Δεν το είπα ποτέ μου αυτό. Αν επιθυμείτε το χαρακτηρισμό εσείς, μόνο και μόνο από το γεγονός ότι εκπονήσατε ένα διδακτορικό και έχετε κάποια σχέση με την ακαδημαϊκή κοινότητα, δεν σας τον αρνούμαι.
Δεν αμφισβήτησε κανείς ότι προ Ducoudray/Αφθονίδη δεν είχε γίνει λόγος για έλξεις.
Ούτε αυτό το αμφισβήτησε κανείς.
...και της Επιτροπής, και του Ψάχου και του Μαργαζιώτη και του Ευθυμιάδη (όλοι τους προ Καρά) και άλλων. Προς τι λοιπόν η επιλεκτική αναφορά του Καρά, ο οποίος μάλιστα ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΕΙΤΑΙ στον προσδιορισμό των έλξεων από τους Αφθονίδη/Ducoudray (και την οποία διαφοροποίηση προσπερνάτε χαρακτηριστικά, με το σόφισμα που αναφέρετε παρακάτω
Κάνετε μεγάλο λάθος και πάτε με ύπουλο τρόπο να δικαιώσετε τις απαράδεκτα τραβηγμένες έλξεις του Καρά, ο οποίος, σας θυμίζω, έδωσε στο θεωρητικό του απόλυτη διαστηματική έκφραση (αν διαφωνείτε με την πρακτική αυτή του Καρά, να μας το δηλώσετε ευθέως): το ότι οι παράγοντες που λέτε επηρεάζουν τις έλξεις, ναι. Όμως οι αλλοιώσεις των φθόγγων που προέρχονται από έλξεις έχουν διαστηματική έκφραση, όχι φυσικά απόλυτη σε κάθε ψάλτη (αυτό έλειπε, δεν είναι ρομπότ οι ψάλτες) αλλά μια αφηρημένη περιγραφή στο πλαίσιο που έδωσα, σαφώς υπάρχει (εκτός αν εσείς δεν το ακούτε). Είπα λοιπόν ότι υπάρχουν 4 τύποι φθογγικών αλλοιώσεων και διεσοϋφέσεων (απλή, μαλακή, σκληρή και εναρμόνια) και έδωσα και μουσικά παραδείγματα αντιληπτά από όλους. Όταν λοιπόν ακούμε την έλξη του ΓΑ στον α' ήχο να υπάρχει σε φράσεις άγια ή να εκτελείται ΟΤΑΝ εκτελείται εν είδει glissando ("συρματικής" κατά Καρά) -που σημαίνει τα 8 μόρια της επιτροπής, δηλ. εναρμόνια δίεση, δηλ. φθόγγο σχεδόν κολλητά στον ΔΙ-, όταν ακούμε το ΓΑ του β' ήχου μαλακά και φυσικά ανεβασμένο και όχι στις θέσεις και με τη σκληρή δίεση που θέλει ο Καράς, μην πάτε να καλύψετε την αδυναμία της μελέτης σας με σοφίσματα του στυλ "η κάθε έλξη δεν έχει απόλυτη διαστηματική έκφραση". Γιατί οι ακουστικές διαφορές των έλξεων του Καρά και της χορωδίας του και του Λυκούργου και της ΕΛΒΥΧ από τις έλξεις των παραδοσιακών ψαλτών, σαφώς υπάρχουν, τις ακούμε και σαφώς μετρώνται και σε απόλυτη διαστηματική έκφραση!
Αυτό δεν σας αφορά. Αφορά εμένα και τον Αντώνη. Μάλλον εσείς ξεφεύγετε με τις εκφράσεις που χρησιμοποιείτε. Αν θέλετε να έχετε καλή εικόνα στον κύκλο σας και στο forum θα πρέπει να προσέχετε και αυτά.
Μόνο μία τετράγραμμη έλξη αναφέρεται από την Επιτροπή (στο ΓΑ του α' και δ' ήχου) και εξήγησα τι είναι: η εναρμόνια δίεση που πρακτικά γίνεται με το σύρσιμο της φωνής και το "κόλλημα" σχεδόν του ενός φθόγγου πάνω στον άλλον, με αποτέλεσμα να δημιουργείται μια πολύ μικρή, σχεδόν μηδαμινή απόσταση μεταξύ των δύο φθόγγων (εναρμόνιο διάστημα, κατά τους αρχαίους), το οποίο, εάν θέλουμε να το παρασημάνουμε με ελκτικό σημάδι, ο μόνος τρόπος είναι η τετράγραμμη δίεση. Πολύ σωστά παρατηρεί ο κ. Γιάννου ότι δεν ακολουθήθηκε αυτή η πρακτική στα βιβλία και τα σημεία αυτά (συμπληρώνω εγώ) του "συρσίματος" της φωνής παρασημαίνονται στις νεότερες εκδόσεις πολλές φορές με το υφέν.
Αν και το επιθετικό σας ύφος δεν δικαιολογείται εν προκειμένω, μια και το σημείο αυτό έχει αποτελέσει σημείο πολλών συζητήσεων, θα δώσω μια δική μου εκδοχή, γιατί είναι όντως ενδιαφέρον θεωρητικό ζήτημα. Η παράγραφος, την οποία δεν κάνει τον κόπο ο κ. Δεσπότης να πληκτρολογήσει, λέει:
Καταρχήν το ειρμολογικό έχει να κάνει με το είδος υμνογραφίας, όπως το αναφέρει η ίδια η Επιτροπή στην παρ. 41 (ειρμούς, κανόνες, μακαρισμούς, προσόμοια, κοντάκια), όπου το υποδιαιρεί σε σύντομο, αργό και καλοφωνικό. Αν πάρουμε τώρα μία μία τις έλξεις τις Επιτροπής, θα δούμε ότι πολλές φορές διευκρινίζει ποιες έλξεις εκτελούνται στα ειρμολογικά και ποιες στα στιχηραρικά μέλη. Την έλξη του ΓΑ λ.χ. την αναφέρει στον παπαδικό άγια (και όχι στον ειρμολογικό) και στον ειρμολογικό α' (όχι στον στιχηραρικό). Παραδείγματα των έλξεων αυτών γνωρίζουμε όλοι μας, για μεν τον δ' άγια στα χερουβικά κλπ., για δε τον ειρμολογικό α' κυρίως σε αργές καταβασίες και σε ειρμολογικά μέλη εκτελούμενα με αργή γενικώς ταχύτητα, όπου ο ΓΑ κολλάει στον ΔΙ (π.χ. "όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθηΤΕΕ" εκτελεσμένο αργά από Ναυπλιώτη ή "εκ γαρ θανάτου προς ζωΩΗΝ" από το αργό Αναστάσεως ημέρα κλπ.). Τις περισσότερες φορές οι έλξεις στο πόνημα της Επιτροπής αναφέρονται όντως σε ειρμολογικά μέλη, σύντομα ή αργά, εξ ου και η παρατήρηση αυτή. Αυτή είναι η δική μου εκδοχή. Και φυσικά είναι εντελώς άστοχη η ερμηνεία της γνωστής σχολής (συγγνώμη για την έκφραση...) ότι
"όπως κάνουμε έλξη στον ΓΑ του άγια θα πρέπει να κάνουμε έλξη και στον ΓΑ του α' ήχου" (κάπως έτσι αναφέρεται στο βιβλίο του Γιώργου Κωνσταντίνου για το Αυτόγραφο του Χρυσάνθου, αν θυμάμαι καλά), αφού η εκτέλεση της ίδιας έλξης στον ανοδικό ΓΑ προϋποθέτει και ίδια ταχύτητα! Δεν μπορεί να ψάλεις "Του λίθου σφραγισθέντος" γρήγορα στον όρθρο και να κάνεις την ίδια έλξη που κάνεις στον ΓΑ του άγια χερουβικού, αυτά τα πράγματα δεν γίνονται...
Επειδή πάντως, όπως έχουμε δει, ήδη μετά την Επιτροπή γινόταν λόγος για σύσταση νέας Επιτροπής και διόρθωση των πεπραγμένων της (ιδίως επί Ψάχου), εικάζω ότι τα σημεία περί έλξεως πιθανόν να ήταν στα υπόψιν. Όλες οι έλξεις της Επιτροπής συναντώνται στο ψάλσιμο του Ναυπλιώτη και άλλων παραδοσιακών ψαλτών, ο τρόπος όμως εκφοράς που δεν διευκρινίστηκε δημιούργησε ποικίλες ερμηνείες, με αποτέλεσμα την εξίσωση από μερικούς όλων των έλξεων σε σκληρές διεσοϋφέσεις εκτελεσμένες με απευθείας πάτημα της φωνής, συνήθεια καθαρά δυτικού/πιανιστικού τύπου. Πιστεύω λοιπόν ότι τα των έλξεων της Επιτροπής είναι μεν σωστά, αλλά χρήζουν οπωσδήποτε διευκρινήσεων, λόγω της τραβηγμένης ερμηνείας τους (παρερμηνείας θα έλεγα καλύτερα) από τον Καρά, αλλά και τον Ψάχο εν μέρει, παλαιότερα.
Θα ήθελα και την άποψη άλλων επ' αυτού, συμπεριλαμβανομένου και του κ. Δεσπότη που ρώτησε.