία επικοινωνίας !

...την πρόταση και βρήκα πού την έχω σχολιάσει [εδώ].

β) Γιά τήν συνήθη περίπτωση τῆς Κυριακῆς ἄνευ χοροστασίας δέν εἶναι δύσκολο νά γίνει ἕνας συγχρονισμός, ὥστε ὅταν ὁ ἀριστερός ψάλλει τό «Ἰδοὺ γὰρ ἀλήθειαν ἠγάπησας...» ὁ δεξιός νά μεταβεῖ πρός προσκύνησιν καί στή συνέχεια ὁ ἀριστερός, καθώς καί τά ἄλλα μέλη τῶν χορῶν. Ἄλλωστε ἐάν δέν προλάβει κάποιος ψάλτης νά ἐπανέλθει στό μικρόφωνο (ἄν δέν ὑπάρχουν βοηθοί), δέν «χάθηκε ὁ κόσμος» νά ψάλλει καί κάποιο μέρος τοῦ στίχου «καθ᾿ ὁδόν» ἄνευ μικροφώνου. (Παρένθεση: Τίς καλλίτερες ἀναμνήσεις τίς ἔχω ὅταν κάποιες φορές σέ ἀκολουθία ἤ λειτουργία κόπηκε τό ρεῦμα καί δέν εἴχαμε μικρόφωνα).
Ὠραία καί ἡ «οἰκονομία» στά # 5 καί 6 μηνύματα, ὅπου ὁ ἱερεύς μεταβαίνει στά ἀναλόγια!
Ἐμεῖς, γιά τήν ἀποφυγή αὐτῆς τῆς ἐνδεχόμενης μικρῆς ἀταξίας, ἔχουμε ἀπό ἐτῶν υἱοθετήσει τήν πρόταση τοῦ π. Κων/νου Παπαγιάννη στό ΣΤ (σελ. 64 ὑποσ. 70) κατά τήν ὁποίαν ὁ ἱερεύς ἐξέρχεται μετά τοῦ Εὐαγγελίου στό «Ἀνάστασιν Χριστοῦ θεασάμενοι...», ὅπου ἐνῶ διαβάζει ὁ Ἀναγνώστης, οἱ Ψάλτες εἶναι ἤδη στήν σολέα. Ἀφοῦ προσκυνήσουν, ἄρχονται τοῦ Ν΄ ψαλμοῦ ἀνεπηρέαστοι, μή προσέχοντες πότε θά βγεῖ ὁ ἱερεύς. (Δυστυχῶς κάποιοι ἱερεῖς δέν προσέχουν, ὥστε ἀκριβῶς νά ἐξέλθουν στό «Ἰδοὺ γὰρ ἀλήθειαν ἠγάπησας...» καί δημιουργεῖται ὄντως πρόβλημα.)
Ἐπαναλαμβάνω, ὅτι ἐμεῖς στό Ναό μου τηροῦμε τήν πρόταση τοῦ π. Παπαγιάννη, ἄν καί τό «...τὰ ἄδηλα καὶ τὰ κρύφια τῆς σοφίας σου ἐδήλωσάς μοι» ἔχει ἰδιαίτερη σημασία γιά τήν ἔναρξη τῆς προσκυνήσεως τοῦ Εὐαγγελίου.

 

[π. Μάξιμος]

[Σημείωμα συντονιστή]
1. Τροποποιήθηκε ένα μήνυμα και αποσύρθηκαν άλλα προσωπικά (εκ παραδρομής και παρεξηγήσεως αποσταλέντα) διά την ειρήνευσιν των ψυχών μας.
2. Το θέμα είναι πρακτικό και εξαρτάται από διάφορες παραμέτρους των καταστάσεων των ναών και άλλων συνεννοήσεων, αλλά σχετίζεται, επαναλαμβάνω, και με το θέμα τάξεως χορών:

Κατάβαση από το ψαλτήρι για ευχή αρχιερέως ή προσκύνηση Ευαγγελίου

[Σημείωμα συντονιστή (ΔΚ)] Μεταφέρθηκε μαζί με μερικά επόμενα μηνύματα από το θέμα Θεσσαλονικείς ψάλτες παλαιά και σήμερα ...και ως προς το ότι το ψαλτήρι έγινε τσίρκο επειδή οι ψάλτες κατεβαίνουν για να πάρουν ευλογία από τον μητροπολίτη το αντιπαρέρχομαι τελείως.. συγνώμη κιόλας αλλά δε...

analogion.com

 

[Μαρία Χριστίνα]

Κατὰ τὶς Κυριακές, εὐθὺς μετὰ τὴν ἀνάγνωση τοῦ Εὐαγγελίου γίνεται ἡ προσκύνησή του καὶ ἀκολουθεῖ ἡ ψαλμωδία τοῦ «Ἀνάστασιν χριστοῦ θεασάμενοι...»
(Συμεὼν Θεσσαλονίκης P.G. τ. 155 στ. 608D-609A, Π. Τρεμπέλα Μικρὸν Εὐχολόγιον ἔκδ. β’ 1998 τ. 2 σ. 227, βλ. καὶ τυπικὸ Κασούλων τοῦ ἔτους 1173 σ. 8)

σὲ ἦχο βαρύ, βλ. Ἀρχέτυπες διατάξεις.

Κατὰ τὴν προσκύνηση, «ὁ διάκονος ἵσταται δεξιόθεν αὐτοῦ» τοῦ ἱερέως «κατέχων μανουάλιον μετὰ λαμπάδος ἡμμένης»
(Διάταξη ἱεροδιακονίας στὸ Εὐχολόγιον ἐκδ. 1545, 1553, ὁμοίως Dmitrievskij τ. 3 σ. 566).

---

Ποτέ δεν το έχω δει να συμβαίνει και πρώτη φορά ακούω να συμβαίνει σε ναό. Υπάρχει κάπου σε παρασημαντική το Ανάστασιν Χριστού σε ηχο βαρύ;

 

[π. Μάξιμος]

Ποτέ δεν το έχω δει να συμβαίνει και πρώτη φορά ακούω να συμβαίνει σε ναό. Υπάρχει κάπου σε παρασημαντική το Ανάστασιν Χριστού σε ηχο βαρύ;

Πατρότητα και μελοποίηση του «Ἀνάστασιν Χριστοῦ θεασάμενοι» (τοῦ Πάσχα)

[Σημείωμα συντονιστή (ΔΚ)] Το θέμα αυτό αποχωρίστηκε από το θέμα Περικοπές και συντομεύσεις του Όρθρου της Αναστάσεως στο οποίο υπάρχουν και μερικά σχετικά και με αυτό το θέμα εδώ πχ. περί μελοποιημένης εκδοχής σε χειρόγραφο του ΙΕ' αι. Ξέρει κανείς ποιος έγραψε αυτή την προσευχή ("Ανάστασιν...

analogion.com

Ψάλλεται το «Ανάστασιν Χριστού θεασάμενοι»;

Μήπως εχουμε πληροφορίες εάν ο ύμνος αυτός ψαλλόταν εις ήχον βαρύν την Κυριακή του Πάσχα στην Σμύρνη, αντί να αναγινώσκεται, όπως συμβαίνει σε όλες τις άλλες περιοχές της Ελλάδος;

analogion.com

 

[domesticus]

2. Το θέμα είναι πρακτικό και εξαρτάται από διάφορες παραμέτρους των καταστάσεων των ναών και άλλων συνεννοήσεων,

Αὺτὸ ἀκριβῶς καὶ τίποτε ἄλλο.

Τᾶ ὑπόλοιπα ἀφοροῦν θέματα ... διύλισης κώνωπος ...

 

[ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΞΑΦΗΣ-ΣΤΡΕΜΠΙΝΟΣ]

Γνωρίζει κάποιος ποια είναι η τάξη στον Πατριαρχικό Ι.Ν.του Αγ.Γεωργίου και αν συμμετέχουν οι ψάλτες στον ασπασμό του Ευαγγελίου ;

 

[π. Μάξιμος]

Γνωρίζει κάποιος ποια είναι η τάξη στον Πατριαρχικό Ι.Ν.του Αγ.Γεωργίου και αν συμμετέχουν οι ψάλτες στον ασπασμό του Ευαγγελίου ;

.........

... αλλά σχετίζεται, επαναλαμβάνω, και με το θέμα τάξεως χορών:

Κατάβαση από το ψαλτήρι για ευχή αρχιερέως ή προσκύνηση Ευαγγελίου

[Σημείωμα συντονιστή (ΔΚ)] Μεταφέρθηκε μαζί με μερικά επόμενα μηνύματα από το θέμα Θεσσαλονικείς ψάλτες παλαιά και σήμερα ...και ως προς το ότι το ψαλτήρι έγινε τσίρκο επειδή οι ψάλτες κατεβαίνουν για να πάρουν ευλογία από τον μητροπολίτη το αντιπαρέρχομαι τελείως.. συγνώμη κιόλας αλλά δε...

analogion.com

 

[dimskrekas]

Γνωρίζει κάποιος ποια είναι η τάξη στον Πατριαρχικό Ι.Ν.του Αγ.Γεωργίου και αν συμμετέχουν οι ψάλτες στον ασπασμό του Ευαγγελίου ;

Υπάρχουν αρκετές αναμεταδόσεις: https://www.ec-patr.net/gr/index.htm

 

[MTheodorakis]

Τὸ Εὐαγγέλιο τοῦ ὄρθρου ἀναγινώσκει ὁ α’ ἱερεὺς

(χφ. Δρέσδης Α 104 πραξαπόστολος-τυπικὸ Μεγάλης Ἐκκλησίας πρὸ τοῦ ἔτους 1080 ἔκδ. К.К. Акентьев Типикон Великой Церкви Cod. Dresde A 104, 2009 σ. 53)

ἀπὸ τὸν ἄμβωνα στὸ μέσον τοῦ ναοῦ

(χφ. Δρέσδης Α 104 πραξαπόστολος-τυπικὸ Μεγάλης Ἐκκλησίας πρὸ τοῦ ἔτους 1080 ἔκδ. К.К. Акентьев Типикон Великой Церкви Cod. Dresde A 104, 2009 σσ. 77, 90, τυπικὸ ναοῦ Ἀναστάσεως Ἱεροσολύμων τοῦ ἔτους 1122 σσ. 40, 59, 199, χφ. Βατικανῆς Ottoboniani gr. 344 εὐχολόγιο τοῦ ἔτους 1177 φ. 182v, Συμεὼν Θεσσαλονίκης (+1429) P.G. τ. 155 στ. 649C, Dmitrievskij τ. 1 σ. 167, τυπικὸ Διονυσίου σ. 488, Ἰ. Φουντούλη (+2007) Ἀπαντήσεις εἰς λειτουργικὰς ἀπορίας τ. 1 σ. 137).


Κατὰ τὶς Κυριακές, εὐθὺς μετὰ τὴν ἀνάγνωση τοῦ Εὐαγγελίου γίνεται ἡ προσκύνηση καὶ ὁ ἀσπασμός του κατὰ τὴν ψαλμωδία τοῦ προσκυνηματικοῦ στιχηροῦ «Ἀνάστασιν χριστοῦ θεασάμενοι[1]» (Π. Τρεμπέλα Μικρὸν Εὐχολόγιον ἔκδ. β’ 1998 τ. 2 σ. 227, βλ. καὶ Συμεὼν Θεσσαλονίκης (+1429) P.G. τ. 155 στ. 608D-609A) «προσκυνήσωμεν...προσκυνοῦμεν...προσκυνήσωμεν...», σὲ ἦχο βαρὺ

(Γεωργιανὸ Ἰβηριτικὸ[2] συναξάριο στὰ χφφ. Sinai georg. 25 ια’-ιβ’ αἰ. φ. 378r, Sinai georg. 61 περὶ τὸν ιβ’ αἰ. φ. 45v).

---

[2] Ἀντίγραφο τοῦ τυπικοῦ τῆς Μ. Λαύρας.
.



«Στιχηρὰ» (εἰς τὸν ἀσπασμὸν τοῦ Εὐαγγελίου) «ἀντὶ τοῦ Ἀνάστασιν Χριστοῦ θεασάμενοι» βλ. στὸ τυπικὸ ναοῦ Ἀναστάσεως Ἱεροσολύμων τοῦ ἔτους 1122 σσ. 11, 177, 199, 211, 220, 227, 235, 244, 252, χφ. Σινὰ 1241 στιχηράριο ἀρχὲς ιβ’ αἰ. φφ. 23v, 36v, βλ. καὶ τυπικὸ Εὐεργέτιδος μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1098-1118 σσ. 503, 538.


Ἡ ὀνομασία «στιχηρὸν» ὀφείλεται στὴν ἐπανάληψη τοῦ τροπαρίου μὲ στίχο ἢ στίχους, (Ὑποτύπωσις τῶν Στουδίου (Dmitrievskij τ. 1 σ. 229), τυπικὸ ναοῦ Ἀναστάσεως Ἱεροσολύμων τοῦ ἔτους 1122 σσ. 12, 177-178) γιὰ τὸν ἀσπασμό, βλ. καὶ τριπλῆ ἐπανάληψή του στὸν ὄρθρο τοῦ Πάσχα.


Ἄλλα καλυπτήρια στιχηρὰ ἀσπασμοῦ εἶναι αὐτὰ τῶν τελετῶν τῆς ὕψωσης τοῦ τιμίου Σταυροῦ, τῆς Σταυροπροσκύνησης, τῆς προόδου τοῦ τιμίου Σταυροῦ, τῆς σταύρωσης κατὰ τὴν μεγάλη Παρασκευὴ «...προσκυνοῦμεν σου τὰ πάθη Χριστὲ...», τὸ δοξαστικὸ τοῦ ὄρθρου τοῦ Πάσχα, τὰ τοῦ ἀσπασμοῦ τοῦ σταυροῦ τοῦ μικροῦ καὶ μεγάλου ἁγιασμοῦ, αὐτὰ τοῦ ἀσπασμοῦ τῶν εἰκόνων στὸ τέλος τῶν παρακλήσεων, τὸ στιχηρὸ τοῦ ἀσπασμοῦ τοῦ νεόκουρου «Ἐπιγνῶμεν ἀδελφοὶ...» τῆς ἀκολουθίας τοῦ μεγάλου σχήματος, ὅπως καὶ τὰ στιχηρὰ «Δεῦτε τελευταῖον ἀσπασμὸν...» κ.λπ. τῆς κηδείας. Στιχηρὰ εἰς τὸν ἀσπασμὸν μὴ ὀρθρινοῦ Εὐαγγελίου βλ. στὰ τυπικὸ ναοῦ Ἀναστάσεως Ἱεροσολύμων τοῦ ἔτους 1122 σ. 25, χφ. Σινὰ 1241 στιχηράριο ἀρχὲς ιβ’ αἰ. φφ. 8r, 68v, 155v, 163v, 174v, 184v, 198r-206r, Dmitrievskij τ. 2 σσ. 433, 1033.


Ἡ συνήθεια νὰ ἀρχίζει ἡ προσκύνηση τοῦ Εὐαγγελίου στὸν στίχο «Ἰδοὺ γὰρ ἀλήθειαν ἡγάπησας...» εἶναι πρόσφατη (χφ. ΕΒΕ 1869 τυπικὸ Ἀποστόλου Κώνστα τοῦ ἔτους 1821 φ. 23r).

---

[1] Μαρτυρεῖται στὴν ὑποτύπωση τῶν Στουδίου θ’ αἰ. (Dmitrievskij τ. 1 σ. 226). Βλ. καὶ ε’ ᾠδὴ «Κύριε, ἐκτός σου ἄλλον οὐκ οἴδαμεν, τὸ ὄνομά σου ὀνομάζομεν» (Ἡσ. κστ’ 13). Περιέχει καὶ μία παραλλαγὴ τοῦ τροπαρίου «Τὸν Σταυρόν σου προσκυνοῦμεν δέσποτα...».