Νέα διφωνική προσέγγιση

[emakris]

Αγαπητοί φίλοι,
παραθέτω ένα πρόσφατο άρθρο του Καθηγητή κ. Αλυγιζάκη (υπήρξε και διδάσκαλός μου στα πρώτα βήματα), που δημοσιεύτηκε στο Τετράδιο αρ. 5 (2010), έκδοση του Τμήματος Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσικής του ΤΕΙ Ηπείρου.
Ο κ. Αλυγιζάκης θεωρεί ως βασική δομική μονάδα των "μελωδιότυπων", οι οποίοι συγκροτούν το υλικό των οκτώ ήχων, τη διφωνία στα διάφορα μεγέθη της. Λέει χαρακτηριστικά ότι "η διφωνία είναι το κύτταρο της βυζαντινής μουσικής δημιουργίας". Δεν απορρίπτει βέβαια τις μετρήσεις της Επιτροπής, ούτε μιλάει για "όμοιες" διφωνίες. Απορρίπτει όμως το σύστημα των τριών γενών και τις τετραχορδικές δομές της χρυσανθινής θεωρίας. Η θεωρία του βασίζεται, όπως μου έχει πει και σε κατ' ιδίαν συζητήσεις, στην προσεκτική παρατήρηση της προφορικής παράδοσης.
Στη σελ. 95, όπου παρουσιάζει την εφαρμογή των παρατηρήσεών του στους 8 ήχους, υπάρχουν κάποια προβληματάκια, οφειλόμενα πιθανώς σε τυπογραφικά σφάλματα. Εν πάση περιπτώσει, στον πίνακα που παραθέτει δεν παρουσιάζει κλίμακες, αλλά χαρακτηριστικές διφωνίες των 8 ήχων. Όπου αυτές δεν είναι συνεχόμενες, έχω βάλει μια κάθετο ενδιάμεσα, για να διευκολύνω την κατανόηση. Προσέξτε ότι και τη χρωματική κλίμακα εκ του Πα την παρουσιάζει ως μαλακή.
Οι απόψεις του κ. Αλυγιζάκη εντάσσονται στην ευρύτερη τάση αμφισβήτησης κάποιων παραδεδομένων θεωρητικών δομών, την οποία εκφράζουν με αρκετά διαφορετικό τρόπο και οι "διφωνιστές" του Ψαλτολογίου. Εγώ θα επιμείνω στην αρχική μου άποψη: Χρειάζεται πολλή δουλειά ακόμη, καθότι το βάρος της αποδείξεως ανήκει περισσότερο στους αμφισβητούντες, παρά στους... αμυνομένους!
Σε καμιά περίπτωση δεν θα συνέδεα, φυσικά, αυτή τη σοβαρή και ευπρεπή συζήτηση με προσπάθειες που έχουν γίνει εντός και εκτός του Ψαλτολογίου, να παρουσιαστεί η μεταρρύθμιση του 1814 ως... εθνική μειοδοσία! Δεν θέλω να αναφερθώ περισσότερο σε αυτό, γιατί θα απολέσω το συνήθως γαλήνιο ύφος μου (είμαστε και σε επικίνδυνη ηλικία...).

 

[Γιώργος Μ.]

Ευχαριστούμε πολύ για τη συνεισφορά σας που δίνει νέα πνοή στις ωραίες θεωρητικές συζητήσεις του φόρουμ.
Ειδικότερα για το συγκεκριμένο άρθρο, που μάλλον θα συζητηθεί αρκετά (από τους γνώστες) - ανάμεσα σε άλλα, πιθανολογώ, και για την ανάγκη απαγκίστρωσης από τις διατυπώσεις της αρχαίας ελληνικής μουσικής θεωρίας που διατυπώνει.

 

[Παναγιώτης εξ Αιγίου]

Αγαπητοί φίλοι,
παραθέτω ένα πρόσφατο άρθρο του Καθηγητή κ. Αλυγιζάκη ..... Σε καμιά περίπτωση δεν θα συνέδεα, φυσικά, αυτή τη σοβαρή και ευπρεπή συζήτηση με προσπάθειες που έχουν γίνει εντός και εκτός του Ψαλτολογίου, να παρουσιαστεί η μεταρρύθμιση του 1814 ως... εθνική μειοδοσία! Δεν θέλω να αναφερθώ περισσότερο σε αυτό, γιατί θα απολέσω το συνήθως γαλήνιο ύφος μου (είμαστε και σε επικίνδυνη ηλικία...).

Η "υπερμεγάλη" (συγχωρείστε τον όρο) διφωνία (συνδυασμός μείζονος και υπερμείζονος φωνής) δεν αποτελεί "κύριο διάστημα" κ. Μακρή ;

 

[emakris]

Η "υπερμεγάλη" (συγχωρείστε τον όρο) διφωνία (συνδυασμός μείζονος και υπερμείζονος φωνής) δεν αποτελεί "κύριο διάστημα" κ. Μακρή ;

Εάν συνδυάσεις μείζονα και υπερμείζονα τόνο (12+14) βγαίνει διφωνία 26 μορίων. Εάν εννοείτε το 26 (6+20) της σκληρής χρωματικής κλίμακας, ο κ. Αλυγιζάκης θεωρεί στο άρθρο του ότι τέτοια διαστήματα κακώς εντάχθηκαν στη θεωρία της ψαλτικής.

 

[Παναγιώτης εξ Αιγίου]

Εάν συνδυάσεις μείζονα και υπερμείζονα τόνο (12+14) βγαίνει διφωνία 26 μορίων. Εάν εννοείτε το 26 (6+20) της σκληρής χρωματικής κλίμακας, ο κ. Αλυγιζάκης θεωρεί στο άρθρο του ότι τέτοια διαστήματα κακώς εντάχθηκαν στη θεωρία της ψαλτικής.

ευχαριστώ πολύ
υποθέτω όμως ότι υπάρχουν στην "κοσμική"-δημοτική μουσική σαν εναρμόνια διαστήματα

 

[emakris]

ευχαριστώ πολύ
υποθέτω όμως ότι υπάρχουν στην "κοσμική"-δημοτική μουσική σαν εναρμόνια διαστήματα

Θίγετε ένα πολύ σημαντικό και ενδιαφέρον ζήτημα, αυτό των τρόπων του δημοτικού τραγουδιού, και μάλιστα σε σχέση με τους ήχους της εκκλησιαστικής μουσικής. Εάν δεν έχει συζητηθεί ήδη, σίγουρα θα το συζητήσουμε εν καιρώ.
Πάντως να σημειώσω ότι δεν ασπάζομαι υποχρεωτικά όλες τις θέσεις του κ. Αλυγιζάκη. Απλώς τις παρουσιάζω και τις θέτω προς συζήτηση, επειδή τις βρίσκω ενδιαφέρουσες.

 

[Παναγιώτης εξ Αιγίου]

Θίγετε ένα πολύ σημαντικό και ενδιαφέρον ζήτημα, αυτό των τρόπων του δημοτικού τραγουδιού, και μάλιστα σε σχέση με τους ήχους της εκκλησιαστικής μουσικής. Εάν δεν έχει συζητηθεί ήδη, σίγουρα θα το συζητήσουμε εν καιρώ.
Πάντως να σημειώσω ότι δεν ασπάζομαι υποχρεωτικά όλες τις θέσεις του κ. Αλυγιζάκη. Απλώς τις παρουσιάζω και τις θέτω προς συζήτηση, επειδή τις βρίσκω ενδιαφέρουσες.

"ουκ εά με καθεύδειν" τα μαντάλια στο κανονάκι και το πρώτο τάστο στο tanbur
(εξωτερική-δημοτική μουσική)

 

[emakris]

"ουκ εά με καθεύδειν" τα μαντάλια στο κανονάκι και το πρώτο τάστο στο tanbur
(εξωτερική-δημοτική μουσική)

Να είστε καλά!

 

[evangelos]

Η διφωνική προσέγγιση δεν είναι τόσο νέα...Εδώ στο ψαλτολόγιο έχουν γίνει πλείστες συζητήσεις για αυτό το θέμα και τον ρόλο της διφωνίας στο χρωματικό το διατονικό ακόμα και στο εναρμόνιο γένος με πρώτη δημοσίευση τον Απρίλιο του 2008.
Όντως αυτή είναι η βάση της μουσικής μας, η διφωνία είτε όμοια είτε μικρή/μεγάλη.
Το τρίχορδο σύστημα σύμφωνα με τον ορισμό του συστήματος όπως τον δίνουν και οι αρχαίοι θεωρητικοί είναι το μικρότερο δυνατό σύστημα. Αυτό απαρτίζει τα πεντάχορδα και ορίζει τα τετράχορδα πως θα σχηματιστούν.
Το δια τριών σύστημα είναι το στημόνι της μουσικής μας.

Ευχαριστούμε τον κύριο Αλυγιζάκη για την δική του προσέγγιση αυτού του φλέγοντος θέματος και τον κύριο Μακρή για την ανάρτηση και ενημέρωση.

ΥΓ Πάντως είναι αξιοσημείωτο που για 120 χρόνια κανείς δεν ασχολούνταν με το τρίχορδο σύστημα και τα τελευταία δύο χρόνια ήρθε η επιφοίτηση.. τυχαίο...;

 

[emakris]

Η διφωνική προσέγγιση δεν είναι τόσο νέα...Εδώ στο ψαλτολόγιο έχουν γίνει πλείστες συζητήσεις για αυτό το θέμα και τον ρόλο της διφωνίας στο χρωματικό το διατονικό ακόμα και στο εναρμόνιο γένος με πρώτη δημοσίευση τον Απρίλιο του 2008.

Μα και ο τίτλος αυτό υπονοεί. "Νέα διφωνική προσέγγιση" σημαίνει ότι η διφωνική προσέγγιση εν γένει προϋπάρχει και έρχεται να προστεθεί μια νέα οπτική γωνία. Αλλοιώς θα το έλεγα "Νέα προσέγγιση των κλιμάκων, με βάση τη διφωνία" ή θα έβαζα ένα κόμμα, δηλαδή "Νέα, διφωνική προσέγγιση".
Πάντως είναι βέβαιο ότι ο κ. Αλυγιζάκης κατέληξε στα συμπεράσματά του ανεξάρτητα από τη δική σας έρευνα.