«Χαῖρε, σιγῆς δεομένων πίστις»

[Γιώργος Μ.]

Χαῖρε, βουλῆς ἀπορρήτου μύστις,
χαῖρε, σ ι γ ῆ ς δεομένων πίστις.

Ως προς την πυκνότητα θεολογικού νοήματος αλλά και την αρτιότητα της ποιητικής έκφρασης, ίσως είναι ο ωραιότερος στίχος των Χαιρετισμών.
Καταλαβαίνετε λοιπόν τη στενοχώρια μου (αυτήν μοιράζομαι πιο πολύ, κι όχι την ερμηνεία του στίχου) ακούγοντας χθες σε κήρυγμα μια εσφαλμένη ανάγνωση, άρα και κατανόηση του στίχου.

Το κείμενο δεν λέει:
"Χαἰρε, σιγῇ δεομένων πίστις" ( = Χαίρε, συ που είσαι η πίστη όσων ΔΕΟΝΤΑΙ με σιγή)
αλλά
"Χαἰρε, σιγῆς δεομένων πίστις" ( = Χαίρε, συ που είσαι πίστις [ διαβεβαίωση ] πραγμάτων σιγής δεομένων [ δηλαδή μυστηρίων που χρειάζονται σιγή ] )

Χωρίς αυτή την ερμηνεία, χάνεται όχι μόνο το θεολογικό βάθος αλλά και η λανθάνουσα συνεκτικότητα με το πρώτο ημιστίχιο.
Μύστις, είναι αυτός που γνωρίζει τα «απόκρυφα ιερά» (εν προκειμένω, την «ἀπόρρητον βουλήν» της Ενανθρωπήσεως). Μόνο εκείνος που τα γνωρίζει μπορεί να τα βεβαιώσει ("πίστις") και στους άλλους.

Καλή Σαρακοστή και βοήθειά μας η Υπεραγία Θεοτόκος!

 

[Παναγιώτης]

Το κείμενο δεν λέει:
"Χαἰρε, σιγῇ δεομένων πίστις" ( = Χαίρε, συ που είσαι η πίστη όσων ΔΕΟΝΤΑΙ με σιγή)
αλλά
"Χαἰρε, σιγῆς δεομένων πίστις" ( = Χαίρε, συ που είσαι πίστις [ διαβεβαίωση ] πραγμάτων σιγής δεομένων [ δηλαδή μυστηρίων που χρειάζονται σιγή ] )

Ἡ ἐξήγηση σωστὴ εἶναι, τὸ κείμενο θέλει διόρθωση σέ "σιγῇ δεομένων πίστις"....


Ὑπὲρ τὴν πόρνην Ἀγαθὲ ἀνομήσας, δακρύων ὄμβρους οὐδαμῶς Σοι προσῆξα· ἀλλὰ σιγῇ δεόμενος προσπίπτω Σοι...






Χαῖρε, σιγῇ δεομένων πίστις·

Ὅπως καὶ οἱ ἠσυχαστές, σιγῇ δεόμενοι...

Ὅπως καὶ ὁ κόσμος μέσα στὴν ἐκκλησία γιὰ τὰ αἰτήματα του ὁ καθείς, σιγῇ δεόμενοι...

ἀλλὰ σιγῇ δεόμενος προσπίπτω Σοι...


Ἐκκλησιαστική Ἀλήθεια, 1893, σ. 395.





Jean Baptiste Pitra, Analecta sacra spicilegio solesmensi parata, Vol I, 1876, σ. 252

 

[Γιώργος Μ.]

Για το μεν εκδοτικό σκέλος υπάρχουν άλλοι πιο αρμόδιοι από μένα.

Ως προς το φιλολογικό-ερμηνευτικό όμως
α) δεν τεκμηριώνει τη δοτική η παράθεση του χωρίου «σιγῇ δεόμενοι», το οποίο απαντά άπαξ στην υμνογραφία σε αυτόν τον συνδυασμό (δεν αποτελεί δηλαδή καθιερωμένο μοτίβο) αλλά είναι και μεταγενέστερο του συζητουμένου
β) με τη γραφή σε δοτική χάνεται η θαυμαστή μορφική αλλά κυρίως νοηματική αλληλουχία με το α ημιστίχιο.
γ) στα ανέκδοτα χειρόγραφα της Μ. Λαύρας που παραθέτεις περιπλέκεται ακόμα περισσότερο το θέμα αφού τίθεται ονομαστική (σιγή).

Πιθανολογώ ότι κάποιοι αντιγραφείς διόρθωσαν τη γενική σε δοτική (ή και ονομαστική) ακριβώς επειδή δεν κατάλαβαν αυτή την αλληλουχία.

Σε ευχαριστώ πάντως για την συμπλήρωση και για τα όντως ενδιαφέροντα στοιχεία.

 

[π. Μάξιμος]

Ο Ακάθιστος Ύμνος μετά ερμηνείας – Αρχ. Επιφανίου Θεοδωροπούλου.
ὑποσημ. 45

 

[MTheodorakis]

Θ. Δετοράκη Ὁ Ἀκάθιστος Ὕμνος ἔκδοση κριτικὴ 2021.

 

[Γιώργος Μ.]

Ευχαριστούμε, αγαπητέ Μανόλη.
Δεν μπορώ να το κρύψω ότι εξεπλάγην από τον ορθολογισμό της παρατιθέμενης ερμηνείας: «εγγυητής του μυστηρίου δεν μπορεί να είναι το όργανο της θείας βουλής, δηλ. η Θεοτόκος» (!)

Μα, μιλάμε για εγκωμιαστική ποίηση. Αν σκοντάφτουμε σε αυτό, πώς θα αποδεχτούμε άλλα; (πχ Τὴν πᾶσαν ἐλπίδα μου εἰς σὲ ἀνατιθημι).

Επιπλέον, "πίστις" δεν σημαίνει αυτό. Είναι η απόδειξη, ή ακόμα καλύτερη η "βεβαιότητα" που γεννιέται εντός μας μέσω αυτού που βιώνουμε ως απόδειξη. (Μια σχετική δική μου ανάρτηση για όποιον ενδιαφέρεται).

Θα παρέφραζα το ημιστίχιο ως εξής: «Χάρη σε σένα μπορούμε να είμαστε βέβαιοι, για μυστήρια που δεν κατανοούμε ούτε μπορούμε να εκφράσουμε». Είναι μια υπέροχη παραλλαγή του παύλειου (Εβρ. 11,1): «Ἔστι δὲ πίστις ἐλπιζομένων ὑπόστασις, πραγμάτων ἔλεγχος οὐ βλεπομένων».

 

[π. Μάξιμος]

Πολύ ὡραία καί ἀκριβής ἡ ἑρμηνεία τοῦ μακαριστοῦ Γόρτυνος Ἰωάννου
"Ερμηνεία εις τον Ακάθιστον Ύμνον"
ἀπό τήν Ἀνέμη σελ. 41 & 42

 

[Παναγιώτης]

"Χαἰρε, σιγῆς δεομένων πίστις" ( = Χαίρε, συ που είσαι πίστις [ διαβεβαίωση ] πραγμάτων σιγής δεομένων [ δηλαδή μυστηρίων που χρειάζονται σιγή ] )

Αυτή είναι αυθαίρετη ερμηνεία ελλείποντος του ουσιαστικού (σε αυτήν την εκδοχή).

 

[π. Μάξιμος]

Πρόκειται γιά ποίημα ἔμμετρο, μέ συγκεκριμένο ἀριθμό συλλαβῶν καί ἠχητική ὁμοιότητα.
Ἔτσι, ἀφενός σέ λίγες συλλαβές θέλει νά πεῖ πολλά πράγματα, καί ἀφετέρου θέλει τήν γενική γιά ὁμοιότητα μέ τήν προηγούμενη: βουλῆς - σιγῆς.

Ἀπό ᾿κεῖ καί μετά, νομίζω, ὅτι οἱ ἑρμηνεῖες τῶν δύο μακαριστῶν προηγουμένως καί τοῦ Γεωργίου ἀκολουθοῦντος, βρίσκονται στό "πνεῦμα" τοῦ ποιητοῦ.

 

[π. Μάξιμος]

Καί κάτι ἄλλο πολύ σημαντικό!
Ποιά εἶναι ἡ γραμματική καί συντακτική ἀνάλυση τῆς λέξεως δεομένων ;
Δέν εἶναι ἀρσενικό καί ἐννοεῖ ἀνθρώπους πού προσεύχονται.
Εἶναι οὐδέτερο (τά δεόμενα) καί ἐννοεῖ τά χρειαζούμενα πράγματα, τά μυστήρια δηλ. πού χρειάζονται σιγή, ὅπως σωστά ἐρμηνεύει ὁ Γεώργιος καί οἱ μακαριστοί.

 

[Παναγιώτης]

τά μυστήρια δηλ. πού χρειάζονται σιγή

Ἀκριβῶς, ὅπως τὸ Μυστήριον τῆς Θείας Εὐχαριστίας.

 

[evangelos]

Ἀκριβῶς, ὅπως τὸ Μυστήριον τῆς Θείας Εὐχαριστίας.

 

[π. Μάξιμος]

Ἀκριβῶς, ὅπως τὸ Μυστήριον τῆς Θείας Εὐχαριστίας.

Ὄρεξη ἔχεις... Ἀλλά δέν "τσιμπάω"... Δέν ἀνοίγω προσωπική ἀντιπαράθεση...

Χαμογελάω...

Ἀληθινά ὅμως, ἄλλο τό «Κεκρυμμένον μυστήριον, καὶ Ἀγγέλοις ἀγνώριστον» τό δυσερμήνευτο, τό ἀπόρρητο, ὡς πρός τήν κατανόηση ἀπό τόν ἄνθρωπο, πού σιωπᾶς, δέν τό ἀναλύεις λογικά, καί ἄλλο ὁ τρόπος συμμετοχῆς τῶν πιστῶν στό Μυστήριον τῆς Θείας Εὐχαριστίας.
Μυστήριο ἡ μεταβολή σέ Σῶμα καί Αἷμα Χριστοῦ, ὄχι ὅμως ἐν σιγῇ = ἀφώνως τελούμενο.

Πάντως, μάρτυρες ἐδῶ ὅλοι, ὅτι ξεφεύγεις καί προκαλεῖς, κάνοντας ἀρχή !!!
Συχωρεμένα μέσα στό Στάδιον...

 

[evangelos]

Πάντως, μάρτυρες ἐδῶ ὅλοι, ὅτι ξεφεύγεις καί προκαλεῖς, κάνοντας ἀρχή !!!
Συχωρεμένα μέσα στό Στάδιον...

 

[Γιώργος Μ.]

Αυτή είναι αυθαίρετη ερμηνεία ελλείποντος του ουσιαστικού (σε αυτήν την εκδοχή).

Παναγιώτη, ξέρω ότι είσαι άριστος γνώστης της αρχαίας γλώσσας. Δεν ελλείπει κανένα ουσιαστικό, έχουμε ουσιαστικοποιημένη μετοχή (τα δεόμενα σιγῆς), όπως σημείωσε και ο π. Μάξιμος: «Χαῖρε, (συ που είσαι) ἡ πίστις τῶν δεομένων σιγῆς».

 

[Nikknik]

Χαῖρε, βουλῆς ἀπορρήτου μύστις,
χαῖρε, σ ι γ ῆ ς δεομένων πίστις.

Ως προς την πυκνότητα θεολογικού νοήματος αλλά και την αρτιότητα της ποιητικής έκφρασης, ίσως είναι ο ωραιότερος στίχος των Χαιρετισμών.
Καταλαβαίνετε λοιπόν τη στενοχώρια μου (αυτήν μοιράζομαι πιο πολύ, κι όχι την ερμηνεία του στίχου) ακούγοντας χθες σε κήρυγμα μια εσφαλμένη ανάγνωση, άρα και κατανόηση του στίχου.

Το κείμενο δεν λέει:
"Χαἰρε, σιγῇ δεομένων πίστις" ( = Χαίρε, συ που είσαι η πίστη όσων ΔΕΟΝΤΑΙ με σιγή)
αλλά
"Χαἰρε, σιγῆς δεομένων πίστις" ( = Χαίρε, συ που είσαι πίστις [ διαβεβαίωση ] πραγμάτων σιγής δεομένων [ δηλαδή μυστηρίων που χρειάζονται σιγή ] )

Χωρίς αυτή την ερμηνεία, χάνεται όχι μόνο το θεολογικό βάθος αλλά και η λανθάνουσα συνεκτικότητα με το πρώτο ημιστίχιο.
Μύστις, είναι αυτός που γνωρίζει τα «απόκρυφα ιερά» (εν προκειμένω, την «ἀπόρρητον βουλήν» της Ενανθρωπήσεως). Μόνο εκείνος που τα γνωρίζει μπορεί να τα βεβαιώσει ("πίστις") και στους άλλους.

Καλή Σαρακοστή και βοήθειά μας η Υπεραγία Θεοτόκος!

Ποια η κλίση της λέξης "δεόμενα"? δεόμενων ή δεομένων? Μήπως αναφέρεται σε αυτούς που προσεύχονται εν σιωπή, νοερά με το νου, με ταπεινότητα, σε οσους δεν μπορούν να εκφράσουν το πόνο τους στην προσευχή αλλά η ευαίσθητη, εύσπλαχνη, μεγαλοψυχη Παναγία τους κατανοεί, τους νιώθει, τους αφουγκράζεται?

 

[Nikknik]

Χαῖρε, βουλῆς ἀπορρήτου μύστις,
χαῖρε, σ ι γ ῆ ς δεομένων πίστις.

Ως προς την πυκνότητα θεολογικού νοήματος αλλά και την αρτιότητα της ποιητικής έκφρασης, ίσως είναι ο ωραιότερος στίχος των Χαιρετισμών.
Καταλαβαίνετε λοιπόν τη στενοχώρια μου (αυτήν μοιράζομαι πιο πολύ, κι όχι την ερμηνεία του στίχου) ακούγοντας χθες σε κήρυγμα μια εσφαλμένη ανάγνωση, άρα και κατανόηση του στίχου.

Το κείμενο δεν λέει:
"Χαἰρε, σιγῇ δεομένων πίστις" ( = Χαίρε, συ που είσαι η πίστη όσων ΔΕΟΝΤΑΙ με σιγή)
αλλά
"Χαἰρε, σιγῆς δεομένων πίστις" ( = Χαίρε, συ που είσαι πίστις [ διαβεβαίωση ] πραγμάτων σιγής δεομένων [ δηλαδή μυστηρίων που χρειάζονται σιγή ] )

Χωρίς αυτή την ερμηνεία, χάνεται όχι μόνο το θεολογικό βάθος αλλά και η λανθάνουσα συνεκτικότητα με το πρώτο ημιστίχιο.
Μύστις, είναι αυτός που γνωρίζει τα «απόκρυφα ιερά» (εν προκειμένω, την «ἀπόρρητον βουλήν» της Ενανθρωπήσεως). Μόνο εκείνος που τα γνωρίζει μπορεί να τα βεβαιώσει ("πίστις") και στους άλλους.

Καλή Σαρακοστή και βοήθειά μας η Υπεραγία Θεοτόκος!

"μυστηρίων που χρειάζονται σιγή"
ή μυστηρίων που δεν μπορούν να εκφραστούν, εξου και η σιγη, δλδ ακατανόητων μυστηρίων, όπως αυτο της ενσαρκωσης του Θεου?

 

[π. Μάξιμος]

Ποια η κλίση της λέξης "δεόμενα"? δεόμενων ή δεομένων?

Κατ᾿ ἀρχάς, γράφοντας ἑλληνικά δέν χρησιμοποιοῦμε λατινικά σύμβολα.
Ἐπίσης κατανοοῦμε τήν κλίση στήν ἀρχαία ἤ ἔστω στήν καθαρεύουσα, καί ὄχι στή δημοτική, ἄν καί ἡ δημοτική δέν χρησιμοποιεῖ μετοχές.

Μήπως αναφέρεται σε αυτούς που προσεύχονται εν σιωπή, νοερά με το νου, με ταπεινότητα, σε οσους δεν μπορούν να εκφράσουν το πόνο τους στην προσευχή αλλά η ευαίσθητη, εύσπλαχνη, μεγαλοψυχη Παναγία τους κατανοεί, τους νιώθει, τους αφουγκράζεται?

Ἔχει ἀπαντηθεῖ στά προηγούμενα. Δέν πρόκειται γιά πρόσωπα, ἀλλά γιά πράγματα.

"μυστηρίων που χρειάζονται σιγή"
ή μυστηρίων που δεν μπορούν να εκφραστούν, εξου και η σιγη, δλδ ακατανόητων μυστηρίων, όπως αυτο της ενσαρκωσης του Θεου?

Στό 2ο μήνυμά σας τό ἀντιληφθήκατε καλλίτερα.

 

[Nikknik]

Κατ᾿ ἀρχάς, γράφοντας ἑλληνικά δέν χρησιμοποιοῦμε λατινικά σύμβολα.
Ἐπίσης κατανοοῦμε τήν κλίση στήν ἀρχαία ἤ ἔστω στήν καθαρεύουσα, καί ὄχι στή δημοτική, ἄν καί ἡ δημοτική δέν χρησιμοποιεῖ μετοχές.

Ἔχει ἀπαντηθεῖ στά προηγούμενα. Δέν πρόκειται γιά πρόσωπα, ἀλλά γιά πράγματα.

Στό 2ο μήνυμά σας τό ἀντιληφθήκατε καλλίτερα.

το θέμα ειναι οτι δεν μπορω να κατανοησω πως συνδυαζεται η λέξη "δεόμενο" με το μυστηριο της ενσαρκωσης του Θεου, τα δεόμενα απορρέουν απο τους ανθρωπους, ενω το μυστηριο της ενσαρκωσεως απο τον Θεο.

 

[π. Μάξιμος]

το θέμα ειναι οτι δεν μπορω να κατανοησω πως συνδυαζεται η λέξη "δεόμενο" με το μυστηριο της ενσαρκωσης του Θεου, τα δεόμενα απορρέουν απο τους ανθρωπους, ενω το μυστηριο της ενσαρκωσεως απο τον Θεο.

• #4

Ό,τι ανωτέρω ο ποιητής ωνόμασεν «απόρρητον βουλήν», κατωτέρω ονομάζει, εν πληθυντικώ αριθμώ, «σιγής δεόμενα», ήτοι ανέκφραστα, ανερμήνευτα, μυστηριώδη πράγματα. Η Παναγία λοιπόν επίστευσεν απολύτως εις τα απερινόητα μυστήρια, τα οποία εις αυτήν και δι’ αυτής επετέλεσεν ο Θεός, και τοιουτοτρόπως απέβη η προσωποποίησις της τελείας πίστεως εις πράγματα τα οποία γίνονται δεκτά όχι με συζητήσεις και ερεύνας της ταλαιπώρου ανθρωπίνης λογικής, αλλά με ταπείνωσιν και σιγήν. Την ακράδαντον πίστιν της Παναγίας εις όσα θαυμαστά και παράδοξα της είπεν ο Θεός δια του Αγγέλου , επήνεσε και η «πλησθείσα Πνεύματος Αγίου» συγγενής της Ελισάβετ, η οποία είπεν εις αυτήν: «Μακαρία η π ι σ τ ε ύ σ α σ α ότι έσται τελείωσις της λελαλημένοις αυτή παρά Κυρίου» (Λουκ. α’ , 45). – Άλλη ερμηνεία θα ήτο η εξής: Η Παναγία είνε δι’ ημάς η διαπίστωσις, η βεβαίωσις η απόδειξις των πραγμάτων που γίνονται δεκτά με σιγήν, με ταπείνωσιν, με υποταγήν. Βλέποντες δηλαδή τα όσα θαυμαστά έγιναν εις αυτήν, αποκτώμεν βεβαιότητα περί της αληθείας και των άλλων θαυμαστών και υπέρ νουν και έκφρασιν πραγμάτων της Θρησκείας μας.