Περί σύγχρονης μελοποιίας και μελοποιών

Dimitri

Δημήτρης Κουμπαρούλης, Administrator
Staff member
Ανοίγω αυτό το θέμα με αίτηση του κ. Βαγγέλη. Αφήνω σε αυτόν να κάνει την εισήγηση.
 
Last edited by a moderator:

Τσακιτζής

Παλαιό Μέλος
Ανοίγω αυτό το θέμα με αίτηση του κ. Βαγγέλη. Αφήνω σε αυτόν να κάνει την εισήγηση.

ωρίς να θέλω να φανώ προπέτης, θα δώσω εδώ μερικά δεδομένα και πιστεύω να εναρμονιστούν οι θέσεις των εισηγητών επί του θέματος.
Εάν πάρουμε όλες τις περιόδους της εξέληξης της Μουσικής μας, θα δούμε ότι η κάθε εποχή, άφησε τα δικά της Μελουργήματα και τους δικούς της Μελοποιούς. Όλες όμως οι Μελοποιήσεις μέχρι σήμερα, έχουν ένα χαρακτηριστικό. Μυρίζουν λιβάνι. Δηλαδή, είναι κατάλληλα για τον σκοπό που γράφτηκαν. Να αποδίδονται με άλλα λόγια , μέσα στο Ναό και κατά την διάρκεια των διαφόρων Ακολουθιών.
Συμπέρασμα : Μία νέα Σύνθεση, θα πρέπει να είναι κατάλληλη για τον χώρο και τον σκοπό, που γράφτηκε.
Αυτό το λέω, γιατί σήμερα βλέπουμε διάφορες Συνθέσεις - ή Μελοποιήσεις εάν θέλετε - που κάνουν για όλες τις χρήσεις, εκτός από το να ακουστούν κατά την διάρκεια Ακολουθιών. Υπάρχει τέτοιος εξτρεμισμός και στοιχεία ξένα προς την Παράδοση, που κυριολοεκτικά ΔΕΝ ΑΚΟΥΓΟΝΤΑΙ και το χειρότερο, οι " Δημιουργοί" τους, καμαρώνουν σαν γύφτικα σκεπάρνια για το " κατόρθωμά" τους. Χρειάζεται λοιπόν, σεβασμός στις Παραδοσιακές Γραμμές και την ταπεινότητα της Εκκλησίας.
 

ΓΙΑΝΝΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

Παλαιό Μέλος
ωρίς να θέλω να φανώ προπέτης, θα δώσω εδώ μερικά δεδομένα και πιστεύω να εναρμονιστούν οι θέσεις των εισηγητών επί του θέματος.
Εάν πάρουμε όλες τις περιόδους της εξέληξης της Μουσικής μας, θα δούμε ότι η κάθε εποχή, άφησε τα δικά της Μελουργήματα και τους δικούς της Μελοποιούς. Όλες όμως οι Μελοποιήσεις μέχρι σήμερα, έχουν ένα χαρακτηριστικό. Μυρίζουν λιβάνι. Δηλαδή, είναι κατάλληλα για τον σκοπό που γράφτηκαν. Να αποδίδονται με άλλα λόγια , μέσα στο Ναό και κατά την διάρκεια των διαφόρων Ακολουθιών.
Συμπέρασμα : Μία νέα Σύνθεση, θα πρέπει να είναι κατάλληλη για τον χώρο και τον σκοπό, που γράφτηκε.
Αυτό το λέω, γιατί σήμερα βλέπουμε διάφορες Συνθέσεις - ή Μελοποιήσεις εάν θέλετε - που κάνουν για όλες τις χρήσεις, εκτός από το να ακουστούν κατά την διάρκεια Ακολουθιών. Υπάρχει τέτοιος εξτρεμισμός και στοιχεία ξένα προς την Παράδοση, που κυριολοεκτικά ΔΕΝ ΑΚΟΥΓΟΝΤΑΙ και το χειρότερο, οι " Δημιουργοί" τους, καμαρώνουν σαν γύφτικα σκεπάρνια για το " κατόρθωμά" τους. Χρειάζεται λοιπόν, σεβασμός στις Παραδοσιακές Γραμμές και την ταπεινότητα της Εκκλησίας.

Βλέποντας ότι το θέμα έχει ατονίσει, επισυνάπτω άρθρο γραμμένο από τον κ. Γ. Αγγελινάρα, Σάμιο, τ. Λυκειάρχη που δημοσιεύτηκε στο τριμηνιαίο περιοδικό "Η ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΥΠΕΡΜΑΧΩΝ" τεύχος 14 Απρίλιος - Ιούνιος 2008.
Οι εύστοχες παρατηρήσεις του αφορούν όλους όσους πιάνουν το μολύβι και γράφουν σημαδόφωνα στη σειρά.
 

Attachments

  • ΠΡΟΣ ΜΕΛΟΠΟΙΟΥΣ.pdf
    383.8 KB · Views: 161

vagelis

Antonia Xristoforaki Linardaki.
Αγαπητοι Φιλοι
Κατ΄ αρχην δεν θυμαμαι ποτε (και γιατι) το ζητησα από τον Δημητρη . Αλλα για να το λεει ετσι θα είναι . Εξ΄ αλλου , τελευταια δεν φημιζομαι για το μνημονικο μου .
Τωρα εγω ο ελαχιστος τι εισηγηση να καμω ; Υπαρχουν στο φορουμ αρκετοι , Δοξα Τω Θεω , συναδελφοι πολύ αρμοδιοτεροι από εμενα .
Θα πω μονο το εξης : Από την δεκαετια του 50 και εντευθεν , εχει παρατηρηθει μια ‘’ανθηση’’ βιβλιων ή χειρογραφων Β.Μ. , με συνθεσεις νεωτερων (συγχρονων) μελοποιων . Άλλες συνθεσεις είναι κοντα στην λεγομενη παραδοση και άλλες όχι τοσο κοντα . Προσωπικη μου αποψη : Όλα ‘’καλα’’ και ολες οι προσπαθειες (εξαιρεση ισως καποιες πολύ ακραιες περιπτωσεις) είναι από μια αποψη αξιολογες . Ο καθενας γραφει κατι , όπως το νειωθει , όπως ισως θα το ηθελε και συμφωνα με τις οποιες γνωσεις εχει . Και η λυση είναι πολύ απλη : Δεν σου αρεσει ή δεν το εγκρινεις , το πετας στον κουβα (για να θυμηθουμε και το ποδοσφαιρικο στοιχημα) και δεν το ψαλλεις .
Καποιοι συναδελφοι επιμενουν (καλως ή κακως) να ψαλλουν μονο τα μαθηματα των λεγομενων κλασσικων μελοποιων , περιπου από τον Φωκαεα και πισω . Καποιοι αλλοι , νομιζω οι περισσοτεροι (μεταξυ των οποιων και εγω) ψαλλουν (καλως ή κακως) συνηθως μαθηματα συγχρονων μελοποιων (από Πριγγο και μετα) . Αληθεια ποσοι (οι περισσοτεροι ή οι λιγωτεροι ;) συναδελφοι , χρησιμοποιουν σημερα τα βιβλια πχ. της Λειτουργιας του Πριγγου , των Θεσσαλονικεων κλπ κλπ ή χειρογραφα του Στανιτσα (ετοιμαζεται και βιβλιο της Θειας Λειτουργιας) ;
Δεν εχω καταλαβει γιατι το Τρισαγιον και το Δυναμις πρεπει να λεγεται παντα σε δευτερο , αλλα από την άλλη μελοποιησεις μεγαλων πρωτοψαλτων σε αλλους ηχους , εχουν γινει σουξε και ψαλλωνται από ολους τους ψαλτες . Αναφερω δυο (υπαρχουν αρκετα) ενδεικτικα παραδειγματα : Το Τρισαγιον και Δυναμις σε ηχο Αο παθητικο του Πριγγου
και το Φεραχνακ του Στανιτσα . Γιατι λοιπον καποιο άλλο του Χ συναδελφου να αποριπτεται ; Το Δυναμις του Νηλεως
από τον βαρυ διατονικο (Εφεσιος) δεν προηλθε ;
Γιατι ενώ υπαρχουν δοξολογιες σε ολους τους ηχους , να μην ψαλλεται και ο Ν΄ ψαλμος σε ολους τους ηχους ;
Ποιος ψαλλει σημερα στις Κυριακατικες Λειτουργιες ή σε μεγαλες εορτες , λειτουργικα της παραδοσης (κλιτον) ; Ολοι
ψαλλουν λειτουργικα σε ολους τους ηχους , διαφορων συγχρονων μελοποιων .
Θα μπορουσα να αναφερω και πολλα αλλα παραδειγματα αλλα σταματω εδώ . Αρκετα σας κουρασα .
Και κατι προσωπικο : Χωρις να διεκδικω ουτε κατ’ ελαχιστον τον τιτλο του μελοποιου , εγραφα και γραφω κατά καιρους
διαφορα , για προσωπικη ευχαριστηση και χρηση . Το αν ανεβαζω κατά καιρους καποια από αυτά στο ‘’Ψαλτολογιον’’ , οφειλεται κυριως σε επιθυμια και προτροπη καποιων φιλων
που φαινεται ότι βρισκουν καποιο ενδιαφερον σε αυτά . Όπως δε εγραψα παραπανω , παντα υπαρχει και η λυση του
κουβα (καλαθος των αχρηστων) .
Ευχαριστω για την ανοχη σας .
 
Last edited:

tsak77

Χρῆστος Τσακίρογλου
View attachment Untitled-1 copy.jpg
Δείγμα μίας βαρετής μουσικής με πορεία προς την λήθη, δημιούργημα ανθρώπων χωρίς αισθητική ούτε ιδιαίτερη μουσική αντίληψη αλλά κυρίως μεράκι...

Η πρόοδος της τέχνης του Δαμασκηνού, έφτασε να δώσει στον ύμνο αυτή την μορφή.

Γνωρίζουμε άραγε, την συντριβή και το μέγεθος της ντροπής που αισθάνεται αυτός ο άσωτος και μεταφέρει ο ιερός υμνωδός; Θα μπορούσε ποτέ να ουρλιάζει με θράσος ζητώντας την συγχώρεση ή το σκυμμένο του κεφάλι και οι λυγμοί των δακρύων μετά βίας θα έκαναν τον ήχο της φωνής του αντιλυπτό;

Αλλά τι να λέμε, ο κόσμος δεν ενδιαφέρεται σήμερα γι' αυτά. Σωστά. Αλλά μάλλον πρώτα εμείς σταματήσαμε να ενδιαφερόμαστε και ο κόσμος απλά ακολούθησε το παράδειγμά μας, εμπιστευόμενος τις γνώσεις μας πάνω στους ύμνους που ψάλλουμε...

 
Last edited:

dimskrekas

Δημήτρης Σκρέκας
View attachment 19469
Δείγμα μίας βαρετής μουσικής με πορεία προς την λήθη, δημιούργημα ανθρώπων χωρίς αισθητική ούτε ιδιαίτερη μουσική αντίληψη αλλά κυρίως μεράκι...

Η πρόοδος της τέχνης του Δαμασκηνού, έφτασε να δώσει στον ύμνο αυτή την μορφή.

Γνωρίζουμε άραγε, την συντριβή και το μέγεθος της ντροπής που αισθάνεται αυτός ο άσωτος και μεταφέρει ο ιερός υμνωδός; Θα μπορούσε ποτέ να ουρλιάζει με θράσος ζητώντας την συγχώρεση ή το σκυμμένο του κεφάλι και οι λυγμοί των δακρύων μετά βίας θα έκαναν τον ήχο της φωνής του αντιλυπτό;

Αλλά τι να λέμε, ο κόσμος δεν ενδιαφέρεται σήμερα γι' αυτά. Σωστά. Αλλά μάλλον πρώτα εμείς σταματήσαμε να ενδιαφερόμαστε και ο κόσμος απλά ακολούθησε το παράδειγμά μας, εμπιστευόμενος τις γνώσεις μας πάνω στους ύμνους που ψάλλουμε...


Πλουραλισμός...
 

domesticus

Lupus non curat numerum ovium
Συμφωνῶ μαζί σας κ. Τσακίρογλου. Πρόκειται βέβαια γιὰ ἕνα ζήτημα διαχρονικὸ ὅπως φαίνεται κι ἐδῶ, μόνο ποὺ στὴν βυζαντινὴ περίοδο τέτοια φαινόμενα ὑπῆρχε τὸ θάρρος νὰ ὀνομάζονται φαινόμενα πρὸς ἀποφυγὴ καὶ ἡ Ἐκκλησία προσπαθοῦσε νὰ κρατᾶ ἕνα μέτρο. Σήμερα καταντήσαμε δικαίωμα τοῦ καθενός νὰ λέει ὅ,τι θέλει, ὅποτε τὸ θέλει καὶ κατὰ πῶς τὸ ἐπιθυμεῖ.

Κι ὅποιος πεῖ κουβέντα χαρακτηρίζεται ὁπαδὸς τῆς κατάκρισης καὶ ἐμπόδιο στὴν ἐλευθερία τῆς ἔκφρασης. Εἰδικὰ τὸ τελευταῖο δὲν τὸ καταλαβαίνω. Ὅποιος ἐπιθυμεῖ τέτοια ἐλευθερία ἄς πιάσει τὸ μικρόφωνο καὶ ἄς βγεῖ στὰ κέντρα ἐλεύθερα νὰ διασκεδάσει τοὺς ἀνθρώπους μὲ μουσικὴ καὶ ἔκφραση κοσμική. Μὲ γειά του καὶ χαρά του. Τὴν ἱεροψαλτικὴ ἰδιότητα τὶ τὴν θέλει;
 

Emmanouil Giannopoulos

Emmanouil Giannopoulos

...και υπευθυνότητα:
"Νικόλαος Γεωργίου, πρωτοψάλτης Σμύρνης επί 53 έτη διατελέσας, ωρμάτο εκ Καβάλλας, μαθητής των τριών διδασκάλων. Διεκρίθη ο διάσημος ούτος μουσικός διά την άκραν αυτού φιλοπονίαν, και διά το μουσικόν αυτού τάλαντον. Τα κατ’έννοιαν εν πολλοίς μεμελισμένα εκκλησιαστικά μαθήματα αυτού, ως έχοντα ύφος παρεκκλίνον εκ των αρχαίων σοβαρών μουσικών γραμμών, δεν έτυχον της επιδοκιμασίας της Μ. Εκκλησίας." (Παπαδόπουλου Γ, Ιστορική επισκόπησις...)
 

Π. Δαβίδ

Γενικός συντονιστής
...και υπευθυνότητα:
"Νικόλαος Γεωργίου, πρωτοψάλτης Σμύρνης επί 53 έτη διατελέσας, ωρμάτο εκ Καβάλλας, μαθητής των τριών διδασκάλων. Διεκρίθη ο διάσημος ούτος μουσικός διά την άκραν αυτού φιλοπονίαν, και διά το μουσικόν αυτού τάλαντον. Τα κατ’έννοιαν εν πολλοίς μεμελισμένα εκκλησιαστικά μαθήματα αυτού, ως έχοντα ύφος παρεκκλίνον εκ των αρχαίων σοβαρών μουσικών γραμμών, δεν έτυχον της επιδοκιμασίας της Μ. Εκκλησίας." (Παπαδόπουλου Γ, Ιστορική επισκόπησις...)

Εν τούτοις τα υπό του αειμνήστου Νικολάου τονισθέντα μαθήματα ψάλλονται πολλαχού, εσχάτως δε το υπ' αυτού πονηθέν Αναστασιματάριον κατέστη κτήμα των μελών του παρόντος φόρουμ! :rolleyes:
 

Π. Δαβίδ

Γενικός συντονιστής
Για το θέμα της μελοποιΐας ας καταθέσω και εγώ τις απόψεις και την εμπειρία μου.

Οι μελοποιήσεις που έχω κάνει είναι στην εκκλησιαστική σλαβονική γλώσσα προορίζονται για χρήση (άχρι καιρού όπως τους ετόνισα δηλαδή μέχρι κάποιος από αυτούς να αποκτήσει επαρκή ψαλτική παιδεία) των ασχολουμένων με την ψαλτική ομοδόξων σε Σερβία και Βουλγαρία. Οι αρχές που εφαρμόζω είναι οι εξής:

α) Τονισμός των λέξεων κατά την προφορά της χώρας για την οποία προορίζεται (αυτό έχει σημασία) και διευκρινίσεις περί του συλλαβισμού των λέξεων (και αυτό)

β) χωρισμός του ύμνου σε φράσεις

γ) αντιστοίχιση αυτών των φράσεων με φράσεις ισοσύλλαβες περίπου από στιχηρά της Μουσικής Κυψέλης και του Αναστασιματαρίου Ιωάννου (του δοξασταρίου του Πέτρου έλαβα γνώση πολύ πρόσφατα και δεν το έχω χρησιμοποιήσει πολύ)

δ) μελοποίησις κατ' έννοιαν όπου αυτό είναι εφικτό κατά τα αναφερόμενα στο μνημειώδες έργο του Δημ. Παναγιωτόπουλου "Θεωρία και Πράξη".
 

tsak77

Χρῆστος Τσακίρογλου
Πέρα από τα ως άνω ωφέλιμα, καθώς και άλλα ρομαντικά, αλλά γενικώς άκρως υποκειμενικά, υπάρχουν και άλλοι τομείς στους οποίους διαφοροποιήται η σημερινή μελοποιία από τον πρόγονό της, αλλά όχι σε τομείς αισθητικούς, αλλά μορφολογικούς. Για παράδειγμα, ενώ μέχρι και τον Πέτρο Λαμπαδάριο έχουμε μία διηγηματική μελοποιητική τάση (δηλαδή, χρησιμοποιούνται παλαιές και δοκιμασμένες μουσικές φράσεις του ήχου τονισμένες πάνω στο ποιητικό κείμενο με ελάχιστες εξαιρέσεις φυγής πέραν του τετραχόρδου και με σχεδόν ανύπαρκτες εισαγωγές άλλων ήχων ή ιδιωμάτων τους), από τον Ιάκωβο Γιακουμάκη και μετά, η μελοποιϊα περνάει σε μία φάση όχι πλέον διηγηματική, αλλά παραστατική (καταβάσεις του μέλους σε λέξεις όπως "θάνατος" "Άδης" άσχετα με την θέση τους στο κείμενο, και εξάρσεις πολλές φορές εκτός του τετραχόρδου σε λέξεις όπως "Υψίστοις" "Ουρανός" κλπ. κάτι που από τους ιστορικούς έμεινε ως "κατ' έννοιαν σύνθεση", αλλά και εισαγωγές άλλων ήχων στα μέλη, ιδιαίτερα στο Στιχηραρικό είδος).

Για παράδειγμα στο Αναστασιματάριο του Ιωάννου (μόνο του Ιωάννου δεν είναι, αλλά αυτό είναι μία άλλη πολύ πολύ μεγάλη ιστορία...) στο πρώτο Αναστάσιμο Στιχηρό των Αίνων του Β΄ ήχου "Πάσα πνοή και πάσα κτίσις" με την αναφορά στον θάνατο, το μέλος "σκληροχρωματίζεται" και στοχεύει το Νη, κάτι που δεν υπήρχε μέχρι τον Πέτρο, εφόσον:
Πᾶσα πνοή, καὶ πᾶσα κτίσις, σὲ δοξάζει Κύριε, ὅτι διὰ τοῦ Σταυροῦ τὸν θάνατον κατήργησας... Που ακριβώς εντοπίζεται η λύπη που θέλει να προσθέσει ο συνθέτης με την αλλαγή του ήχου ή και την πορεία προς το Νη, σε μία τέτοια πρόταση, που έχει ως αναφορά την κατάργηση του θανάτου, ύμνος που θα μπορούσε άνετα να αποτελεί τον παιάνα της χαράς;

Τέτοια παραδείγματα υπάρχουν πάμπολλα παντού, διότι ούτε άνθρωποι παλαιότεροι από εμάς, αλλά ούτε και η σημερινή πλειοψηφία έκατσε να δει με τι επιστημοσύνη και σοφία είναι γραμμένα τα κλασικά κείμενα, προτού βάλει στο χέρι την πένα του συνθέτη-διασκευαστή-διορθωτή κλπ. Αν' αυτού, υπάρχει και μία σχετική περιθωριοποίηση όσων επιλέγουν τα κλασικά κείμενα (άραγε, πόσοι από αυτούς ξέρουν το λόγο της επιλογής τους;), ως ψάλτες περιορισμένης μουσικής παιδείας κλπ.

Φυσικά, όπως αναφέρει και ο Βαγγέλης παραπάνω, η επιλογή του τι θα ψάλλει ο καθένας είναι καθαρά προσωπικό του θέμα και μπορεί να απορρίπτει και να δέχεται ότι θέλει. Όμως λόγω του ότι το θέμα εδώ δεν είναι οι επιλογές μας, αλλά η σύγχρονη μελοποιϊα, πιστεύω ότι τα παραπάνω δεν είναι υποκειμενικές αντιλήψεις, ούτε έχουν να κάνουν με τις ορέξεις και την αισθητική του κάθενός από εμάς. Απλά, κάποτε υπήρχαν κανόνες στην Εκκλησιαστική σύνθεση, ενώ τώρα ΔΕΝ υπάρχουν. Τόσο απλά...
 
Last edited:
P

ptz

Guest
Πέρα από τα ως άνω ωφέλιμα, καθώς και άλλα ρομαντικά, αλλά γενικώς άκρως υποκειμενικά, υπάρχουν και άλλοι τομείς στους οποίους διαφοροποιήται η σημερινή μελοποιία από τον πρόγονό της, αλλά όχι σε τομείς αισθητικούς, αλλά μορφολογικούς. Για παράδειγμα, ενώ μέχρι και τον Πέτρο Λαμπαδάριο έχουμε μία διηγηματική μελοποιητική τάση (δηλαδή, χρησιμοποιούνται παλαιές και δοκιμασμένες μουσικές φράσεις του ήχου τονισμένες πάνω στο ποιητικό κείμενο με ελάχιστες εξαιρέσεις φυγής πέραν του τετραχόρδου και με σχεδόν ανύπαρκτες εισαγωγές άλλων ήχων ή ιδιωμάτων τους), από τον Ιάκωβο Γιακουμάκη και μετά, η μελοποιϊα περνάει σε μία φάση όχι πλέον διηγηματική, αλλά παραστατική (καταβάσεις του μέλους σε λέξεις όπως "θάνατος" "Άδης" άσχετα με την θέση τους στο κείμενο, και εξάρσεις πολλές φορές εκτός του τετραχόρδου σε λέξεις όπως "Υψίστοις" "Ουρανός" κλπ. κάτι που από τους ιστορικούς έμεινε ως "κατ' έννοιαν σύνθεση", αλλά και εισαγωγές άλλων ήχων στα μέλη, ιδιαίτερα στο Στιχηραρικό είδος).

Για παράδειγμα στο Αναστασιματάριο του Ιωάννου (μόνο του Ιωάννου δεν είναι, αλλά αυτό είναι μία άλλη πολύ πολύ μεγάλη ιστορία...) στο πρώτο Αναστάσιμο Στιχηρό των Αίνων "Πάσα πνοή και πάσα κτίσις" με την αναφορά στον θάνατο, το μέλος "σκληροχρωματίζεται" και στοχεύει το Νη, κάτι που δεν υπήρχε μέχρι τον Πέτρο, εφόσον:
Πᾶσα πνοή, καὶ πᾶσα κτίσις, σὲ δοξάζει Κύριε, ὅτι διὰ τοῦ Σταυροῦ τὸν θάνατον κατήργησας... Που ακριβώς εντοπίζεται η λύπη που θέλει να προσθέσει ο συνθέτης με την αλλαγή του ήχου ή και την πορεία προς το Νη, σε μία τέτοια πρόταση, που έχει ως αναφορά την κατάργηση του θανάτου, ύμνος που θα μπορούσε άνετα να αποτελεί τον παιάνα της χαράς;

Τέτοια παραδείγματα υπάρχουν πάμπολλα παντού, διότι ούτε άνθρωποι παλαιότεροι από εμάς, αλλά ούτε και η σημερινή πλειοψηφία έκατσε να δει με τι επιστημοσύνη και σοφία είναι γραμμένα τα κλασικά κείμενα, προτού βάλει στο χέρι την πένα του συνθέτη-διασκευαστή-διορθωτή κλπ. Αν' αυτού, υπάρχει και μία σχετική περιθωριοποίηση όσων επιλέγουν τα κλασικά κείμενα (άραγε, πόσοι από αυτούς ξέρουν το λόγο της επιλογής τους;), ως ψάλτες περιορισμένης μουσικής παιδείας κλπ.

Φυσικά, όπως αναφέρει και ο Βαγγέλης παραπάνω, η επιλογή του τι θα ψάλλει ο καθένας είναι καθαρά προσωπικό του θέμα και μπορεί να απορρίπτει και να δέχεται ότι θέλει. Όμως λόγω του ότι το θέμα εδώ δεν είναι οι επιλογές μας, αλλά η σύγχρονη μελοποιϊα, πιστεύω ότι τα παραπάνω δεν είναι υποκειμενικές αντιλήψεις, ούτε έχουν να κάνουν με τις ορέξεις και την αισθητική του κάθενός από εμάς. Απλά, κάποτε υπήρχαν κανόνες στην Εκκλησιαστική σύνθεση, ενώ τώρα ΔΕΝ υπάρχουν. Τόσο απλά...

Αγαπητέ κ Τσακίρογλου εύγε.Αυτό το μικρό αλλά περιεκτικότατο κείμενό σας τα λέει όλα.ΤΟΣΟ ΑΠΛΑ.Δεν χρειάζονται ούτε μακρόσυρτες διατριβές,ούτε περριττές άλλες αμπελοφιλοσοφίες. Κανείς δεν αποδοκιμάζει νέες συνθέσεις.Το ΠΩΣ γίνονται όμως έχει καίρια σημασία.Και το συλλάβατε απόλυτα.Ο Διδάσκαλος της φωτό σας το φωνάζει.Και ήξερε ''καντάρια'' μουσική.Ισως κάποτε το καταλάβουν και το εστερνιστούν όλοι.Και πάλι εύγε.Π.ΤΖ
 
Για παράδειγμα στο Αναστασιματάριο του Ιωάννου (μόνο του Ιωάννου δεν είναι, αλλά αυτό είναι μία άλλη πολύ πολύ μεγάλη ιστορία...) στο πρώτο Αναστάσιμο Στιχηρό των Αίνων "Πάσα πνοή και πάσα κτίσις" με την αναφορά στον θάνατο, το μέλος "σκληροχρωματίζεται" και στοχεύει το Νη, κάτι που δεν υπήρχε μέχρι τον Πέτρο, εφόσον: Πᾶσα πνοή, καὶ πᾶσα κτίσις, σὲ δοξάζει Κύριε, ὅτι διὰ τοῦ Σταυροῦ τὸν θάνατον κατήργησας... Που ακριβώς εντοπίζεται η λύπη που θέλει να προσθέσει ο συνθέτης με την αλλαγή του ήχου ή και την πορεία προς το Νη, σε μία τέτοια πρόταση, που έχει ως αναφορά την κατάργηση του θανάτου, ύμνος που θα μπορούσε άνετα να αποτελεί τον παιάνα της χαράς;

Συμφωνώ απολύτως για την πιο πάνω παρατήρηση και θα παρακαλούσα, εάν κάποιος έχει την δυνατότητα να παραθέσει από τα φερόμενα ως του Πέτρου δοξαστάρια την φράση "και η γη συν τοις ανθρώποις ευφραίνεται" στο Και νυν της εορτής των Χριστουγέννων, την φράση "εκ νεκρών ανέστης πατήσας τον θάνατον" στο Δοξαστικόν των Αίνων της Αναλήψεως, ως επίσης και την φράση "και το χαίρε κομίζει της λύπης αντίθετον στο δοξαστικόν του Ευαγγελισμού, όπου πάλι παρατηρούμε τα ίδια φαινόμενα στα σύγχρονα δοξαστάρια (Μ. Κυψέλη, Πρίγγος). Εάν οι πιο πάνω φράσεις "σκληροχρωματίζονται" και από τον Πέτρο, τότε σημαίνει ότι το φαινόμενο ήταν παλαιότερο.
 
Άρα, τηρουμένων των αναλογιών, μπορούμε να πούμε ότι το κακό ξεκινάει από την εποχή του Πέτρου και ίσως και παλαιότερα. Καλά έλεγαν οι αρχαίοι ημών πρόγονοι ότι ενός κακού δοθέντος μυρία έπεται. Ας ψάχνουμε, λοιπόν, καλά, και ΑΝ κάποιος μεγάλος ψάλτης ή συνθέτης κάνει κι αυτός τα λάθη του, μικρά ή μεγάλα, ας μην τα μιμούμεθα ακρίτως.
 
Last edited:

tsak77

Χρῆστος Τσακίρογλου
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΛΑΜΠΡΟΥ;63287 said:
Άρα, τηρουμένων των αναλογιών, μπορούμε να πούμε ότι το κακό ξεκινάει από την εποχή του Πέτρου και ίσως και παλαιότερα. Καλά έλεγαν οι αρχαίοι ημών πρόγονοι ότι ενός κακού δοθέντος μυρία έπεται. Ας κοιτάξουμε ψάχνουμε, λοιπόν, καλά, και ΑΝ κάποιος μεγάλος ψάλτης ή συνθέτης κάνει κι αυτός τα λάθη του, μικρά ή μεγάλα, ας μην τα μιμούμεθα ακρίτως.
Συμφωνώ με την λογική σας. Τα παραδείγματα που αναφέρετε υπάρχουν όντως, και σε έναν κώδικα του 1775 και σε χειρόγραφο του Απ. Κώνστα στην παλαιά γραφή (για να έχουμε και το κεφάλι μας ήσυχο, διότι από τους μετέπειτα εκδότες, είτε με την απλούστευση του Πέτρου Εφεσίου, είτε με την ανάλυση του Παναγιώτου Κηλτζανίδου, τα πράγματα περιπλέκονται). Όμως όπως αναφέρω παραπάνω, αυτά ήταν (στον Πέτρο πάντα) σπάνιες εξαιρέσεις. Πιθανόν ορμούμενοι από αυτές, οι συνθέτες κάποιας εποχής και μετά, συστηματικοποίησαν την τάση αυτή. Πιθανόν κάποτε να μην υπήρχαν ούτε ως εξαιρέσεις τα παραδείγματα που αναφέρετε. Καλό θα ήταν αν κάποιος γνωρίζει μία άλλη εκδοχή (κυρίως παλαιότερη των ύμνων αυτών να μας την παραθέσει προς σύγκριση, ώστε να δούμε την πορεία εξέλειξης του "κακού".
Στην ιστορία διαβάζουμε ότι ο Πέτρος κατέγραψε την παράδοση της εποχής του, όμως το ίδιο δεν έκαναν και άλλοι μετά από αυτόν; Όλοι και όλα μπαίνουν στο στόχαστρο της όποιας έρευνας και κανείς δεν εξαιρείται, πέρα ακόμη και από τις προσωπικές μας αδυναμίες (όπως το avatar μου :eek:).
 
Last edited:

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


Δὲν μὲ ξενίζουν οἱ παραχορδὲς αὐτὲς τοῦ σύντομου δοξασταρίου, ὅπου συνήθως δὲν ὑπάρχει τὸ περιθώριο ἀντιστοίχισης μιᾶς λέξης μὲ μία θέση. Ὁ Πέτρος θεωρεῖ ἀπαραίτητο νὰ τονίσει τὶς ἀντιθέσεις: «αἱ δυνάμεις τῶν οὐρανῶν» - «ἡ γῆ σὺν τοῖς ἀνθρώποις», «τὸ Χαῖρε» - «τῆς λύπης», «ἀνέστης» - «τὸν θάνατον».
 
Last edited:

kostaeri

Μπουσδέκης Κώστας
Άρα, τηρουμένων των αναλογιών, μπορούμε να πούμε ότι το κακό ξεκινάει από την εποχή του Πέτρου και ίσως και παλαιότερα. Καλά έλεγαν οι αρχαίοι ημών πρόγονοι ότι ενός κακού δοθέντος μυρία έπεται. Ας ψάχνουμε, λοιπόν, καλά, και ΑΝ κάποιος μεγάλος ψάλτης ή συνθέτης κάνει κι αυτός τα λάθη του, μικρά ή μεγάλα, ας μην τα μιμούμεθα ακρίτως.

είναι όμως τελικά "κακό"?


Όμως όπως αναφέρω παραπάνω, αυτά ήταν (στον Πέτρο πάντα) σπάνιες εξαιρέσεις. Πιθανόν ορμούμενοι από αυτές, οι συνθέτες κάποιας εποχής και μετά, συστηματικοποίησαν την τάση αυτή. Πιθανόν κάποτε να μην υπήρχαν ούτε ως εξαιρέσεις τα παραδείγματα που αναφέρετε. Καλό θα ήταν αν κάποιος γνωρίζει μία άλλη εκδοχή (κυρίως παλαιότερη των ύμνων αυτών να μας την παραθέσει προς σύγκριση, ώστε να δούμε την πορεία εξέλειξης του "κακού".


Στην ιστορία διαβάζουμε ότι ο Πέτρος κατέγραψε την παράδοση της εποχής του, όμως το ίδιο δεν έκαναν και άλλοι μετά από αυτόν; Όλοι και όλα μπαίνουν στο στόχαστρο της όποιας έρευνας και κανείς δεν εξαιρείται, πέρα ακόμη και από τις προσωπικές μας αδυναμίες (όπως το avatar μου :eek:).

Χρήστο η συγκεκριμένη θέση/κατάληξη στον Νη ως Πα πλ.β΄ είναι αρκετά συχνή στον Πέτρο στο β΄ ήχο. Ειδικά στο δοξαστάριο.

Οι παλαιότερες εκδοχές είναι κατά το αργό στιχηραρικό είδος οπότε και έχουμε διαφορετική αντιμετώπιση. Βέβαια, όλα αυτά, παίζουν το ρόλο τους και εκεί.

MTheodorakis said:
Ὁ Πέτρος θεωρεῖ ἀπαραίτητο νὰ τονίσει τὶς ἀντιθέσεις: «αἱ δυνάμεις τῶν οὐρανῶν» - «ἡ γῆ σὺν τοῖς ἀνθρώποις», «τὸ Χαῖρε» - «τῆς λύπης», «ἀνέστης» - «τὸν θάνατον».

πολύ σωστά, το φαινόμενο αυτό είναι σύνηθες και γίνεται συνήθως με παρόμοιες ή ακόμα και ίδιες θέσεις που καταλήγουν σε διαφορετικό φθόγγο ως "ερώτηση - απάντηση".
 

Greekψαλτης

Ψαλῶ τῶ Θεῶ μου, ἕως ὑπάρχω.
Κατ'αρχας θα ηθελα να πω πως βρισκω το θεμα εξαιρετικα ενδιαφερον καθως θηγει ενα ζητημα για το οποιο πολυ μελανι εχει ξοδευτει κ πολλα πληκτρολογια εχουν χαλασει...:p Δεν σας κρυβω πως ειχα σκοπο να δημιουργησω ενα αναλογο θεμα μεχρι που ειδα πως ηδη υπαρχει καποιο αντιστοιχο...επομενως μπορω να εκφρασω τις αποψεις μια χαρα κ εδω!!!:D
Θα προσεγγισω ομως το θεμα απο μια αλλη οπτικη γωνια την οποια απ'οτι εχω δει δεν εχει αναφερθει...:cool:
Πολλες φορες σκεφτομουν πως να εψαλλαν οι διαφοροι ιεροψαλτες κατα τους περασμενους αιωνες (??) Τι εννοω θα μου πειτε?? Εχω την αισθηση πως ο τροπος με τον οποιον εψαλλαν οι παλιοι ισως ηταν πιο συνθετος κ μελωδικος απο την λιτοτητα την οποια εκφραζουν τα κλασσικα μαθηματα που εχουν διασωθει εως τις μερες μας!! Μεσα απο συζητησεις μου με νεους αλλα κ πιο εμπειρους ψαλτες διαπιστωσα καποια πραγματα τα οποια εν μερη γνωριζα κ σκεφτομουν κ ο ιδιος!! Ξερουμε πως τα πιο πολλα μουσικα βιβλια εχουν γραφτει απο ψαλτες του Οικ. Πατριαρχειου. Αυτο αυτοματως σημαινει πως τα μουσικα τους κειμενα ισως δεν τους εξεφραζαν απολυτα αλλα επρεπε να ειναι λιτα κ απεριττα λογω του ελεγχου που ασκουσε το Πατριαρχειο σε αυτα!! Τα παραπανω σκεφτομουν κ ο ιδιος για χρονια κ με προβληματιζε το κατα ποσο τελικα το απεριττο κ λιτο υφος των κλασσικων κειμενων ειναι αυτο που πραγματικα εξεφραζε τον ιεροψαλτικο κοσμο της καθε εποχης!! Αυτο που δεν γνωριζα κ επαληθευσε εν μερει το σκεπτικο μου ειναι πως δυσκολα διδονταν η αδεια συγγραφης μουσικων βιβλιων σε ψαλτες εκτος Πατριαρχειου κ πως υπηρχαν περιπτωσεις (δυστυχως δεν εχω συγκρατησει στοιχεια) οπου μεγαλοι ψαλτες, των οποιων τα μαθηματα θεωρουνται κλασσικα, την εποχη εκεινη να κατηγορηθουν ως νεωτεριστες κ να αντιμετωπισουν προβλημα απο το Οικ. Πατριαρχειο!! (αυτο μου ανεφερε φιλος μου ο οποιος κανει μεταπτυχιακο πανω στην β. μουσικη στο παν. Μακεδονιας)
Δυστυχως δεν υπηρχαν μεσα εγγραφης την εποχη εκεινη επομενως δεν μπορουμε να μιλαμε με ασφαλεια για το πως εψαλλαν εκτος Οικ.Πατριαρχειου οι διαφοροι ιεροψαλτες, παρα μονο κανουμε υποθεσεις εξεταζοντας καποια στοιχεια κ δεδομενα που υπαρχουν!!!
Οπως ενα ακομη στοιχειο, το οποιο ουτε αυτο εχει αναφερθει ειναι κ το παρακατω. Γνωριζουμε πως πριν την μεταρρυθμιση των τριων δασκαλων, η β. μουσικη ηταν πολυ πιο συνθετη, με πολυ περισσοτερα στοιχεια οπως για παραδειγμα δεκαδες ποιοτικους χαρακτηρες (απ'οσο γνωριζω)!! Αυτο σημαινει πως κ η εκτελεση τους απαιτουσε -λογικα σκεπτομενος- κ ενα πιο συνθετο τροπο, κατι το οποιο μας οδηγει σε πιο μελωδικα ακουσματα κ οχι τοσο λιτα κ απεριττα!!
Συνοψιζοντας λοιπον θα ηθελα να πω πως ισως τα πραγματα δεν ειναι οπως ακριβως φαινονται κ καλο ειναι αν μην ειμαστε απολυτοι παιρνοντας ως αυστηρο κριτηριο τα διαφορα κλασσικα μαθηματα, τα οποια με διαφορα στοιχεια που υπαρχουν ξερουμε πως γραφτηκαν κατω απο τον αυστηρο ελεγχο του Οικ. Πατριαρχειου!!! Εχει τυχει να ακουσω απο ιεροψαλτες πως ακομη κ ο Πριγγος (για να μην αναφερθω σε νεωτερους οπως ο Καραμανης κ' ο Στανιτσας τους οποιους καποιοι ανοητοι βριζουν ως μεθυστακες κ δημιουργους αμανεδων!!) σε καποιες περιπτωσεις κ' καλα ξεφυγε αυτου που λεμε Πατριαρχικο υφος, με το οποιο πολλοι εχουν κολλησει κ νομιζουν πως μουγκριζοντας σαν ζωα ή μασωντας τις λεξεις αυτοματως αναδεικνυονται σε γνησιοι εκφραστες του...Θεε μου τι ανοησια υπαρχει!!!!!
Η υμνολογια της εκκλησιας μας κ ιδιως η περιοδος την οποια διανυουμε με αποκορυφωμα την Μ. Εβδομαδα, σφυζει απο υψος νοηματων αλλα κ συναισθηματων!!!! Καλουμαστε λοιπον εμεις οι ιεροψαλτες να αποδωσουμε ολα αυτα τα υψηλα νοηματα κ συναισθηματα...πως θα γινει ομως αυτο?? ή καλυτερα να ρωτησω πως πραγματικα το εκαναν οι μεγαλοι ψαλτες του παρελθοντος για τους οποιους εχουμε μαρτυριες για τη τρομερη γλυκητητα τους κ στους οποιους εχουμε δωσει κ χαρακτηριστικα προσωνυμια...?? Η απαντηση δικη σας!!!
Πεποιθηση μου ειναι πως η β.μουσικη εχει μια δυναμικη κ ενα μεγαλειο τρομερο, σε σημειο που κ εμεις οι ιδιοι να τρομαζουμε οταν το ανακαλυπτουμε εστω κ' εν μερη, φοβουμενοι μηπως ξεφυγουμε, με αποτελεσμα να μενουμε στα λιγα κ' οχι στα πολλα που μπορει να μας προσφερει...!!!
Συγγνωμη αν σας κουρασα!!!:wink:
 
Last edited:
Top