Κατάλογος Παπαδικών Θέσεων και Μελοποιΐα

[frephraim]

Γιὰ νὰ βοηθήσω ὅλους τοὺς ἀρχάριους μελοποιοὺς (καὶ κυρίως τὸν ἑαυτόν μου), ἄρχισα νὰ δημιουργῶ ἕναν κατάλογο παπαδικῶν θέσεων (ὅπως ἔκανα ἤδη γιὰ τὶς στιχηραρικὲς καὶ εἱρμολογικὲς θέσεις) ἀφοῦ εἶδα ἐμπράκτως πόσο βοηθητικὸς ἦταν γιὰ τὴ μελοποιΐα.

Μόλις τώρα τελείωσα τὸν κατάλογο παπαδικῶν θέσεων γιὰ ἦχο αʹ, καὶ τὸν ἀνέβασα στό: http://www.stanthonysmonastery.org/music/Formula1p.pdf. Προτοῦ νὰ φτιάξω καταλόγους γιὰ τοὺς ὑπόλοιπους ἤχους, ἤθελα νὰ σᾶς ρωτήσω ἐὰν ἐπιτρέπεται νὰ χρησιμοποιήσῃ κανεὶς παλαιὲς στιχηραρικὲς θέσεις γιὰ παπαδικὰ μέλη. Μὲ ἄλλα λόγια, μπορῶ νὰ πάρω μιὰ θέσι ἀπὸ τὸ «Δοξαστάριον» τοῦ Ἰακώβου ἢ ἀπὸ τὴν «Ἀθωνιάδα» τοῦ Φιλανθίδη ὅταν θέλω νὰ συνθέσω ἕνα σύντομο χερουβικό; Ἂν ὄχι αὐτά, μήπως κάνει νὰ πάρω θέσεις ἀπὸ τὰ ἀργὰ τριαδικὰ (μετὰ τὸν Πολυέλεο);

Καὶ ἡ ἄλλη ἐρώτησίς μου εἶναι ἐὰν λείπῃ κάτι ἀπὸ τὴ λίστα πηγῶν ἀπὸ τὶς ὁποῖες θὰ συλλέξω τὶς θέσεις. Ἔχω ἐπισυνάψει σ᾽ αὐτὸ τὸ μηνυμα τὴ λίστα πηγῶν μου.

Θὰ εἶμαι εὐγνώμων γιὰ ὅ,τι συμβουλὲς μπορεῖτε νὰ μοῦ δώσετε.

+π. Ἐφραίμ

 

[Firfiris]

ἤθελα νὰ σᾶς ρωτήσω ἐὰν ἐπιτρέπεται νὰ χρησιμοποιήσῃ κανεὶς παλαιὲς στιχηραρικὲς θέσεις γιὰ παπαδικὰ μέλη. Μὲ ἄλλα λόγια, μπορῶ νὰ πάρω μιὰ θέσι ἀπὸ τὸ «Δοξαστάριον» τοῦ Ἰακώβου ἢ ἀπὸ τὴν «Ἀθωνιάδα» τοῦ Φιλανθίδη ὅταν θέλω νὰ συνθέσω ἕνα σύντομο χερουβικό; Ἂν ὄχι αὐτά, μήπως κάνει νὰ πάρω θέσεις ἀπὸ τὰ ἀργὰ τριαδικὰ (μετὰ τὸν Πολυέλεο);

Πάτερ ευλόγησον,

Κοίταξε, εξαρτάται βασικά από το "χρονικό" ύφος που θέλεις να περάσεις. Χερουβικό του Αγαλιανού και του Κορώνη διαφέρει από του Γερμανού και αυτό από του Δανιήλ και αυτό από του Γεωργιάδη (η πορεία που θέτω ΔΕΝ είναι τυχαία).

Άρα, θέλεις περίπου 4 βάσεις δεδομένων - θέσεων (θεωρητικά) ανάλογα με το τι θέλεις να δώσεις. Καταλαβαίνεις τι εννοώ...

Τώρα επειδή αναφέρεσαι σε συγκεκριμένα παραδείγματα, το Δοξαστάριο του Ιακώβου θα σου δώσει θέσεις που θα είναι όμως συνδετικές-μεταβατικές από ήδη καθιερωμένες θέσεις της Παπαδικής, όχι όμως της Παπαδικής του ΙΔ΄ αιώνος αλλά χρονικά περίπου μεταξύ Μπαλασίου και Δανιήλ (τέτοιου στυλ).

Οι αντίστοιχες του Φιλανθίδου θα δέσουν (ΟΣΕΣ δέσουν, ΟΧΙ όλες) με Παπαδικές θέσεις λίγο-πολύ του 1870-1920 (ξανά ως μεταβατικές κυρίως).

Θέσεις αργών Τριαδικών, ανάλογα την εποχή τους:

Μπαλασίου ή Χρυσάφου με Χερουβικά του στυλ Κορώνη, Μπαλασίου και όμοια.

Χουρμουζίου π.χ. με Χερουβικά όπως πχ. Δανιήλ (εδώ όμως πιστεύω όχι και εντελώς ως θέσεις αλλά περισσότερο ως μεταβάσεις από θέση σε θέση).

Σημείωση:
Έχε υπόψην γενικώς ότι δεν είναι πολύ εύστοχο απλώς να δέσεις 10 θέσεις μεταξύ τους ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ αλλά χρειάζεσαι (συνήθως) μεγαλύτερη ή μικρότερη μετάβαση που δεν είναι κατ΄ανάγκην "θέση".

Αυτά τα ολίγα,
Ευλόγησον.

 

[dimitris]

μπορῶ νὰ πάρω μιὰ θέσι ἀπὸ τὸ «Δοξαστάριον» τοῦ Ἰακώβου ἢ ἀπὸ τὴν «Ἀθωνιάδα» τοῦ Φιλανθίδη ὅταν θέλω νὰ συνθέσω ἕνα σύντομο χερουβικό; Ἂν ὄχι αὐτά, μήπως κάνει νὰ πάρω θέσεις ἀπὸ τὰ ἀργὰ τριαδικὰ (μετὰ τὸν Πολυέλεο);

Αγαπητέ πατέρα,
Το κάθε κομμάτι έχει το δικό του ρυθμό και την ανάλογη χρονική αγωγή.
Αν ο δεξιός για παράδειγμα ψάλλει δοξολογία του Ιακώβου και ο αριστερός απαντά με δοξολογία του ιδίου ήχου από τον Μπερεκέτη, το γενικό άκουσμα θα είναι κουραστικό για τον ακροατή γιατί άλλο ρυθμό έχει ο Ιάκωβος και άλλον ο Μπερεκέτης. (η δοξολογία είναι ενιαίο κομμάτι).

Κατά συνέπεια αν κάποιος θέλει να γράψει χερουβικό σε στιλ Φωκαέα θα δανειστεί από χερουβικά του Φωκαέως και όχι από Πέτρο ή από κοινωνικά του Φωκαέως.

Πολλά θερμά συγχαρητήρια και ευχαριστίες για την εργασία σας, νομίζω ότι θα αποβεί πολύτιμη για τους μελλοντικούς συνθέτες.

 

[frephraim]

Πολὺ σᾶς εὐχαριστῶ, Εὐθύμιε, γιὰ τὴν εὔστοχη ἀπάντησί σας. Ἀπ᾽ ὅ,τι γράψατε, βγάζω τὸ συμπέρασα τώρα ὅτι ὅπως καὶ στὰ στιχηραρικὰ μέλη οἱ στιχηραρικὲς θέσεις ἑνώνονται μὲ εἱρμολογικὲς «γέφυρες», κάπως ἔτσι καὶ τὰ παπαδικὰ μέλη ἑνώνονται μὲ παλαιὲς στιχηραρικὲς γέφυρες.

Ἤθελα ὅμως νὰ σᾶς ρωτήσω, πῶς θὰ καταλαβαίνω τὴ διαφορὰ μεταξὺ μεταβατικῶν θέσεων καὶ παπαδικῶν θέσεων; Ἔγκειται ἡ διαφορὰ μόνο στὴ χρονικὴ διάρκεια τῆς θέσεως;

Ἐπίσης ἤθελα νὰ ρωτήσω ὅλους σας ἂν ὑπάρχουν κάπου κάποιες γραπτὲς ὁδηγίες ἀπὸ ἔμπειρο μελοποιὸ στὶς ὁποῖες ἐξηγεῖ μὲ λεπτομέρειες τὴ διαδικασία ποὺ μεταχειρίζεται στὴν μελοποιΐα, καὶ ἰδιαίτερα στὴν μελοποιΐα παπαδικῶν μελῶν. Προσπάθησα νὰ δημιουργήσω κάτι τέτοιο στὸ ἀγγλόφωνο μέρος αὐτοῦ φόρουμ ἐδῶ, ἀλλὰ ἀσχολεῖται μόνο μὲ στιχηραρικὰ μέλη.

+π. Ἐφραίμ

 

[Firfiris]

...πῶς θὰ καταλαβαίνω τὴ διαφορὰ μεταξὺ μεταβατικῶν θέσεων καὶ παπαδικῶν θέσεων; Ἔγκειται ἡ διαφορὰ μόνο στὴ χρονικὴ διάρκεια τῆς θέσεως;

Πάτερ ευλόγησον,

Εδώ πλέον είναι θέμα μουσικής αντίληψης και γνώσης.

Πολύ λαϊκά είναι κάτι σαν τη διαφορά μεταξύ του "ο ήλιος λάμπει" και του "σήμερα έχει μια όμορφη μέρα και ο ήλιος λάμπει ζεσταίνοντας τη φύση".

ΚΑΙ τα δύο έχουν ΝΟΗΜΑ, το δεύτερο όμως είναι πληρέστερο.

Επίσης, σωστά το επισημαίνετε, συνήθως η μετάβαση είναι μικρότερη σε έκταση + νιώθεις ότι κάτι λείπει δεξιά και αριστερά της, δεν στέκεται μόνη της.

Περιγραφική ορολογία, δεν μπορεί με ένα κείμενο να κατανοηθεί περισσότερο το θέμα αυτό.

Ευθύμιος.