Παναγιώτης
σκολιοὶ γὰρ λογισμοί, χωρίζουσιν ἀπὸ Θεοῦ
Μὲ ἀφορμὴ τὴν ἀπάντησή μου ἐδώ, πέρασε ὁ λογισμὸς νὰ γράψω στὸ φόρουμ Ἀναλόγιον λίγα λόγια γιὰ τὴν συστηματοποίηση τοῦ Τυπικοῦ. Τελικῶς ὑπερίσχυσε ὡς δικαιότερος ὁ λογισμὸς νὰ γράψω ἐδώ στὸ Ψαλτολόγιον, ἀφοὺ ἀπὸ ἐδώ πῆρα τὴν ἀφορμή.
Ταπεινῶς φρονῶ ὅτι τὸ πρόβλημα μὲ τὸ Τυπικόν τῆς Ἐκκλησίας μας, εἶναι ὅτι δὲν ἔχει συστηματοποιηθεῖ τὸ τυπικό μας, νὰ ξεδιαλύνουν πολλὰ πράγματα, καὶ νὰ γίνει εὐκολότερη ἡ κατανόησή του.
Στὰ νεώτερα τυπικὰ ὁ π. Γ. Ρῆγας εἰσήγαγε τὴν συστηματοποίηση, καὶ ταπεινὰ τὴν πῆρα καὶ προσπάθησα νὰ τὴν ἐπεκτείνω λίγο περισσότερο στὸν Ὄρθρο γιὰ τὶς ἐνορίες (σύμφωνα μέ το ΤΜΕ) (τὸ ἔγκριτο Σύστημα Τυπικοῦ ἐκδόθηκε ὅταν ἤδη εἴχα καταστρώσει τὸ βιβλίο μου (2006-2008), καὶ γιὰ αὐτὸ δὲν τὸ ἔχω συμβουλευθεῖ πολύ, ἀπ' ὅτι ἔχω δεῖ ὅμως ἀκολουθεῖ τό ΤΓΡ στὴν συστηματοποίηση).
Ἂν εἴχε συστηματοποιηθεῖ τὸ τυπικόν μας (ἀκολουθῶντας βέβαια τό ΤΜΕ), τὰ πράγματα θὰ ἦσαν πολὺ ἁπλά.
Ὅταν λέω συστηματοποίηση:
Ἐννοῶ Μηνολόγιον, ὅπου νὰ γράφεται γιὰ κάθε ἡμέρα ἐὰν εἶναι ἑορτάσιμος ἢ μή (μαζί με λίγα σχόλια), καὶ μιὰ τυπικὴ διάταξη γιὰ κάθε περίπτωση.
Οι γενικές τυπικές διατάξεις είναι:
ΚΥΡΙΑΚΑΙ
Εάν τύχη Άγιος μη εορταζόμενος
Εάν τύχη Άγιος εορταζόμενος εις ς'
Εάν τύχη Άγιος εορταζόμενος εις η'
(Εάν τύχη Άγιος επισήμως εορταζόμενος)
ΣΑΒΒΑΤΑ
Όταν ψάλλεται Αλληλούια
Όταν τύχη Άγιος μη εορταζόμενος, ή εορταζόμενος εις ς', και ψάλλεται Θεός Κύριος
Όταν τύχη Άγιος εορταζόμενος εις η'
ΑΙ ΛΟΙΠΑΙ ΗΜΕΡΑΙ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ
Εάν τύχη Αγιος μη εορταζόμενος
Εάν τύχη Αγιος εορταζόμενος εις ς'
Εάν τύχη Αγιος εορταζόμενος εις η'
ΔΕΣΠΟΤΙΚΑΙ ΚΑΙ ΘΕΟΜΗΤΟΡΙΚΑΙ ΕΟΡΤΑΙ
Εάν τύχη Δ/Θ Εορτή εν Καθημερινή ή Σαββάτω
Εάν τύχη Δεσποτική Εορτή εν Κυριακή
Εάν τύχη Θεομητορική Εορτή εν Κυριακή
Εάν τύχωσι προεόρτια ή μεθέορτα εν Καθημερινή ή Σαββάτω, μετά Αγίου μη εορταζομένου ή εορταζομένου εις ς'
Εάν τύχωσι προεόρτια ή μεθέορτα εν Καθημερινή ή Σαββάτω, μετά Αγίου εορταζομένου εις η'
Εάν τύχωσι προεόρτια ή μεθέορτα εν Κυριακή, μετά Αγίου μη εορταζομένου, ή εορταζομένου εις ς'
Εάν τύχωσι προεόρτια ή μεθέορτα εν Κυριακή, μετά Αγίου εορταζομένου εις η'
Απόδοσις Δ/Θ Εορτής εν Καθημερινή ή Σαββάτω, άνευ μνήμης Αγίου
Απόδοσις Δ/Θ Εορτής εν Καθημερινή ή Σαββάτω, μετά Αγίου εορταζομένου εις η'
Απόδοσις Δ/Θ Εορτής εν Κυριακή, άνευ μνήμης Αγίου
Απόδοσις Δ/Θ Εορτής εν Κυριακή, μετά Αγίου εορταζομένου εις η
Οἱ Ἀκολουθίες τῶν Ἁγίων διακρίνονται σὲ:
α. μὴ ἑορταζομένους Ἁγίους
β. ἑορταζομένους εἰς ς'
γ. ἑορταζομένους εἰς η'.
βλ. π. Γ. Ρῆγα, καὶ ΤΟΕ (Τυπικὸν Ὄρθρου Ἐνοριῶν), σ. 38. Γιὰ λόγους ποὺ δὲν μοῦ εἶναι γνωστοὶ ἔχει ἐπικρατήσει νὰ κατατάσσονται οἱ Ἅγιοι σὲ ἑορταζομένους καὶ μὴ ἑορταζομένους βλ. ΤΣ (Τάξη Σαββάτων Μπεκατώρου), σ. 13-14. Ὅμως ὅπως λέω, σ. 40, αὐτὸς ὁ διαχωρισμὸς εἶναι τρόπον τινὰ «χονδρικὸς» καὶ δύναται νὰ προκαλέσει συγχύσεις, ὅπως καὶ προκαλεῖ. Δηλ. οἱ κατηγορίες (α) καὶ (β) παραπάνω συνενώθηκαν.
Πῶς διακρίνονται οἱ Ἅγιοι ἐὰν εἶναι ἑορταζόμενοι εἰς η, εἰς ς' ἤ μή, αὐτὸ βγαίνει ἀπὸ τὴν ἀκολουθία τους (μικροδιαφορὲς θὰ ὑπάρχουν ἀνάλογα μὲ τὰ Μηναῖα...):
Γνώριζε ὅτι τὰ ἀπαραίτητα μέρη ἑκάστης ἀκολουθίας Ἁγίου εἶναι (βλ. ΤΓΡ καί ΤΟΕ):
- τρία στιχηρὰ προσόμοια χρησιμεύοντα ὡς ἑσπέρια (στιχηρά), καὶ
- εἷς κανών, μετά τὴν γ' ᾠδὴν τοῦ ὁποίου ἕν κάθισμα.
Ἀνάλογα μὲ τὰ ἐπιπρόσθετα στοιχεῖα ποὺ τυχὸν περιέχει ἡ ἀκολουθία τοῦ Ἁγίου (ὡς εὑρίσκεται εἰς τὸ Μηναῖον), διακρίνεται εἰς τὰς περιπτώσεις:
α᾿. Ἅγιοι ἑορταζόμενοι εἰς η’ εἶναι ὅσων ἡ ἀκολουθία ἔχει τοὐλάχιστον ἕνα ἐκ τῶν κατωτέρω:
- μικρὸν Ἑσπερινόν
- τρία ἀναγνώσματα ἐν τῷ Ἑσπερινῷ
- καθίσματα δι’ ἑκάστην τοῦ Ὄρθρου στιχολογίαν
- κάθισμα πολυελέου ἐν τῷ Ὄρθρῳ
β᾿. Ἅγιοι ἑορταζόμενοι εἰς ς’ εἶναι ὅσων ἡ ἀκολουθία δὲν ἔχει κανένα ὅσων ἀναφέρθησαν ἀνωτέρω, ἀλλ’ ἔχει τοὐλάχιστον ἕνα ἐκ τῶν κατωτέρω:
- ἀπόστιχα τοῦ Ἑσπερινοῦ
- δοξαστικὸν ἀποστίχων τῶν αἴνων
- προσόμοια [στιχηρὰ] τῶν αἴνων
- μεγάλη Δοξολογία
γ᾿. Ἅγιοι μὴ ἑορταζόμενοι εἶναι ὅσων ἡ ἀκολουθία δὲν ἔχει κανένα ὅσων ἀναφέρθησαν εἰς τὰς ἄνω δύο περιπτώσεις, ἀλλ’ ἔχει τοὐλάχιστον ἕνα ἐκ τῶν κατωτέρω:
- τὰ ἀπαραίτητα μέρη ἑκάστης ἀκολουθίας Ἁγίου
- δοξαστικὸν ἑσπερίων καὶ δοξαστικὸν ἀποστίχων τοῦ Ἑσπερινοῦ
- Ἅς σημειωθῇ, ὅτι μπορεῖ Ἅγιος εἰς τὴν ὡς ἄνω γ’. περίπτωσιν, ποὺ ἔχει ἀκολουθία ἐκ τῶν ἀπαραιτήτων μερῶν ἑκάστης ἀκολουθίας Ἁγίου, καὶ δοξαστικὸν ἑσπερίων καὶ δοξαστικὸν ἀποστίχων τοῦ Ἑσπερινοῦ καὶ ἐπιπλέον τοὐλάχιστον ἕν κοντάκιον καὶ ἕν ἐξαποστειλάριον, νὰ ἑορτάζεται εἰς ς’, ἀλλ’ ἡ διάκρισις κεῖται ἐν τῇ ἐπισημότητι ἢ μὴ τοῦ μνημονευομένου Ἁγίου.
Σημειωτέον προσέτι ὅτι τινὲς Ἅγιοι, εἴτε μὴ ἑορταζόμενοι, εἴτε ἑορταζόμενοι εἰς ς’ ἢ εἰς η’ κέκτηνται, ἀντὶ τριῶν προσομοίων ἑσπερίων, ἕξ τοιαῦτα, καὶ δύο κανόνας ἀνθ’ ἑνός.
Αὐτὴ εἶναι ἡ συστηματοποίηση τοῦ Τυπικοῦ ποὺ πρέπει νὰ γίνει κατ' ἐμέ ἀπὸ τὴν ἐπίσημη ἐκκλησία. Ἔτσι λοιπόν, κοιτάζοντας τὸ Μηνολόγιον καὶ βλέποντας ἐὰν εἶναι ἑορτάσιμος εἰς ς', εἰς η' εἰ μή ἑορτάσιμος ἅγιος, ἂν εἶναι Δ/Θ Ἑορτή, ἂν εἶναι προεόρτια/μεθέορτα, πηγαίνει στὴν ἀντίστοιχη τυπικὴ διάταξη (βλ. παραπάνω) καὶ ἔχει τὸ τυπικό ποὺ χρειάζεται.
Ἐπίσης τυπικὲς διατάξεις Συμψαλμωδήσεως ἀκολουθιῶν (όπως ἔχω στό ΤΟΕ) θὰ συνέβαλαν τὰ μέγιστα, γιατὶ πολλὲς φορὲς ὑπάρχει ἀνάγκη σὲ ἑορτάζοντα Ναὸ νὰ ψαλλεῖ π.χ. ἀκολουθία ἀπὸ τὸ Μηναῖον, καὶ ἀπὸ φυλλάδα, κτλ..
ταπεινῶς,
Π.
(προκαταβολικὰ νὰ πῶ ὅτι εἶμαι μακρυὰ ἀπὸ τὴν βιβλιοθήκη μου (πέρα ἀπὸ τὸ ΤΓΡ καί το ΤΜΕ ποὺ τά'χω μαζί μου ), ὁπότε ἂν χρειαστεῖ νὰ ἐμβαθύνω κάπου ἴσως νὰ μὴν μπορέσω, γιατὶ δὲν τὰ θυμᾶμαι ἀπ' ἔξω)
Ταπεινῶς φρονῶ ὅτι τὸ πρόβλημα μὲ τὸ Τυπικόν τῆς Ἐκκλησίας μας, εἶναι ὅτι δὲν ἔχει συστηματοποιηθεῖ τὸ τυπικό μας, νὰ ξεδιαλύνουν πολλὰ πράγματα, καὶ νὰ γίνει εὐκολότερη ἡ κατανόησή του.
Στὰ νεώτερα τυπικὰ ὁ π. Γ. Ρῆγας εἰσήγαγε τὴν συστηματοποίηση, καὶ ταπεινὰ τὴν πῆρα καὶ προσπάθησα νὰ τὴν ἐπεκτείνω λίγο περισσότερο στὸν Ὄρθρο γιὰ τὶς ἐνορίες (σύμφωνα μέ το ΤΜΕ) (τὸ ἔγκριτο Σύστημα Τυπικοῦ ἐκδόθηκε ὅταν ἤδη εἴχα καταστρώσει τὸ βιβλίο μου (2006-2008), καὶ γιὰ αὐτὸ δὲν τὸ ἔχω συμβουλευθεῖ πολύ, ἀπ' ὅτι ἔχω δεῖ ὅμως ἀκολουθεῖ τό ΤΓΡ στὴν συστηματοποίηση).
Ἂν εἴχε συστηματοποιηθεῖ τὸ τυπικόν μας (ἀκολουθῶντας βέβαια τό ΤΜΕ), τὰ πράγματα θὰ ἦσαν πολὺ ἁπλά.
Ὅταν λέω συστηματοποίηση:
Ἐννοῶ Μηνολόγιον, ὅπου νὰ γράφεται γιὰ κάθε ἡμέρα ἐὰν εἶναι ἑορτάσιμος ἢ μή (μαζί με λίγα σχόλια), καὶ μιὰ τυπικὴ διάταξη γιὰ κάθε περίπτωση.
Οι γενικές τυπικές διατάξεις είναι:
ΚΥΡΙΑΚΑΙ
Εάν τύχη Άγιος μη εορταζόμενος
Εάν τύχη Άγιος εορταζόμενος εις ς'
Εάν τύχη Άγιος εορταζόμενος εις η'
(Εάν τύχη Άγιος επισήμως εορταζόμενος)
ΣΑΒΒΑΤΑ
Όταν ψάλλεται Αλληλούια
Όταν τύχη Άγιος μη εορταζόμενος, ή εορταζόμενος εις ς', και ψάλλεται Θεός Κύριος
Όταν τύχη Άγιος εορταζόμενος εις η'
ΑΙ ΛΟΙΠΑΙ ΗΜΕΡΑΙ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ
Εάν τύχη Αγιος μη εορταζόμενος
Εάν τύχη Αγιος εορταζόμενος εις ς'
Εάν τύχη Αγιος εορταζόμενος εις η'
ΔΕΣΠΟΤΙΚΑΙ ΚΑΙ ΘΕΟΜΗΤΟΡΙΚΑΙ ΕΟΡΤΑΙ
Εάν τύχη Δ/Θ Εορτή εν Καθημερινή ή Σαββάτω
Εάν τύχη Δεσποτική Εορτή εν Κυριακή
Εάν τύχη Θεομητορική Εορτή εν Κυριακή
Εάν τύχωσι προεόρτια ή μεθέορτα εν Καθημερινή ή Σαββάτω, μετά Αγίου μη εορταζομένου ή εορταζομένου εις ς'
Εάν τύχωσι προεόρτια ή μεθέορτα εν Καθημερινή ή Σαββάτω, μετά Αγίου εορταζομένου εις η'
Εάν τύχωσι προεόρτια ή μεθέορτα εν Κυριακή, μετά Αγίου μη εορταζομένου, ή εορταζομένου εις ς'
Εάν τύχωσι προεόρτια ή μεθέορτα εν Κυριακή, μετά Αγίου εορταζομένου εις η'
Απόδοσις Δ/Θ Εορτής εν Καθημερινή ή Σαββάτω, άνευ μνήμης Αγίου
Απόδοσις Δ/Θ Εορτής εν Καθημερινή ή Σαββάτω, μετά Αγίου εορταζομένου εις η'
Απόδοσις Δ/Θ Εορτής εν Κυριακή, άνευ μνήμης Αγίου
Απόδοσις Δ/Θ Εορτής εν Κυριακή, μετά Αγίου εορταζομένου εις η
Οἱ Ἀκολουθίες τῶν Ἁγίων διακρίνονται σὲ:
α. μὴ ἑορταζομένους Ἁγίους
β. ἑορταζομένους εἰς ς'
γ. ἑορταζομένους εἰς η'.
βλ. π. Γ. Ρῆγα, καὶ ΤΟΕ (Τυπικὸν Ὄρθρου Ἐνοριῶν), σ. 38. Γιὰ λόγους ποὺ δὲν μοῦ εἶναι γνωστοὶ ἔχει ἐπικρατήσει νὰ κατατάσσονται οἱ Ἅγιοι σὲ ἑορταζομένους καὶ μὴ ἑορταζομένους βλ. ΤΣ (Τάξη Σαββάτων Μπεκατώρου), σ. 13-14. Ὅμως ὅπως λέω, σ. 40, αὐτὸς ὁ διαχωρισμὸς εἶναι τρόπον τινὰ «χονδρικὸς» καὶ δύναται νὰ προκαλέσει συγχύσεις, ὅπως καὶ προκαλεῖ. Δηλ. οἱ κατηγορίες (α) καὶ (β) παραπάνω συνενώθηκαν.
Πῶς διακρίνονται οἱ Ἅγιοι ἐὰν εἶναι ἑορταζόμενοι εἰς η, εἰς ς' ἤ μή, αὐτὸ βγαίνει ἀπὸ τὴν ἀκολουθία τους (μικροδιαφορὲς θὰ ὑπάρχουν ἀνάλογα μὲ τὰ Μηναῖα...):
Γνώριζε ὅτι τὰ ἀπαραίτητα μέρη ἑκάστης ἀκολουθίας Ἁγίου εἶναι (βλ. ΤΓΡ καί ΤΟΕ):
- τρία στιχηρὰ προσόμοια χρησιμεύοντα ὡς ἑσπέρια (στιχηρά), καὶ
- εἷς κανών, μετά τὴν γ' ᾠδὴν τοῦ ὁποίου ἕν κάθισμα.
Ἀνάλογα μὲ τὰ ἐπιπρόσθετα στοιχεῖα ποὺ τυχὸν περιέχει ἡ ἀκολουθία τοῦ Ἁγίου (ὡς εὑρίσκεται εἰς τὸ Μηναῖον), διακρίνεται εἰς τὰς περιπτώσεις:
α᾿. Ἅγιοι ἑορταζόμενοι εἰς η’ εἶναι ὅσων ἡ ἀκολουθία ἔχει τοὐλάχιστον ἕνα ἐκ τῶν κατωτέρω:
- μικρὸν Ἑσπερινόν
- τρία ἀναγνώσματα ἐν τῷ Ἑσπερινῷ
- καθίσματα δι’ ἑκάστην τοῦ Ὄρθρου στιχολογίαν
- κάθισμα πολυελέου ἐν τῷ Ὄρθρῳ
β᾿. Ἅγιοι ἑορταζόμενοι εἰς ς’ εἶναι ὅσων ἡ ἀκολουθία δὲν ἔχει κανένα ὅσων ἀναφέρθησαν ἀνωτέρω, ἀλλ’ ἔχει τοὐλάχιστον ἕνα ἐκ τῶν κατωτέρω:
- ἀπόστιχα τοῦ Ἑσπερινοῦ
- δοξαστικὸν ἀποστίχων τῶν αἴνων
- προσόμοια [στιχηρὰ] τῶν αἴνων
- μεγάλη Δοξολογία
γ᾿. Ἅγιοι μὴ ἑορταζόμενοι εἶναι ὅσων ἡ ἀκολουθία δὲν ἔχει κανένα ὅσων ἀναφέρθησαν εἰς τὰς ἄνω δύο περιπτώσεις, ἀλλ’ ἔχει τοὐλάχιστον ἕνα ἐκ τῶν κατωτέρω:
- τὰ ἀπαραίτητα μέρη ἑκάστης ἀκολουθίας Ἁγίου
- δοξαστικὸν ἑσπερίων καὶ δοξαστικὸν ἀποστίχων τοῦ Ἑσπερινοῦ
- Ἅς σημειωθῇ, ὅτι μπορεῖ Ἅγιος εἰς τὴν ὡς ἄνω γ’. περίπτωσιν, ποὺ ἔχει ἀκολουθία ἐκ τῶν ἀπαραιτήτων μερῶν ἑκάστης ἀκολουθίας Ἁγίου, καὶ δοξαστικὸν ἑσπερίων καὶ δοξαστικὸν ἀποστίχων τοῦ Ἑσπερινοῦ καὶ ἐπιπλέον τοὐλάχιστον ἕν κοντάκιον καὶ ἕν ἐξαποστειλάριον, νὰ ἑορτάζεται εἰς ς’, ἀλλ’ ἡ διάκρισις κεῖται ἐν τῇ ἐπισημότητι ἢ μὴ τοῦ μνημονευομένου Ἁγίου.
Σημειωτέον προσέτι ὅτι τινὲς Ἅγιοι, εἴτε μὴ ἑορταζόμενοι, εἴτε ἑορταζόμενοι εἰς ς’ ἢ εἰς η’ κέκτηνται, ἀντὶ τριῶν προσομοίων ἑσπερίων, ἕξ τοιαῦτα, καὶ δύο κανόνας ἀνθ’ ἑνός.
Αὐτὴ εἶναι ἡ συστηματοποίηση τοῦ Τυπικοῦ ποὺ πρέπει νὰ γίνει κατ' ἐμέ ἀπὸ τὴν ἐπίσημη ἐκκλησία. Ἔτσι λοιπόν, κοιτάζοντας τὸ Μηνολόγιον καὶ βλέποντας ἐὰν εἶναι ἑορτάσιμος εἰς ς', εἰς η' εἰ μή ἑορτάσιμος ἅγιος, ἂν εἶναι Δ/Θ Ἑορτή, ἂν εἶναι προεόρτια/μεθέορτα, πηγαίνει στὴν ἀντίστοιχη τυπικὴ διάταξη (βλ. παραπάνω) καὶ ἔχει τὸ τυπικό ποὺ χρειάζεται.
Ἐπίσης τυπικὲς διατάξεις Συμψαλμωδήσεως ἀκολουθιῶν (όπως ἔχω στό ΤΟΕ) θὰ συνέβαλαν τὰ μέγιστα, γιατὶ πολλὲς φορὲς ὑπάρχει ἀνάγκη σὲ ἑορτάζοντα Ναὸ νὰ ψαλλεῖ π.χ. ἀκολουθία ἀπὸ τὸ Μηναῖον, καὶ ἀπὸ φυλλάδα, κτλ..
ταπεινῶς,
Π.
(προκαταβολικὰ νὰ πῶ ὅτι εἶμαι μακρυὰ ἀπὸ τὴν βιβλιοθήκη μου (πέρα ἀπὸ τὸ ΤΓΡ καί το ΤΜΕ ποὺ τά'χω μαζί μου ), ὁπότε ἂν χρειαστεῖ νὰ ἐμβαθύνω κάπου ἴσως νὰ μὴν μπορέσω, γιατὶ δὲν τὰ θυμᾶμαι ἀπ' ἔξω)
Last edited: