Σύμφωνα με το ΤΜΕ η Θ᾽ προ του Εσπερινού του Θωμά είναι η Εναρκτήριος Ακολουθία.
Ο Μανόλης Θεοδωράκης παραθέτει κι άλλες πηγές. Δεν θα ανατρέξω στις πηγές. Νομίζω έχουν γραφεί αρκετά.
Ο π. Μάξιμος δίνει μια εξήγηση (για την χρήση της τριψάλμου Θ´ ώρας) με ευχαριστιακή- θεολογική διάσταση: Το τέλος της λαμπρηφόρου ημέρας τελειώνει με την ευχαριστιακή σύναξη (Θεία Λειτουργία) και την Τράπεζα, όπου τρώνε τον άρτο από την Λαμπρή.
Και πως πρέπει να εξετάσουμε την έννοια της Θ´ ώρας... (είχε το ενοριακό τυπικό Θ´ ώρα; ) (*1)
Κι εγώ έχω τις ενστάσεις μου αν ο "τύπος" της ακολουθίας πρέπει υποχρεωτικά να ακολουθήσει την "λογική" σειρά και να μη ψαλεί τρίψαλμος.
Κι ο Εσπερινός του Μ. Σαββάτου τελείται με την Θεία Λειτουργία του Μ. Βασιλείου κατά τά γνωστά, το βράδυ η Παννυχίς της Αναστάσεως με τον Ν᾽ ψαλμό και εκεί δεν υπάρχει καμμιά αμφιβολία πως σίγουρα δε θα πούμε την Εναρκτήριο. Η Πασχαλινή ακολουθία έχει ιδιαιτερότητες, και το χαρμόσυνο "Χριστός Ανέστη", επιφυλλάσεται για την έναρξη του Όρθρου, ανεξάρτητα αν στον εσπερινό εψάλλησαν Αναστάσιμα Στιχηρά, αν και ήδη εψάλει το Αναστάσιμο Απολυτίκιο (για την απόλυση της Παννυχίδος) το "Ότε κατήλθες".(*2)
Με αυτά θέλω να πώ πως και η Θ´ ώρα του Σαββάτου, ίσως αποτελεί κι αυτή εξαίρεση.
Την επιλογή να ψαλεί τρίψαλμος η Θ´ ώρα θα την δικαιολογούσα για δυο λόγους:
1. Η, έστω, μεταγενέστερη σύνδεση Θ´ ώρας και Εσπερινού. Ο "τύπος" της ακολουθίας του Εσπερινού συμπαρασύρει την Θ´ ώρα. Στα μοναστήρια, η Θ´ ώρα αναγινώσκεται (όχι πάντα, αλλά όταν δεν είναι "Αλληλούια") στο Νάρθηκα.
2. Η Εναρκτήριος Ακολουθία της Πασχαλίου Ακολουθίας δε θα ήταν ίσως συμβατό να εισάγει την συνήθη ακολουθία.
(*1)Ίσως υπονοείται και μια σύνδεση της Θ´ ώρας και του Μοναχικού Εσπερινού σε συνάρτηση με το Αρχαίο Ασματικό Εσπερινό.
(*2) Άσχετο (αλλά ίσως σχετικό) με το θέμα μας:
Έχω τις ίδιες επιφυλλάξεις για την λεγόμενη απόδοση του Πάσχα που σχετίζονται, α) με τον τύπο της Διακαινησίμου, β) με την επιλογή του α´ ήχου εν μέσω πλ. α´ κ.α.
Υ.Γ. Αλήθεια, τελείται η Θ´ ώρα στους Ενοριακούς Ναούς; (ΤΜΕ)