Τετράδιο εργασίας καταλογογράφησης αρχαιοελληνικών μουσικών θεμάτων

"Σεμέλα δε χορεύει· και υπάδει σφιν σοφός κιθάρα παριαμβίδας· ά δε γεγάθει πυκινών κρεγμών ακροαζόμενα" (η Σεμέλη χορεύει και ένας επιδέξιος [δεξιοτέχνης] κιθαριστής παίζει γι' αυτούς παριαμβίδες με συνοδεία αυλού).

Κατασκευή λύρας χέλυς (τίτλος Εργασίας)

Λυροποιός
έργο του.. Αναξίλα
Κωμωδία
χρονολογία .. 4 αι πχ

ἐγὼ δὲ βαρβίτους, τριχόρδους, πηκτίδας,
κιθάρας, λύρας, σκινδαψὸν ἐξηρτυόμαν.
πῶς ἔχεις; ὡς ἰσχνὸς εἶ.

Β. ἀπόλλυμαι. τρέφω γὰρ ἐν ἀγρῷ χωρίον.
ἐν τοῖς βαλανείοις οὐ τίθεται λουτήρια.
ξανθοῖς τε μύροις χρῶτα λιπαίνων,
χλανίδας θ᾽ ἕλκων, βλαύτας σύρων,
βολβοὺς τρώγων, τυροὺς κάπτων,
ᾠὰ κολάπτων, κήρυκας ἔχων,
Χῖον πίνων, καὶ πρὸς τούτοις
ἐν σκυταρίοις ῥαπτοῖσι φορῶν


Τί χτυπάει ο Ερμής με το σφυρί; Σαν σφήνα οι άκρες (σίμαι) μπαίνουν τελευταία; Γι' αυτό το λόγο φαίνεται πού και πού στο βραχίονα μια γραμμή; Όλα αυτά φαίνονται σαν '' Ἐφεσήια γράμματα''. Να θυμόμαστε τον σοφό. Μας θυμίζει με το χαμόγελο στα χείλη: υπάρχει τάξη. Αρχή, μέση και τέλος.
Κομψή, αεράτη, λεπτή η λύρα. Εύκολα βρίσκεις ό,τι ζητάει. Μπορείς να μαστορεύεις αυτοσχεδιάζοντας, όπως ο Ερμής. Οι άνθρωποι οι εξοικειωμένοι με το κυνήγι, τη θάλασσα, που είναι κοντά στη φύση, ξέρουν να δένουν και να λύνουν. Δεν είναι τυχαίο πως τα δεσίματα είναι μαγικά, ιερά.
Απ' αυτό εξαρτάται η ζωή. Ο Οδύσσεας σαν καλός μουσικός οπλίζει το φονικό τόξο.
Αν ο εφευρέτης της λύρας τοξότης ήταν; Παιχνίδι καθαρής τύχης; Δυνατά σύμβολα. Άμεσα ή έμμεσα συσχετιζόμενα. Η μουσική μέσα στο μύθο και ο μύθος μέσα στη μουσική. Ο Φήμιος σώθηκε από τη φονική οργή. Συγκινητικό στιγμιότυπο: προστατεύει πρώτα τη λύρα. Το νεύρο του τόξου σιγεί. Είναι ύβρις να σκοτώνεις έναν μουσικό.
Μερικά ευρήματα από όστρακα χελώνας έχουν τρύπες με μεταλλικά υπολείμματα (καρφιά Ο Ερμής δούλευε με σιδερένιο γλύφανο. Ερμηνεία με επιφύλαξη. Κάθε εποχή, κάθε καλλιτέχνης έχει τη δικιά του "ατμόσφαιρα"- "αύρα"- "χρώμα", "ποιητική αδεία", κανόνα. Έχει ενδιαφέρον αφού καταγράψουμε την πρώτη εντύπωση, να την κλειδώσουμε, και εκ των υστέρων να τη συγκρίνουμε με τα δεδομένα. ( Μέθοδος της ''ιερής αγελάδας'').

Επισημαίνεται το εξής αξιοπερίεργο: ένας σπουδαίος στρατηγός, αλλά δεν παίζει λύρα. Το σύστημα μουσικής προπαιδείας προετοιμάζει τους νέους για θεατρικές παραστάσεις. Κάθε γειτονιά με τη σειρά της στήνει το χορό. Μαθαίνουν τα τραγούδια και πριν την παράσταση αντίλαλει η πόλη, τα εργαστήρια, όπου μαζεύονται, για παρέα, ζεστασιά. Πλούσιοι, φτωχοί συνεργάζονται, σε όποια παράταξη και αν ανήκουν.

Φαντάσματα συχνά παραπλανούν και στην επιστήμη. Επιβεβαιώνει η κατάθεση περί την περίφημη ''λύρα του Έλγιν.''

Η περιπέτεια αρχίζει. Χάσαμε την ελπίδα να δούμε στο Λονδίνο μιαν αρχαία λύρα. Ίσως να μάθουμε κάτι στο Παρίσι ; Αστέρι της Γαλλικής Ακαδημίας ανακοινώνει: βρέθηκε μουσικό εργαστήριο στη Δήλο! Να μην μακρυλογώ. Απογοήτευση πάλι, διπλή. Δόθηκε συμβολική ονομασία. Κι' όμως μαθαίνουμε ότι βρέθηκαν όργανα. Φιλική συμβουλή: χρειάζεται ύψιστη διπλωματία για να αγγίξεις. Υπάρχει ωστόσο είδηση από το μουσείο του Πειραιά, όπου θα βρείτε μουσικά όργανα, λύρα από καύκαλο χελώνας και αυλούς από τον τάφο ενός μουσικού (. "...ξεχωρίζουν τα ευρήματα από τον «τάφο του ποιητή», που βρέθηκε στη Δάφνη, τα οποία περιλαμβάνουν τα μουσικά όργανα που χρησιμοποιούσε και τα πλακίδια όπου έγραφε τα τραγούδια του.''

Τι κομίζουμε από τις γραπτές μαρτυρίες; Λίγα και πολλά. Λίγα για μαστοριά, πάρα πολλά σκόρπια, κατακερματισμένα, φευγαλέα αναφορά για κατασκευή μία λύρα. Έμμεσα όμως
δείχνουν πώς μια στρατιά τεχνιτών, υψηλής εξειδίκευσης δούλεψαν στα οργανοποιεία. Βελόνα στα άχυρα ψάχνει, όποιος θέλει να βρει σαφείς συμβουλές. Λεπτομερή περιγραφή σίγουρα υπήρχε, όπως δείχνουν οι τίτλοι χαμένων έργων. Πραγματείες πολλά υποσχόμενα. Είμαι πεπεισμένος πως κάποια από αυτά θα έρθουν στο φως. Σχεδόν όλοι οι λόγιοι στην αρχαιότητα καταπιάστηκαν με ζήλο, για θέματα περί μουσικής. Η έρευνα αργά αλλά σταθερά πλουτίζει κάθε χρόνο το Θησαυρός της αρχαίας ελληνικής μουσικής. Από τα μοναστήρια, από τα βάθη της Ανατολής, απο έρημο που δεν πέφτει μια σταγόνα νερό, από τα βιβλία που έγιναν κάρβουνο όταν εξερράγη ο Βεζούβιος, τώρα ξεφυλλίζονται με αξονικό τομογράφο...

...όπως και είναι, ο πρώτος που ''λαλεί'', είναι ο Όμηρος, και οι πνευματική κληρονόμοι, με πολλά αινίγματα.

Aν ο Όμηρος µίλησε πρώτος ο τελευταίος είναι ο Ανδροτίωνος. εκμυστηρεύεται ένα μεγάλο μυστικό. Κατονομάζει την ψηλή και χαμηλή χορδή, ¨ δεξιτερὴν ὑπάτην'' και ''λαιὴ νήτη''.
Η αρχαία κιθάρα, ευγενή συγγενή της λύρας, αποκαλύπτει πώς σταυρώνετε ο αρμός του άνω βραχίονα με τον ζυγό.
Τι ώθησε να επινοούν το ένωσεις αρμός και πήχεις; Ίσος το όργωμα, τα άρματα, η μεταφορά; Για τις πρώτες λύρες εύλογο ήταν να χρησιμοποιούν κέρατα.
Αν κόβουν τα άκρα, άνετα διαμορφώνεται μια υποδοχή για το ζυγό, ενώσις που μοιάζι τριαίνα , 'Ψ'. Στο 'υ' κάθεται ο ζυγός, δεν γυρίζει με το τράβιγμα τον χορδών. Το κέρατο είναι κούφιο, αν τρυπάμε το αρμό, με σφήνα-άκρα αξονικά ασφαλίζεται τελεία, μείνει στι θέσι του στατερά ο ζυγός κατά το αρμόσεις.

Χαράξουμε λοιπόν μια πορεία , θα εξετάζουμαι ''μιλούμενα'' ονόματα των χορδών, την καταγωγή και την χαρακτήρα τους. Με αρμόζουσα προσοχή μελετάμε τον αρμό , το καμπυλωτό βραχιόνα , το σκληρό καβούκι. Πώς άραγε θα τρυπηθεί , τοποθετώντας μέσα δόνακες , ( σε τι χρησιμεύει , που θέλει να στέκει το ''δόναξ υπολύριος''), πώς βαστάει η μεμβράνη , η μάγαδις , ή χορδοτόνο;
Πέρνουμε φόρα τώρα, να βρούμε με τους σάτυρους του Σοφοκλή τον κλέφτη, και τι λύρα. Μας προειδοποίησε ο Όμηρος., αλλά φτάνοντας στο Σπήλαιο του Ερμή , σαν ιχνευτές, μένουμε άφωνοι. Πρωτάκουστη η μελωδία , άγγιγμα ψυχής. Όσο συντροφεύει, όσο και αν ξεχαστεί- ξαναγυρίσει, ο ήχως την λύρα , τονίζοντας με κόλλοπες-δαχτυλίδια, είναι πηγή χαρά, παριγοριά.

Ξεχωριστά εξετασθούν τα νομίσματα και οι επιγραφές. Ξακουστή τεχνίτες φιλοτεχνούν ανάγλυφα μουσικά όργανα, με λεπτομέρειες που δεν βλέπουμε από ζωγράφο . Και το ''λογιστήριο'' του κράτους καταγράφει τι εισάγουν, τι ξοδεύουν, μισθούς , υλικά , αμοιβή των μουσικών, όργανα..., βέβαια λακωνικά. Να χαράξεις πέτρα , θέλει οικονομία.
Ξύλινη, κεράτινη, ελεφαντοδοντότινι λύθρες με*πλήκτρα *μαζί με τα άλλα όργανα , πολύτιμα αντικείμενα βρούμε στους κρατικούς θησαυρούς.Υλικά που φέρανε τα καράβια , χορδές, , δέρματα, ξύλα, μέταλλα. * Καράβια, μερικά ήταν ήδη εργαστήρια, καθ' οδόν *επεξεργάζοντας πολύτιμα υλικά.
*Οι λύρες *καμωμένα απο ελφαντόδοντο , επιχρυσωμένα, πιθανόν συνοδεύανε ιεροτελεστίες , τα ξύλινα, κεράτινα ήταν μάλλον *για καθημερινη χρήση, *μαθήματα, συμπόσιο. Βιομιχανίες *απασχόλησαν *εκατοντάδες εργάτες, πρέπει να τροφοδοούν με ύλικά, εξοπλισμό. ...ξύλο, κέρατο, δέρμα, χορδή, μεταλλικών εξαρτημάτων..., ...ράσπα, *ξύστρα, *σφυρί, αμόνι, *πριόνι *τρυπάνι...

Oι Έλληνες με σκεπάρνι και αστεία αντιμετωπίσανε τους "άτακτους" μουσικούς, αν τάραξαν τα νερά της καλής κοινωνίας. Κωμωδιογράφοι τους περιγελούν. Και στη Σπάρτη αγανακτησμένος έφορος απειλεί. Τι σχέδιο είχε , τι ήθελε να πετύχει ο λυροποιός ;Τι είχαν στο μυαλό τους όταν είπαν τήνελλα, λέξη που σχηματίστηκε από τον Αρχίλοχο, ο οποίος, για να μιμηθεί τον ήχο χορδής λύρας (ή κιθάρας), άρχιζε ένα θριαμβευτικό ύμνο "τήνελλα, ώ καλλίνικε, χαίρε". ...βλίτυρι, θρεττανελό, τορέλλη.


Iερή πράξη ήταν το άγγιγμα ( ψαλμός ) των χορδών. Έτσι οι χορδές ονομάζονται Ήλιος, Άρης, Αφροδίτη..., παίρνουν ονόματα για να προσδιορίζουν και πρακτικά θέσεις, υπάτη, μέση, νήτη, λιχαχνός... Υπάτη, γιατί ύπατον είναι το πιο ψηλό, νήτη, γιατί "νέατον" είναι το πιο χαμηλό; Αινίγματα. Θέσεις των πλανητών, "αρμονία των σφαιρών"; Παραμείνει για την φαντασία . Ο αυλός έχει ήχο που µοιάζει σαν βούισμα των σφηκών. Το αντηχείο, η παλλόμενη μεμβράνη απο δέρμα, ξεχωρίζει τη λύρα, είναι πρωτάκουστο , δεν απαντά στην φύση . Αυτό κάνει τους σατύρους να είναι χαμένοι, υπερφυσικό ''τέρρας'' η λύρα. ''Του τόξου τη νευρή ... χελιδόνι''. Αλλά η λύρα είναι αλλιώς , με το καβαλάρη που µεταδίδει για το μεμράνι παλμούς. Έχουν ήθος οι χορδές, αλλιώς στα άκρα , αλλιώς στη μέση.

Κάθε όργανο έχει οικείο τόπο, γενέτειρα , χώρο και χρόνο εκεί που καλύτερα ισακουστεί.Το καυτό καλοκαίρι , γενέτειρά του ¨Ερμη, που με τα τζιτζίκια συντροφεύεις, εκεί τεντώνεται σαν τύμπανο η μεμβράνη, πάλλεται, συναγωνίζεται με τέττιγες η λυρα . Δεν είναι παθητική συντροφιά, αδιάφορο συναυλία. Οι αρχαίοι πίστευαν, πως τα τζιτζίκια υπηρετούν τις Μούσες. Η ασέβεια τιμωρείται με τύφλωση, οι σειρήνες κλαίνε με με σπασμένα φτερά.Τζίτζικας σώζει τον μουσικό όταν σπάσει μια χορδή, συμπληρώνοντας το κενό. Οι χορδές , όσο καλά και στριμμένες, με κολοφώνιο, συχνά σπάνε. Κι εκεί που πιστεύαμε , πως η φύση δεν απαντάει, εκτελείται θεϊκή αποστολή.
Νεαροί επιστήμονες στο εργαστήριό εξετάζανε τι λύρα. Θα ήταν ενδιαφέρον το πείραμα να γίνει στο "οικείο" περιβάλλον, να δούμε αν το τραγούδι του τέτιγξ ταιριάζει. Ό,τι και να ειναι, οι μούσες εποπτεύουν τη μουσική, συμβουλεύοντας τον Σωκράτη , ''μουσική ποιεί και εργάσου".

Αρχή για μύθο, τέχνη, επιστήμη: μια γραμμή, η τεντωμένη χορδή. Αρμονία, κόρη του Άρη και της Αφροδίτης. Μέτρησε αναλογίες, θεμελίωσης ύψιστη μαθηματική.
Άραγε, δεν είναι υποτιμητικό, να ψάξουμε τον ταπεινό εργάτη, για να μας κατασκευάζει μια γερή, δυνατή χορδή. Αδικος οαριστοκράτης οποίον ντροπή δεν είναι η εξορία, αλλά πως έναν λυροποιό βάλανε στο σπίτι του. Άδικος ο κόσμος, φωνάζοντας λυροποιό τον άχρηστο πολιτικό.
βέβαια να περιεργάζεται κανείς τη λύρα, είναι κοπιαστικό. Ίσως αυτό είναι ο λόγω για έλλειψη περιγραφών. Μόνο από τον Ευσέβιο , λίγες αράδες, για χορδή, κόλλοψ. Μαθαίνουμε, το έντερο ψήνετε , στρίβεις, και πιθανόν μυρίζει άσχημα κατά το καθάρισμα.

Άγγιγμα χορδών, άγγιγμα ψυχής. Αναγνωρίσουμε αμέσως ποιος είναι ο μουσικός.
Σαν να ξεχάστηκε όμως το πλήκτρο, το αξεχώριστο ''συντροφιά''. Δεν αναρωτήθηκε μέχρι τώρα κανείς τι σημαίνει η χρήση του πρακτικά και συμβολικά. Περίεργο, γιατί αυτό το κομψοτέχνιμα βρίσκετε στο ποιο ευαίσθητο σημείο του ''πεξίματος". Το κράτημα του, αν είναι σκληρό, μαλακό, μυτερό, στρογγυλό δίνει άλλη ''πνοή''. Οι μουσικοί μανιοδός προσέχουν, και αν χαθεί , κλαίνε. Δένουν με κορδόνι στο βραχίονα. Δεν το πολύ σχολιάζουν, καθημερινή χρήση έχει το καλαίσθητο εργαλειάκι. Όταν όμως λείπει γίνεται χαμός .Οι υπερασπιστές την παράδοση και απλότητα καταδικάζουν το πολύπλοκο παίξιμο με τα δάχτυλα.


~~~~~~~~~~~~~
[''Οταν πάρουμε κάποιο κέρατο από ζώο και ιδίως από κριό, επειδή αυτό έχει σαν συστατικό το βούτυρο και την κερατίνη και άλλα υλικά, και το ζεστάνουμε αυτό γίνεται εύπλαστη ύλη. Έτσι ο τεχνίτης μπορεί να κάνει κοχλιάρια κοινώς χουλιάρια ή κουτάλια, πιρούνια, τσατσάρες, κουμπιά και ότι άλλο σοφιστεί εκείνη τη στιγμή. Το πελέκημα που κάνει σε αυτά τα κέρατα μπορεί να είναι ένα σκάψιμο για να γίνει κάποιο κουτάλι που θέλει πλατύ κεφάλι .Αυτό γίνεται με αιχμηρό εργαλείο, φαλτσέτα ή κοφτερό μαχαίρι. Αυτά τα υλικά από το κέρατο, μπορούσαν να συνδυαστούν και με ξύλινη λαβή , καμιά φορά για οικονομία στα μαχαίρια και στα πιρούνια... Πολλές φορές ατόφια εχρησιμοποιούντο για λαβές σπαθιών, κρητικών μαχαιριών, κατασκευές χτενών και πολλών άλλων διακοσμητικών ειδών. Στην αρχαιότητα χρησιμοποιούσαν χαυλιόδοντες από αγριογούρουνα, όπως και ελεφαντόδοντες .Πολλά είδη στολισμού των γυναικών στην αρχαιότητα, όπως τα περιδέραια ήταν από κόκαλα, όπως και πολλά γεωργικά εργαλεία.'']

''''H έκγλυφη απεικνιση κιθάρας στη ζωφρο του Παρθενώνα του 440 π.X. ανατρέπει τις θεωρίες που προτάθηκαν ως τώρα σχετικά με τον τρπο με τον οποίο συνδέονταν οι πήχεις με τον ζυγό . O γράφων απέδειξε (Συμπσιο Aρχαίας Eλληνικής Mουσικής, Δελφοί 1996) ότι, πως και στην χέλυ της ίδιας εποχής, οι πήχεις είναι εκείνοι που διαπερνούν τον ζυγό και όχι το αντίθετο, πως πιστευόταν ως τώρα. Mάλιστα, οι πήχεις είναι λεπτότατοι (το 1/7 του πλάτους τους περίπου) και άρα συμπαγείς, όχι βαθείς και κούφιοι με αντηχητική λειτουργία.''
http://webcache.googleusercontent.c...-7-+αργος+χελυς+λυρα&cd=7&hl=el&ct=clnk&gl=gr''

**ζυγός ~ Πυξός Buxus sempervirens
***ΑΝΤΙΗΧΕΙΟ ~ μεμβράνη
[PDF]
Η ΛΥΡΑ ΣΤΟΝ ΕΜΧΑΔΙΚΟ ΧΟΡΟ ΣΤΙΣ ΕΠΟΧΕΣ 'ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ ΚΜ ...
www.arxaiologia.gr/assets/media/PDF/migrated/90_59-67.pdfΜορφή αρχείου: PDF/Adobe Acrobat - Quick View
14. Το ηχείο μιας λύρας ορίζεται στην αργανολογία ως το μέρος του αντιηχείου. Συνήθως μεμβράνη ή λεπτή. επίπεδη, ξύλινη επιφάνεια.

Psaroudakes :
"It is worth pointing out that, in principle, the same tipe of junktion appears on the lyra of the Elgin Collection (see Fig.13). This is a prototype instrument, found in the beginning of the 19th c in a grave on the way from Peiraias to Eleusina. It is dated back to the period from the 4th to the 1st c BC. Both arms and crossbar are sycamore wood, ad survice in good condition. The upper arms are shaved down to an orthogonal cross-section. The crossbar is peetrated by the arms, and rests on two 'horns', one on the front and one on the back of each arm. These "horns" seem to be the equivalent of the 'discs' on the kithara."
The Arm-Crossbar Junction of the Classical Hellenic Kithara, 63.
Intenational Meeting on Music
Music and Ancient Greece, Symposium Proceeding, 5-15 August 1996., Nea Synora, Athens, 1999.''

https://docs.google.com/viewer?a=v&...ybzOSd&sig=AHIEtbRmBCtCyCalFUudzi5_RcbY00xI8g

sycamore ψευδοπλάτανος Acer pseudoplatanos [?}

Πήχεις

(από το "κέρας" και το "ξέω"). Χαρακτηρίζει τον κατασκευαστή των κεράτινων παραστατών της κιθάρας-λύρας. Συνώνυμα γι' αυτόν που κατεργαζόταν κέρατα: "κερατοξόος", "κερατουργός", "κερατοποιός", "κερατογλύφος"

κερα^τοξόος , ον,
A. = κεραοξόος, Nonn.D.3.76 codd. (κεραο- Mein., Ludw.).

κερα_τουργός , όν,
A. = κεραοξόος, Sch.D Il.4.110, EM505.11.

κερα_το-γλύφος [υ^], ον,
A. working in horn, Sch.D Il.4.110, EM505.11.

κερατάριον (και μάλλον κερατάρχης, κεραταρχία, κεραταύλης), κερατήρ, κερατίας (και μάλλον κερατίας, κερατίνης, κεράτινος, κεράτιον, κερατίς, κεράτισις, κερατισμός, κερατιστής, κερατῖτις), κερατοβάτης (και μάλλον κερατογλύφος, κερατοειδής), κερατοποιέω (και μάλλον κερατοποιός, κερατόπους), κερατουργός, κερατοφάγος (και μάλλον κερατοφόρος, κερατοφυέω, κερατοφυής, κερατόφωνος), κερατόω (και μάλλον κερατώδης, κερατών

Στα λόγια τούτα επείσθηκεν ο ανόητος κι επήρε
το στιλβωμένο τόξο του, κέρατο αγρίου τράγου,
που από καθίστραν είχε αυτός κτυπήσει άμα τον είδε
να βγαίνη μέσ’ από σπηλιά, και κάτω από το στήθος
τον πέτυχε και ανάσκελα τον ξάπλωσε στον βράχον.
Μακριά δεκάξι σπιθαμές τα κέρατα εφορούσε.
Αυτά εργάσθη και άρμωσε καλός κερατοξόος.
Το έξυσ’ όλο και χρυσό του πρόσθεσε κουλούρι.

Ὣς φάτ᾽ Ἀθηναίη, τῷ δὲ φρένας ἄφρονι πεῖθεν·
αὐτίκ᾽ ἐσύλα τόξον ἐΰξοον ἰξάλου αἰγὸς 105
ἀγρίου, ὅν ῥά ποτ᾽ αὐτὸς ὑπὸ στέρνοιο τυχήσας
πέτρης ἐκβαίνοντα δεδεγμένος ἐν προδοκῇσι
βεβλήκει πρὸς στῆθος· ὃ δ᾽ ὕπτιος ἔμπεσε πέτρῃ.
Τοῦ κέρα ἐκ κεφαλῆς ἑκκαιδεκάδωρα πεφύκει·
καὶ τὰ μὲν ἀσκήσας κεραοξόος ἤραρε τέκτων, 110
πᾶν δ᾽ εὖ λειήνας χρυσέην ἐπέθηκε κορώνην.

ΙΛΙΑΔΟΣ - ΡΑΨΩΔΙΑ Δ΄
(στίχοι : 1-126)
[Μετάφραση : ΙΑΚΩΒΟΥ ΠΟΛΥΛΑ]

O Μιχαήλ Ψελλός (11ος μ.Χ. αιώνας) στο σύγγραμμά του «Πόθεν το του κερατά όνομα» (περί ονόματος του κερατά) αναφέρει ότι το «κερατάς» προέρχεται:

Από τα κερασφόρα ζώα βόδια κλπ που δεν έχουν μόνιμη ερωτική σύντροφο[*] και είναι νωθρά και βλακώδη.
Όλα τα κερασφόρα ζώα είναι κουτά. Το ελάφι, το σαλιγκάρι και το βουβάλι θεωρούνται τα πιο ηλίθια ζώα.
Έτσι και ο ηλίθιος άντρας που δεν παίρνει είδηση ότι η γυναίκα του δεν κλείνει πόδι όλη νύχτα, θα έπρεπε να είναι , κατά Ψελλόν, «ζώον κερασοφόρον»!

Από το κεραξ, κέρας που στον Ησύχιο (ε-κ) 9052,σ. 466 (468) σημαίνει τρίχα, τόξο και αιδοίο.

Και επειδή παρακάτω αναφέρει

Η των κεράτων χρήσις είναι υπό της συζύγου χρήσις του αιδοίου απόντος του συζύγου.

''Σε χάλκινα συμπλέγματα του 600 π.Χ. απεικονίζεται αγρότης να οργώνει με ζεύγος βοδιών, με το ζυγό στερεωμένο στα κέρατα των ζώων, με ένα από αυτά να γυρίζει ανάποδα, βουστροφηδόν. Ο αγρότης κρατά με το ένα χέρι τη λαβή του αρότρου, ενώ το δεξί του πόδι είναι στο έδαφος και το αριστερό στο έλυμα. Στην αγγειογραφία πάλι ο ζυγός απεικονίζεται στον τράχηλο των ζώων, ο άνδρας κρατά με
το ένα χέρι την εχέτλη και με το άλλο το κέντρον και από πίσω ένας άλλος καλύπτει τους σπόρους.''

http://www.tmth.gr/sciencerelated/64-arxaia-elliniki-technology/390-agrotikes-ergasies-kai-ergaleia


IG II² 1388 Attica
λύριον ἐλεφάντινον καὶ πλῆκτρον [ἠλεφαντωμέ]-
νον ξύλινον.

IG II² 1380 Attica
λύρα κα[τάχρυσος

IG II² 1424a Attica
λ]ύραι ξύλινα

IG II² 1447 Attica
λύριον ․․․․․․15․․․․․․․]
[․․․․10․․․․ ζ]υγο̑ ἀπεαγὸς καὶ πλ[ῆκτρον

IG II² 1451 Attica
λύριον ἐλε]-
[φά]ντι[νο]ν καὶ πλῆκτρον

IG II² 1464 Attica
λύριον ξύλινον ἐν ἐλύτ]-
ρωι τοὺς πήχεις [ἐλεφαντίνους ἔχον

IG II² 1517 Attica
κ]ερατίνη· λύρα

http://epigraphy.packhum.org/inscri...71&bookid=5&caller=search&start=6513&end=6517
Plut. Maxime 1

πληκτροποιός maker of
(Show lexicon entry in LSJ) (search)
πληκτροποιός noun sg masc nom
Word frequency statistics




View this entry in a new window / back to top

πληκτρο-ποιός , ὁ,
A. maker of πλῆκτρα, Poll.7.154:—hence πληκτρο-ποιία , ἡ, manufacture of πλῆκτρα, ibid.: Adj. πληκτρο-ποιικός , ή, όν, ibid. Adv. -κῶς ibid.

πλῆκ-τρον , Dor. πλᾶκτρον , τό,
A. anything to strike with:
1. instrument for striking the lyre, plectrum, “χρυσέου ὑπὸ π.” h.Ap.185, cf. h.Merc.53, Pi.N.5.24, E.HF351 (lyr.); “κεράτινα π.” Pl. Lg.795a; “π . . . ξύλινον” IG22.1388.80; “κρούειν τῷ π.” Pl.Ly.209b; “π. ἐς λύρην ῥάψαι” Herod.6.51; “πλήκτρῳ . . πληγῶν γιγνομένων” Pl.R.531 b.
2. spear-point, “δορὸς διχόστομον π.” S.Fr.152 (lyr.); διόβολον π., of lightning, E.Alc.129 (lyr.); a bee's sting, Jul.Or.2.90a.
3. cock's spur, Ar.Av.759, 1365, Arist.HA504b7, PA694a13; also, spur of crayfish, “ὥσπερ π.” Id.HA526a5; an analogous bone of the ankle, ib.516b2; part of the thigh-joint, Poll.2.185, Hsch.
4. = πηδάλιον, Hdt.1.194, S.Fr.143.
5. goad, E.Rh.766.
6. = γλῶσσα, Poll. 2.104.

Word frequency information for πλῆκτρον
399409 1 0,025 1 0,025 Cassius Dio Cocceianus, Historiae Romanae
305870 1 0,033 1 0,033 Flavius Josephus, Antiquitates Judaicae
262965 5 0,19 5 0,19 Athenaeus, The Deipnosophists
184947 2 0,108 2 0,108 Herodotus, The Histories
104806 2 0,191 2 0,191 Plato, Laws
88388 1 0,113 1 0,113 Plato, Republic
80346 1 0,124 1 0,124 Epictetus, Works
65568 1 0,153 1 0,153 Aristotle, Politics
47195 1 0,212 1 0,212 Plato, Alcibiades 1, Alcibiades 2, Hipparchus, Lovers, Theages, Charmides, Laches, Lysis
41667 2 0,48 2 0,48 Achilles Tatius, Leucippe et Clitophon
38686 1 0,258 1 0,258 Aelian, Varia Historia
35174 1 0,284 1 0,284 Apollodorus, Library and Epitome
31860 3 0,942 3 0,942 Greek Anthology, Volume I
27391 1 0,365 1 0,365 Julian the Emperor, Epistulae
26896 1 0,372 1 0,372 Greek Anthology, Volume III
24991 2 0,8 2 0,8 Greek Anthology, Volume IV
23101 1 0,433 1 0,433 Philostratus the Lemnian (Philostratus Major), Imagines
21396 2 0,935 2 0,935 Greek Anthology, Volume V
21294 1 0,47 1 0,47 Pindar, Odes
20885 2 0,958 2 0,958 Elegy and Iambus, Volume II
16020 4 2,497 4 2,497 Homeric Hymns
15476 1 0,646 1 0,646 Plutarch, De defectu oraculorum
12992 1 0,77 1 0,77 Julian the Emperor, The Heroic Deeds of the Emperor Constantius, or on Kingship, Oration II
11528 2 1,735 2 1,735 Aristophanes, Birds
10252 1 0,975 1 0,975 Plutarch, Alcibiades
8594 2 2,327 2 2,327 Plutarch, De Pythiae oraculis
8243 1 1,213 1 1,213 Euripides, Heracles
7216 2 2,772 2 2,772 Philostratus Minor, Imagines
6982 1 1,432 1 1,432 Euripides, Alcestis
5648 1 1,771 1 1,771 Euripides, Rhesus
5632 1 1,776 1 1,776 Julian the Emperor, To the Uneducated Cynics, Oration VI
3266 1 3,062 1 3,062 Lucian, Imagines

Luc. Im. 14

[14] Ὀρφεὺς δὲ καὶ Ἀμφίων, οἵπερἐπαγωγότατοι ἐγένοντο τῶν ἀκροατῶν, ὡς καὶτὰ ἄψυχα ἐπικαλέσασθαι πρὸς τὸ μέλος, αὐτοὶἄν, οἶμαι, εἴ γε ἤκουσαν, καταλιπόντες ἂν τὰς κιθάρας παρεστήκεσαν σιωπῇ ἀκροώμενοι. τὸγὰρ τῆς τε ἁρμονίας τὸ ἀκριβέστατον διαφυλάττειν, ὡς μὴ παραβαίνειν τι τοῦ ῥυθμοῦ, ἀλλ᾽ εὐκαίρῳ τῇ ἄρσει καὶ θέσει διαμεμετρῆσθαι τὸ ᾆσμα καὶ συνῳδὸν εἶναι τὴνκιθάραν καὶ ὁμοχρονεῖν τῇ γλώττῃ τὸ πλῆκτρον, καὶ τὸ εὐαφὲς τῶν δακτύλων καὶ τὸ εὐκαμπὲς τῶν μελῶν, πόθεν ἂν ταῦτα ὑπῆρχετῷ Θρᾳκὶ ἐκείνῳ καὶ τῷ ἀνὰ τὸν Κιθαιρῶνα μεταξὺ βουκολοῦντι καὶ κιθαρίζειν μελετῶντι; ὥστε ἤν ποτε, ὦ Λυκῖνε, καὶ ᾀδούσης ἀκούῃς αὐτῆς, οὐκέτι τὸ τῶν Γοργόνων ἐκεῖνο ἔσῃμόνον πεπονθώς, λίθος ἐξ ἀνθρώπου γενόμενος, ἀλλὰ [p. 282] καὶ τὸ τῶν Σειρήνων εἴσῃ ὁποῖόν τι ἦν παρεστήξῃ γὰρ εὖ οἶδα κεκηλημένος, πατρίδος καὶ οἰκείων ἐπιλαθόμενος. καὶ ἢν κηρῷ ἐπιφράξῃ τὰ ὦτα, καὶ διὰ τοῦ κηροῦ διαδύσεταί σοι τὸ μέλος. τοιοῦτόν τι ἄκουσμά ἐστι, Τερψιχόρης τινὸς ἢ Μελπομένης ἢ Καλλιόπης αὐτῆς παίδευμα, μυρία τὰ θέλγητρα καὶ παντοῖα ἐν ἑαυτῷ ἔχον.ἑνί τε λόγῳ συνελὼν φαίην ἄν, τοιαύτης μοιτῆς ᾠδῆς ἀκούειν νόμιζε, οἵαν εἰκὸς εἶναι τὴν διὰ τοιούτων χειλῶν, δι᾽ ἐκείνων δὲ τῶνὀδόντων ἐξιοῦσαν. ἑώρακας δὲ καὶ αὐτὸς ἥνφημι, ὥστε ἀκηκοέναι νόμιζε.

Plut. Alc. 2
ἐπεὶ δὲ εἰς τὸ μανθάνειν ἧκε, [4] τοῖς μὲν ἄλλοις ὑπήκουε διδασκάλοις ἐπιεικῶς, τὸ δ᾽αὐλεῖν ἔφευγεν ὡς ἀγεννὲς καὶ ἀνελεύθερον:πλήκτρου μὲν γὰρ καὶ λύρας χρῆσιν οὐδὲν οὔτε σχήματος οὔτε μορφῆς ἐλευθέρῳ πρεπούσης διαφθείρειν, αὐλοὺς δὲ φυσῶντος ἀνθρώπου στόματι καὶ τοὺς συνήθεις ἂν πάνυ μόλις διαγνῶναι τὸ πρόσωπον. [5] ἔτι δὲ τὴν μὲν λύραν τῷ χρωμένῳ συμφθέγγεσθαι καὶ συνᾴδειν, τὸν δ᾽ αὐλὸν ἐπιστομίζειν καὶ ἀποφράττειν ἕκαστον τήν τε φωνὴν καὶ τὸν λόγον ἀφαιρούμενον. ‘αὐλείτωσαν οὖν,’ ἔφη, ‘Θηβαίων παῖδες: οὐ γὰρ ἴσασι διαλέγεσθαι:ἡμῖν δὲ τοῖς Ἀθηναίοις, ὡς οἱ πατέρες λέγουσιν, ἀρχηγέτις Ἀθηνᾶ καὶ πατρῷος Ἀπόλλων ἐστίν, ὧν ἡ μὲν ἔρριψε τὸν αὐλόν, ὁ δὲ καὶ τὸναὐλητὴν ἐξέδειρεν.’ [6] τοιαῦτα παίζων ἅμακαὶ σπουδάζων ὁ Ἁλκιβιάδης αὑτόν τε τοῦ μαθήματος ἀπέστησε καὶ τοὺς ἄλλους. ταχὺ γὰρ διῆλθε λόγος εἰς τοὺς παῖδας ὡς εὖ ποιῶν ὁ Ἀλκιβιάδης βδελύττοιτο τὴν αὐλητικὴν καὶ χλευάζοι τοὺς μανθάνοντας. ὅθεν ἐξέπεσε κομιδῇ τῶν ἐλευθέρων διατριβῶν καὶ προεπηλακίσθη παντάπασιν ὁ αὐλός.


HH 4 30
ἑπτὰ δὲ θηλυτέρων ὀίων ἐτανύσσατο χορδάς.
αὐτὰρ ἐπεὶ δὴ τεῦξε, φέρων, ἐρατεινὸν ἄθυρμα,
πλήκτρῳ ἐπειρήτιζε κατὰ μέρος: ἣ δ᾽ ὑπὸ χειρὸς
σμερδαλέον κονάβησε: θεὸς δ᾽ ὑπὸ καλὸν ἄειδεν
55ἐξ αὐτοσχεδίης πειρώμενος, ἠύτε κοῦροι
ἡβηταὶ θαλίῃσι παραιβόλα κερτομέουσιν,
ἀμφὶ Δία Κρονίδην καὶ Μαιάδα καλλιπέδιλον,
ὡς πάρος ὠρίζεσκον ἑταιρείῃ φιλότητι,
ἥν τ᾽ αὐτοῦ γενεὴν ὀνομακλυτὸν ἐξονομάζων:
60ἀμφιπόλους τε γέραιρε καὶ ἀγλαὰ δώματα νύμφης
καὶ τρίποδας κατὰ οἶκον ἐπηετανούς τελέβητας.

Anth. Gr. 16.278

paulus silentiarius

εἰς εἰκόνα Μαρίας τῆς κιθαρῳδοῦ
πλῆκτρον ἔχει φόρμιγγος, ἔχει καὶ πλῆκτρονἔρωτος:
κρούει δ᾽ ἀμφοτέροις καὶ φρένα καὶ κιθάρην.
τλήμονες, οἷς ἄγναμπτον ἔχει νόον ᾧ δ᾽ἐπινεύσει,
ἄλλος ὅδ᾽ Ἀγχίσης, ἄλλος Ἄδωνις ὅδε.
εἰ δ᾽ ἐθέλεις, ὦ ξεῖνε, καὶ ἀμφιβόητον ἀκοῦσαι
οὔνομα καὶ πάτρην ἐκ Φαρίης Μαρίη.


Anth. Gr. 5.222
agathias scholasticus

εἰς Ἀριάδνην κιθαριστρίδα
εἴ ποτε μὲν κιθάρης ἐπαφήσατο πλῆκτρονἑλοῦσα
κούρη, Τερψιχόρης ἀντεμέλιζε μίτοις:
εἴ ποτε δὲ τραγικῷ ῥοιζήματι ῥήξατο φωνήν,
αὐτῆς Μελπομένης βόμβον ἀπεπλάσατο:
εἰ δὲ καὶ ἀγλαΐης κρίσις ἵστατο, μᾶλλον ἂναὐτὴ
Κύπρις ἐνικήθη, κἀνεδίκαζε Πάρις.
σιγῇ ἐφ᾽̓᾽ ἡμείων, ἵνα μὴ Διόνυσος ἀκούσας
τῶν Ἀριαδνείων ζῆλον ἔχοι λεχέων. [p. 240]

Anth. Gr. 11.352

agathias scholasticus


τὸν σοφὸν ἐν κιθάρῃ], τὸν μουσικὸνἈνδροτίωνα
εἴρετό τις τοίην κρουματικὴν σοφίην
δεξιτερὴν ὑπάτην ὁπότε πλήκτροισιδόνησας,
ἡ λαιὴ νήτη πάλλεται αὐτομάτως
λεπτὸν ὑποτρίζουσα, καὶ ἀντίτυποντερέτισμα
πάσχει, τῆς ἰδίης πλησσομένηςὑπάτης:
ὥστε με θαυμάζειν πῶς ἄπνοανεῦρα ταθέντα
ἡ φύσις ἀλλήλοις θήκατο συμπαθέα.

ὃς δὲ τὸν ἐν πλήκτροισιν Ἀριστόξεινον ἀγητὸν
ὤμοσε μὴ γνῶναι τήνδε θεημοσύνην
ἔστι ‘’ δ᾽, ἔφη,
λύσις ἥδε: τὰ νευρία πάντατ έτυκται
ἐξ ὄιος χολάδων ἄμμιγα τερσομένων[p. 236]
τοὔνεκεν εἰσιν ἀδελφά, καὶ ὡςξύμφυλα συνηχεῖ,
ξυγγενὲς ἀλλήλων φθέγμα μεριζόμενα.
γνήσια γὰρ τάδε πάντα, μιῆς ἅτεγαστρὸς ἐόντα,
καὶ τῶν ἀντιτύπων κληρονομεῖπατάγων.
καὶ γὰρ δεξιὸν ὄμμα κακούμενον ὄμματι λαιῷ
πολλάκι τοὺς ἰδίους ἀντιδίδωσι πόνους.

Anth. Gr. 6.83

macedonius ii


τὴν κιθάρην Εὔμολπος ἐπὶ τριπόδων ποτὲΦοίβῳ
ἄνθετο, γηραλέην χεῖρ᾽ ἐπιμεμφόμενος,
εἶπε δέ:
μὴ ψαύσαιμι λύρης ἔτι, μηδ᾽ἐθελήσω
τῆς πάρος ἁρμονίης ἐμμελέτημαφέρειν .
ἠϊθέοις μελέτω κιθάρης μίτος: ἀντὶδὲ πλήκτρου
σκηπανίῳ τρομερὰς χεῖρας ἐρεισάθα.

Ach. Tat. 1.5


Ὡς δὲ ἦμεν ἀπὸ τοῦ δείπνου, παῖς εἰσέρχεται κιθάρανἁρμοσάμενος, τοῦ παρὸς οἰκέτης, καὶ ψιλαῖς τὸπρῶτον διατινάξας ταῖς χερσὶ τὰς χορδὰςἔκρουε καί τι κρουμάτιον λιγήναςὑποψιθυρίζουσι τοῖς δακτύλοις, μετὰ τοῦτο ἤδητῷ πλήκτρῳ τὰς χορδὰς ἔκρουε, καὶ ὀλίγονὅσον κιθαρίσας συνῇδε τοῖς κρούμασι.

Ath. 4.81

ἦν δ᾽ ὁ Ἐπίγονος φύσει μὲν Ἀμβρακιώτης,δημοποίητος δὲ Σικυώνιος: μουσικώτατος δ᾽ ὢνκατὰ χεῖρα δίχα πλήκτρου ἔψαλλεν. πάντωνοὖν τούτων τῶν προειρημένων ὀργάνων καὶαὐλῶν ἐμπείρως ἔχουσι καὶ τεχνικῶςἈλεξανδρεῖς, καὶ ἐν οἷς ἄν μου θέλῃςἀποπειραθῆναι ἐπιδείξομαί σοι ἐγὼ αὐτός,πολλῶν ἄλλων μουσικωτέρων μου ἐν τῇπατρίδι ὑπαρχόντων.

http://www.perseus.tufts.edu/hopper/wordfreq?lang=greek&lookup=plh=ktron

Headword: Φιλοτιμότεραι Κλεοφῶντος
Adler number: phi,433
Translated headword: more honor-bound than Kleophon
Vetting Status: low
Translation:
["(accomplishments) more honor-bound than Kleophon], upon whose [bilingual] lips [formidably] roars a Thracian swallow." Meaning unsophisticated. He is mocking him as a Thracian, a Thracian woman's son; [it is he] who used to be called a cheesemaker;[1] and he used to be ridiculed for low birth. He used to pursue the city's positions of primacy, as general of the Athenians.[2] It was against this demagogue that an (?)entire[3] drama of Plato[4] is transmitted and was homonymously entitled Kleophon.[5] He is slandered as a foreigner and unlearned and a babbler.
Greek Original:
Φιλοτιμότεραι Κλεοφῶντος, ἐφ' οὗ δὴ χείλεσιν ἐπιβρέμεται Θρηϊκία χελιδών: ἀντὶ τοῦ ἀπαιδευσία. σκώπτει δὲ αὐτὸν ὡς Θρᾷκα, υἱὸν Θρᾴσσης: ὃς ἐκαλεῖτο τυροποιός: ἐκωμῳδεῖτο δὲ εἰς δυσγένειαν. ἀντεποιεῖτο δὲ τῶν πρωτείων τῆς πόλεως, στρατηγὸς Ἀθηναίων. εἰς ὃν δημαγωγὸν λόγον δρᾶμα φέρεται Πλάτωνος καὶ ἐπιγράφεται ὁμωνύμως Κλεοφῶν. διαβάλλεται δὲ ὡς ξένος καὶ ἀμαθὴς καὶ φλύαρος.

[1] So the Suda mss, tyropoios, but by changing the initial letter this becomes the lyropoios ('lyre-maker') attested elsewhere. See Andokides 1.146 (web address 2) and Aeschines 2.76 (web address 3).

http://www.stoa.org/sol-bin/search.pl

''H κατάσταση, κύριοι, έχει ως εξής· αν με εξοντώσετε τώρα, δεν απομένει κανείς ζωντανός από τη δική μου γενιά, αλλά αυτή σβήνει για πάντα. Kαι βέβαια δεν σας ντρόπιαζε το σπίτι του Aνδοκίδη και του Λεωγόρα, αλλά πολύ περισσότερο σας ντρόπιαζε τότε, όταν, ενόσω βρισκόμουν στην εξορία, κατοικούσε σε αυτό ο Kλεοφώντας ο λυροποιός. Γιατί ποτέ κανείς από εσάς περαστικός από το σπίτι μας δεν θυμήθηκε ότι έπαθε κάτι κακό από εκείνους είτε προσωπικά είτε δημόσια, οι οποίοι ως στρατηγοί πολλές φορές σας κέρδισαν πολλές νίκες εναντίον των εχθρών σε μάχες τόσο σε ξηρά όσο και σε θάλασσα, ενώ ανέλαβαν και πολλά άλλα αξιώματα και διαχειρίστηκαν τα χρήματά σας χωρίς να οφείλουν ποτέ σε κανέναν· ούτε σας έβλαψαν ούτε μας βλάψατε, και το σπίτι ήταν το παλαιότερο και το πιο ανοιχτό πάντοτε σε όποιον το είχε ανάγκη. ''
Μτφρ. Α. Τυφλόπουλος – Επιμ. Δ. Ιακώβ. 2006. ΣτοΑνθολόγιο Αρχαίων Ελληνικών Κειμένων. Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας.

http://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/corpora/anthology/content.html?m=1&t=16

http://dagr.univ-tlse2.fr/sdx/dagr/feuilleter.xsp?tome=3&partie=2&numPage=560&nomEntree=LYRA

ΧΟΡΟΣ ΜΥΣΤΩΝ

Μούσα των ιερών χορών! μ' εμάς να ρθής
να ευφρανθής
με τα γλυκά τραγούδια μας, να ιδής εδώ [που τρέχει]
το πλήθος του λαού, οπού σοφίαν έχει
κάθε λογής, και πειο ευγενική
κι' από τον Κλεοφώντα {85} — που με βουητό
στα φλύαρα τα χείλη του, σε βάρβαρο φυτό,
αχολογά η χελιδόνα η θρακική,
και κελαδεί με κλάματα περίσσια
και μ' αηδονήσια {86}
φωνή,
ως που να καταδικασθή, κ' ισοψηφία αν φανή. {87}
{85} Κλεοφών: δημαγωγός και στρατηγός των Αθηναίων, κωμωδούμενος ως
βάρβαρος, καθό Θραξ εκ μητρός, και απότομος τους τρόπους και φλύαρος, διό
και παραβάλλεται προς την χελιδόνα. Είνε γνωστός υπό το επώνυμον Κλεοφών ο
λυροποιός, έγραψε δε ο Πλάτων ομώνυμον διάλογον, εις τον οποίον εισάγεται
η μήτηρ του βαρβαρίζουσα.


Title: Frogs

Author: Aristophanes

Translator: Polyvios Dimitrakopoulos


http://www.gutenberg.org/files/27668/27668-0.txt

À propos de la construction de la lyre

Annie Bélis Bulletin de correspondance hellénique Année 1985 Volume 109
http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/bch_0007-4217_1985_num_109_1_1823



Eustathii Archiepiscopi Thessalonicensis Commentarii ad Homeri ...
J. G. Stallbaum, Eustathius, J. G. Stallbaum - 2010 - Literary Collections - 344 σελίδες
Κόλλοψ δέ 6 παρά τοις ύστερον χόλλαβος, δι ού τεινονται α'ι τοιανται χορδαί. και ο'ντω, φασι, λεγόμενος διότι τό παλαι'ον έκ δερμάτων σκληρών ήν τών πρός τω ...

http://books.google.gr/books?id=XGbJ...ψ&f=false


Από τα Αποσπάσματα Τιμαίου(Timaei Fragmenta, FHG I, 207, απόσπ. 64): "οι τέττιγες αδουσιν". Σ' ένα διαγωνισμό δύο κιθαρωδών, του Εύνομου του Λοκρού και του Αρίστωνα από το Ρήγιο, όταν ο πρώτος έπαιζε ένας τζίτζικας πέταξε πάνω στη λύρα του και τραγούδησε ("τέττιξ επί την λύραν επιπτάς ήδεν"). Ο Στράβων (VI, 260), αφηγούμενος την ιστορία αυτή, λέει πως "μια από τις χορδές (της κιθάρας του Εύνομου) έσπασε (την ώρα της εκτέλεσης) και τότε ένας τζίτζικας πέταξε πάνω στο όργανο και συμπλήρωσε τη νότα". (Πρβ.FHG Ι, 207, απόσπ. 65- Παυσ. VI, 6, 4, και Στράβων Κλήμ. Aλεξ. Προτρ. Ι, 2).

Τζιτζίκι
(τέττιξ) Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι τα τζιτζίκια τρέφονταν με δροσιά, γ’ αυτό και τραγουδούσαν με "ἡδεῖαν λειριόεσαν φωνὴν", δηλαδή με "γλυκειά διαπεραστική φωνή" (Ομήρου "Ιλιάδα") ή "λιγυρὰν καταχεύονται ἀοιδὴν", δηλαδή "εξαπολύουν εύηχη μελωδία" (Ησιόδου "Έργα και Ημέραι"). Ο Πλάτωνχαρακτηρίζει το έντομο αυτό "μουσῶν ὑποφήτην" ("Φαίδρος", 262 D). Ο δε Συνέσιος Πτολεμαΐδος στην ονομαστή ωδή του "Ἅγε μοι λίγεια φόρμιγξ" γράφει: "Κλύε καὶ τέττιγος ὠδὰν "Του τζίτζικα άκου την ωδή, δρόσον ὀρθρίαν πιόντος". που ήπιε δρόσο πρωινή". Αλλά και ο Σωκράτης («Φαίδρος» 259) διηγείται μια ιστορία για τα τζιτζίκια (την οποία συμπεριλαμβάνει και το «Ανθολόγιο» του Στοβαίου) που «οὐ μὲν δὴ πρέπει γε φιλόμουσον ἄνδρα τῶν τοιούτων ἀνήκοον εἶναι» («δεν αρμόζει σε φιλόμουσο να μην έχει ακούσει γι’ αυτά»). Νά η ιστορία μεταφρασμένη: «Λένε, ότι κάποτε, πριν γεννηθούν οι Μούσες, τα τζιτζίκια ήταν άνθρωποι. Αλλά όταν γεννήθηκαν οι Μούσες και φανερώθηκε το τραγούδι, μερικοί από τους ανθρώπους εκείνης της εποχής τόσο πολύ γοητεύτηκαν από την ηδονή της μελωδίας, ώστε με το τραγούδι τους αμέλησαν να φάνε και να πιούνε, ώσπου, χωρίς να το καταλάβουν, έδωσαν τέλος στη ζωή τους. Από αυτούς τους ανθρώπους γεννήθηκε στη συνέχεια το γένος των τζιτζικιών και πήρε από τις Μούσες αυτό το δώρο, δηλαδή να μην έχει καθόλου ανάγκη από τροφή μόλις γεννηθεί, αλλά να τραγουδάει αμέσως χωρίς τροφή και πιοτό, ώσπου να πεθάνει. Και μετά τον θάνατο πηγαίνουν στις Μούσες και τους αναφέρουν ποιαν από αυτές τιμάει ποιος άνθρωπος. Στην Τερψιχόρη, για παράδειγμα, αναφέρουν εκείνους που την τιμούν με χορούς και έτσι τους καθιστούν πιο αγαπητούς σ’ αυτήν. Στην Ερατώ αναφέρουν όσους την τιμούν με τα ερωτικά τους άσματα και κατα τον ίδιο τρόπο αναφέρουν στις άλλες αυτούς που τιμούν ανάλογα καθεμιά τους. Και στη γεροντότερη την Καλλιόπη και στη δευτερότοκη την Ουρανία αναφέρουν όσους ασχολούνται συστηματικά με τη φιλοσοφία και τιμούν τη μουσική τους τέχνη. Γιατί από ολες τις Μούσες, αυτές κυρίως επιστατούν στις κινήσεις των ουρανίων σωμάτων και στους θεϊκούς και τους ανθρώπινους λόγους, αφήνοντας μελωδικότατο άσμα» (βλ. και στο λήμμα τέττιξ).

http://www.musipedia.gr/wiki/Τζιτζίκι

(τζιτζίκι). Αρχαιοελληνικό σύμβολο της μουσικής. Αυτός είναι και ο λόγος που οι αρχαίοι Έλληνες και Ρωμαίοι εικαστικοί καλλιτέχνες τοποθετούσαν στα πόδια της Ευτέρπης (της μουσικής Μούσας) ένα δέντρο (εστία του τέττιγος).


Ουρανία Μπάνου
http://www.iema.gr/data/Events/Conferences/psme/Omilies/banou_speech.htm
''...λύρα του Ελγιν.
Το εύρημα αυτό παίρνει την ονομασία του από τη συλλογή Ελγιν, στην οποία ανήκει. Έφτασε στο Λονδίνο το 1816, μαζί με τα υπόλοιπα (γνωστά) ευρήματα1. Εκτίθεται στο Βρετανικό Μουσείο και φέρει αριθμό ευρήματος GR 1916.6-10.501. Πρόκειται για τα στοιχεία μιας λύρας που βρέθηκε σε ταφή που χρονολογείται κατά προσέγγιση στον 4ο αι. π.Χ.2 στην περιοχή της αρχαίας οδού προς την Ελευσίνα.*
Η αναπαραγωγή της δημοσιοποιημένης πληροφορίας η οποία φτάνει μέχρις εμάς αποτελεί ένα σύνθετο όσο και δαιδαλώδες στην διερεύνησή του σκηνικό, το οποίο χρήζει ιδιαίτερης μνείας για να γίνει αντιληπτή η βασική αξία της πολλαπλής προτεινόμενης προσέγγισης.
Μια σύγχυση που κρατά σχεδόν ένα αιώνα τοποθετεί το όργανο αυτό μεταξύ των ολοκληρωμένων ως προς την εξέτασή τους, αποκατεστημένων και εκτεθειμένων στο ευρύ κοινό. Είναι όμως έτσι τα πράγματα;
Ερευνητές στο παρελθόν έχουν εκφράσει αμφιβολίες για το αν πρόκειται στην πραγματικότητα για ένα ή δυο όργανα, των οποίων τα στοιχεία συνεπτυγμένα αποτελούν σήμερα την αποκατάσταση της γνωστής αρχαίας ελληνικής λύρας. Η έκθεσή του με αποκατεστημένο όστρακο – ηχείο περιλαμβάνει ωστόσο, δίπλα σ’ αυτό, ένα τμήμα αρχαίου οστράκου, ανάγοντας αυτόματα στην κοινή καταγωγή και ταύτιση του αντικειμένου μ’ αυτό που αποκαθίσταται εκθεσιακά.
Κατά τη διερεύνηση του θέματος και των παραμέτρων του προκύπτουν τα εξής:
Ι. Ότι στη συλλογή του Βρετανικού Μουσείου υπάρχει μόνο μια λύρα
ΙΙ. Ότι πρέπει πράγματι να υπήρξε δεύτερη λύρα, της οποίας τα στοιχεία μας είναι εν πολλοίς άγνωστα, καθώς και η σημερινή της θέση ή κατάσταση (μόνο ο κ. L. Beschi3 διεξέρχεται διαφωτιστικά την περίπτωση αυτή) και
ΙΙΙ. Ότι, τέλος, οι δυο λύρες προέρχονται από διαφορετικές ανασκαφές, των οποίων ο κοινός χρόνος ή η κοινή τύχη συνένωσε τα ευρήματα, εξαιρώντας μόνο το δεύτερο όργανο, σε κάποια μελλοντική φάση να εμφανισθεί σε επιστημονική δημοσίευση και να ερμηνεύσει έτσι με περισσότερη ακρίβεια την κατάσταση.
IV. Όσον αφορά στο αρχαίο τμήμα του οστράκου – ηχείου που συνοδεύει το αποκατεστημένο όργανο προκύπτει ότι το όστρακο αυτό δεν σχετίζεται παρά μόνο ως ένα δείγμα – όχι από τα καλύτερα σωζόμενα – επεξεργασίας του ηχείου της λύρας. Η πραγματική προέλευση του συγκεκριμένου στοιχείου είναι από την Ιαλυσό της Ρόδου, όπως αναφέρουν οι αντίστοιχοι ερευνητές.*
Γιατί τώρα η συγκεκριμένη αναφορά;Οι πληροφορίες μας όσον αφορά στις πρωτογενείς όπως προαναφέρθηκαν πηγές είναι το σημαντικότερο και το πιο ασφαλές εφαλτήριο, πάνω στο οποίο οι ιδέες και οι απόψεις μπορούν να στηριχθούν και να προκαλέσουν ερωτήματα, προτάσεις και συμπεράσματα. Δεν είναι δυνατόν να βασιστούμε στις σε δεύτερο αντικείμενο - *εύρημα. Αλλά για να έχει πραγματική αξία ως προς αυτό, θα πρέπει και το εύρημα να έχει τα δικά του στοιχεία ταυτότητας, να μπορεί να μας οδηγήσει με ασφάλεια και να μπορεί να μιλήσει στη γλώσσα που έχουμε επιλέξει ως κοινή για την προσέγγιση αυτή. ''1 Για τα ευρήματα της συλλογής Ελγιν, βλ. JHS 36, 1916, 214 *κ.ε (“Lord Elgin and his collection”). **2 Από την ίδια ταφή προέρχονται δύο ξύλινοι αυλοί από συκομορέα.3 Beschi L., “La tomba di una fanciulla antica”, Studi Miscellanei 30, 99-108. **4 Η γνώση της λειτουργίας του αντικειμένου (στην περίπτωση αυτή η παραγωγή μουσικής από ένα όργανο που απεικονίζεται) δεν αποτελεί φυσικά, απαραίτητη προϋπόθεση για την τοποθέτησή του σε μια παράσταση. Η εικόνα του αντικειμένου είναι επομένως σύμβολο και όχι πιστή αναπαράσταση.5 Η δική του δηλ. ερμηνεία της πραγματικότητας, όπως εκφράζεται *μέσα από την τέχνη του(ζωγραφική, γλυπτική κ.λ.π.)6 Τα επιμέρους στοιχεία της βασικής αυτής διαφωνίας *δεν θ’ αναφερθούν *εδώ ούτε εξάλλου είναι σκόπιμο, στα πλαίσια αυτής της εργασίας. Ωστόσο, σε κάθε χρήση πληροφορίας της πηγής αυτής, οφείλει να λειτουργήσει η αίρεση της αξιοπιστίας στην περιγραφή μιας πραγματικότητας.7 Για τους λόγους αυτούς άλλωστε, οι μέχρι σήμερα προσπάθειες αποκατάστασης αρχαίων μουσικών οργάνων με βάση μόνο την εικονογραφία τους καλύπτονται κατά ένα μεγάλο μέρος από την σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία.'' (Μπάνου 2001)



''Η υπόνοια ενός ανασκαφέα αρχαιολόγου ότι έχει βρεθεί μπροστά σ’ ένα εύρημα μουσικό όργανο θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι ερμηνεύεται ως μεγάλη ευκαιρία να δοθούν άμεσα πολύτιμες πληροφορίες για περαιτέρω επεξεργασία και όχι ως επτασφράγιστο μυστικό, ανακοινώσιμο σε δέκα, είκοσι, τριάντα χρόνια ανάλογα με τις υποχρεώσεις του ανασκαφέα.'' (Μπάνου 2001)
Hermes making the lyre. Bronze relief in the British Museum (Fourth
Century B.C.)



ὡς ὅτ᾽ ἀνὴρ φόρμιγγος ἐπιστάμενος καὶ ἀοιδῆς
ῥηϊδίως ἐτάνυσσε νέῳ περὶ κόλλοπι χορδήν,
ἅψας ἀμφοτέρωθεν ἐϋστρεφὲς ἔντερον οἰός,
ὣς ἄρ᾽ ἄτερ σπουδῆς τάνυσεν μέγα τόξον Ὀδυσσεύς.
410δεξιτερῇ ἄρα χειρὶ λαβὼν πειρήσατο νευρῆς:
ἡ δ᾽ ὑπὸ καλὸν ἄεισε, χελιδόνι εἰκέλη αὐδήν.

''σαν έμπειρος τραγουδιστής στη φόρμιγγα τεχνίτης,
που εύκολα κόρδα με γερό στριφτάρι σου τεντώνει,
στις δυό άκρες δένοντας του αρνιού τ' άντερο το στριμμένο,
έτσι ο Δυσσέας εύκολα τέντωσε το δοξάρι,
410 και με το χέρι το δεξί δοκίμασε την κόρδα·
κι εκείνη γλυκολάλησε, λες κι ήταν χελιδόνι.''

Ομηρικό Ύμνο στον Ερμή (στ. 24-25, 47-51)· στίχοι 24-25: "Βρήκε εκεί μια χελώνα και κέρδισε ατέλειωτη ευχαρίστηση, γιατί ήταν ο Ερμής που πρώτος έκανε από τη χελώνα έναν τραγουδιστή"· στίχοι 47-51: "Έκοψε με μέτρο στελέχη καλαμιού και τα στερέωσε μέσα από τρύπες στο όστρακο χελώνας, και τέντωσε γύρω μεμβράνη*** βοδιού και έβαλε τα κέρατα της λύρας, και στα δύο στερέωσε τη γέφυρα (καβαλάρη) και τέντωσε επτά αρμονικές χορδές από έντερο προβάτου" (μτφρ. Α. Lang, The Homeric Hymns, Λονδίνο 1899).




Anthologia Graeca 11, 352
Ἀγαθίου σχολαστικοῦ

Τὸν σοφὸν ἐν κιθάρηι, τὸν μουσικὸν Ἀνδροτίωνα
εἴρετό τις τοίην κρουματικὴν σοφίην·
«Δεξιτερὴν ὑπάτην ὁπότε πλήκτροισι δόνησας,
ἡ λαιὴ νήτη πάλλεται αὐτομάτως
5
λεπτὸν ὑποτρίζουσα, καὶ ἀντίτυπον τερέτισμα
πάσχει, τῆς ἰδίης πλησσομένης ὑπάτης·
ὥστε με θαυμάζειν πῶς ἄπνοα νεῦρα ταθέντα
ἡ φύσις ἀλλήλοις θήκατο συμπαθέα.»
ὃς δὲ τὸν ἐν πλήκτροισιν Ἀριστόξεινον ἀγητὸν
10
ὤμοσε μὴ γνῶναι τήνδε θεημοσύνην·
«ἔστι δ'» ἔφη «λύσις ἥδε· τὰ νευρία πάντα τέτυκται
ἐξ ὄϊος χολάδων ἄμμιγα τερπσομένων·
τοὔνεκεν εἰσὶν ἀδελφά, καὶ ὡς ξύμφυλα συνηχεῖ,
ξυγγενὲς ἀλλήλων φθέγμα μεριζόμενα.
15
γνήσια γὰρ τάδε πάντα, μιῆς ἅτε γαστρὸς ἐόντα,
καὶ τῶν ἀντιτύπων κληρονομεῖ πατάγων.
καὶ γὰρ δεξιὸν ὄμμα κακούμενον ὄμματι λαιῶι
πολλάκι τοὺς ἰδίους ἀντιδίδωσι πόνους.»

Sophocles, Ichneutae

Sophocles. Oxyrhynchus Papyri, part 9, number 1174. Arthur S. Hunt. London. Egypt Exploration Fund. 1912.

Κυλλήνη
μὴ νῦν ἀπίστει: πιστὰ γάρ σε προσγελᾷ θεᾶςἔπη.

Χορός
300καὶ πῶς πίθωμαι τοῦ θανόντος φθέγματοιοῦτον βρέμειν;

Κυλλήνη
πιθοῦ: θανὼν γὰρ ἔσχε φωνήν, ζῶν δ᾽ ἄναυδοςἦν ὁ θήρ.

Χορός
ποῖός τις ἦν εἶδος; πρ[ο]μήκης, ἢ 'πίκυρτος, ἢβραχύς;

Κυλλήνη
βραχύς, χυτρώδης, πο[ι]κίλῃ δορᾷκατερρικνωμένος.

Χορός
ὡς αἰέλουρος εἰκάσαι πέφυκεν ἢ τὼς πόρδαλις;

Κυλλήνη
305πλεῖστον με[τ]αξύ: γογγύλον γάρ ἐστι καὶβραχυσκελές.

Χορός
οὐδ᾽ ὡς ἰχνευμ<ων> προσφερὲς πέφυκεν οὐδ᾽ὡς καρκίν<ος>;

Κυλλήνη
οὐδ᾽ αὖ τοιοῦτ[ό]ν ἐστιν: ἀλλ᾽ ἄλλον τιν᾽ἐξευροῦ τρόπον.

Χορός
ἀλλ᾽ ὡς κεράστ[η]ς κάνθαρος δῆτ᾽ ἐστὶνΑἰτναῖος φυήν;

Κυλλήνη
νῦν ἐγγὺς ἔγν[ως] ᾧ μάλιστα προσφερὲς τὸκνώδαλον.

Χορός
310τ[ί δ᾽ αὖ τὸ ] φων[οῦ]ν ἐστιν αὐτοῦ, τοὐντὸςἢ τοὔξω, φράσον.

Κυλλήνη
[ ... ]λο[ ... φ]ορίνη σύγγονος τῶν ὀστράκων.

Χορός
[ποῖον δὲ τοὔνομ᾽ ἐν]νέ[πει]ς; πόρσυνον, εἴ τιπλέον ἔχεις.

Κυλλήνη
[τὸν θῆρα μὲν χέλυν, τὸ φωνο]ῦν δ᾽ αὖ λύραν ὁπαῖς καλεῖ.

Χορός
[ ... αβουτ 22 λλ. ] κτέανον ησύ[ ... ] τινι;

Κυλλήνη
[ ... αβουτ 23 λλ. ] δέρμα κ[ ... ]στ [
315[ ... αβουτ 23 λλ. ]ον ὧδ[ε] κλαγγάνει [
[ ... αβουτ 23 λλ.]όρως ἐρείδεται
[ ... αβουτ 24 λλ.]πλεκτα [
[ ... αβουτ 24 λλ.]λάδος κ[
[ ... αβουτ 21 λλ. κόλ]λοπες δε[
320[ ... αβουτ 24 λλ. ]αμματω [
[ ... αβουτ 25 λλ.]ον[
1 ορ 2 λινες λοστ
325καὶ τοῦτο λύπη[ς] ἔστ᾽ ἄκεστρον καὶπαραψυκ[τ]ήρ[ιο]ν
κείνῳ μόνον, χα[ί]ρει δ᾽ ἀλύων καί τιπροσφων[ῶν μέλος
ξύμφωνον: ἐξα[ί]ρει γὰρ αὐτὸν αἰόλισμα τῆςλ[ύ]ρας.
οὕτως ὁ παῖς θανόντι θηρὶ φθέγμ᾽ἐμηχανήσατ[ο.

http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.01.0220:card=29 8

Sophocles. Oxyrhynchus Papyri, part 9, number 1174. Arthur S. Hunt. London. Egypt Exploration Fund. 1912.

Ο αρμός του άνω βραχίονα με τον ζυγό σε κιθάρα της ζωφόρου του Παρθενώνα , Στέλιος Ψαρουδάκης Εμφάνιση Λεπτομερειών
υπό Ψαρουδάκης , Στέλιος
Ηράκλειο Κρήτης : Μουσικός Σύλλογος «Απόλλων» 1997

~~~~~

''H έκγλυφη απεικόνιση κιθάρας στη ζωφόρο του Παρθενώνα του 440 π.X. ανατρέπει τις θεωρίες που προτάθηκαν ως τώρα σχετικά με τον τόρπο με τον οποίο συνδέονταν οι πήχεις με τον ζυγό. O γράφων απέδειξε (Συμπόσιο Aρχαίας Eλληνικής Mουσικής, Δελφοί 1996) ότι, πως και στην χέλυ της ίδιας εποχής, οι πήχεις είναι εκείνοι που διαπερνούν τον ζυγό και όχι το αντίθετο, όπως πιστευόταν ως τώρα. Mάλιστα, οι πήχεις είναι λεπτότατοι (το 1/7 του πλάτους τους περίπου) και άρα συμπαγείς, όχι βαθείς και κούφιοι με αντηχητική λειτουργία.''

Tου Στέλιου Ψαρουδάκη Tα μουσικά όργανα των αρχαίων Eλλήνων

18011998 - 7 ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

http://www.scribd.com/doc/7342331/18011998-7-




Plut. Apoph. 29
Ἐκπρέπης1 ἔφορος Φρύνιδος τοῦ μουσικοῦ σκεπάρνῳ τὰς δύο τῶν ἐννέα χορδῶν2 ἐξέτεμεν, εἰπών, ‘μὴ κακούργει τὴν μουσικήν.’

Eusebius from the Life of Agis, chap. x., and Moralia 84 a. χορδῶν

Πλούτ. Περί μουσ. 1141F-1142A, 30
''Ο Φερεκράτης στην κωμωδία του Χείρων εμφανίζει τη Μουσική ως γυναίκα να παραπονιέται και να διαμαρτύρεται στη Δικαιοσύνη για την κακομεταχείριση που έχει υποστεί από τους καινοτόμους της εποχής Κινησία, Μελανιππίδη, Φρύνι και πάνω από όλους από τον Τιμόθεο, από τον οποίο λέει ότι της ήρθαν "τα περισσότερα κακά": "άπαντας οΰς λέγω παρελήλυθ', άδων εκτραπέλους μυρμηκιάς" ([ο κοκκινοτρίχης αυτός από τη Μίλητο, λέει η Μουσική,] ξεπέρασε όλους, τραγουδώντας πλήθος διεστραμμένες [εξωφρενικές, παράξενες] νότες)· και "απέδυσε κανέλυσε χορδαίς δώδεκα" (με απογύμνωσε και με έδεσε με τις δώδεκα χορδές του).''

Πλούτ. Περί μουσ. 1141F-1142A, 30

(306) Ἀλλ΄ οὖν ἀνεκτὸς οὗτος ἦν ὅμως ἐμοί. (307) Φρῦνις δ΄ ἴδιον στρόβιλον ἐμβαλών τινα κάμπτων με καὶ στρέφων ὅλην διέφθορεν, ἐν πέντε χορδαῖς δώδεχ΄ ἁρμονίας ἔχων. (308) Ἀλλ΄ οὖν ἔμοιγε χοὖτος ἦν ἀποχρῶν ἀνήρ· εἰ γάρ τι κἀξήμαρτεν, αὖθις ἀνέλαβεν. (309) Ὁ δὲ Τιμόθεός μ΄, ὦ φιλτάτη, κατορώρυχε καὶ διακέκναικ΄ αἴσχιστα.

(310) 〈ΔΙΚ.〉 Ποῖος οὑτοσὶ 〈ὁ〉 Τιμόθεος;

(311) 〈ΜΟΥΣ.〉 Μιλήσιός τις πυρρίας. (312) Κακά μοι παρέσχεν οὗτος, (313) ἅπαντας οὓς λέγω παρελήλυθεν, ἄγων ἐκτραπέλους μυρμηκιάς. Κἂν ἐντύχῃ πού μοι βαδιζούσῃ μόνῃ, ἀπέδυσε κἀνέδυσε χορδὰς δώδεκα‘.

{[ΜΟΥΣ.]} ‘Λέξω μὲν οὐκ ἄκουσα· σοί τε γὰρ κλύειν
ἐμοί τε λέξαι θυμὸς ἡδονὴν ἔχει.
ἐμοὶ γὰρ ἦρξε τῶν κακῶν Μελανιππίδης,
ἐν τοῖσι πρῶτος ὃς λαβὼν ἀνῆκέ με
χαλαρωτέραν τ' ἐποίησε χορδαῖς δώδεκα.
ἀλλ' οὖν ὅμως οὗτος μὲν ἦν ἀποχρῶν ἀνὴρ
ἔμοιγε πρὸς τὰ νῦν κακά.
Κινησίας δέ [μ'] ὁ κατάρατος Ἀττικός,
ἐξαρμονίους καμπὰς ποιῶν ἐν ταῖς στροφαῖς
ἀπολώλεχ' οὕτως, ὥστε τῆς ποιήσεως
τῶν διθυράμβων, καθάπερ ἐν ταῖς ἀσπίσιν,
ἀριστέρ' αὐτοῦ φαίνεται τὰ δεξιά.
ἀλλ' οὖν ἀνεκτὸς οὗτος ἦν ὅμως ἐμοί.
Φρῦνις δ' ἴδιον στρόβιλον ἐμβαλών τινα
κάμπτων με καὶ στρέφων ὅλην διέφθορεν,
ἐν πέντε χορδαῖς δώδεχ' ἁρμονίας ἔχων.
ἀλλ' οὖν ἔμοιγε χοὖτος ἦν ἀποχρῶν ἀνήρ·
εἰ γάρ τι κἀξήμαρτεν, αὖθις ἀνέλαβεν.
ὁ δὲ Τιμόθεός μ', ὦ φιλτάτη, κατορώρυχε
καὶ διακέκναικ' αἴσχιστα. {[ΔΙΚ.]} Ποῖος οὑτοσὶ
[ὁ] Τιμόθεος; {[ΜΟΥΣ.]} Μιλήσιός τις πυρρίας.
κακά μοι παρέσχεν οὗτος, ἅπαντας οὓς λέγω
παρελήλυθεν, ἄγων ἐκτραπέλους μυρμηκιάς.
κἂν ἐντύχῃ πού μοι βαδιζούσῃ μόνῃ,
ἀπέδυσε κἀνέδυσε χορδὰς δώδεκα‘.

''Ο Τιμόθεος σπούδασε μουσική στην Αθήνα με τον Φρύνι και στην αρχή της σταδιοδρομίας του έλαβε μέρος, χωρίς επιτυχία, στους μουσικούς αγώνες της Αθήνας· ο Ευριπίδης , όμως, τον ενθάρρυνε και διαγωνίστηκε ξανά το 420 π.Χ., και αυτή τη φορά νίκησε το δάσκαλο του Φρύνι. Τη νίκη του γιόρτασε μ' ένα τραγούδι, από το οποίο έχουν διασωθεί μερικοί στίχοι.
Οι καινοτομίες του προκάλεσαν ζωηρές διαμάχες όσο ζούσε αλλά και μετά το θάνατό του. Ο Φερεκράτης στην κωμωδία του Χείρων εμφανίζει τη Μουσική ως γυναίκα να παραπονιέται και να διαμαρτύρεται στη Δικαιοσύνη για την κακομεταχείριση που έχει υποστεί από τους καινοτόμους της εποχής Κινησία , Μελανιππίδη , Φρύνι και πάνω από όλους από τον Τιμόθεο, από τον οποίο λέει ότι της ήρθαν "τα περισσότερα κακά": "άπαντας οΰς λέγω παρελήλυθ', άδων εκτραπέλους μυρμηκιάς" ([ο κοκκινοτρίχης αυτός από τη Μίλητο, λέει η Μουσική,] ξεπέρασε όλους, τραγουδώντας πλήθος διεστραμμένες [εξωφρενικές, παράξενες] νότες)· και "απέδυσε κανέλυσε χορδαίς δώδεκα" (με απογύμνωσε και με έδεσε με τις δώδεκα χορδές του). Πρβ. Πλούτ. Περί μουσ. 1141F-1142A, 30· και λ. μυρμηκιά .
Όταν ο Τιμόθεος διαγωνίστηκε στα Κάρνεια της Σπάρτης, ένας από τους εφόρους έκοψε με μαχαίρι τις χορδές του οργάνου του που ξεπερνούσαν τις κλασικές επτά· και αργότερα, ένα σπαρτιατικό δικαστήριο τον καταδίκασε σε εξορία. Παρά το συντηρητισμό των Σπαρτιατών, η φήμη του, ως ενός από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες της εποχής του, απλώθηκε σε όλη την Ελλάδα. Ο Αριστοτέλης τον εγκωμιάζει στα Μεταφυσικά (Α', 993Β) με αυτά τα λόγια: "αν ο Τιμόθεος δεν είχε υπάρξει, δεν θα είχαμε τόσες πολλές μελωδικές συνθέσεις" ("πολλήν μελοποιΐαν")· (βλ. όλο το κείμενο στο λ. Φρύνις· πρβ. Sachs Hist. σ. 131)''


Ο Φρύνιχος, Επιτομή (σ. 110)
"στρόβιλος... και μεταφορικώς κέχρηται επί ωδής κιθαρωδικώς πολύν εχούσης τον τάραχον" (στρόβιλος... χρησιμοποιείται μεταφορικά για το κιθαρωδικό τραγούδι που έχει πολλή ταραχή). Μερικοί μελετητές δίνουν στη λέξη στρόβιλος (όπως χρησιμοποιείται στην κωμωδία του Φερεκράτη Χείρων, στο απόσπασμα που διασώθηκε) τη σημασία ενός μικρού υποστηρίγματος που τοποθετούνταν κάτω από τις χορδές και τροποποιούσε το κούρδισμα μιας ή περισσότερων χορδών, όταν στρεφόταν.

Πλούταρχος "Αποφθέγματα Λακεδαιμονίων" σ. 139. Φρύνις ''...κατά την παράδοση όταν πήγε στη Σπάρτη, ένας από τους εφόρους της (ονομαζόμενος Εμηρεπής ή μάλλον Εμπρεπής) "σκεπάρνῳ τὰς δύο τῶν ἐννέα χορδῶν ἐξέτεμεν εἰπών Μ η κ α κ ο ύ ρ γ ε ι τ η ν Μ ο υ σ ι κ ή ν "

Αριστείδης (Mb 11) στο λ. νήτη.

Αριστείδης (Mb 11) στο λ. υπάτη.

Ο Νικόμαχος, Εγχειρ. 3 . ...κατ' αναλογία με τον πλανήτη Κρόνο, που είναι ο πιο ψηλός και πιο απομακρυσμένος από μας πλανήτης, ο πιο χαμηλός ήχος στη δια πασών ονομάστηκε υπάτη, γιατί ύπατον είναι το πιο ψηλό. Κατά τον ίδιο τρόπο η Σελήνη, που είναι ο πιο χαμηλός και πλησιέστερος πλανήτης στη Γη, ο πιο ψηλός ήχος πήρε το όνομα νήτη, που σημαίνει χαμηλότατος.

Αριστείδης, ...οι αρχαίοι συνήθιζαν να ονομάζουν τον πρώτο ύπατον (τον πιο ψηλό) και τον πιο μακρινό νέατον (χαμηλότατο).

Αριστοτ. (Προβλ. XIX, 3· υπάτη, νήτη

Πλούτ. Πλατωνικά ζητήματα IX, 2, 1008Ε. υπάτη, νήτη

''Νικόμαχος (Εγχ. 3, C.v.J. 241-2, Mb 6-7) ''...τα ονόματα των επτά μουσικών φθόγγων βγήκαν από τους επτά πλανήτες και τη θέση τους σε σχέση προς τη Γη. "Από την κίνηση του Κρόνου, που είναι ο πιο απομακρυσμένος από μας πλανήτης, η χαμηλότερη νότα στη διαπασών ονομάστηκε υπάτη, γιατί ύπατος είναι ο πιο ψηλός. Και από την κίνηση της Σελήνης, που είναι ο πιο χαμηλός απ' όλους και ο πιο κοντινός σε μας, στη Γη, ονομάστηκε η νήτη, γιατί "νέατον" είναι το πιο χαμηλό". Στον Δία, που είναι κάτω από τον Κρόνο, αντιστοιχεί η παρυπάτη, και στην Αφροδίτη, που είναι πιο πάνω από τη Σελήνη, αντιστοιχεί η παρανήτη. Και από τον Ήλιο, που βρίσκεται στη μέση, τέταρτος από την κάθε πλευρά των επτά πλανητών, ονομάστηκε η μέση, που είναι η κεντρική νότα, αφού απέχει ένα διάστημα τετάρτης από την κάθε άκρη του επταχόρδου. Από τον Άρη, που βρίσκεται ανάμεσα στον Δία και τον Ήλιο, ονομάστηκε η υπερμέση ή λιχανός, και από τον Ερμή, που βρίσκεται στη μέση της Αφροδίτης και του Ήλιου, η παραμέση.''

''ονομασία, στην αρχαία ελληνική μουσική γινόταν χρήση ονομάτων για τον προσδιορισμό των φθόγγων Αρχικά τα ονόματα αυτά δόθηκαν στις χορδές της λύρας σύμφωνα με τη θέση τους στο όργανο· όταν η λέξη χορδή έγινε, με τη συνεχή και πρακτική χρήση, συνώνυμη του φθόγγου, τα ονόματα χρησιμοποιούνταν χωρίς διάκριση τόσο για τις χορδές, όσο και για τους αντίστοιχους φθόγγους. Από τον 6ο αι. π.Χ., όταν η επτάχορδη λύρα έγινε οκτάχορδη, τα ονόματα (προσηγορίες) ήταν τα ακόλουθα:

νήτη, νεάτη (=χαμηλότατη), η ψηλότερη νότα·
παρανήτη, η αμέσως πιο κάτω από τη νήτη·
τρίτη, η τρίτη από πάνω προς τα κάτω·
παραμέση, η πλαϊνή της μέσης προς τα πάνω·
μέση, η κεντρική νότα·
λιχανός, η χορδή που παιζόταν με το λιχανό, το δείκτη·
παρυπάτη, η πλαϊνή της υπάτης προς τα πάνω·
υπάτη (=υψίστη), η πιο χαμηλή νότα.



Η πιο πάνω ονοματολογία χρειάζεται κάποια εξήγηση.

(α) η λ. νήτη, ενώ σήμαινε την έσχατη χορδή, ήταν στην πραγματικότητα η ψηλότερη χορδή· αυτό οφείλεται στη θέση της χορδής νήτη, που ήταν τοποθετημένη στο πλησιέστερο σημείο από τον εκτελεστή·
(β) Η υπάτη , ακριβώς το αντίθετο με τη νήτη, αλλά κατά παρόμοια αντιστοιχία, ενώ σήμαινε την πιο ψηλή χορδή, στην πραγματικότητα ήταν η χαμηλότερη, γιατί η αντίστοιχη χορδή ήταν τοποθετημένη στο άλλο άκρο, το πιο μακρινό από τον εκτελεστή·

Μερικοί μελετητές υποστηρίζουν ότι το αντιφατικό φαινόμενο στους δύο αυτούς όρους (υπάτη, νήτη) Ο Kurt Sachs (Hist. 135) υποστηρίζει ότι "η νήτη ή χαμηλή χορδή κατά τρόπο εκπληκτικό προσδιορίζει την πιο ψηλή νότα στην ελληνική μουσική, όχι γιατί είναι η πιο χαμηλή όταν η λύρα κρατιέται στην κανονική, πλαγιαστή θέση, αλλά γιατί η σημιτική Ανατολή αποκαλεί ψηλούς φθόγγους τους χαμηλούς και χαμηλούς φθόγγους τους ψηλούς".
(γ) Όλα τα ονόματα ήταν στο θηλυκό γένος, γιατί εξυπακούεται η λέξη "χορδή"· ήταν δηλ. επίθετα στο ουσιαστικό χορδή, λ.χ. νήτη χορδή (χαμηλότατη-ύψιστη χορδή).''




*
Βιβλιογραφία ( τακτοποίηση καθ’ οδόν)

The Technique of Playing Ancient Greek Instruments of the Lyre Type
Helen Roberts: from, Music and Civilisation, The British Museum Yearbook 4, 1980
http://easyweb.easynet.co.uk/~orpheus/roberts.htm.

Annie Belis , 'À propos
de la construction de la lyren, Bulletin de corresnondance hell6niaue
109(1985):201-220, pp. 203-204)

P. Phaklaris, YXEArZ:m, 'dplaiohovixov A&Lnov
32(1982):218-233, especially p. 227 fig.

„Mount Parthenius rears also tortoises most suitable for the making of harps; but the men on the mountain are always afraid to capture them, and will not allow strangers to do so either, thinking them to be sacred to Pan.” Pauszaniasz 8.54.7

A Dictionary of Greek and Roman Antiquities (1890)

John Gray Landels: Music in Ancient Greece and Rome, 1999, 64.

Perseus Encyclopedia - Chelys-Lyra

Erich M. v. Hornbostel, Curt Sachs: Systematik der Musikinstrumente – Chordophone

Mathiesen, Thomas J. Apollo's Lyre: Greek Music and Music Theory in Antiquity and the Middle Ages. University of Nebraska Press (1999).

Bundrick, Sheramy D.. Music and Image in Classical Athens. Cambridge University Press (2005)

Arkhilokhosz fr. 51.47 Diehl

David E. Creese: The Origin of the Greek Tortoise-Shell Lyre, 1997.

West, Martin Litchfield. Ancient Greek Music. Oxford University Press (1992)

E. Poehlmann, “The two Elgin lyres at the British Museum”

JHS 36, 1916, 214 κ.ε (“Lord Elgin and his collection”).

Beschi L., “La tomba di una fanciulla antica”, Studi Miscellanei 30, 99-108.

P. Courbin, 'Les lyres d'Argos', in Etudes argiennes (BCH Suppl., 6), Paris 1980, 93-114

Φάκλαρης Π., "Χέλυς", ΑΔ, 32Α, 1977, 218-233

1ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Μουσικής Έρευνας
Προβλήματα στην αξιολόγηση των ευρημάτων μουσικών οργάνων της αρχαιότητας και προτάσεις αντιμετώπισής τους.
Ουρανία Μπάνου
14/12/2001 15:00-21:10, 2 συνεδρίες
http://www.iema.gr/data/Events/Conferences/psme/Omilies/banou_speech.htm

V. Vathis, M. Bakarezos, Y. Orfanos, and Ν.Α. Papadogiannis
“Acoustic study of a faithful reconstruction of the ancient Greek lyre Chelys”
ACOUSTICS 2008, DEMOCRITUS UNIVERSITY OF THRACE, XANTHI, GREECE, 29 SEPTEMBER – 1 OCTOBER
2008, CONFERENCE PROCEEDINGS PP. 173-181, ED.: N. BARKAS, 2008

Λυροποιός
Αναξίλα
Κωμωδία

Ἡράκλειτος
31. (51).

Φιλόστρ.

Ομηρικό Ύμνο στον Ερμή

Α. Lang, The Homeric Hymns, Λονδίνο 1899).

Η ΛΥΡΑ ΣΤΟΝ ΕΜΧΑΔΙΚΟ ΧΟΡΟ ΣΤΙΣ ΕΠΟΧΕΣ 'ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ ΚΜ ...
Psaroudakes

Psaroudakēs, Stelios (2000) 'The arm-crossbar junction of the Classical Hellenic kithara', in Studien zur Musikarchäologie II. Music Archaeology of early Metal Ages. Papers from the 1st Symposium of the International Study Group on Music Archaeology at Monastery Michaelstein, 18-24 May, 1998, eds. Ellen Hickmann & Ingo Laufs & Ricardo Eichmann. Orient-Archäologie 7. Rahden, Westf.: 263-78.

Στέλιος Ψαρουδάκης ( 1997) «Ο αρμός του άνω βραχίονα με τον ζυγό σε κιθάρα της ζωφόρου του. Παρθενώνα», Ιδιόφωνο 1:28-35


The Arm-Crossbar Junction of the Classical Hellenic Kithara, 63.
Intenational Meeting on Music
Music and Ancient Greece, Symposium Proceeding, 5-15 August 1996., Nea Synora, Athens, 1999.''
Psaroudakes

Ο αρμός του άνω βραχίονα με τον ζυγό σε κιθάρα της ζωφόρου του Παρθενώνα , Στέλιος Ψαρουδάκης
Ηράκλειο Κρήτης : Μουσικός Σύλλογος «Απόλλων» 1997).

Οδύσσεια (φ 406-407)

Πολυδεύκης (IV, 62)

Φερεκράτης , Πέρσαι: Kock CAF Ι, 182, απόσπ. 130)

Ησύχιος, λήμμα μαγάς

Plut. Apoph. 29

Eusebius from the Life of Agis, chap. x.,

Plutarch. Moralia. with an English Translation by. Frank Cole Babbitt. Cambridge, MA. Harvard University Press. London. William Heinemann Ltd. 1931. 3.

Φερεκράτης
κωμωδία
Χείρων

Πλούτ. Περί μουσ. 1141F-1142A, 30·

I. During, "Studies in Musical Terminology in 5th Century Literature", Eranos 43 (1945), 187.


K. Schlesinger, The Greek Aulos, 145.

http://www.musipedia.gr/


Anthologia Graeca 11, 352
Ἀγαθίου σχολαστικοῦ

Μ. Ψελλός, Σύνταγμα 21α

Αριστείδης (Mb 11)

Νικόμαχος ( Εγχειρ. 3)

Kurt Sachs (Hist. 135)

Αριστοτ. (Προβλ. XIX, 3·

Πλούτ. Πλατωνικά ζητήματα IX, 2, 1008Ε).


Πλούταρχος "Αποφθέγματα Λακεδαιμονίων" σ. 139)

Μαν. Βρυέννιος (Αρμον. 417)

Πλούτ. Περί αοργησίας 455D

Πολυδ. (IV, 62)

Aristophanes, Frogs
Aristophanes. Aristophanes Comoediae, ed. F.W. Hall and W.M. Geldart, vol. 2. F.W. Hall and W.M. Geldart. Oxford. Clarendon Press, Oxford. 1907.

Θέων o Σμυρναίος

Λουκιανός, Διάλογοι των Θεών (IV, 7, 4, "Διάλογος Απόλλωνα και Ηφαίστου")

Ευριπ. Ιππόλ. 1135

Δημ., και Δ. Ν. Βερναρδάκης, Ευριπίδης Β': Ιππόλυτος 1135, Αθήναι 1888.

Φαβρ. Bibliotheca Graeca I σ. 89

Παυσανίας Η, 17,5

Διόδωρος ο Σικελιώτης (ΙV, 84)

(Αθήν. IE', 694A-B).

FHG (II, 248, απόσπ. 43)

Schol. Aristoph. Νεφέλαι 1364

Πρόκλος (Χρηστομ. 19)

PMG "Garmina convivalia", 471-482, αποσπ. 884-917.

Aristophanes. Aristophanes Comoediae, ed. F.W. Hall and W.M. Geldart, vol. 1. F.W. Hall and W.M. Geldart. Oxford. Clarendon Press, Oxford. 1907.

Sophocles, Ichneutae
Sophocles. Oxyrhynchus Papyri, part 9, number 1174. Arthur S. Hunt. London. Egypt Exploration Fund. 1912.

Τὰ ζωϊκῆς προελεύσεως προϊόντα στὶς Βυζαντινὲς πηγές
Ἀνακοίνωση στὴν Ζ’ Συνάντηση Βυζαντινολόγων Ἑλλάδος καὶ Κύπρου,
Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 20-33 Σεπτεμβρίου 2007.


Παιδιόφραστος, στ. 622-627, 635-637[/URL].

Β. Βάθης, Ε. Μπακαρέζος, Ι. Ορφανός, Ν. Παπαδογιάννης : Ακουστική µελέτη πιστής ανακατασκευής της αρχαίας ελληνικής λύρας. χέλυς



Γραπτές μαρτυρίες




Ἡράκλειτος
31. (51).
οὐ ξυνιᾶσιν ὅκως διαφερόμενον ἑωυτῷ ὁμολογέει· παλίντονος ἁρμονίη ὅκωσπερ τόξου καὶ λύρης.
Δεν καταλαβαίνουν πως το διαφορετικό συνομολογεί με τον εαυτό του· αρμονία αντιθέτων εντάσεων όπως στο τόξο και τη λύρα.

Ομηρικό Ύμνο στον Ερμή (στ. 51): "επτά δε σύμφωνους οΐων ετανύσσατο χορδάς" (και τέντωσε επτά ταιριαστές [σύμφωνες] χορδές από έντερα προβάτου).

Ησύχ.: "χέλυς· χελώνα, λύρα, μηχάνημα".

Πολυδεύκης (IV, 59) περιλαμβάνει τη χέλυ στον κατάλογο των έγχορδων οργάνων.

Φιλόστρ. 777 (στο Δημ.): "της λύρας τε σόφισμα πρώτος Ερμής πήξασθαι λέγεται κεράτων δυοίν, κατά ζυγού και χελύος" (η εφεύρεση της λύρας οφείλεται στον Ερμή, που πρώτος έδεσε δύο κέρατα σ' ένα ζυγό** και μια χελώνα).



Ησύχ.: "χορδή· νευρά κιθάρας"

Ησύχ.: "της κιθάρας τα άκρα"· επίσης, "τα άκρα της λύρας".

Πολυδεύκης (IV, 62) χορδή· νευρά

Φερεκράτης , Πέρσαι: Kock CAF Ι, 182, απόσπ. 130) "χορδαίς οπταίς εριφείοις" (ψημένες χορδές από κατσίκια·

Ησύχιος , λήμμα μαγάς , "μαγάς... δεχομένη της κιθάρας τας νευράς" (γέφυρα [καβαλάρης]... που υποβαστάζει τις χορδές της κιθάρας)·




Μ. Ψελλός, Σύνταγμα 21α) προσηγορίαι



Πλούταρχος "Αποφθέγματα Λακεδαιμονίων" σ. 139. Φρύνις ''...κατά την παράδοση όταν πήγε στη Σπάρτη, ένας από τους εφόρους της (ονομαζόμενος Εμηρεπής ή μάλλον Εμπρεπής) "σκεπάρνῳ τὰς δύο τῶν ἐννέα χορδῶν ἐξέτεμεν εἰπών Μ η κ α κ ο ύ ρ γ ε ι τ η ν Μ ο υ σ ι κ ή ν "

Αρτέμων, όργανο τρίπους, "υπερθείς εκάστη [χώρα] πήχυν και κάτω προσαρμόσας χορδοτόνια" (επάνω από κάθε τόπο [θέση] στερέωσε ένα ζυγό και αποκάτω τα χορδοτόνια).

Μαν. Βρυέννιος Αρμον. 417., "η υπό τας χορδάς υποκείμενη σανίς χορδοτόνος ονομάζεται" (η ξύλινη πλάκα [σανίδα] που βρίσκεται κάτω από τις χορδές ονομάζεται χορδοτόνος).

Νικόμ. Εγχειρ. 6. χορδότονον

Πλούτ. Περί αοργησίας 455D., χορδοτόνος λύρα

Πολυδ., IV, 62., "και δόνακα δέ τίνα υπολύριον οι κωμικοί ωνόμαζον, ως πάλαι αντί κεράτων υπότιθέμενον ταις λύραις" (και οι κωμικοί ονόμαζαν κάποιο δόνακα [καλάμι] υπολύριο, που τον παλιό καιρό τον τοποθετούσαν στις λύρες στη θέση των κεράτων).

Αριστοφάνης, Βατράχους 232-233., "ένεκα δόνακος, όν υπολύριον ένυδρον εν λίμναις τρέφω" (εξαιτίας του υπολύριου δόνακα, που τρέφω στα νερά των λιμνών)
ΒΑΤΡΑΧΟΙ Βρεκεκέξ κοάξ κοάξ ∆ΙΟΝΥΣΟΣ Βρεκεκέξ και σκασµός! Τίποτ' άλλο δεν ξέρετε απ' το κοάξ σας. ΒΑΤΡΑΧΟΙ Και βέβαια ω πολύξερε! Οι Μούσες οι γλυκόλαλες εµένα µ' αγαπούν κι ο Πάνας ο τραγόποδος ο που παίζει την καλαµοφλογέρα κι ο Φοίβος ο λυράρης εµένα µ' αγαπάει, που εγώ του τρέφω τα καλάµια για τη λύρα, µες στη λίµνη. Βρεκεκέξ κοάξ κοάξ

Aristophanes, Frogs

Διόνυσος
ἀλλ᾽ ἐξόλοισθ᾽ αὐτῷ κοάξ:
οὐδὲν γάρ ἐστ᾽ ἀλλ᾽ ἢ κοάξ.
Βάτραχοι
εἰκότως γ᾽ ὦ πολλὰ πράττων.
ἐμὲ γὰρ ἔστερξαν εὔλυροί τε Μοῦσαι
230καὶ κεροβάτας Πὰν ὁ καλαμόφθογγα παίζων:
προσεπιτέρπεται δ᾽ ὁ φορμικτὰς Ἀπόλλων,
ἕνεκα δόνακος, ὃν ὑπολύριον
ἔνυδρον ἐν λίμναις τρέφω.
235βρεκεκεκὲξ κοάξ κοάξ.
Διόνυσος
ἐγὼ δὲ φλυκταίνας γ᾽ ἔχω,
χὠ πρωκτὸς ἰδίει πάλαι,
κᾆτ᾽ αὐτίκ᾽ ἐκκύψας ἐρεῖ—
Βάτραχοι
βρεκεκεκὲξ κοὰξ κοάξ.
Διόνυσος
240ἀλλ᾽ ὦ φιλῳδὸν γένος
παύσασθε.
Βάτραχοι
μᾶλλον μὲν οὖν
φθεγξόμεσθ᾽, εἰ δή ποτ᾽ εὐηλίοις
ἐν ἁμέραισιν
ἡλάμεσθα διὰ κυπείρου
καὶ φλέω, χαίροντες ᾠδῆς
245πολυκολύμβοισι μέλεσιν,
ἢ Διὸς φεύγοντες ὄμβρον
ἔνυδρον ἐν βυθῷ χορείαν
αἰόλαν ἐφθεγξάμεσθα
πομφολυγοπαφλάσμασιν.
Διόνυσος
βρεκεκεκὲξ κοὰξ κοάξ.
τουτὶ παρ᾽ ὑμῶν λαμβάνω.
Βάτραχοι
δεινά τἄρα πεισόμεσθα.
Διόνυσος
δεινότερα δ᾽ ἔγωγ᾽, ἐλαύνων
255εἰ διαρραγήσομαι.
Βάτραχοι
βρεκεκεκὲξ κοὰξ κοάξ.
Διόνυσος
οἰμώζετ᾽: οὐ γάρ μοι μέλει.
Βάτραχοι
ἀλλὰ μὴν κεκραξόμεσθά γ᾽
ὁπόσον ἡ φάρυξ ἂν ἡμῶν
260χανδάνῃ δι᾽ ἡμέρας.
Διόνυσος
βρεκεκεκὲξ κοὰξ κοάξ.
τούτῳ γὰρ οὐ νικήσετε.
Βάτραχοι
οὐδὲ μὴν ἡμᾶς σὺ πάντως.
Διόνυσος
οὐδὲ μὴν ὑμεῖς γ᾽ ἐμὲ
οὐδέποτε: κεκράξομαι γὰρ
265κἂν δέῃ δι᾽ ἡμέρας
<βρεκεκεκὲξ κοὰξ κοάξ,>
ἕως ἂν ὑμῶν ἐπικρατήσω τῷ κοάξ,
βρεκεκεκὲξ κοὰξ κοάξ.

Aristophanes. Aristophanes Comoediae, ed. F.W. Hall and W.M. Geldart, vol. 2. F.W. Hall and W.M. Geldart. Oxford. Clarendon Press, Oxford. 1907.

Ησ., "κόλλοπες· οι κόλλαβοι περί ους αι χορδαί" (κόλλοπες ήταν κόλλαβοι [στριφτάρια], γύρω από τους οποίους οι χορδές [περιτυλίγονταν και κουρδίζονταν]).

Θέων o Σμυρναίος (σ. 57) "έτι δε της τάσεως γινομένης κατά την στροφήν των κολλάβων" (και το τέντωμα [της χορδής] γίνεται με τη στροφή των κολλάβων).

Ησύχιος, "μαγάς· σανίς τετράγωνος υπόκυφος δεχόμενη της κιθάρας τας νευράς και αποτελούσα τον φθόγγον" (μαγάς· ένα τετράγωνο σανιδάκι, ελαφρά κυρτό, που υποβαστάζει τις χορδές και παράγει το φθόγγο [δηλ. βοηθάει στην παραγωγή των φθόγγων]).

Λουκιανός, Διάλογοι των Θεών IV, 7, 4, "Διάλογος Απόλλωνα και Ηφαίστου", "πήχεις γαρ εναρμόσας και μαγάδιον υποθείς" (γιατί [ο Ερμής], αφού στερέωσε [πάνω στο όστρακο της χελώνας] βραχίονες και τοποθέτησε αποκάτω μαγάδιο).

Ευριπ. Ιππόλ. 1135: "μούσα δ' άυπνος υπ' άντυγι χορδάν" (το ακατάπαυστο τραγούδημα των χορδών, οι οποίες βρίσκονται κάτω από τον άντυγα).

Ευριπίδης Β': Ιππόλυτος 1135., η γέφυρα ("καβαλάρης") της λύρας ή κατά μερικούς συγγραφείς, άλλη λέξη για τον ζυγόν.

Παυσανίας Η, 17,5., "Ἔρχεται δὲ ἄλλο ὄρος Κυλλήνης, Χελυδορέα, ἔνθα εὑρὼν χελώνην Ἑρμῆς ἐκδεῖραι τὸ θηρίον καὶ ἀπ' αὐτῆς λέγεται ποιήσασθαι λύραν"

Αθήν. IE', 694A-B.,σκόλιον, μέλος (από το σκόλιος, στριφτός, κυρτός, ελικοειδής, όχι ίσιος)· τραγούδι με συνοδεία λύρας που τραγουδιόταν προς το τέλος ενός συμποσίου. Συνήθως, ένας από τους πιο επιδέξιους συνδαιτυμόνες άρχιζε πρώτος το τραγούδι, κρατώντας ταυτόχρονα στο χέρι του ένα κλωνάρι μυρτιάς. Όταν τελείωνε το τραγούδι του, παρέδιδε το κλωνάρι σ' έναν άλλο συνδαιτυμόνα, όχι όμως σε εκείνον που καθόταν πλάι του, κι έτσι συνέχιζαν, χωρίς να τηρούν σειρά .


Aristophanes
Χορός
985ἀλλὰ καὶ τόδ᾽ ἔγωγε θαυμάζω
τῆς ὑομουσίας
αὐτοῦ: φασὶ γὰρ αὐτὸν οἱ
παῖδες οἳ ξυνεφοίτων,
τὴν Δωριστὶ μόνην ἂν ἁρμόττεσθαι
990θαμὰ τὴν λύραν,
ἄλλην δ᾽ οὐκ ἐθέλειν μαθεῖν:
κᾆτα τὸν κιθαριστὴν
ὀργισθέντ᾽ ἀπάγειν κελεύειν,
ὡς ἁρμονίαν ὁ παῖς
995οὗτος οὐ δύναται μαθεῖν
ἢν μὴ Δωροδοκιστί.

Aristophanes. Aristophanes Comoediae, ed. F.W. Hall and W.M. Geldart, vol. 1. F.W. Hall and W.M. Geldart. Oxford. Clarendon Press, Oxford. 1907.



Παιδιόφραστος, στ. 622-627, 635-637.
Τὰ νεῦρα τοῦ βοδιοῦ ἀποτελοῦσαν τὴν πρώτη ὕλη γιὰ τὴν κατασκευὴ
χορδῶν μουσικῶν ὀργάνων καὶ σαϊτῶν γιὰ τόξα, ἐνῶ μὲ εἰδικὴ
ἐπεξεργασία γίνονταν ὄργανο βασανιστηρίου, τὸ γνωστὸ μαστίγιο.





/////////////////////////////////


σίμαι
τα άκρα της λύρας και της κιθάρας .

σίμαι (sic cod.) the ends of the lyre, Hsch.; also, parts of the cornice, Id., cf. Vitr.3.5.12.
http://www.perseus.tufts.edu/hopper/morph?l=σίμαι&la=greek#lexicon

σίμαι, τα άκρα της λύρας και της κιθάρας . Ησύχ.: "της κιθάρας τα άκρα"· επίσης, "τα άκρα της λύρας".

<σίμαι>· τῆς κιθάρας τὰ ἄκρα. καὶ ἐν ταῖς ὀροφαῖς θέσεις τινές
el.wikisource.org/wiki/Γλώσσαι/Σ

http://www.scribd.com/doc/42079819/Ησύχιος-ο-Αλεξανδρεύς-–Λεξικόν-–-http-www-projethomere-com

{''Καθαρίζουμε καλά τις αντεριές. Με ένα μολύβι, ή χοντρό βελονάκι γυρίζουμε τα έντερα έτσι ώστε το εσωτερικό να βγει έξω. Αυτό το επιτυγχάνουμε ως εξής: Διπλώνουμε λίγο τη μία άκρη του εντέρου και με το μολύβι τη σπρώχνουμε στο εσωτερικό του. Κρατώντας με το δεξί χέρι το μολύβι και χρησιμοποιώντας τον αντίχειρα του δεξιού χεριού, μαζεύουμε στο μολύβι αρκετή ποσότητα εντέρου. Με το αριστερό χέρι, βοηθάμε το έντερο να μαζεύεται στο ξυλάκι, προσέχοντας μην το τρυπήσουμε.

Όταν συγκεντρωθεί αρκετό, το απλώνουμε σε ένα μπολ με άφθονο νερό. Συνεχίζουμε έτσι μέχρι να γυρίσει όλο το έντερο ανάποδα. Όταν έχει περάσει το ξύλο μέσα από το έντερο, τραβάμε πολύ προσεκτικά το έντερο έτσι ώστε να γυρίσει το μέσα–έξω.

Όταν γυρίσουμε τις αντεριές, τις πλένουμε καλά και στη συνέχεια τις τοποθετούμε σε ένα μπολ με νερό και τον χυμό από τα λεμόνια. Προσθέτουμε ρίγανη και λίγο αλάτι. Έτσι τα έντερα ασπρίζουν και σφίγγουν με αποτέλεσμα να τυλίγονται πιο εύκολα.''}

...ίσως θα ήταν ωφέλιμο, να ρωτήσουμε, πως φτιάχνουν νεύρο για τόξο, όπου είναι ακόμα σε χρήση. Στύψιμο μάλλον με βαρίδι. Αλοιφή κολοφώνιο. Το λίγο ''ανώμαλη' χορδή, λόγο στροφών, έχει πιο ευχάριστο ήχο. Επίσεις, νήμα απο φυτικές ίνες, με νύχια και με δόντια.
Ευρήματα μαρτυρούν φαγωμένα δόντια.

''...όποιος θέλει να κάνει μια δοκιμή στις εντέρινες χορδές μπορεί να βρεί στον Στεφανίδη. Βρίσκεται σε ένα υπόγειο στις αρχές της ζωοδόχου πηγής ,στην αριστερή μεριά του δρόμου καθώς ανεβαίνει [...] Πωλούνται με το μέτρο, κοστίζουν 15 ευρώ οι 80 πόντοι και τις φέρνει σε 2 διαμέτρους.''
~~~~~~~~~~~

χέλυς, χελώνα. [Testudo Marginata] Η αρχαϊκή λύρα , που ονομαζόταν έτσι, γιατί το ηχείο* της ήταν κατασκευασμένο από όστρακο χελώνας.

χέλους· Ήσ. : "μουσικόν όργανον".


Οργανοποιία
Η τέχνη της κατασκευής των μουσικών οργάνων· επίσης, η βιομηχανία ή η βιοτεχνία όπου αυτά κατασκευάζονται. Έτσι οργανοποιός, δεν είναι μόνο ο "μάστορας" που κατασκευάζει κάποιο όργανο, αλλά και ο βιομηχανικός εργατοτεχνίτης [...πληκτροποιός....κερατουργός* χορδοποιός ...]που παράγει συγκεκριμένα τμήματα ή εξαρτήματα οργάνων, χωρίς να γνωρίζει ή να μπορεί να κατασκευάσει τα όργανα για τα οποία προορίζονται. Επομένως, αντιλαμβανόμαστε γιατί (εκτός των χαμένων μικρών μυστικών...) όση τεχνολογία και «ποιότητα ζωής» κι αν μας προκύψει, δεν θα ξαναγίνει ποτέ Stradivarius !...

*Κεραξόος ~ κέρατα
(από το "κέρας" και το "ξέω"). Χαρακτηρίζει τον κατασκευαστή των κεράτινων παραστατών της κιθάρας-λύρας. Συνώνυμα γι' αυτόν που κατεργαζόταν κέρατα: "κερατοξόος", "κερατουργός", "κερατοποιός", "κερατογλύφος".



Ενώσεις ~ κέρατα ~ καβούκι
Μερικά ευρήματα όστρακα χελώνας έχουν τρύπες, με μεταλλικά υπολείμματα. (Καρφιά Ο Ερμής δούλευε με σιδερένιο γλύφανο.

~χορδή [από έντερα προβάτου]
γενικά, το έντερο· χορδή από έντερο, που τεντωμένη παράγει, ήχο. Επομένως, χορδή μουσικού οργάνου. Ο Πλάτων ονομάζει τον αυλό πολυχορδότατο (που παράγει πολλές νότες). Αργότερα, η λέξη χρησιμοποιήθηκε και στην περίπτωση των φωνητικών χορδών (φωνητικαί χορδαί). Η λέξη νευρά χρησιμοποιούνταν συχνά για τη χορδή.
Ο κατασκευαστής χορδών λεγόταν χορδοποιός. Εκείνος που έστριβε τις χορδές (για να τις κουρδίσει) ονομαζόταν χορδοστρόφος· ήταν ακόμα και χορδοποιός και χορδιστής.

κολοφωνία, κολοφώνιο· ρητίνη με την οποία οι αρχαίοι 'Έλληνες επάλειφαν τις χορδές των οργάνων

Νευρά
χορδή τόξου· χορδή από νεύρα ή έντερα· στη μουσική, χορδή οργάνου (συνών. της λ. χορδή). H λέξη νεύρον χρησιμοποιείται συνεκδοχικά για τη χορδή, σχοινί, ή χορδή (κόρδα) νεύρου.
_______

1 Εκπρεπους, Ἐκπρέπης Xylander and Wyttenbach: Εμπρεπους, Ἐμπρεπὴς.


http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:2008.01.0195:chapter=29

____________

λ. μυρμηκιά.

____________



http://remacle.org/bloodwolf/histori.../musiquegr.htm

--------------




~στρόβιλος

είδος χορού με περιστροφική κίνηση, όμοιος με το βαλλισμό . Πρβ. Πολυδ. IV, 101 και Αθήν. 630Α, 27.


Βιβλιογραφία:

I. During, "Studies in Musical Terminology in 5th Century Literature", Eranos 43 (1945), 187.
K. Schlesinger, The Greek Aulos, 145.

http://www.musipedia.gr/

___________


Agathias
ca. 530 - ca. 580

http://webcache.googleusercontent.co...&hl=en&ct=clnk

________________


~~~~~~~~~~~

Χορδοτόνος
και χορδοτόνιον μια μικρή πλάκα (σανίδα) στο κατώτερο μέρος του ηχείου της λύρας και κιθάρας, πάνω στην οποία οι χορδές στερεώνονταν με κόμπο.
, αλλά και χορδότονος (ο)· ο κόλλαβος (κλειδί), με τον οποίο κουρδίζονταν οι χορδές. χορδοτόνος (ως επίθ.)· με κουρδισμένη χορδή (ή χορδές)· λ.χ. χορδοτόνος
Βλ. λ. επιτόνιον.

~~~~~~~~~~~~~

Δόναξ
(α) είδος μικρού λεπτού καλαμιού. Κομμάτια δόνακα χρησιμοποιούνταν μέσα στο ηχείο της λύρας για να υποβαστάζουν τη μεμβράνη (βλ. λύρα.): αυτός ο δόνακας ονομαζόταν δόναξ υπολύριος·


http://www.perseus.tufts.edu/hopper/...t:1999.01.0031

~~~~~~~~~~~

κόλλαβος

~δέρμα βοδιού
~ξύλο
~ μέταλλο
~ ελεφαντόδοντο

και κόλλοψ· το στριφτάρι ή κλειδί, με το οποίο κουρδίζονταν οι χορδές. Η λέξη κόλλοψ ήταν αττική και ομηρική, ενώ ο κόλλαβος ήταν μια πιο κοινή λέξη. Στις πρωτόγονες λύρες τα στριφτάρια ήταν κατασκευασμένα από δέρμα βοδιού· έδεναν σ' αυτά την άκρη της χορδής και με το στρίψιμό τους γύρω στο ζυγόν γινόταν το κούρδισμα. Η τεχνική αυτή βελτιώθηκε με τη χρήση "κλειδιών" (κολλάβων) από ξύλο, μέταλλο ή ελεφαντόδοντο. Οι κόλλαβοι είχαν μικρό στρογγυλό κεφάλι, στερεώνονταν κατά μήκος του ζυγού και με περιστροφική κίνηση οι χορδές τεντώνονταν.
~~~~~~~~~

Τελαμών

δερμάτινη ταινία ή λουρί, με το οποίο η λύρα ή η κιθάρα κρεμόταν από το στήθος (το λαιμό) του εκτελεστή· χάρη στον τελαμώνα, ο εκτελεστής μπορούσε να χρησιμοποιεί ελεύθερα και τα δύο του χέρια. Το όργανο συνήθως τοποθετούνταν στα γόνατα, όταν ο εκτελεστής καθόταν, ή κρεμόταν από το στήθος, όταν στεκόταν. Στην περίπτωση της λύρας, το όργανο κρατιόταν με ελαφρά κλίση προς τα εμπρός.

~~~~~~~~~~~~~


μαγάς

η γέφυρα ("καβαλάρης") της λύρας και της κιθάρας · ήταν μια μικρή τετράγωνη σανίδα, τοποθετημένη επάνω στο ηχείο, σε κάποια απόσταση από το χορδοτόνιο . H μαγάς χρησίμευε για να απομονώνει το παλλόμενο μέρος των χορδών, ακριβώς όπως και ο νεότερος καβαλάρης των εγχόρδων οργάνων.

Ο Ησύχιος ορίζει τη λέξη μαγάδιον ως "ωραίον κιθάρισμα"· καθώς είναι φανερό, παράγει τη λέξη από το όργανο μάγαδις.

Άντυξ
η γέφυρα ("καβαλάρης") της λύρας ή κατά μερικούς συγγραφείς, άλλη λέξη για τον ζυγόν. Κατ' άλλους, ο σκελετός της λύρας. Πρβ. Δημ., και Δ. Ν. Βερναρδάκης,
~~~~~~~~~~~~~~~

Ερμής
Αρχαίος θεός καταγόμενος από την Αρκαδία. Γιος του Δία και της νύμφης Μαίας, πιστευόταν ότι έφερε στους Έλληνες τα γράμματα μέσα σε φύλλα φοινικιάς: "Τινὲς δὲ φασιν τοὺς χαρακτῆρας τῶν στοιχείων τοὺς παρ' ἡμῖν ὑπὸ Ἑ ρ μοῦ εκ φοίνικος φύλλων γεγραμμένου καταπεμφθῆναι τοῖς ἀνθρώποις, διὸ καὶ φοινικικὰ λέγονται γράμματα". (Φαβρ. Bibliotheca Graeca I σ. 89). Μεταξύ των πολλών και διαφόρων ιδιοτήτων του ("ψυχοπομπός", "μεγαλοφελής", "κερδώος", "λόγιος", "αγώνιος", κ.λπ.) αναφερόταν και η μεγάλη αγάπη του στη μουσική. Η παράδοση τον φέρνει εφευρέτη της πρώτης λύρας. Γεννήθηκε σε σπήλαιο του όρος Χελυδορέα της Κυλλήνης «νυκτὸς ἀμολγῷ, ὄφρα κατὰ γλυκὺς ὓπνος ἔχοι λευκώλενον, Ἥρην», δηλαδή «μέσ’ στο σκοτάδι της νύχτας, την ώρα που η (μονίμως απατημένη και εκδικητική) λευκοχέρα Ήρα γλυκοκοιμόταν». Βρέφος ακόμα, βρήκε στην έξοδο του σπηλαίου μια χελώνα, την έγδαρε και με το κοίλο περίβλημά της (το καβούκι ή "την χέλυν") κατασκεύασε την πρώτη λύρα. Έτσι "χέλυς" σήμαινε στην αρχαιότητα τη «λύρα»: Ο νεογέννητος θεός ήταν σε θέση από την πρώτη στιγμή να παίζει (με πλήκτρο) συνθέσεις μελωδικότατες. Αμέσως κατόπιν, κατάφερε να κλέψει 50 αγελάδες από το κοπάδι των θεών που φύλαγε ο Απόλλωνας) και να τις κρύψει σε σπήλαιο (γι’ αυτό και ο Έζρα Πάουντ προσφωνεί τον Ερμή ως «πάτρωνα των κλεφτών»). O Aπόλλωνας με τη μαντική του ικανότητα ανακάλυψε τον κλέφτη, αλλά κανένας δεν πίστευε ότι ο κλέφτης μπορούσε να είναι ένα βρέφος σπαργανωμένο στο λίκνο. Τελικά επενέβη ο Δίας (που ευχαριστήθηκε από την ευστροφία του γιου του), ο Ερμής επέστρεψε τα κλοπιμαία και για να κατευνάσει τον Απόλλωνα, έπαιξε τη λύρα που είχε φτιάξει. Ο Φοίβος αμέσως γοητεύθηκε από τη μουσική και δέχτηκε να ανταλλάξει τη λύρα με τις ιερές αγελάδες(!), χωρίς από τότε να την αποχωριστεί ποτέ. Έτσι ο Ερμής πήρε το κοπάδι και έγινε θεός «νόμιος». Όμως κατά τις ώρες που επόπτευε τη βοσκή επινόησε κι άλλο μουσικό όργανο, τη σύριγγα, που επίσης άρεσε στον Απόλλωνα και του την πήρε προσφέροντας ως αντάλλαγμα «τὴν χρυσῆν ῥάβδον, ἣν ἐκέκτητο βουκολῶν». Από τότε αυτή η ράβδος έγινε έμβλημα του Ερμή ως κήρυκα των θεών («κηρύκειον»). Άλλοι μύθοι φυσικά υποστηρίζουν ότι η σύριγξ ήταν εφεύρεση του Πανός. Επίσης ο Διόδωρος ο Σικελιώτης (ΙV, 84) αναφέρει ότι ο Ερμής όντας φύση κατ' εξοχήν "αρμονική" ανακάλυψε τη βουκολική ποίηση και μελωδία: "φύσει δὲ διαφόρῳ πρὸς εὐμέλειαν κεχορηγημένον ἐξευρεῖν τὸ βουκολικὸν ποίημα καὶ μέλος". (Βλ. τον σχετικό Ομηρικό Ύμνο στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ).


Hermes making the lyre. Bronze relief in the British Museum (Fourth
Century B.C.)

~~~~~~~~~


Η συμμετοχή και ο ρόλος της κιθάρας, της λύρας και της βαρβίτου ...
dspace.lib.uom.gr/bitstream/2159/3564/1/KourkouliPE2008.pdf
Μορφή αρχείου: PDF/Adobe Acrobat
κυλινδρική ράβδο. Οι χορδές του, που ήταν επτά στον αριθμό, ήταν από στριμμένα έντερα προβάτου και ήταν τεντωμένες στον σκελετό

~~~~~~

άλυρος (ο στερούμενος λύρας, μή συνοδευόμενος υπό λύρας, πένθιμος)
λυραοιδός ή λυράοιδος ή λυρωδός (ο άδων προς λύραν, ο συνοδεύων το άσμα του διά λύρας
ο τραγουδιστής συνοδεία λύρας)
λυρίζω (παίζω την λύραν)
λυρικός (ο αναφερόμενος ή ανήκων εις την λύραν, ο παίζων συνοδεία λύρας, ο ποιητής)
λύριον και λυρίς (υποκουριστικά τού λύρα)
υπολύριος (ο υπό την λύραν)
αντίλυρος ( ο εν αρμονία προς την λύραν , ο ανταποκρινόμενος προς την λύραν)
αυτόλυρος (ο συνοδεύων μόνος δια της λύρας το άσμα του)
λυριστής ή λυρίστρια (ο παίζων ή η παίζουσα την λύραν)
λύρισμα ή λυρισμός (το λυρίζειν, παίζειν την λύραν)
λυρόδμητος (ο δια της λύρας οικοδομηθείς, επί των Θηβών)
λυροποιϊκή ή λυροποιητική ή λυροποιία (εννοείται τέχνη, η τέχνη τού κατασκευάζειν λύρας) λυροποιός (ο ποιών, κατασκευάζων λύρας)
λυροφοίνιξ (είδος λύρας)

~~~~~~~~

ΕΡΓΑΛΕΙΟΘΗΚΗ

ῥαιστήρ: σφύρα, σφυρίον

ξυλουργικά εργαλεία ήταν τα εξής:
ο πέλεκυς
το σκεπάρνι (είδος πέλεκη)
το πριόνι
σφυρί,
τρυπάνι
ρυκάνη
ρίνη
ξυστήρι (σκαρπέλο)
γλύφανο (σκαρπέλο)
τόρνος

Στην εκτέλεση των έργων ο τεχνίτης χρησιμοποιούσε:
κανόνα
το πήχη
τον διαβήτη
τη στάθμη
την κάθετο
τον γνώμονα

~~~~~~~~~~~

ΥΛΙΚΑ

το ξύλο:
Πύξος: το ξύλο της θεωρούταν ασαπές, το βρίσκουμε στη βόριο Ελλάδα και την Ιταλία, χρησιμοποιούταν για ξύλινους στειλεούς και στρόφιγκες καθώς και για θυρώματα , οροφές και φάλαγγες (κατρακύλια).

''Ο Όμηρος περιγράφει στο παρακείμενο απόσπασμα της Ιλιάδας τη χρήση του λίπους και του νερού στην κατεργασία των τομαριών. Αποδίδει την ανθεκτικότητα της περίφημης ασπίδας του Αχιλλέα, έργο του Ηφαίστου, στις πέντε στρώσεις πετσιά, και περιφράφει την κατασκευή αυτής του Αίαντα του Λοκρού από τον βυρσοδέψη Τύχιο «με επτά βοϊδοτόμαρα».

Ο Παυσανίας αναφέρει στη Περιήγηση τους Οζολούς Λοκρούς που κατοικούσαν στην Άμφισσα και ντύνονταν με δέρματα για αυτό και μύριζαν δυνατά (Χ 38,3), ο Ησίοδος συμβουλεύει για τη χρήση των δερμάτινων πεδίλων και πανωφοριών για το κρύο, ο Αριστοφάνης σατιρίζει το βυρσοδέψη Κλέωνα στους Ιππείς και διαχωρίζει «βυρσοδέψες» και «σκυτοτόμους» στον Πλούτο και τις Εκκλησιάζουσες.

Οι αναφορές στη χρήση και την κατεργασία των δερμάτων στον Πλάτωνα, τον Αρριανό, τον Ξενοφώντα , το Λουκιανό, το Θεόφραστο, είναι συχνές και ενδεικτικές για την αρχαιότητα του κλάδου.''

βυρσοδεψία

''Η επεξεργασία των δερμάτων, γνωστή σαν βυρσοδεψία, απασχόλησε τους ανθρώπους από τα πρώτα χρόνια που ήθελαν κάτι να φορέσουν. Με τον καιρό εξελίχθηκαν κάποια τυποποιημένα στάδια επεξεργασία των δερμάτων που λίγο διέφεραν από περιοχή σε περιοχή.

Αρχικά απομακρυνόταν οι τρίχες από το δέρμα είτε με ξύρισμα είτε αργότερα μέσα σε δοχεία με ασβέστη. Στην συνέχεια για να μαλακώσει το δέρμα έμπαινε σε δεξαμενή με νερό στο οποίο προστιθόταν και αλάτι ή και θειικό οξύ. Στην συνέχεια το δέρμα έμπαινε σε άλλη δεξαμενή με μίγμα λαδιών και τανινών (από φλοιούς βελανιδιάς ή καστανιάς) όπου και έμενε αρκετές μέρες. Μετά αφού το στέγνωναν το περνάγανε με ένα λιπαρό διάλυμα για να γίνει πιο απαλό. Στην συνέχεια το δέρμα τριβόταν και γυαλιζόταν. Η βαφή ήταν το επόμενο στάδιο, διαποτίζοντας το δέρμα με διάφορες κυρίως φυτικές βαφές. Τέλος αφού το δέρμα στέγνωνε καλά ήταν έτοιμο για χρήση σαν υλικό ραφής ρούχων, σαν υλικό για παπούτσια, τσάντες, εργαλεία ακόμα και για γραφική ύλη!

Η διαδικασία παραμένει σχεδόν ίδια μέχρι σήμερα. Βασικές διαφορές η αντικατάσταση των φυτικών ουσιών με χημικές ισχυρότερης δράσης και το χάραγμα και τέντωμα των δερμάτων που πολλαπλασιάζει την επιφάνειά τους.''

διφθέρα και μεμβράνα
''Η διαφορά μεταξύ δέρματος και περγαμηνής είναι ότι το δέρμα προέκυπτε από άργασμα αποτριχωμένου δέρματος ζώου με φυτικά υλικά που περιείχαν βυρσοδεψικό οξύ. Η περγαμηνή αντίθετα δεν γινόταν με το άργασμα του ζώου, αλλά μετά από κατεργασία του με ασβέστη, αφού το ξήραιναν τεντωμένο και έπειτα το έξυναν και το λείαιναν. Στην αρχαία γραμματεία το δέρμα ζώου αναφέρεται συχνά ως μέσο γραφής, ενώ οι όροι που χρησιμοποιούνται αδιακρίτως και για τα δύο είναι οι όροι διφθέρα και μεμβράνα. ο Ηρόδοτος συγκεκριμένα (5, 58) αναφέρει πως οι Έλληνες της Ιωνίας έγραφαν πριν από τον πάπυρο σε δέρματα αιγοπροβάτων.''


Εργαλεία κατεργασίας του ξύλου από τους ελληνες στην αρχαιότητα
hellinon.net/NeesSelides/Ergaleia.htm

μεμβράνα: λεπτό δερμα κατεργασμένο που χρησιμεύει ως υλικό γραφής || Μεμβράνη Τυμπάνου (αυτιού) αλλά και του μουσικού οργάνου.

Συνώνυμο διφθέρες > τουρκ. defter > σημερινό τεφτέρι=κατάστιχον. Μεμβράνες άριστης ποιότητας κατασκεύαζαν στην Πέργαμο. Ονομαζοταν «περγαμηνές διφθέρες», το επίθετο ουσιαστικοποιήθηκε: "περγαμηνή" : διφθέρα.

Αναφορές:

τὴν δ᾽ ἐπιστολὴν ἑλληνίζειν ἐν διφθέρᾳ γεγραμμένην, δηλοῦσαν ὅτι Πῶρος εἴη ὁ γράψας,

Στράβων - Γεωγραφία - 15.74

[13] τὸν φελόνην, ὃν ἀπέλειπον ἐν Τρῳάδι παρὰ Κάρπῳ, ἐρχόμενος φέρε, καὶ τὰ βιβλία, μάλιστα τὰς μεμβράνας.

Επιστολή Παύλου Προς Τιμόθεον Β 4.13

http://www.stougiannidis.gr/hypoglossal/26.htm.

'' ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΣΤΑΔΙΟ: Αλάτιζε καλά τα δέρματα και κατόπιν τα κρεμούσε για να στεγνώσουν. Μετά από 20 ημέρες περίπου τα βουτούσε μέσα σε γούρνες με νερό και καυστική ποτάσα, ώστε να φύγουν οι βρωμιές και να μαλακώσουν. Στη συνέχεια τα τέντωνε και μ’ ένα μαχαίρι καθάριζε καλά τα τελευταία υπολείμματα από κρέας, λίπος κλπ. Για 8 περίπου ημέρες τα έχωνε μέσα σε λακκούβες με νερό και λιωμένο ασβέστη. Με τον ασβέστη γινόταν η αποτρίχωση, αφού μαλάκωνε καλά και άνοιγαν οι πόροι του δέρματος. Τις τρίχες δεν τις πετούσε φυσικά. Τις έδινε για το γέμισμα των σαμαριών και για οικοδομικά υλικά.
Η επεξεργασία των δερμάτων όμως δεν έχει ακόμη τελειώσει. Τα αποτριχωμένα πλέον δέρματα τα βουτούσε για 2-3 μέρες σε ξύλινες σκάφες γεμάτες ακαθαρσίες σκύλων με χλιαρό νερό, για να απομακρύνει τον ασβέστη, να τα λιπάνει και να γίνουν ελαστικά. Μετά τα έπλενε με άφθονο νερό γιατί οι ακαθαρσίες των σκύλων είχαν καυστικές ιδιότητες που μπορούσαν να καταστρέψουν τα δέρματα.
ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΤΑΔΙΟ: Κρατούσε περίπου 15 ημέρες και σ’ αυτό γινόταν μια ειδική επεξεργασία για να σταματήσουν το σάπισμα του δέρματος. Μια μέθοδος ήταν η παραδοσιακή με φυτική κατεργασία με λίπη και έλαια. Τα φυτικά υλικά περιείχαν μεγάλες ποσότητες από το καπάκι του βελανιδιού, τα φύλλα από το σχίνο, τη φλούδα του πεύκου και της καστανιάς ή τη ρίζα του πουρναριού. Αυτά τα έτριβε σε χειροκίνητους μύλους και τα διέλυε σε ζεστό νερό. Άφηνε το νερό να κρυώσει κι εκεί έριχνε τα δέρματα για λίγες ημέρες. Ύστερα τα καθάριζε καλά, τα στέγνωνε, τα λάδωνε και με ειδικούς κυλίνδρους τα σιδέρωνε. Τώρα, τα δέρματα καθαρά, γυαλισμένα, βαμμένα και σιδερωμένα ήταν έτοιμα...''

~~~~~~~~~

Τρόποι σύνδεσης των ξύλων

Τα ξύλα συνδεόταν με διάφορους τρόπους. Ο προχειρότερος τρόπος ήταν με σχοινί.

http://diocles.civil.duth.gr/links/home/museum/mater/wood/wood1.html

sycamore
Acer pseudoplatanus
Platanus occidentalis
Ficus sycomorus
Theophrasztosz Quercus ilex

Creese,
~Roberts l 98l ,pp . 304. I n her r e cons t ruc t ion of a l y r a
discussed i n t h i s a r t i c l e , Roberts used sycamore for t h e crossbar as
well, but records t h a t the wood was not hard enough to withstand the
pressure of the strings: "In an attempt to copy the Elgin lyre
fragments as closely as possible, the crossbar was constructed out of
sycamore. The strings were then tied around sycamore pegs and the
crossbar in such a way that a pull on the peg tightened o r loosened the
string. A f t e r a few days, however, the strings had cut into the
crossbar and indentations appeared on the aide of t h e peg in contact
with t h e crossbar. Obviously the crossbar and pegs should have been
made of harder wood" (Roberts 1981, p. 305). Roberts' d i f f i c u l t i e s may
have been caused by an incorrect choice of wood, There are three trees
of very d i f f e r e n t type which are conmtonly given the name 'sycamoreW.
The tree most often called %ycamoreW in North America is i n fact a
plane-tree, Planatus occidentalis - A very similar species is found in
Britain and Europe, Planatus orientalis. In B r i t a i n , however, this
species is always called 'plane-tree"; since Robertsr home is in
England, she would not l i k e l y have used thia wood in her reconstruction
and called it "sycamoren. The tree most commonly called "sycamore" in
B r i t a i n is i n fact a species of maple, Acer pseudoplatanus. It does
have a hard wooà, but not nearly so hard as that of t h e true sycamore,
which is i n r e a l i t y a variety of f i g , Ficus sycomorus. This tree, which
is tropical and hence not native to northern Europe or Britain, is the
m ~ o p q( ~ K O V= f i g ) known ta the Greeks , which grew in Pa l e s t ine (cf.
Luke 19-4) and Egypt as -11. This true sycamore was known i n antiquity
for its very hard wood: "The wood is valuable for its hardness, so much
so that i n Ancient Egypt it was used to malce sarcophagi" (Paola Lanzara
and Mariella P i z z e t t i , Guide to Trees, ed. Arnoldo Mondadori, trans.
Hugh Young (New York: Simon and Schuster, 1977) S116). It is likely,
then, t h a t Roberts used the wood of Acer pseudoplatanus, t h e maple more
commonly called "sycamore" i n England, instead of Ficus sycomorus, the
true sycamore of which the Elgin l y r e ' s a m and crossbar were really
made, Bad she been able t o obtain true sycamre wood, she would likely
have found it hard enough for t h e task.''

~~~~~~~~~~~~~

ΕΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ

[Ερμηνεία με επιφύλαξη. Κάθε εποχή, κάθε καλλιτέχνη έχει την δικιά της “ατμόσφαιρα”- “αύρα”- “χρώμα”, «ποιητική αδεία», κανόνα. Ενδιαφέρον να καταγράφουμε την πρώτη
εντύποση. Να κλειδώσουμε, και τέλος συγκρίνουμε με τα δεδομένα. ( Μέθοδο ''ιερή αγελάδα''. )

~~~~~~~

Η ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΛΥΡΑΣ

~ συμπόσια


Στα FHG (II, 248, απόσπ. 43) διαβάζουμε την ερμηνεία που δίνει στον όρο ο Δικαίαρχος από τη Μεσσήνη: "το δε υπό των συνετωτάτων, ως έτυχεν τη τάξει, ο δή καλείσθαι δια την τάξιν σκολιόν" (και [τρίτο] εκείνο που τραγουδιόταν από τους εμπειρότερους συνδαιτυμόνες, όπως ήταν καθισμένοι στην τύχη, και το οποίο τραγούδι ονομαζόταν σκολιόν, εξαιτίας της [ελικοειδούς] σειράς με την οποία το τραγουδούσαν). Και (ό.π. απόσπ. 44) Schol. Aristoph. Νεφέλαι 1364: "Δικαίαρχος εν τω Περί μουσικών αγώνων... οι τε γαρ άδοντες εν τοις συμποσίοις εκ παλαιάς τινος παραδόσεως κλώνα δάφνης ή μυρρίνης λαβόντες άδουσι" (ο Δικαίαρχος στο έργο του Περί μουσικών αγώνων [λέει ότι] ...στα συμπόσια, σύμφωνα με μια παλιά παράδοση, τραγουδούσαν κρατώντας κλωνάρι δάφνης ή μυρτιάς). Ο Πρόκλος (Χρηστομ. 19) γράφει: "το δε Σκόλιο μέλος ήδετο παρά τους πότους· διό και παροίνιον έσθ' ότε καλούσι" (το σκόλιο μέλος τραγουδιόταν σε συμπόσια [φαγοπότια]· γι' αυτό και, καμιά φορά, το λένε παροίνιο). Κατά τον Πίνδαρο , τα σκόλια μέλη επινοήθηκαν από τον Τέρπανδρο (Πλούτ. Περί μουσ. 1140F, 28).

Βλ. Page PMG "Garmina convivalia", 471-482, αποσπ. 884-917.

~Παιδεία





[...]
~~~~~

ΓΡΑΠΤΕΣ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ



~~~~~~~

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑ

Παραστατικό είναι µίας ευθείας γραµµής, με διαίρεσης, και από κάτω ζώνη, λέξεις, σύμβολα, εικόνες.

~~~~~~~~~~~

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ

~~~~~~~~~~~~

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Τὰ ζωϊκῆς προελεύσεως προϊόντα στὶς Βυζαντινὲς πηγές
Ἀνακοίνωση στὴν Ζ’ Συνάντηση Βυζαντινολόγων Ἑλλάδος καὶ Κύπρου,
Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 20-33 Σεπτεμβρίου 2007.
www.anazitiseis.gr/.../zoika_proionta_stis_piges_tis_vizantinis_gram...




http://www.bible-history.com/ibh/Greek+Gods/Hermes/Hermes+Making+Lyre

Limestone lyre box in the form of a tortoise. Made in Cyprus. About 3rd century BC. From Idalion. Excavated by R H Lang. CR 1873.3-20.39 (Sculpture C 439).
Idalion Antiquities at the British Museum

Idalion was an ancient city in Cyprus, near modern Dali, Nicosia District. Idalion was one of 10 Cypriot kingdoms listed on the prism (many-sided tablet) of the Assyrian king Esarhaddon (680669 BC). Eventually dominated by the Phoenician city of Citium, it became the centre of a cult of Aphrodite and of the Helleno-Phoenician deity Resheph-Apollo. A terra-cotta model found there (now in the Louvre) is believed to represent the Resheph-Apollo temple

en.wikipedia.org/wiki/Idalium

http://www.flickr.com/photos/22083482@N03/2706836570

Tortoise shell lyre

Tortoise shell ekeion (sound box) of a lyre, with iron chordotonon (tailpiece for attaching the strings)

from Roca Vecchia (Melendugno (LE)), from a tomb of 13/11/1931
5th c. BCE

Lecce, Museo Provinciale, inv. 3935
http://www.flickr.com/photos/dandiffendale/3811303817/

http://img.groundspeak.com/waymarking/fc276ef4-d112-402e-83ac-cb8af6ab5ed4.JPG

N 51° 31.131 W 000° 07.573
30U E 699376 N 5711441
Quick Description: This lyre is located in the British Museum.
http://www.waymarking.com/waymarks/WMDK21_Tortoise_shell_Lyre__London_England_UK


Αρχαιολογικού Μουσείου του Άργους. Στην προθήκη 20 του ισογείου εκτίθεται θραύσμα οστέινου αυλού (εικ. 15) του 7ου αιώνα π.Χ. με δύο τρήματα, δύο οπές∙ στην εντοιχισμένη προθήκη 13 του ισογείου επίσης εκτίθεται το επεξεργασμένο κέλυφος χελώνας (εικ. 16) που αποτελούσε ηχείο λύρας και βρέθηκε μαζί με ένα δεύτερο κέλυφος σε αποθέτη των Υστεροαρχαϊκών Χρόνων (6ος αιώνας π.Χ.) κοντά στο Αρχαίο Θέατρο.


Αξίζει να σημειωθεί ότι η λύρα, που ήταν εφεύρεση του Ερμού, ήταν ένα έγχορδο όργανο που είχε για ηχείο κέλυφος χελώνας. Στην εικόνα 17 βλέπουμε την περίφημη λύρα του Έλγιν του 5ου αιώνα π.Χ., που βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου. Τα πιο κατάλληλα για τη χρήση αυτή ήσαν τα κελύφη της κρασπεδωτής χελώνας (testudo marginata), που συναντάται σε μεγάλους πληθυσμούς και στο Παρθένιον όρος, το σημερινό Παρθένι, μεταξύ Τεγέας και Αρκαδίας, όπου υπήρχε και ιερό του Πανός, ο Παυσανίας μάλιστα σημειώνει την καταλληλότητα αυτής της χελώνας για ηχεία λύρας [46].
Παυσανίου Ἀρκαδικά VIII, LIV, 7.




Εικ. 17. Η λύρα του Έλγιν. 1816. 6-10. 501. Βρετανικό Μουσείο.
http://argolikivivliothiki.gr/2011/06/01/η-συμβολή-του-αρχαίου-άργους-στην-ανάπ-2/

1ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Μουσικής Έρευνας

Προβλήματα στην αξιολόγηση των ευρημάτων μουσικών οργάνων της αρχαιότητας και προτάσεις αντιμετώπισής τους.

Ουρανία Μπάνου

http://www.iema.gr/data/Events/Conferences/psme/Omilies/banou_speech.htm



The origin of the Greek tortoise-shell lyre
"The history of stringed instruments in the Aegean begins with the third-millennium Cycladic civilization, which possessed a form of triangular harp. In the second millennium, box-lyres appeared for the first time in the Aegean, among the Minoans, and the harp appears to have vanished. The change from harp to lyre as the exclusive stringed instrument of the region has beenexplained in two ways: one theory claims that the Cycladic harp evolved into the Minoan lyre; another claims that the lyre was introduced into the Aegean from the East, where its origins can be traced to fourth-millennium Sumer. The second appears to be the more well-founded of the two theories, although the possible influence ofCycladic instruments on the shape of the Minoan lyre cannot be discounted. The Myceneans inherited the Minoan box-lyre, but before the collapse of their civilization a new variant on it had beendeveloped. This was the tortoise-shell lyre, alighter, more simply built instrument whose shape essentially follows that of the box-lyre. It made its first appearance in the Bronze Age, is found in Greek art early in the Archaic Period, and appears in literature about a century later, by which time it had become a common instrument in the Greek world. A look at the very similar bowl-lyres of modern Africa helps to establish a southward direction for the instrument''s migration, and a Hellenistic date for the lyra''s arrival in Egypt denies the possibility of an African genesis for the instrument. Neither can claims of its European origin be substantiated. The lyra appears to have been a Bronze-Age Aegean invention whose form was inspired by the originally Mesopotamian box-lyre."
Author(s): Creese, David E. (David Evan)
URL: http://www.nlc-bnc.ca/obj/s4/f2/dsk3/ftp04/mq24822.pdf
Format: Book
Publisher: National Library of Canada = Bibliothèque nationale du Canada
Publication City: Ottawa
Date: [1998]
Source: Canadian theses = Thèses canadiennes
ISBN: 0612248224
Permalink: http://www.etana.org/node/6711


The reconstruction proposed here is in agreement with hat of Phalakres' (Fig 22 50), which was based primarily on the carapace from Bassai, in so far as the tailpiece ends are not insterted into the arms. However, there is a significant difference between the two reconstructions: Phaklares nailed the arms onto the carapace, considering the fact that traces of iron rust were found around the periphery of the relevant holes, while in our case, the holes are much larger than those of the Bassai carapace, and it thous seem unlikely that nails were used for securing the arms onto the shell. It is much more probable that, as has already been suggested, the ends of the arms, adequately thinned down, were pused into the holes, were they came to a halt, without the use of any futher fastening material, such a nails (Fig 25) The protruding ends of the arms could have then been concealed, if necessary, under the rim of the skin.

50) Faklares 1977, 227. shed. 8a-b

P. Courbin, 'Les lyres d'Argos', in Etudes argiennes (BCH Suppl., 6), Paris 1980, 93-114.

Courbin, in his reconstruction of the Argos lyre 53, assumed that the arms were 'caged' inside a semispherical 'harness', made of two curved cylindrical elements, inserted into the four (exant) perforations in the shell. However, much of the shell is missing, so this particular find should not be regarded as a good piece of evidence for the way the arms were attached to the soundbox.

53) Courbin 1980, 105, figs. a-c.

http://www.vml.de/e/inhalt.php?ISBN=978-3-89646-650-1



Psaroudakēs, Stelios <P073>:
A Lyre from the Cemetry of the Acharnian Gate, Athens (59-79).
Eine Leier vom Friedhof beim Acharnischen Tor, Athen.

Abstract
So far, in reconstructions of the ancient Greek lyre of the Chelys type [Phaklares, Courbin, Roberts, Bélis, Prohászka], the arms of the instrument were fixed to the sound box, made from a carapace/ tortoise either with nails/nail or with varied internal struts, which were partially nailed to the carapace. However, a new find from a classical grave in the cemetery of the Acharnian Gate, Athens, suggests a different construction method for this part of the instrument: two large holes are symmetrically placed along the long axis of the carapace at the points where the lower end of the arms should be. This leads to the supposition that the arms were "slotted" into these holes, rather than being nailed or attached in a different manner to the inside of the body. Similar holes, which were discovered in other, so far unpublished lyre carapaces/ lyre [Lecce, Poseidonia and probably Ambrakia II and Lokkroi I], support this hypothesis.

Zusammenfassung
Bei bisherigen Nachbauten der antiken griechischen Leier vom Typ der Chelys [Phaklares, Courbin, Roberts, Bélis, Prohászka] wurden die Arme des Instruments mit Nägeln / Nagel an dem aus einem Schildkrötenpanzer / Schildkröte hergestellten Resonanzkörper befestigt, oder mit innen liegenden Verstrebungen verschiedener Art, die teilweise an den Panzer genagelt wurden. Ein neuer Fund in einem Grab aus klassischer Zeit auf dem Friedhof des Acharnischen Tores in Athen legt jedoch eine andere Konstruktionsweise dieses Instrumententeils nahe: Zwei große Löcher sind symmetrisch neben der Längsachse des Panzers an Stellen eingelassen, wo sich das untere Ende der Arme befinden sollte. Das lässt vermuten, dass die Arme in diese Löcher „gesteckt“ und nicht mit Nägeln oder auf andere Weise im Innern mit dem Schallkörper verbunden wurden. Ähnliche Löcher, die in anderen, bisher unveröffentlichten Lyrapanzern / Lyra entdeckt wurden [Lecce, Poseidonia und vermutlich Ambrakia II und Lokroi I], unterstützen diese Interpretation.

A. The grave and its content (59-60)

* Six whitewashed funeral jars
* Four small bottles with remnants of an ochre coloured substance
* “Plastic” in the shape of a scallop [sea shell]
* Two bone styli / stylus
* 77 Knuckles
* Piece of leather
* Three small jars of alabaster
* Metal pieces belonging to body scrappers / strigils
* Pottery jewelry box
* Bronze pin
* Plaques of a disjointd tortoise carapace
* Small iron pieces

B. The restoration of the carapace (60-61)

C. Other archaeological tortoise carapaces (61)

* Daphnē / Daphne, grave - found 1981, 2nd half of the 5th century BC
* Argos, depository of a santury - found 1956, late Archaic
* Bassai, Temple of Apollōn - found 1976, 1st half of the 5th century BC
* Ambrakia, Cemetery of Koutsomyta - found 1957, 2nd half of the 5th century BC
* Ambrakia, S. W. Cemetery, Classical
* Lecce, Archaeological Museum
* Poseidōnia / Poseidonia, ‘Tomba di Tufatore’ - Late Archaic, early 5th century BC / Paestum
* Metapontion, Pantanello Necropolis, tomb 336 - found 1981-1984
* Epizephyrioi Lokroi, Necropolis of Lucifero - found 1916, early 5th century BC

D. Features of the carapace (61-62)

E. Analysis and reconstruction (62-65)

1. Holes A, B, C, D [tail end rim of the carapace] (62-63)
2. Hole E [apex] (63)
3. Hole F [to the side of hole E] (63)
4. Holes G, H, I, J [head end, middle] (63)
5. Metallic element a+b+c+d+e [tailpiece] (63-64)
6. Holes M, N [large, oval] (64-65)

F. Conclusion (65)

G. Bibliography (66)

H. Figures (67-79)

Psaroudakēs, Stelios (2000) 'The arm-crossbar junction of the Classical Hellenic kithara', in Studien zur Musikarchäologie II. Music Archaeology of early Metal Ages. Papers from the 1st Symposium of the International Study Group on Music Archaeology at Monastery Michaelstein, 18-24 May, 1998, eds. Ellen Hickmann & Ingo Laufs & Ricardo Eichmann. Orient-Archäologie 7. Rahden, Westf.: 263-78.

Στέλιος Ψαρουδάκης ( 1997) «Ο αρμός του άνω βραχίονα με τον ζυγό σε κιθάρα της ζωφόρου του. Παρθενώνα», Ιδιόφωνο 1:28-35

[Σημαντική παρατήρηση, (οι κατασκευαστές συνήθως αγνοούν) , βραχίονα , μέσον τρύπα, διαπερνάει το ζυγό.]

Metaponto, Poseidonia, and Pompeii, is the most thorough study of the skeletal and ...... above), the carapace of the turtle used as a lyre. (Fig. 10). ...
http://www.utexas.edu/research/ica/p...Chroa_SCRN.pdf

''Όστρακο χελώνας από την αρχαία Αμβρακία (σημ. Άρτα). Αρχαιολογικό Μουσείο Άρτας (αρ. ΑΕ 5646). 5ος αι. π.Χ. Συγκολλημένη από διάφορα κομμάτια. Λείπουν ορισμένες περιφερειακές και μια σπονδυλική πλάκα του οστράκου. Χρησιμοποιήθηκε ως ηχείο λύρας. Η κάτω επίπεδη επιφάνεια του οστράκου έχει αφαιρεθεί με πριόνι. Σε δύο πλευρικές πλάκες του οστράκου (προς το κεφαλικό άκρο) διασώζονται πέντε οπές που ανοίχτηκαν με τρυπάνι· δύο στην δεξιά πλευρά και τρεις στην αριστερή. Οι οπές χρησίμευαν για την προσήλωση των πήχεων της λύρας. Η απουσία οπών στις περιφερειακές πλάκες υποδηλώνει πως το τέντωμα του δέρματος στο άνοιγμα του οστράκου έγινε με σπάγκο, ο οποίος περάστηκε μέσα από αναδιπλούμενη παρυφή του δέρματος. Στην άλλη περίπτωση, το δέρμα ραβόταν πάνω στο όστρακο με την βοήθεια πυκνών οπών.''

Panticapaeum Lyra

Αρχαιολογικό Μουσείο Άρτας/Archeological Museum of Arta
http://el-gr.facebook.com/photo.php?fbid=2098197856416&set=o.162663153756045&type=3&theater

Αρχαιολογικό μουσείο Λευκάδας – Το Αρχαιολογικό μουσείο στεγάζεται στο πολιτιστικό κέντρο της Λευκάδας από το 1999 . Εάν το επισκεφτείτε θα δείτε ευρήματα από την μέση παλαιολιθική εποχή ( 200.000 – 35.000 π.Χ. ) εώς τους ύστερους ρωμαϊκούς χρόνους . Αποτελείται από τέσσερις αίθουσες . Στην αίθουσα Α βρίσκονται ευρήματα που αφορούν τον δημόσιο και ιδιωτικό βίο των κατοίκων στα ιστορικά χρόνια . Πιο συγκεκριμένα , τοπογραφία της αρχαίας πόλης , ιδιωτικές κατοικίες , ελία – λάδι , υφαντική , οίνος , εμπόριο , νομισματοκοπία , μουσική και άλλα . Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν τα χάλκινα κλειδιά αυλών που βρέθηκαν ως κτερίσματα σε αρχαίους τάφους , καθώς και ένα χελώνιο και οστέινα κλειδιά αρχαίας λύρας μαζί με την αναπαράστασή της .

http://www.europe-hotels.gr/gr/greece/lefkada/index_monuments.htm

https://docs.google.com/viewer?pid=...041b784778f76fdea005&a=bi&pagenumber=10&w=800

https://docs.google.com/viewer?pid=...041b784778f76fdea005&a=bi&pagenumber=10&w=800

Tombe con strumenti musicali nella necropoli
di Lucifero: aspetti del rituale e dell’ideologia
funeraria a Locri Epizefiri
Diego Elia

Tombe con strumenti musicali nella necr opoli di Lucifer o 419
Fig. 29.1 Tomba 1143: cassa di risonanza realizzata con un carapace di tartaruga, con chordoton in ferro inserito (sopra) (Elia 2001:
n. 1143/3).
Fig. 29.2 Elementi pertinenti a strumenti musicali a corda: a) bischero in osso dalla tomba 754 (dal Taccuino SIC. 95, p. 29; Elia 2001:
n. 754/7); b) estremità in osso del giogo, con chiodino in bronzo per il fissaggio (dal Taccuino SIC. 95, p. 29; Elia 2001: n. 754/9); c)
plettro in ferro (dal Taccuino SIC. 103, p. 9bis; Elia 2001: n. 1149/5).

[PDF]
Atti 27
www.fupress.com/Archivio/pdf\4395.pdfΜορφή αρχείου: PDF/Adobe Acrobat
drepatria (Atene, Arta, forse Corinto)17, e piuttosto ... presenza della lyra attesta dunque la partecipazio- ne del suo ...... Phaklaris P. 1977, ΧΕΛΥΣ, 32: 218-233.

30.
Gli strumenti musicali locresi tra iconografia
e realia*
Lucia Lepore
Fig. 30.11 Strumenti della tomba 1290: a) carapace, b) chordotonon

Fig. 30.12 Restituzione grafica della lyra da Rocavecchia (A. Quercia).

Fig. 30.14 Chordotonon della tomba 1004 (Taccuini Orsi

Fig. 30.15 Strumenti della tomba 754: a) bischeri, b) pomello con chiodo, c) doppio aulos.

Fig. 30.17 Lyra della tomba 1143: a) carapace, b) chordotonon.

Fig. 30.18 Lyra della tomba 730: a) carapace, b) chordotonon.

Fig. 30.19 Carapace della tomba 684

Fig. 30.21 Chordotona di bronzo dalla necropoli.

Fig. 30.33 Strumenti della tomba 1290: a) carapace, b) chordotonon, c) bischero

Fig. 30.37 Strumenti della tomba 754: a) bischeri, b) pomello con chiodo

Fig. 30.34 Bischero con segni di usura (F. Cinotti).

Fig. 30.36 Chordotonon della tomba 996.

Fig. 30.37 Strumenti della tomba 754: a) bischeri

Fig. 30.38 Lyra della tomba 1143: a) carapace, b) chordotonon

Fig. 30.39 Lyra della tomba 730: a) carapace, b) chordotonon, c) lamina di bronzo, d) lamine di ferro.

Fig. 30.40 Carapace della tomba 684

Fig. 30.42 Chordotona di bronzo dalla necropoli.

Fig. 30.43 Chordotonon di bronzo A (F. Cinotti).

Creese, Arta, Basszai, Argosz, Eleuszisz, Kerküra, a calabriai Lokroi Epizephüroi Mélosz

F i g . 13. Phylakopi SF 814:
tortoise-shell fragments showing
drill-holes. Mycenean, Ca. 1130
B.C. [Renfrew 1985, pl. 64(d).]

Calabria: L o c r i
Epizephyrii carapace. [ Phaklaris
1982, p. 225 fig. 7.1

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ

λύρα

ἐυστρεφής well-twisted
(Show lexicon entry in Middle Liddell) (search)
ἐυστρεφές adj sg neut voc
ἐυστρεφές adj sg neut acc
ἐυστρεφές adj sg neut nom
ἐυστρεφές adj sg masc voc
ἐυστρεφές adj sg fem voc

ἐυ στρεφές (Sorry, no information was found for ἐυ στρεφές. LSJ) [στριφτάρι ;]
τ' όπλο σαν πήρε το τρανό κι από παντούθε το είδε,
σαν έμπειρος τραγουδιστής στη φόρμιγγα τεχνίτης,
που εύκολα κόρδα με γερό στριφτάρι σου τεντώνει,
(φ Τόξου θέσις. Μετάφραση Αργύρη Εφταλιώτη)

ἐυστρεφὲς ~ ἔστριψα
165 εἰρυσάμην· τὸ μὲν αὖθι κατακλίνας ἐπὶ γαίῃ
εἴασ᾽· αὐτὰρ ἐγὼ σπασάμην ῥῶπάς τε λύγους τε,
πεῖσμα δ᾽, ὅσον τ᾽ ὄργυιαν, ἐυστρεφὲς ἀμφοτέρωθεν
ἀμφοτέρωθεν
πλεξάμενος συνέδησα πόδας δεινοῖο πελώρου
τὸ στρώνω χάμου, καὶ σκοινὶ μὲ λυγαριὲς καὶ βοῦρλα
ὡς μιὰν ὀργυιὰ σὰν ἔστριψα, μὲ τέχνη ἀπ' ἄκρη ὡς ἄκρη,
καλόδεσα τοῦ θεότρανου τοῦ ζώου μαζὶ τὰ πόδια,

Eustathii Archiepiscopi Thessalonicensis Commentarii ad Homeri ...
J. G. Stallbaum, Eustathius, J. G. Stallbaum - 2010 - Literary Collections - 344 σελίδες
Κόλλοψ δέ 6 παρά τοις ύστερον χόλλαβος, δι ού τεινονται α'ι τοιανται χορδαί. και ο'ντω, φασι, λεγόμενος διότι τό παλαι'ον έκ δερμάτων σκληρών ήν τών πρός τω ...

http://books.google.gr/books?id=XGb...u9maDA&redir_esc=y#v=onepage&q=κόλλοψ&f=false

κόλλοψ , οπος, ὁ,
A. [select] peg or screw by which the strings of the lyre were tightened, Od.21.407, cf. Pl.R.531b, Luc.DMar.1.4: metaph., “τῆς ὀργῆς . . τὸν κόλλοπ᾽ ἀνεῖμεν” Ar.V.574.
2. [select] bar by which a windlass was turned, Arist.Mech.852b12.
II. [select] thick skin on the upper part of the neck of oxen, Ar.Fr.646; and of swine, ib.506.3.
2. [select] metaph., = ἀνδρόγυνος, cinaedus, Eub.11, Diph.43.22, AP12.42 (Diosc.), cf. Hsch.

κόλλοψ 1

[select] the peg or screw by which the strings of the lyre were tightened, Od., Plat.:—metaph., τῆς ὀργῆς τὸν κόλλοπ᾽ ἀνιέναι to let down the strings of your passion, Ar.
1 κόλλοψ, οπος, ὁ

κόλλοψ , οπος: peg of a lyre, round which the string was fastened, Od. 21.407†.

χέλυς, χελώνη

δέρμα βοὸς

ἑπτὰ δὲ θηλυτέρων ὀίων χορδάς

πλήκρτρον

δόνακας καλάμοιο

pékhüsz
Greek-English Lexicon – πῆχυς

zügon
Greek-English Lexicon – ζυγόν

kollopsz
Greek-English Lexicon – κόλλοψ
Scholiast on Lucian Juppiter Tragoedus 10-15 and Adversus Indoctum 5.10
glosses the term ΠΑΣΣΑΛΙΣΚΟΙ (pegs ) with ~ΚΟΛΛΟΠΕΣ

ΠΑΣΣΑΛΙΣΚΟΙ

khordé
Greek-English Lexicon – χορδή

eüsztrephész
Greek-English Lexicon – ἐυστρεφή

Greek-English Lexicon – στρέφω

neürai
Greek-English Lexicon – νευρά


magasz
Greek-English Lexicon – μαγάς


khordotonon
Greek-English Lexicon – χορδοτόνον

χέλυς
Perseus Encyclopedia - Chelys-Lyre

ΗΧΕΙΟΝ

ΠΛΗΚΤΡΟΝ

ΤΕΛΑΜΩΝ

ΔΟΝΑΚΑΣ ΚΑΛΑΜΟΙΟ

~λυροποιός Κλεοφώντας («λυριτζής»)
Κλεοφών
''Γνωρίζουμε ότι μάλλον ήταν παντρεμένος με μία γυναίκα που λεγόταν Ξαλαβακχώ[3] και ότι πρέπει να είχε παιδιά, αφού αναφέρεται από το Λυσία[4] ότι «οι συγγενείς που άφησε πίσω του είναι δεδηλωμένα πένητες» -κάτι που δεν θα αναφερόταν για γονείς ή θείους παρά για την κατιούσα γραμμή, τα παιδιά. Γνωρίζουμε επίσης ότι ο πατέρας του και πιθανόν ο ίδιος ήταν έμπορος, και ασχολείτο αρχικά τουλάχιστον με το εμπόριο λυρών[5][6]αλλά ούτε γι’ αυτό υπάρχει απόλυτη βεβαιότητα, μια που πιθανόν ο όρος «λυριτζής» χρησιομοποιείτο ίσως με μεταφορική έννοια για να τον υποβιβάσει –οι ολιγαρχικοί αλλά και οι πλούσιοι δημοκράτες θεωρούσαν τότε ότι απαξίωναν τους οπαδούς της άμεσης δημοκρατίας με παρεμφερείς χαρακτηρισμούς και έλεγαν για παράδειγμα τον Κλέωνα βυρσοδέψη, τον Ευκράτη λιναρέμπορο, τον Υπέρβολο λυχνοπωλητή, τον Λυσικλή ζωοέμπορο κ.λπ.''


5↑ Ο Ανδοκίδης, αριστοκράτης, που κατηγορούσε τον Αλκιβιάδη για τις Ερμές, λέει χαρακτηριστικά ότι το σπίτι του ποτέ δεν είχε να ντραπεί για κάτι, παρά μόνον όταν είχε εξοριστεί ο ίδιος και έμενε εκεί ο λυροποιός Κλεοφώντας
6↑ Ο Αριστοτέλης. Αθηναίων Πολιτεία, 28


Words in Corpus Max Max/10k Min Min/10k Corpus Name
78103 1 0,128 1 0,128 Plato, Cratylus, Theaetetus, Sophist, Statesman
67774 2 0,295 2 0,295 Plato, Euthydemus, Protagoras, Gorgias, Meno
48230 1 0,207 1 0,207 Aeschines, Speeches
19623 1 0,51 1 0,51 Andocides, Speeches
16508 1 0,606 1 0,606 Aristotle, Athenian Constitution
2064 1 4,845 1 4,845 Plutarch, Maxime cum principbus philosopho esse diserendum

λυ^ροποι-ός , ὁ,
*A. [select] lyre-maker, And.1.146, Pl.Euthd. 289b, 289d,Cra.390b, Anacr.30 (codd. Heph., μυρο- Bgk. fromPoll.7.177).


Σωκράτης
τίς οὖν ὁ τῷ τοῦ λυροποιοῦ ἔργῳ χρησόμενος;ἆρ᾽ οὐχ οὗτος ὃς ἐπίσταιτο ἂν ἐργαζομένῳκάλλιστα ἐπιστατεῖν καὶ εἰργασμένον γνοίηεἴτ᾽ εὖ εἴργασται εἴτε μή;

Plat. Crat. 390b

τοιαύτης τινὸς ἄρα ἡμῖν ἐπιστήμης δεῖ, ὦκαλὲ παῖ, ἦν δ᾽ ἐγώ, ἐν ᾗ συμπέπτωκεν ἅμα τότε ποιεῖν καὶ τὸ ἐπίστασθαι χρῆσθαι τούτῳ ὃἂν ποιῇ.

φαίνεται, ἔφη.

πολλοῦ ἄρα δεῖ, ὡς ἔοικεν, ἡμᾶς λυροποιοὺς δεῖν

[289ξ] εἶναι καὶ τοιαύτης τινὸς ἐπιστήμηςἐπηβόλους. ἐνταῦθα γὰρ δὴ χωρὶς μὲν ἡποιοῦσα τέχνη, χωρὶς δὲ ἡ χρωμένη διῄρηταιτοῦ αὐτοῦ πέρι: ἡ γὰρ λυροποιικὴ καὶ ἡκιθαριστικὴ πολὺ διαφέρετον ἀλλήλοιν. οὐχοὕτως;

Plat. Euthyd. 289b

Κλεοφῶν δὲ ὁ λυροποιός, ὃν πολλοὶ δεδεμένον ἐν πέδαις ἐμνημόνευον, παρεγγραφεὶς αἰσχρῶς πολίτης καὶ διεφθαρκὼς νομῇ χρημάτων τὸν δῆμον, ἀπολόψειν ἠπείλει μαχαίρᾳ τὸν τράχηλον, εἴτις εἰρήνης μνησθήσεται:

Aeschin. 2 76



ἔχει δὲ καὶ ὑμῖν, ὦ ἄνδρες, οὕτως: ἐάν με νυνὶδιαφθείρητε, οὐκ ἔστιν ὑμῖν ἔτι λοιπὸς τοῦγένους τοῦ ἡμετέρου οὐδείς, ἀλλ᾽ οἴχεται πᾶνπρόρριζον. καίτοι οὐκ ὄνειδος ὑμῖν ἐστιν ἡἈνδοκίδου καὶ Λεωγόρου οἰκία οὖσα, ἀλλὰπολὺ μᾶλλον τότ᾽ ἦν ὄνειδος, ὅτ᾽ ἐμοῦφεύγοντος Κλεοφῶν αὐτὴν ὁ λυροποιὸς ᾤκει.οὐ γὰρ ἔστιν ὅστις πώποτε ὑμῶν παριὼν τὴνοἰκίαν τὴν ἡμετέραν ἀνεμνήσθη ἢ ἰδίᾳ τι ἢδημοσίᾳ κακὸν παθὼν ὑπ᾽ ἐκείνων

Andoc. 1 146



εἶτα μετὰ τούτους τῶν μὲν ἑτέρων Θηραμένης ὁἍγνωνος, τοῦ δὲ δήμου Κλεοφῶν ὁ λυροποιός,ὃς καὶ τὴν διωβελίαν ἐπόρισε πρῶτος:

Aristot. Const. Ath. 28

ἐμοὶ δὲ δοκεῖ καὶ λυροποιὸς ἂν ἣδιον λύρανἐργάσασθαι καὶ προθυμότερον, μαθὼν ὡς ὁταύτην κτησόμενος; τὴν λύραν 75 μέλλει τὸ Θηβαίων ἄστυ τειχίζειν ὡς ὁ Ἀμφίων, ἢ τὴν Λακεδαιμονίων στάσιν παύειν ἐπᾴδων καὶπαραμυθούμενος ὡς Θαλῆς 76

Plut. Maxime 1

πληκτροποιός maker of
(Show lexicon entry in LSJ) (search)
πληκτροποιός noun sg masc nom
Word frequency statistics




View this entry in a new window / back to top

πληκτρο-ποιός , ὁ,
A. maker of πλῆκτρα, Poll.7.154:—hence πληκτρο-ποιία , ἡ, manufacture of πλῆκτρα, ibid.: Adj. πληκτρο-ποιικός , ή, όν, ibid. Adv. -κῶς ibid.

πλῆκ-τρον , Dor. πλᾶκτρον , τό,
A. anything to strike with:
1. instrument for striking the lyre, plectrum, “χρυσέου ὑπὸ π.” h.Ap.185, cf. h.Merc.53, Pi.N.5.24, E.HF351 (lyr.); “κεράτινα π.” Pl. Lg.795a; “π . . . ξύλινον” IG22.1388.80; “κρούειν τῷ π.” Pl.Ly.209b; “π. ἐς λύρην ῥάψαι” Herod.6.51; “πλήκτρῳ . . πληγῶν γιγνομένων” Pl.R.531 b.
2. spear-point, “δορὸς διχόστομον π.” S.Fr.152 (lyr.); διόβολον π., of lightning, E.Alc.129 (lyr.); a bee's sting, Jul.Or.2.90a.
3. cock's spur, Ar.Av.759, 1365, Arist.HA504b7, PA694a13; also, spur of crayfish, “ὥσπερ π.” Id.HA526a5; an analogous bone of the ankle, ib.516b2; part of the thigh-joint, Poll.2.185, Hsch.
4. = πηδάλιον, Hdt.1.194, S.Fr.143.
5. goad, E.Rh.766.
6. = γλῶσσα, Poll. 2.104.

Words in Corpus Max Max/10k Min Min/10k Corpus Name
78103 1 0,128 1 0,128 Plato, Cratylus, Theaetetus, Sophist, Statesman
67774 2 0,295 2 0,295 Plato, Euthydemus, Protagoras, Gorgias, Meno
48230 1 0,207 1 0,207 Aeschines, Speeches
19623 1 0,51 1 0,51 Andocides, Speeches
16508 1 0,606 1 0,606 Aristotle, Athenian Constitution
2064 1 4,845 1 4,845 Plutarch, Maxime cum principbus philosopho esse diserendum

λυ^ροποι-ός , ὁ,
*A. [select] lyre-maker, And.1.146, Pl.Euthd. 289b, 289d,Cra.390b, Anacr.30 (codd. Heph., μυρο- Bgk. fromPoll.7.177).


Σωκράτης
τίς οὖν ὁ τῷ τοῦ λυροποιοῦ ἔργῳ χρησόμενος;ἆρ᾽ οὐχ οὗτος ὃς ἐπίσταιτο ἂν ἐργαζομένῳκάλλιστα ἐπιστατεῖν καὶ εἰργασμένον γνοίηεἴτ᾽ εὖ εἴργασται εἴτε μή;

Plat. Crat. 390b

τοιαύτης τινὸς ἄρα ἡμῖν ἐπιστήμης δεῖ, ὦκαλὲ παῖ, ἦν δ᾽ ἐγώ, ἐν ᾗ συμπέπτωκεν ἅμα τότε ποιεῖν καὶ τὸ ἐπίστασθαι χρῆσθαι τούτῳ ὃἂν ποιῇ.

φαίνεται, ἔφη.

πολλοῦ ἄρα δεῖ, ὡς ἔοικεν, ἡμᾶς λυροποιοὺς δεῖν

[289ξ] εἶναι καὶ τοιαύτης τινὸς ἐπιστήμηςἐπηβόλους. ἐνταῦθα γὰρ δὴ χωρὶς μὲν ἡποιοῦσα τέχνη, χωρὶς δὲ ἡ χρωμένη διῄρηταιτοῦ αὐτοῦ πέρι: ἡ γὰρ λυροποιικὴ καὶ ἡκιθαριστικὴ πολὺ διαφέρετον ἀλλήλοιν. οὐχοὕτως;

Plat. Euthyd. 289b

Κλεοφῶν δὲ ὁ λυροποιός, ὃν πολλοὶ δεδεμένον ἐν πέδαις ἐμνημόνευον, παρεγγραφεὶς αἰσχρῶς πολίτης καὶ διεφθαρκὼς νομῇ χρημάτων τὸν δῆμον, ἀπολόψειν ἠπείλει μαχαίρᾳ τὸν τράχηλον, εἴτις εἰρήνης μνησθήσεται:

Aeschin. 2 76



ἔχει δὲ καὶ ὑμῖν, ὦ ἄνδρες, οὕτως: ἐάν με νυνὶδιαφθείρητε, οὐκ ἔστιν ὑμῖν ἔτι λοιπὸς τοῦγένους τοῦ ἡμετέρου οὐδείς, ἀλλ᾽ οἴχεται πᾶνπρόρριζον. καίτοι οὐκ ὄνειδος ὑμῖν ἐστιν ἡἈνδοκίδου καὶ Λεωγόρου οἰκία οὖσα, ἀλλὰπολὺ μᾶλλον τότ᾽ ἦν ὄνειδος, ὅτ᾽ ἐμοῦφεύγοντος Κλεοφῶν αὐτὴν ὁ λυροποιὸς ᾤκει.οὐ γὰρ ἔστιν ὅστις πώποτε ὑμῶν παριὼν τὴνοἰκίαν τὴν ἡμετέραν ἀνεμνήσθη ἢ ἰδίᾳ τι ἢδημοσίᾳ κακὸν παθὼν ὑπ᾽ ἐκείνων

Andoc. 1 146



εἶτα μετὰ τούτους τῶν μὲν ἑτέρων Θηραμένης ὁἍγνωνος, τοῦ δὲ δήμου Κλεοφῶν ὁ λυροποιός,ὃς καὶ τὴν διωβελίαν ἐπόρισε πρῶτος:

Aristot. Const. Ath. 28

ἐμοὶ δὲ δοκεῖ καὶ λυροποιὸς ἂν ἣδιον λύρανἐργάσασθαι καὶ προθυμότερον, μαθὼν ὡς ὁταύτην κτησόμενος; τὴν λύραν 75 μέλλει τὸ Θηβαίων ἄστυ τειχίζειν ὡς ὁ Ἀμφίων, ἢ τὴν Λακεδαιμονίων στάσιν παύειν ἐπᾴδων καὶπαραμυθούμενος ὡς Θαλῆς 76


Acoustics of the Chelys – An ancient Greek tortoise-shell lyre - Elsevier
www.sciencedirect.com/.../S0003682X...
από E Bakarezos - 2011
http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0003682X11003069

http://www.flickr.com/photos/magistrahf/6376539245/

... τελειώνει το πρώτο κύκλο , για να συνδέσουμε τα λύματα.
(Θησαυρός της αρχαίας ελληνικής μουσικής)

Το επόμενο βήμα: εμπλουτισμός με εικαστικές μαρτυρίες, βελτίωση, διόρθωση,
επεξεργασία.

Κάθε Σάββατο , από πέντε, μετά μεσημέρι, διαβάζουμε, συζητάμε περι μουσική, με φίλους, εδώ:

http://www.stigmap.gr/view17289-starbucks-attiki-galatsi.html

(έχει Internet)

«Μίλησε» η λύρα του Ερμή
Ερευνητές από την Κρήτη κατέγραψαν για πρώτη φορά τις ακουστικές δυνατότητες της λύρας που συνόδευε τους αρχαίους έλληνες αοιδούς
ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: 12/02/2012

http://www.tovima.gr/science/article/?aid=442855



Ενα μουσικό ταξίδι στον χρόνο με την αρχαιοελληνική λύρα χέλυ πραγματοποίησαν ερευνητές του Τμήματος Μουσικής Τεχνολογίας και Ακουστικής του ΤΕΙ Κρήτης. Οι ερευνητές «βούτηξαν» στα βαθιά, προχωρώντας στην κατασκευή της συγκεκριμένης λύρας από το μηδέν και μελετώντας, στη συνέχεια, τις ακουστικές της ιδιότητες με τη βοήθεια σύγχρονων μεθόδων.

Η προσπάθειά τους είχε αποτέλεσμα την πρώτη ολοκληρωμένη μελέτη γύρω από την ακουστική μιας πιστά ανακατασκευασμένης αρχαϊκής λύρας. Οπως περιγράφουν οι ίδιοι σε πρόσφατη δημοσίευσή τους στην επιστημονική επιθεώρηση «Applied Acoustics», η ονομασία του οργάνου προέρχεται από την αρχαιοελληνική λέξη για τη χελώνα, «χέλυς», λόγω της κατασκευής του αντηχείου του οργάνου από όστρακο χελώνας. Κατά την Αρχαιότητα, παρ' όλα αυτά, τόσο η λέξη «λύρα» όσο και η λέξη «χέλυς» παρέπεμπαν συχνά στο συγκεκριμένο όργανο σε όλες τις κατοικούμενες από Ελληνες περιοχές.

Πώς ήταν η λύρα χέλυς

Η χέλυς αποτελούσε ένα πολύ σημαντικό μουσικό όργανο της αρχαίας Ελλάδας. Η καταγωγή της, κατά τη μυθολογία, αποδίδεται στον αγγελιοφόρο των θεών Ερμή, ο οποίος, σύμφωνα με τον 4ο Ομηρικό Υμνο στον Ερμή, ήταν ο πρώτος κατασκευαστής ενός τέτοιου οργάνου. Πληθώρα γραπτών και γλωσσολογικών στοιχείων, όπως επίσης εικονογραφικές αναπαραστάσεις, αποδεικνύουν ότι η χέλυς έπαιζε σημαντικό ρόλο στην εκπαίδευση των νέων και ότι χρησιμοποιούνταν σε κοινωνικές δραστηριότητες, όπως γάμους, συμπόσια και τελετές στην αρχαία Ελλάδα.

Αρχαία κείμενα αναφέρουν ότι το αρχαιοελληνικό όργανο διέθετε ένα αντηχείο κατασκευασμένο από όστρακο χελώνας, καλυμμένο με δέρμα βοδιού. Δύο ξύλινοι βραχίονες, οι λεγόμενοι πήχεις, ήταν καρφωμένοι στο αντηχείο. Στο επάνω μέρος τους οι βραχίονες αυτοί ενώνονταν μεταξύ τους μέσω ενός άλλου βραχίονα, του ζυγού. Τα άνω άκρα των χορδών ήταν δεμένα στον ζυγό με στριφτάρια ή κλειδιά, τους κόλλοπες. Τα κάτω άκρα των χορδών ήταν στηριγμένα στο κάτω μέρος του αντηχείου, μέσω ενός μεταλλικού μέρους, του χορδοτόνου. Η χέλυς είχε εφτά χορδές. Υπάρχουν όμως και αναφορές που κάνουν λόγο για μεγαλύτερο αριθμό. Οι χορδές ήταν κατασκευασμένες από έντερα προβάτων και τοποθετούνταν σε αύξουσα σειρά ως προς τη συχνότητα, με τη χορδή χαμηλότερου τονικού ύψους να είναι η πιο κοντινή στον οργανοπαίκτη. Οι δονήσεις των χορδών μεταφέρονταν στο αντηχείο μέσω μιας ξύλινης γέφυρας (μαγάς), της οποίας το κάτω μέρος εφαπτόταν πλήρως με το δέρμα. Αν και γραπτές ενδείξεις δεν υπάρχουν σχετικά με την ύπαρξη εσωτερικής ενίσχυσης του οργάνου, ώστε το κέλυφος να αντέχει την πίεση που δέχεται από το δέρμα, οι ειδικοί συμπεραίνουν ότι τον ρόλο αυτόν έπαιζε ένα κομμάτι ξύλου - ο δόνακας. Τέλος, η νύξη των χορδών γινόταν με πλήκτρο.

Η πρώτη ακουστική μελέτη της χέλυος



Ταλάντωση της χέλυος με συχνότητα συντονισμού 631 Hz, με τη βοήθεια της μεθόδου ηλεκτρονικής συμβολομετρίας ψηφίδων με laser

«Είναι η πρώτη φορά που πραγματοποιείται ακουστική μελέτη στην αρχαία ελληνική λύρα» εξηγεί στο «Βήμα» ο καθηγητής Κυματικής Φυσικής, διευθυντής του εργαστηρίου Ακουστικής και Οπτικής Τεχνολογίας στο συγκεκριμένο τμήμα και ερευνητής στο Κέντρο Φυσικής Πλάσματος και Λέιζερ του ΤΕΙ Κρήτης κ. Νεκτάριος Παπαδογιάννης.

Προηγούμενες μελέτες που είχαν πραγματοποιηθεί ως σήμερα γύρω από τη λύρα χέλυς αφορούσαν μόνο την ανακατασκευή του οργάνου, χωρίς την περαιτέρω μελέτη της ακουστικής συμπεριφοράς του. Η μελέτη αποτέλεσε την πτυχιακή εργασία του μηχανικού Μουσικής Τεχνολογίας και Ακουστικής κ. Βασίλη Βάθη - ο οποίος είχε και την αρχική ιδέα – ενώ στην ερευνητική ομάδα του ΤΕΙ Κρήτης με επικεφαλής τον κ. Παπαδογιάννη συμμετείχαν ο επίκουρος καθηγητής κ. Ευθύμιος Μπακαρέζος, ο μηχανικός ήχου κ. Σπύρος Μπρέζας, ο μηχανολόγος μηχανικός κ. Γιάννης Ορφανός.

«Στο εργαστήριό μας ασχολούμαστε με θέματα που αφορούν την οπτική, τα λέιζερ και την ακουστική, σε αρκετά μεγάλο εύρος εφαρμογών. Μια από τις δραστηριότητές του λοιπόν είναι και η πιστοποίηση μουσικών οργάνων με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει άλλο τέτοιο εργαστήριο και στην Ευρώπη δεν είναι και πάρα πολλά εκείνα που ασχολούνται με τέτοιες μεθόδους. Ξεκίνησε το 2004 στο πλαίσιο του προγράμματος “Αρχιμήδης Ι” με σκοπό να δημιουργηθεί ένα εργαστήριο για να μπορούμε με σύγχρονες μεθόδους οπτομηχανικής, λέιζερ κ.ά. να πιστοποιούμε μουσικά όργανα» μας πληροφορεί ο κ. Παπαδογιάννης.

«Με την πάροδο των ετών, χτίσαμε τις πειραματικές διατάξεις, φτιάξαμε τις πιστοποιήσεις, βελτιωθήκαμε, μάθαμε. Ολα όσα έχουμε φτιάξει ξεκίνησαν από το μηδέν. Οι διατάξεις είναι όλες πρωτογενείς: από τις συμβολομετρικές τεχνικές ως τα ειδικά λογισμικά που τις συνοδεύουν» ξεκαθαρίζει ο καθηγητής.

Από το δάσος στο... πείραμα

Η ιδέα του φοιτητή Βασίλη Βάθη γεννήθηκε στον Ταΰγετο, όταν ως ορειβάτης βρήκε μια νεκρή χελώνα του είδους Testudo Marginata. Μετέφερε το κέλυφός της στο εργαστήριο και εξέφρασε το ενδιαφέρον του για την πιστή ανακατασκευή μιας αρχαίας ελληνικής λύρας.

«Για τους επόμενους τρεις μήνες και σε συνεργασία με αρκετούς ανθρώπους προχωρήσαμε στην κατασκευή της αρχαίας ελληνικής χέλυος, με τρομερή λεπτομέρεια και πιστότητα. Για το κλείσιμο του αντηχείου από το κέλυφος της χελώνας χρησιμοποιήθηκε δέρμα από στομάχι μοσχαριού, οι χορδές είναι εντέρινες και οι πήχεις δρύινοι. Πουθενά δεν χρησιμοποιήθηκαν σύγχρονα υλικά. Αφού κατασκευάσαμε τη λύρα την κουρδίσαμε στον φρυγικό τρόπο – όπως ακριβώς δηλαδή κούρδιζαν τα όργανά τους οι αρχαίοι σε νότες των οποίων οι τονικότητες ακολουθούν συγκεκριμένες μαθηματικές αλληλουχίες. Μετά την ολοκλήρωση της πιστής ανακατασκευής, η λύρα αυτή έπρεπε να μελετηθεί με τη βοήθεια σύγχρονων μεθόδων» περιγράφει ο κ. Παπαδογιάννης.

Οι τρεις high tech τεχνικές

2.000 Hz είναι το όριο του ήχου που εκπέμπει η χέλυς. 5.000 Hz φθάνει ο ήχος του μαντολίνου
Η μελέτη, σύμφωνα με τον ίδιο, ακολούθησε τρία στάδια. Σε πρώτη φάση οι ειδικοί προχώρησαν στην καταγραφή του ήχου μέσα στο στούντιο ηχοληψίας του τμήματος. Η εκτέλεση του οργάνου πραγματοποιήθηκε από έμπειρο οργανοπαίκτη με πολύ συγκεκριμένο αλγόριθμο εκτέλεσης και η φυσική ηχητική του εκπομπή καταγράφηκε και αναλύθηκε με εξειδικευμένο λογισμικό. Με τον τρόπο αυτόν επετεύχθη η απομόνωση και αφαίρεση του λεγόμενου αρχικού τριξίματος των χορδών και οι επιστήμονες κατάφεραν να δουν την καθαρή ηχητική εκπομπή του οργάνου και να την αναλύσουν χρονοφασματικά.
Η δεύτερη, μηχανική μέθοδος της κρουστικής απόκρουσης – κατά την οποία ένα ειδικό σφυράκι με ανάδραση που μπορεί να μετρήσει τη δύναμη της κρούσης και να δώσει στο όργανο όλο το φάσμα του ήχου – βοήθησε τους ειδικούς να δουν την ακουστική απόδοση του οργάνου. Πρόκειται για μια διαδικασία κατά την οποία «λευκός θόρυβος» μέσω της κρούσης μεταφέρεται στο όργανο και μετρείται η συνάρτηση μεταφοράς που, σύμφωνα με τους ερευνητές, αποτελεί ένα πολύ σημαντικό μέρος για τη μελέτη μουσικών οργάνων, καθώς τους προσφέρει τη δυνατότητα να βλέπουν «πώς “μιλάει” το όργανο» σε συγκεκριμένα ερεθίσματα.

Η τρίτη και ιδιαίτερα προηγμένη μέθοδος απεικόνισης δονήσεων με λέιζερ ονομάζεται ηλεκτρονική συμβολομετρία ψηφίδων. Το λέιζερ, όπως μας εξηγεί ο κ. Παπαδογιάννης, είναι ουσιαστικά ένα επίπεδο κύμα το οποίο όταν πέσει σε επιφάνεια με πτυχώσεις – όσο «αόρατες» και αν είναι αυτές με γυμνό μάτι – τις διαβάζει σε τρεις διαστάσεις, με μη καταστρεπτικό τρόπο και με μεγάλη ακρίβεια. «Πρόκειται για μια ολογραφική μέθοδο η οποία μας επέτρεψε να διαβάσουμε ακριβώς πώς δονείται το αντηχείο του οργάνου σε όλη του την επιφάνεια και ανά πάσα χρονική στιγμή» προσθέτει ο ίδιος.

Με τις τρεις αυτές τεχνικές οι ειδικοί κατάφεραν να εξηγήσουν πώς ο ήχος που ξεκινάει από τις χορδές φιλτράρεται και ενισχύεται επιλεκτικά από το αντηχείο του οργάνου, γιατί το όργανο εκπέμπει τον συγκεκριμένο ήχο και τι ήχος είναι αυτός.

Ηχούσε σαν... μεσόφωνος

«Βάσει των αποτελεσμάτων καταλήξαμε στο ότι ο ήχος που ακτινοβολείται κυμαίνεται κυρίως μεταξύ 400 και 800 Hz και φθάνει το πολύ ως τα 2.000 Ηz» εξηγεί ο κ. Παπαδογιάννης. «Ο ήχος έχει πάντα μια βασική συχνότητα και τις αρμονικές της, τα πολλαπλάσια της συχνότητας αυτής. Η “χροιά” της χέλυος πλησίαζε πολύ στον ήχο που εκπέμπει ένας μεσόφωνος άνδρας και με τις διάφορες τεχνικές εξηγήσαμε γιατί εκπέμπεται αυτός ο ήχος και τον ρόλο του τρόπου και της γεωμετρίας της κατασκευής. Αν, π.χ., για την κατασκευή του συγκεκριμένου οργάνου οι πρώτες ύλες, το μέγεθος και η γεωμετρία ήταν διαφορετικά, τότε και ο ήχος του θα ήταν διαφορετικός».

Οι βασικές νότες της χέλυος είναι η Ε3 (164 Hz), η F3 (174 Hz), η G3 (195 Hz), η Α3 (220 Hz), η Β3 (246 Hz), η C4 (261 Hz) και η D4 (293 Hz). Οι αρμονικές τους είναι μεταξύ 400 και 800 Hz. Ο συνολικός όμως ήχος δεν ξεπερνά ποτέ τα 2.000 Hz. «Αν, για παράδειγμα, εκτελέσουμε ένα μαντολίνο, θα έχουμε νότες που οι αρμονικές τους φθάνουν ως και τα 5.000 Hz. Στην περίπτωση της λύρας αυτής όμως το ηχητικό φάσμα είναι πάρα πολύ κοντά σε μια μέση κατανομή εκπομπής ήχου ενός μεσόφωνου άνδρα» λέει ο καθηγητής από το ΤΕΙ Κρήτης.

«Ντουέτο» με την ανθρώπινη φωνή

Μια «εκτυπωμένη» κρητική λύρα με προτόκολλο έφτιαξαν οι ερευνητές

Από αναφορές σε αρχαία κείμενα, όπως π.χ. στις «Θεσμοφοριάζουσες» του Αριστοφάνη ή στους Ομηρικούς Υμνους στον Ερμή, οι ειδικοί γνώριζαν ότι η λύρα χέλυς ήταν συνοδευτική στην ανθρώπινη φωνή. Είδαν όμως ότι κάτι τέτοιο επαληθευόταν και μέσω των αναλύσεών τους.

«Η χέλυς παιζόταν κυρίως από άνδρες. Ηταν άλλωστε το όργανο επάνω στο οποίο μάθαιναν μουσική οι νέοι της εποχής» διευκρινίζει ο διευθυντής του εργαστηρίου. «Το σημαντικό είναι ότι χρησιμοποιώντας μοντέρνες τεχνικές μπορέσαμε να ταξιδέψουμε στο παρελθόν και να δούμε ότι η συγκεκριμένη γεωμετρία, όπως και τα υλικά που χρησιμοποιούνταν για την κατασκευή του οργάνου - το δέρμα από το στομάχι του βοδιού, η δρυς, ο συγκεκριμένος τύπος χελώνας με συγκεκριμένες διαστάσεις (20 εκατοστών), οι διαστάσεις και ο τρόπος παιξίματός του - μας οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι η συγκεκριμένη λύρα συνόδευε την ανθρώπινη φωνή και δεν αποτελούσε κύριο όργανο σε μια μουσική εκτέλεση».

Οπως επισημαίνει ο κ. Παπαδογιάννης, το εργαστήριο Ακουστικής και Οπτικής Τεχνολογίας του Τμήματος Μουσικής Τεχνολογίας και Ακουστικής στο Ρέθυμνο διαθέτει πλέον αρκετή εμπειρία στην ακουστική μελέτη εγχόρδων κυρίως οργάνων. Αναπτύσσει μάλιστα πλήρη πρωτόκολλα για τα παραδοσιακά μουσικά όργανα, όπως η κρητική λύρα, το λαούτο, το ούτι - το πώς δηλαδή μπορεί να πιστοποιήσει κανείς την ποιότητά τους. «Κάτι τέτοιο», μας λέει, «έχει ενδιαφέρον για εμάς, αλλά κυρίως για τους σημερινούς κατασκευαστές μουσικών οργάνων και τους μουσικούς τους ίδιους».

[Ένα πολύ ενδιαφέρον πείραμα. Περιμένουμε να αξιολογηθεί από ειδικούς. ''...πιστά ανακατασκευασμένης αρχαϊκής λύρας'', μάλλον δημοσιογραφική ατόπιμα. Ζ.Σ.]

Zambelis Spyros said:

Κάθε Σάββατο , από πέντε, μετά μεσημέρι, διαβάζουμε, συζητάμε περι μουσική, με φίλους, εδώ:

http://www.stigmap.gr/view17289-starbucks-attiki-galatsi.html

(έχει Internet)

Click to expand...

...κάτσαμε, μιλήσαμε.

-Πως να σε κουρδίσω, λύρα μου να παίζεις σωστά;
-Συντονό διατονικό, βρε ξενιτεμένε! Ρώτα τον Νίκο!

Έτσι πήγε λέγωνδας..., λεπτομέρειες αργότερα.

Coin of Calymna (Kalymnos). Warrior, a seven string Chelys Lyra c. 520 BC



Coin Type: Bronze AE15 of Antiocheia ad Orontem in Seleukis and Pieria.
Mint and Date: Antiocheia ad Orontem, 55-56 CE
Size and Weight: 14mm x 15mm, 3.71g
Obverse: Laureate head of Artemis right.
Reverse: ANTI-OX.ET ΔIP (ET ΔIP = Year 114, Caesarean era)
A chelys, a lyre made form a tortoise shell.
Provenance: drgb333 (eBay), October 2009
Ref: BMC Galatia, etc. pg. 161, 86; Lindgren III 1149
BW Ref: 002 044 151




GREEK COINS FROM OTHER PROPERTIES
SICILY
LEONTINOI

Tetras, bronze, about 405-402 B.C. AE 1.94 g. ΛΕΟΝ Laureate head of Apollo r., in field l., olive-leaf with berry. Rev. Tripod, between legs, chelys; in field, two grains of corn; in exergue, three pellets (mark of value). SNG ANS 270. Calciati III, 77, 3. Dark green patina.
Obv. Extremely fine. Rev. Good very fine




GRIECHISCHE BRONZEMüNZEN

INSELN VOR KARIEN

KOS

No.: 888

Schätzpreis/Estimate: EUR 100

d=26 mm
Grossbronze, 1. Jh. Apollokopf mit L. n. r. Rv. KWIWN - ALKIDA Chelys, das Ganze in einem Lorbeerkranz. 14,95 g. BMC 210, 170. SNG Keckman 296. Seltene Emission. Braune Patina. Dicker, schwerer Schrötling.

Sehr schön








RÖMISCHE MÜNZEN
RÖMISCHE REPUBLIK

Q. Pomponius Musa, 66. Denar, 66. Apollokopf mit L. n. r., l. Schildkröte. Rv. Q. POMPONI - MVSA Terpsichore mit Chelys und Plektron n. r. 3,88 g. Cr. 410/7a. Syd. 819a. Leicht dezentriert. Kleiner Kratzer auf Av.
Gutes sehr schön

Χελώνα, κέρατο

Κάθε Σάββατο , από πέντε, μετά μεσημέρι, διαβάζουμε, συζητάμε περι μουσική, με φίλους, εδώ:

http://www.stigmap.gr/view17289-star...i-galatsi.html

(έχει Internet)

...κάτσαμε, μιλήσαμε.

-Πως να σε κουρδίσω, λύρα μου να παίζεις σωστά;
-Συντονό διατονικό, βρε ξενιτεμένε! Ρώτα τον Νίκο!

Έτσι πήγε λέγωνδας...,

Αύριο προσπαθούμε να βρούμε υπάτη και προσλαμβανόμενο. Κοντά, στο εργαστήριο, θα πιάσουμε τα κέρατα.

Zambelis Spyros said:

Κάθε Σάββατο , από πέντε, μετά μεσημέρι, διαβάζουμε, συζητάμε περι μουσική, με φίλους, εδώ:

http://www.stigmap.gr/view17289-star...i-galatsi.html

(έχει Internet)

...κάτσαμε, μιλήσαμε.

-Πως να σε κουρδίσω, λύρα μου να παίζεις σωστά;
-Συντονό διατονικό, βρε ξενιτεμένε! Ρώτα τον Νίκο!

Έτσι πήγε λέγωνδας...,

Αύριο προσπαθούμε να βρούμε υπάτη και προσλαμβανόμενο. Κοντά, στο εργαστήριο, θα πιάσουμε τα κέρατα.

Click to expand...

-Μπα, πως βρίσκεις την υπάτη, ονειροπόλε;
- Eίδα ένα όνειρο. Συνάνδησα με τον Αριστοτέλη, είναι ο εφευρέτης της στατιστικής. Κάπου-κάπου πέφτει εξω, αλλά αξίζει να προσέχουμε. Μαζεύαμε ψάλτες, τους στήσαμε με απότασι ασφαλείας. Βούυιζε ο τόπος από το ποιο χαμηλό ισοκράτημα. Το λέγαμε προσλαμβανόμενος. Μετά ανεβήκανε έναν τόνο, εκεί είναι η υπάτη. Πρέπει να δούμε και γραμματικό, για διόρθωμα.

Αρχικό μήνυμα απο Zambelis Spyros
Κάθε Σάββατο , από πέντε, μετά μεσημέρι, διαβάζουμε, συζητάμε περι μουσική, με φίλους, εδώ:

http://www.stigmap.gr/view17289-star...i-galatsi.html

(έχει Internet)



Σάβατο:ταχυδακτυλουργία με ένα μαγικό τόνο.

Zambelis Spyros said:

Αρχικό μήνυμα απο Zambelis Spyros
Κάθε Σάββατο , από πέντε, μετά μεσημέρι, διαβάζουμε, συζητάμε περι μουσική, με φίλους, εδώ:

http://www.stigmap.gr/view17289-star...i-galatsi.html

(έχει Internet)



Σάβατο:ταχυδακτυλουργία με ένα μαγικό τόνο.

Click to expand...

http://analogion.gr/f/141/868

... το κέρατο με την μέγγενη δεν πιάνεται. Ξεγλυστράει, τελείο όπλο. Έπρεπε να τετραγωνίζω το άκρο. Διαμορφώνεται με τομή, για ένωση με ζυγό.

Θέμα:
Ἰαονίοισι νόμοισι

''Opera was born in 16th- and 17th-century Italy from the traditions of the pastorale but under the ideological pretext of resurrecting the antique tragedy. One of the core elements of this ideology was the misunderstanding originating from Girolamo Mei that antique tragedies were sung throughout. Even though musike that creates the unity of poetry, chant and dance and instrumental accompaniment was only represented by choruses and monodies, while dramatic dialogues and longer texts, the so-called rheses were recited, there really was such a formal unit of Greek tragedies in which the dialogue of the chorus and the actor and musike were joined, the amoibaion. It had two forms: one of them, the semilyric amoibaion was recited by one of the characters (mainly the actor) and sung and danced by the other (i.e. the chorus), the other, the purely lyric amoibaion was sung and danced by both the actor and the chorus. Agamemnon, the first piece of the only surviving Greek trilogy, The Oresteia by Aeschylus contains an interesting combination of these two types (lines 1072-1178). At the beginning of the 2. scene of epeisodion IV Cassandra, daughter of Trojan king Priam, and a slave of Agamemnon, using her prognostic power bestowed upon her by Apollo and immersed in a state of enthusiasmos for the god amidst the musike (singing and dancing accompanied by auloses) recalls in a series of visions the horrific past of the House of Atrides, its tragic present (the assassination of Agamemnon) and predicts her own fate. The leader of the chorus comprising 12 argive elders refuses to face the horrible truth and opposes Cassandraís enthusiasmos and musike with the sober and rational parlance, recital or ìproseî of the iambic trimester. Cassandraís four strophe-antistrophe pairs and the two lines of speech of the chorus leader as a response to the individual sections up to line 1113 form a semi-lyric amoibaion. However, Cassandraís exalted state of mind and the intensity of her musike gradually erodes the sobriety and rationality of the chorus, enraptures the elders and infects the whole chorus. After Cassandraís 5th strophe and antistrophe the leader of the chorus still keeps to the iambic trimester but the chorus of the remaining 11 elders adopts the atmosphere of the musike (the singing, dancing and the accompaniment of auloses). At this point the leader merges in the chorus, his unique parlance of iambic trimeters disappears. Cassandraís 6th and 7th pairs of strophe-antistrophe are followed by sections of musike of the full, 12-member chorus and after the transitional 6th pair of strophe-antistrophe the semi-lyric amoibaion is transformed into a purely lyric amoibaion. The study showed in detail that behind every change of the form and subject-matter of the text between lines 1072 and 1178 there is a twofold psychodrama, that of Cassandra and the argive elders. Aeschylus exploited the dramatic and theatrical opportunities of the musike worthily of a true genius.''

http://analogion.com/forum/showthread.php?p=81267&highlight=%C1%C9%D3%D7%D5%CB%CF%D3#post81267

Λίστα με όρους που αναφέρονται στην Αρχαία Ελληνική Μουσική. Ως επί το πλείστον πηγάζουν από την Εγκυκλοπαίδεια της Αρχαίας Ελληνικής Μουσικής του Σόλωνα Μιχαηλίδη, εκδόσεις Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης, 1999. (Δεν ταυτίζεται με το περιεχόμενο,
είναι ελλειπείς. Ζ.Σ)

http://www.musipedia.gr/wiki/Κατηγορία:Αρχαία_Ελληνική_Μουσική


Άλυρος
Άμουσος
Άμπειρα
Άναυλος
Άνθεμα
Άνομος
Άπυκνον
Άρμοσις
Άρρυθμος
Άρσις-θέσις
Άσιγμος
Άσμα
Άφωνος
Αγαθοκλής
Αγάθων
Αγαθώνειος αύλησις
Αγγελική
Αγέλαος
Αγέχορος
Αγήνωρ
Αγκώνες
Αγωγή
Αγωνιστής
Άδω
Αδώνια
Αηδών
Αθηνά
Αθήναιος
Αθλοθέτης
Αίλινος
Αιολία
Αιόλιος νόμος
Αιολόμολπος
Αιολόφωνος
Αισχύλος
Αιώρα
Ακαριαίος
Ακίνητοι
Ακλινείς
Ακοή
Άκουσμα
Ακουσμάτιον
Ακρόαμα
Ακρόασις
Ακροατήριον
Ακροατής
Άκρος
Ακρότητος
Αλητήρ
Αλήτις
Αλκαίος
Αλκείδης
Αλκμάν
Άλογος
Αλύπιος
Αλώπηξ
Αμελώδητος
Αμετάβολος
Αμοιβεύς
Αμφίων
Ανάκλησις
Ανακρεόντειον μέτρον
Ανακρέων
Ανάκρουσις
Ανάλυσις
Αναμέλπω
Αναμινυρίζω
Αναξήνωρ
Ανάπαιστος
Αναπάλη
Ανάπειρα
Αναπλοκή
Ανάρμοστος
Ανάτρητος
Αναφύσησις
Ανδρέας ο Κορίνθιος
Ανειμένος
Άνεσις
Ανηκοΐα
Ανήκοος
Άνθεια
Άνθης
Άνθιππος
Ανισότονοι
Ανταπόδοσις
Αντεπίρρημα
Αντήχημα
Αντιγενίδας
Αντίμολπος
Αντίσπαστος
Αντιστροφή
Αντίστροφος
Αντίφθογγος
Αντίφωνον
Αντίχορδος
Αντίψαλμος
Άντυξ
Αοιδή
Αοίδιμος
Αοιδός
Απάδω
Απήχημα
Απλάστως
Απλατής
Απλούν
Απόθετος
Απόκινος
Απολελυμένα
Απόλλων
Απόμουσος
Απόσεισις
Αποστολικά
Απόστροφος
Αποτομή
Απόχορδος
Απόψαλμα
Απωδός
Αργάς
Άρδαλος
Αριστείδης
Αριστόνικος
Αριστόξενος
Αριστοτέλης
Αριστοφάνης
Αρίστων
Αρίων
Αρμάτειον
Ανάβασις
Αναβολή
Αναγωγή
Ανάδοσις
Αναδρομή
Ανάκλασις
Αρμάτιος
Αρμογή
Αρμονία
Αρμονία των σφαιρών
Αρμονική
Αρμονικός
Άρπα
Αρπαλύκη
Αρρυθμία
Αρχή
Αρχίλοχος
Αρχύτας ο Αρμονικός
Αρχύτας ο Πυθαγόρειος
Άσκαρος
Ασκαύλης
Ασκληπιάδειος
Ασματοκάμπτης
Ασυμμετρία
Ασύμμετρος
Ασύμφωνος
Ασύνθετος
Άττις
Αυδή
Αύλημα
Αύλησις
Αυλητήρ
Αυλητής
Αυλητική
Αυλοβόας
Αυλοδόκη
Αυλοποιός
Αυλοτρύπης
Αυλωδία
Αυλωδικός νόμος
Αυλωδός
Αυτοκάβδαλος
Αφόρμικτος
Άχορδος
Αχόρευτος
Άχορος

Βάθυλλος
Βακτριασμός
Βακύλιον
Βακχείος
Βακχείος ο Γέρων
Βακχυλίδης
Βαλανέων
Βαλλισμός
Βάρβιτος
Βαρυαχής
Βαρύλλικα
Βαρύπυκνος
Βαρύς
Βαρύτης
Βαρύχορδος
Βάρωμος
Βάσις
Βάταλον
Βατήρ
Βατραχίσκοι
Βαυκάλημα
Βαυκισμός
Βηχία
Βίβασις
Βλίτυρι
Βοιώτιος
Βόμβος
Βομβυκίας
Βόμβυξ
Βουκολιασμός
Βραχύς
Βρόμος
Βρυαλλίχα
Βρυέννιος
Βυκάνη
Βυκάνημα
Βώριμος

Γαμήλιον
Γαυδέντιος
Γένος
Γέρανος
Γεωργικά
Γίγγλαρος
Γίγγρας
Γλαύκος
Γλαύξ
Γλυκώνειον
Γλωττίς
Γλωττοκομείον
Γνωμολογικά
Γρόνθων
Γυμνοπαιδία
Γυμνοπαιδική
Γύπωνες

Δακτυλικός
Δάκτυλος
Δάμων
Δαφνηφορικά
Δεικηλιστής
Δενδρυάζουσα
Δημήτρουλος
Δημόδοκος
Δια πέντε
Δια τεσσάρων
Διαγόρας
Διάγραμμα
Διάγυιος
Διαείδω
Διάζευξις
Διακτηρία
Διάλεκτος
Διάληψις
Διαπασών
Διάστασις
Διάστημα
Διαστηματική κίνησις
Διαστολή
Διάσχισμα
Διατομή
Διάτονον
Διάτορος
Διαυλία
Διαύλιον
Δίαυλος
Διαφωνία
Διάψαλμα
Δίδυμος
Δίεσις
Δίζυγοι
Διθύραμβος
Δικταίος
Διόδωρος
Διοκλής
Διονύσιος
Διονυσόδοτος
Διονυσόδωρος
Διόνυσος
Διοξεία
Διπλούν
Διποδία
Δίσημος
Δίσκος
Διστιχία
Δίτονον
Δίχορδος
Διχορία
Διωρισμένοι
Δόναξ
Δόχμιος
Δράκων
Δύναμις
Δυσαυλία
Δύσαυλος
Δυσηχής
Δωδεκατημόριον
Δωδεκάχορδον
Δώριος
Δωρίων
Εγκεραύλης
Εγκώμιον
Έγχορδα
Είδη συνθέσεως
Είδος
Ειρεσία
Ειρεσιώνη
Εκατερίς
Εκβολή
Έκκρουσις
Εκκρουσμός
Εκλάκτισμα
Εκλελυμένα
Έκλυσις
Εκμελής
Εκπύρωσις
Έκρυθμος
Εκτημόριον
Έκτονος
Έκχορδος
Ελεγεία
Έλεγος
Ελικών
Έλυμος
Εμβατήριον
Εμβατήριος
Εμβόλιμα
Εμηρεπής
Εμμέλεια
Εμμελής
Έμμετρος
Εμπνεόμενα
Εμπνευστά
Εμφυσώμενα
Εναρμόνιον
Εναρμόνιος
Ενάρμοσις
Έναυλος κιθάρισις
Ενδεκακρούματος
Ενδεκάχορδον
Ενδρομή
Ενεργμός
Ένερξις
Ένηχος
Εννεάφθογγον
Εννεάχορδον
Ενόπλιος
Ένρυθμος
Έντασις
Εντατόν
Ένωδος
Εξαρμόνιος
Έξαρχος
Εξάσημος
Εξάτονος
Έξαυλος
Εξάχορδον
Εξηκεστίδης
Εξής
Εξόδιον
Επαγκωνισμός
Επάδω
Επαυλώ
Επεισόδιον
Επιβήματα
Επιγόνειον
Επίγονος
Επιθαλάμιον
Επικήδειον
Επικρήδιος
Επιλήνιος
Επίλογος
Επιμελώδημα
Επινίκιον
Επιπάροδος
Επιπνεόμενα
Επιπόρπημα
Επίπταισμα
Επίρρημα
Επισπονδορχησταί
Επιστομίς
Επισυναφή
Επίτασις
Επιτόνιον
Επίτριτος
Επιτύμβιος
Επίφαλλος
Επιψαλμός
Επόγδοος
Επτάγλωσσος
Επτάγωνον
Επτάκτυπος
Επτάσημος
Επτάτονος
Επτάφθογγος
Επτάφωνος
Επτάχορδος
Επωδή
Επωδός
Ερατοκλής
Ερατοσθένης
Εριβρεμέτης
Ερίγηρυς
Εστώτες
Εσχάρινθον
Ετεροφωνία
Ευάρμοστος
Εύγηρυς
Ευεπής
Ευηχής
Ευθύς
Εύιος
Ευκλείδης
Ευκτικά
Εύλυρος
Ευμελής
Εύμετρος
Εύμολπος
Εύμουσος
Ευνίδης
Εύνομος
Ευριπίδης
Εύρυθμος
Εύτονος
Ευυμνία
Εύφθογγος
Ευφόρμιγξ
Εύφωνος
Εύχορδος
Εύωδος
Εφύμνιον
Εχέμβροτος
Εώρα
Ζεϊμπέκικο
Ζευγίτης
Ζυγός

Ηγεμών
Ηδύκωμος
Ήθος
Ημιόλιος
Ημιτόνιον
Ημιχόριον
Ηρακλείδης
Ηριγόνη
Ηρμοσμένος
Ησύχιος
Ηχείον

Θαλήτας
Θάμυρις
Θεόφραστος
Θερμαστρίς
Θέσις
Θέων
Θήρειος
Θηρεπωδός
Θίξις
Θράσυλλος ο Φλιάσιος
Θρεττανελό
Θρηνητικός
Θρήνος
Θρηνωδία
Θρηνωδός
Θυροκοπικόν
Ιάλεμος
Ιαμβική
Ιαμβικόν
Ιαμβίς
Ίαμβος
Ιαμβύκη
Ίβυκος
Ίγδις
Ιδούθοι
Ιεράκειος
Ιεράκιον
Ιέραξ
Ιεραοιδός
Ιεραύλης
Ιεροσαλπιγκτής
Ίθυμβος
Ιθύφαλλοι
Ιλαρωδία
Ιλαρωδός
Ιμαίος
Ιοβάκχεια
Ιόβακχος
Ίουλος
Ιπποφορβός
Ισμηνίας
Ισοτονία
Ισόφθογγος
Ισόχορδος
Ιστιαίος
Ίων
Ιωνικόν
Ιώνιος

Καθαπτόν
Καλαβρισμός
Καλαθίσκος
Καλαμαύλης
Κάλαμος
Καλλαβίς
Καλλίνικος
Καλλίουλος
Καλλίχορος
Καλύκη
Καμπή
Κανών
Καρικόν
Καρπαία
Καρυάτις
Καστόριον
Καστοριών
Καταβαυκάλησις
Κατάδω
Κατακελευσμός
Κατάληξις
Κατάληψις
Καταλογή
Καταπεπλασμένον
Καταπλοκή
Καταπνεόμενα
Καταπύκνωσις
Κατασπάσματα
Κατασπασμός
Καταστροφή
Κατατροπά
Καταύλησις
Καταχόρευσις
Κατεπάδω
Κατηχής
Κατήχησις
Κάττυμα
Κεκλασμένα
Κέλαδος
Κελευστού όρχησις
Κέρας
Κεράστης
Κερατουργός
Κερατόφωνος
Κεραύλης
Κερνοφόρος
Κεχυμένα
Κηπίων
Κηφισόδοτος
Κίδαρις
Κιθάρα
Κίθαρις
Κιθάρισις
Κιθαριστήριος αυλός
Κιθαριστήριος νόμος
Κιθαριστής
Κιθαριστική
Κιθαρωδία
Κιθαρωδικός νόμος
Κιθαρωδός
Κινδαψός
Κινησίας
Κίνησις
Κινούμενοι
Κινύρα
Κλεονείδης
Κλεψίαμβος
Κλονάς
Κνισμός
Κοιλία
Κοκυσμός
Κόλλαβος
Κολλοβός
Κολοφωνία
Κόμμα
Κομμάτιον
Κομμός
Κομπισμός-μελισμός
Κόννος
Κόρδαξ
Κόριννα
Κορύβαντες
Κορυθαλίστριαι
Κορυφαίος
Κορώνισμα
Κόχλος
Κραδίας
Κράτης
Κρεγμός
Κρέκω
Κρέμβαλον
Κρέξος
Κρητικός
Κρόταλα
Κρούμα
Κρουπέζιον
Κρουσίθυρον
Κρούσις
Κρουστά
Κτησίβιος
Κύκλιος
Κύμβαλα
Κώδων
Κώλον
Κωμάρχιος
Κωμαστική όρχηση
Κώμος

Λαμπροκλής
Λάμπρος
Λάσος
Λείμμα
Λείψανα ελληνικής μουσικής
Λέξις
Λέων
Λήψις
Λήψις δια συμφωνίας
Λίβυς αυλός
Λιγυηχής
Λιγύθροος
Λιμένιος
Λίνος
Λινωδία
Λιτυέρσης
Λιχανοειδής
Λιχανός
Λογώδες μέλος
Λόκριος
Λομβρότερον
Λύδιος
Λυκάων
Λύρα
Λυρογηθής
Λυροφοίνιξ
Λυρωδία
Λυρωδός
Λύσανδρος
Λυσιωδός

Μαγάδιον
Μάγαδις
Μαγάς
Μαγωδός
Μακρόν
Μακτρισμός
Μαλακός
Μανερώς
Μανός
Μαρσύας
Μεθαρμογή
Μελάμπους
Μελανιππίδης
Μελεάζω
Μελίγηρυς
Μέλισμα
Μελογραφία
Μελοποιία
Μελοποιώ
Μέλος
Μελουργώ
Μέλπω
Μελύδριον
Μελώδημα
Μελωδία
Μελωδός
Μέση
Μεσοειδής
Μεσόκοπος
Μεσομήδης
Μεσόπυκνον
Μέσος
Μεταβολή
Μετάβολος
Μετακατατροπά
Μεταρχά
Μέτελλος
Μετρική
Μέτρον
Μήνες
Μηνίαμβος
Μητρώα
Μίδας
Μικτός
Μίμαυλος
Μιμιτική
Μίμνερμος
Μινυρισμός
Μίξις
Μιξολύδιος
Μίτος
Μογγάς
Μόθων
Μολοσσική
Μολοσσός
Μολπή
Μοναυλία
Μοναύλιον
Μόναυλον
Μόναυλος
Μονή
Μονόχορδον
Μονωδία
Μορφασμός
Μούσα
Μουσαίος
Μουσείον
Μούσειος
Μουσίζω
Μουσικεύομαι
Μουσική
Μουσικός
Μουσόθετος
Μουσοποιός
Μουσοτέχνης
Μουσοτραφής
Μουσούμαι
Μουσούργημα
Μουσουργός
Μπάλος
Μυρμηκιά
Μυρτίς

Νάβλας
Νευρά
Νηνία
Νηνίατον
Νήτη
Νητοειδής
Νιβατισμός
Νίγλαρος
Νικόμαχος
Νόμιον
Νόμος

Ξάνθος
Ξενόδαμος
Ξενόκριτος
Ξιφισμός
Ξυλόφωνον
Οδοντισμός
Οδός
Οίκτος
Οιτόλινος
Όκλασμα
Οκτάσημος
Οκτάχορδον
Ολιγοχορδία
Όλμος
Ολολυγμός
Ολοφυρμός
Όλυμπος
Ομοιότροπος
Ομότονα
Ομότονοι
Ομοφωνία
Ομφαλός
Ονομασία
Οξύβαφοι
Οξυηχής
Οξύπυκνος
Οξύς
Οξύτονος
Οργανική
Όργανον
Όρθιος
Όρμος
Όρος
Ορσίτης
Ορφεύς
Όρχησις
Ορχήστρα
Όστρακον
Ούλος
Ούπιγγος

Παγκράτης
Πάθος
Παιάν
Παιδικός
Παιών
Παλινωδία
Πάμφωνος
Πανδούρα
Πανδούριον
Πάππος
Παράβασις
Παραδιάζευξις
Παρακαταλογή
Παράκρουσις
Παραμέση
Παράμουσος
Παρανήτη
Παρανιέναι
Παραπλασμός
Παρασημαντική
Παρασκήνιον
Πάραυλος
Παραφωνία
Παράχορδος
Παραχορήγημα
Παρελκυσμός
Παρθένεια
Παρθένιος
Παριαμβίς
Παρίαμβος
Πάριον
Πάροδος
Παρυπάτη
Παρυπατοειδής
Παχυμέρης
Παχύς
Πείρα
Πεντάσημος
Πεντάχορδον
Πεντεκαιδεκάχορδον
Περιάδω
Περίοδος
Περισπώμενος
Περιστόμιον
Περιφερής
Περιφορά
Περσικόν
Πεττεία
Πήκτις
Πήληξ
Πήχυς
Πινακίς
Πίνδαρος
Πλαγία γλώσσα
Πλαγίαυλος
Πλάσμα
Πλάστιγξ
Πλάτος
Πλάτων
Πλήκτρον
Πλοκή
Πλούταρχος
Πνεύμα
Πνοή
Ποδίκρα
Ποδισμός
Ποδοψόφος
Ποίημα
Ποίησις
Ποιητής
Ποιητική
Ποικίλος
Ποίφυγμα
Πολεμικόν
Πολλαπλούν
Πολυαρμόνιον
Πολυδεύκης
Πολύειδος
Πολυκέφαλος
Πολύμνηστος
Πολύτροπος
Πολύφθογγος
Πολύφωνος
Πολυχορδία
Πολύχορδον
Πόππυσμα
Πορφύριος
Πους
Πρατίνας
Προαναβολή
Προανάκρουσμα
Πρόασμα
Προαύλημα
Προαυλία
Προκελευσματικός
Πρόκλος
Πρόκρουμα
Πρόκρουσις-πρόληψις
Προκρουσμός-προλημματισμός
Προνόμιον
Πρόνομος
Προοίμιον
Πρόποδα
Προσαννέναι
Προσαύλημα
Προσαύλησις
Προσαυλώ
Πρόσθεσις
Προσλαμβανόμενος
Προσμελωδώ
Προσόδιον
Πρόσοδος
Πρόσχορδα κρούειν
Πρόσχορδος
Πρόσχορος
Προσωδία (αρχαία)
Προσωδός
Πρόφραστος
Προωδός
Πρύλις
Πταίσμα
Πτερόν
Πτιστικόν
Πτολεμαίος
Πτώσις
Πυθαγόρας
Πυθαγόρας ο Ζακύνθιος
Πυθαύλης
Πύθερμος
Πυθικόν
Πυθικός αυλός
Πυθικός νόμος
Πυθοκλείδης
Πυθόκριτος
Πυκνόν
Πυλάδης
Πυρρίχη
Πυρρίχιος

Ραθαπυγίζειν
Ραπαύλης
Ραψωδός
Ρητόν-άλογον
Ρόμβος
Ρόπτρον
Ρυθμική
Ρυθμογραφία
Ρυθμοειδής
Ρυθμοποιία
Ρυθμός

Σακάδας
Σάλπιγξ
Σαμβύκη
Σαπφώ
Σείκιλος
Σείστρον
Σημασία
Σημείον
Σιγμός
Σίκιννις
Σικιννοτύρβη
Σίμαι
Σιμή
Σιμίκιον
Σιμωδία
Σιμωδός
Σιμωνίδης
Σιφνιάζω
Σκάζων
Σκηνικός
Σκινδαψός
Σκόλιον
Σκυτάλιον
Σκώψ
Σοβάς
Σούδα
Σοφοκλής
Σπάδιξ
Σπένδων
Σπονδαύλης
Σπονδαύλιον μέλος
Σπονδειάζων
Σπονδειακός αυλός
Σπονδειακός τρόπος
Σπονδειασμός
Σπονδείον
Σπονδείος
Στάσιμον
Στάσις
Στησίχορος
Στιγμή
Στίξις
Στοιχείον
Στρατόνικος
Στρόβιλος
Στρόμβος
Στροφή
Συβήνη
Συβωτικόν
Συγκροτητικαί γλώτται
Σύγκρουσις
Συγχορδία
Συγχορεία
Συγχορευτής
Σύγχορος
Συζυγία
Συλλαβή
Σύλληψις
Συμμετρία
Συμπλοκή
Συμφωνία
Συνάγω
Συναυλία
Συναφή
Συνεχής
Συνημμένος
Συνηρμοσμένος
Συνήχησις
Σύνθεσις
Σύνθετος
Σύνταγμα
Σύντονος
Συνωδία
Σύριγγες
Συρίγγιον
Σύριγμα
Συριγμός
Σύριγξ
Σύρμα
Συρτός
Σύστασις
Σύστημα
Σφραγίς
Σχήμα
Σχίσμα
Σχιστάς έλκειν
Σχοινίων
Σχοινοτενής

Τάξις
Τάσις
Τελαμών
Τέλειος αυλός
Τελεσίας
Τελεσιάς
Τελέσιλλα
Τελέστης
Τελευτή
Τερέτισμα
Τέρπανδρος
Τεταρτημόριον
Τετράγηρυς
Τετράγωνος
Τετρακτύς
Τετράκωμος
Τετραοίδιος
Τετράσημος
Τετράχορδον
Τεχνίται Διονύσου
Τηλεφάνης
Τήνελλα
Τιμόθεος
Τιτύρινος
Τίτυρος
Τομή
Τονή
Τόνος
Τόπος
Τορέλλη
Τορεύειν ωδήν
Τόρηβος
Τρήμα
Τρίγωνον
Τριημιτόνιον
Τριηραύλης
Τριμελής
Τριποδιφορικόν
Τρίπους
Τρίσημος
Τρίτη
Τριτημόριον
Τρίχορδον
Τρόπος
Τροχαίος
Τρυγωδοποιομουσική
Τυμβαύλης
Τύμπανον
Τυρβασία
Τύρβη
Τυρρηνός
Τυρταίος
Τυρταίος ο εκ Μαντινείας

Ύαγνις
Ύδραυλις
Υμέναιος
Ύμνος
Υπαγωγεύς
Υπάτη
Υπατοειδής
Υπαυλώ
Υπεραιόλιος
Υπερβατόν
Υπερβολαιοειδής
Υπερβολαίων
Υπερδιάζευξις
Υπερδώριος
Υπεριάστιος
Υπερλύδιος
Υπερμέση
Υπερμιξολύδιος
Υπέρτονος
Υπερυπάτη
Υπερφρύγιος
Υπηχώ
Υποαιόλιος
Υπογύπωνες
Υποδιάζευξις
Υποδώριος
Υποθέατροι
Υποϊάστιος
Υποκιθαρίζω
Υποκρέκω
Υπολύδιος
Υπολύριος
Υπόρχημα
Υπορχηματική
Υποσυναφή
Υποφρύγιος
Υφέν
Υφόλμιον

Φαλλικόν
Φάνδουρος
Φερεκράτειος
Φερεκράτης
Φήμιος
Φθόγγος
Φιλάμμων
Φιληλιάς
Φιλόδημος
Φιλόλαος
Φιλόμουσος
Φιλόξενος
Φιλόρρυθρος
Φιλότεχνος
Φιλωδός
Φλύαξ
Φοίνιξ
Φοιτητής
Φορβειά
Φόρμιγξ
Φρύγιος
Φρύνις
Φρύνιχος
Φυσαλλίς
Φωνασκία
Φωνή
Φώτιγξ

Χαλαρός
Χειροκαλαθίσκος
Χειρονομία
Χειρονόμος
Χειρουργία
Χελιδόνισμα
Χέλυς
Χιάζειν
Χοραύλης
Χορδή
Χορδοτόνος
Χορεία
Χορείος
Χόρευμα
Χορεύς
Χορηγός
Χορίαμβος
Χορικός
Χοροδιδάσκαλος
Χοροκάλη
Χοροκιθαρεύς
Χορολέκτης
Χορός
Χοροστάτης
Χορωδία
Χρεών αποκοπή
Χρήσις
Χρησμωδός
Χρόα
Χρόνος
Χρωματικόν
Χωλίαμβος
Χώρα

Ψάλλω
Ψαλμός
Ψαλτήρ
Ψαλτήριον
Ψάλτιγξ
Ψελλός
Ψιθύρα
Ψιλός
Ψόφος

Ωδείον
Ωδή
Ωδός
Ωλήν
Ωσχοφορικά

Κάθε Σάββατο , από πέντε, μετά μεσημέρι, διαβάζουμε, συζητάμε περι μουσική, με φίλους, εδώ:

http://www.stigmap.gr/view17289-star...i-galatsi.html

(έχει Internet)


Ξύνουμε το κέρατο. Η πρώτη εντύπωση είναι πως βρωμάει... βράζουμε , καθαρίζετε. Να μαλακώσει και να κόβεται πιο εύκολα. Στον άξονα το κόκκαλο, σαν σπαθί στη θήκη. Κόκκαλο για το πληκτροποίο;

Word frequency information for πλῆκτρον

http://www.perseus.tufts.edu/hopper/wordfreq?lang=greek&lookup=plh=ktron


Greek Anthology, Volume IV (ed. W. R. Paton)
(Greek)
book 11, chapter 352: ... τις τοίην κρουματικὴν σοφίην δεξιτερὴν ὑπάτην ὁπότε πλήκτροισι δόνησας, ἡ λαιὴ νήτη πάλλεται αὐτομάτως ... ἀλλήλοις θήκατο συμπαθέα. ὃς δὲ τὸν ἐν πλήκτροισιν Ἀριστόξεινον ἀγητὸν ὤμοσε μὴ γνῶναι τήνδε θεημοσύνην

http://www.perseus.tufts.edu/hopper...:text:2008.01.0475&expand=lemma&sort=docorder

Aλκαίος

165 Page· 33 Bergk· 50 Diehl, μτφρ. Θ. Σταύρου

ἦλθες ἐκ περάτων γᾶς ἐλεφαντίναν
λάβαν τὼ ξίφεος χρυσοδέταν ἔχων·
συμμάχεις δ' ἐτέλεσσας Bαβυλωνίοισ'
ἄεθλον μέγαν, εὐρύσαο δ' ἐκ πόνων
κτένναις ἄνδρα μαχαίταν βασιληίων
παλάσταν ἀπυλείποντα μόναν ἴαν
παχέων ἀπὺ πέμπων.

Mας ήρθες απ' της γης την άκρη, με ένα
σπαθί που 'ναι χρυσόδετη η λαβή του
και φιλντισένια, αφού, της Bαβυλώνας
βοηθώντας το λαό σε πόλεμό τους,
ένα αντραγάθημα έκαμες μεγάλο.
Έναν εχθρό τους, μαχητή γιγάντιο,
που μια παλάμη του 'λειπε να φτάσει
τις πέντε πήχες, σκότωσες στη μάχη
κι έτσι απ' τα βάσανα έσωσες εκείνους.

http://www.greek-language.gr/greekLang/studies/history/thema_05/12.html

http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.01.0101:card=348&highlight=plh/ktrw|
Eur. Her. 348

Χορός

αἲ Λίνον μὲν ἐπ᾽ εὐτυχεῖ
μολπᾷ Φοῖβος ἰαχεῖ
350τὸν κάλλει φθιτόν, κιθάραν
ἐλαύνων πλήκτρῳ χρυσέῳ:
ἐγὼ δὲ τὸν γᾶς ἐνέρων τ᾽
ἐς ὄρφναν μολόντα, παῖδ᾽
εἴτε Διός νιν εἴπω,
εἴτ᾽ Ἀμφιτρύωνος ἶνιν,
355ὑμνῆσαι στεφάνωμα μό-
χθων δι᾽ εὐλογίας θέλω.
γενναίων δ᾽ ἀρεταὶ πόνων
τοῖς θανοῦσιν ἄγαλμα.

Euripides. Euripidis Fabulae, ed. Gilbert Murray, vol. 2. Oxford. Clarendon Press, Oxford. 1913.

~~~~~~~~~~~~



Luc. Im. 14

[14] Ὀρφεὺς δὲ καὶ Ἀμφίων, οἵπερ ἐπαγωγότατοι ἐγένοντο τῶν ἀκροατῶν, ὡς καὶ τὰ ἄψυχα ἐπικαλέσασθαι πρὸς τὸ μέλος, αὐτοὶ ἄν, οἶμαι, εἴ γε ἤκουσαν, καταλιπόντες ἂν τὰς κιθάρας παρεστήκεσαν σιωπῇ ἀκροώμενοι. τὸ γὰρ τῆς τε ἁρμονίας τὸ ἀκριβέστατον διαφυλάττειν, ὡς μὴ παραβαίνειν τι τοῦ ῥυθμοῦ, ἀλλ᾽ εὐκαίρῳ τῇ ἄρσει καὶ θέσει διαμεμετρῆσθαι τὸ ᾆσμα καὶ συνῳδὸν εἶναι τὴν κιθάραν καὶ ὁμοχρονεῖν τῇ γλώττῃ τὸ πλῆκτρον, καὶ τὸ εὐαφὲς τῶν δακτύλων καὶ τὸ εὐκαμπὲς τῶν μελῶν, πόθεν ἂν ταῦτα ὑπῆρχε τῷ Θρᾳκὶ ἐκείνῳ καὶ τῷ ἀνὰ τὸν Κιθαιρῶνα μεταξὺ βουκολοῦντι καὶ κιθαρίζειν μελετῶντι; ὥστε ἤν ποτε, ὦ Λυκῖνε, καὶ ᾀδούσης ἀκούῃς αὐτῆς, οὐκέτι τὸ τῶν Γοργόνων ἐκεῖνο ἔσῃ μόνον πεπονθώς, λίθος ἐξ ἀνθρώπου γενόμενος, ἀλλὰ [p. 282] καὶ τὸ τῶν Σειρήνων εἴσῃ ὁποῖόν τι ἦν παρεστήξῃ γὰρ εὖ οἶδα κεκηλημένος, πατρίδος καὶ οἰκείων ἐπιλαθόμενος. καὶ ἢν κηρῷ ἐπιφράξῃ τὰ ὦτα, καὶ διὰ τοῦ κηροῦ διαδύσεταί σοι τὸ μέλος. τοιοῦτόν τι ἄκουσμά ἐστι, Τερψιχόρης τινὸς ἢ Μελπομένης ἢ Καλλιόπης αὐτῆς παίδευμα, μυρία τὰ θέλγητρα καὶ παντοῖα ἐν ἑαυτῷ ἔχον. ἑνί τε λόγῳ συνελὼν φαίην ἄν, τοιαύτης μοι τῆς ᾠδῆς ἀκούειν νόμιζε, οἵαν εἰκὸς εἶναι τὴν διὰ τοιούτων χειλῶν, δι᾽ ἐκείνων δὲ τῶν ὀδόντων ἐξιοῦσαν. ἑώρακας δὲ καὶ αὐτὸς ἥν φημι, ὥστε ἀκηκοέναι νόμιζε.

Lucian. Works. with an English Translation by. A. M. Harmon. Cambridge, MA. Harvard University Press. London. William Heinemann Ltd. 1925. 4.

http://www.perseus.tufts.edu/hopper...t:2008.01.0458:section=14&highlight=plh=ktron


Philostr. Jun. Im. 2

ΜΑΡΣΥΑΣ.

β. καθῄρηται ὁ Φρύξ, βλέπει γοῦν ἀπολωλὸς ἤδη διὰ ξύνεσιν ὧν πείσεται, καὶ ὕστατα δὴ αὐλῆσαι πεπίστευκεν οὐκ ἐς καιρὸν ἐς τὸν τῆς Λητοῦς θρασυνάμενος, ἔρριπταί τε αὐτῷ ὁ αὐλὸς ἄτιμος μὴ αὐλεῖν ἔτι, ὡς καὶ νῦν ἀπᾴδων ἐλήλεγκται, καὶ παρέστηκε μὲν τῇ πίτυι, ἀφ᾽ ἧς κρεμασθήσεσθαι οἶδε ταύτην ἑαυτοῦ καταδικασάμενος δίκην ἀσκὸς δεδάρθαι. ὑποβλέπει δὲ ἐς τὸν βάρβαρον τοῦτον τὴν ἀκμὴν τῆς μαχαίρας παρακονώμενον ἐς αὐτόν, ὁρᾷς γάρ που, ὡς αἱ μὲν χεῖρες ἐς τὴν ἀκόνην αὐτῷ καὶ τὸν σίδηρον, ἀναβλέπει δὲ ἐς τὸν Μαρσύαν γλαυκιῶν τὼ ὀφθαλμὼ καὶ κόμην τινὰ διανιστὰς ἀγρίαν τε καὶ αὐχμῶσαν, τὸ δὲ ἐπὶ τῆς παρειᾶς ἔρευθος φονῶντος, οἶμαι, καὶ ἡ ὀφρὺς δὲ ὑπέρκειται τοῦ ὄμματος ἐς αὐγὴν ξυνηγμένη καὶ διδοῦσά τι τῷ θυμῷ ἦθος, ἀλλὰ καὶ σέσηρεν ἄγριόν τι ὑπὸ τῶν μελλόντων αὐτῷ δρᾶσθαι καὶ οὐκ οἶδ᾽, εἴτε χαίρων εἴτε καὶ ἀνοιδούσης ἐς τὴν σφαγὴν τῆς γνώμης. [p. 395] ὁ δὲ Ἀπόλλων γέγραπται διαναπαύων ἑαυτὸν ἐπὶ πέτρας τινός, ἡ λύρα δὲ ἐν ἀριστερᾷ κειμένη ἔτι πλήττεται ὑπὸ τῆς χειρὸς τῆς λαιᾶς ἐμπιπτούσης ἠρεμαίως καὶ οἷον νὴ Δί᾽ ἀταλλούσης. ὅρα δὲ καὶ ῥᾴθυμον τὸ τοῦ θεοῦ εἶδος καὶ μειδίαμα ἐπανθοῦν τῷ προσώπῳ, ἥ τε χεὶρ ἡ δεξιὰ ἐπίκειται τῷ κόλπῳ, πρᾴως ξυνέχουσα τὸ πλῆκτρον, καταρρᾳθυμουμένη ὑπὸ τοῦ ἐς τὴν νίκην χαίροντος. αὐτοῦ καὶ ὁ ποταμὸς τοῦ Μαρσύα τὴν ἐπωνυμίαν ἀμείψων. ὅρα μοι καὶ τὴν τῶν Σατύρων ἀγέλην, οἷα θρηνοῦντες τὸν Μαρσύαν γεγράφαται, ὡς ἐπιφαίνοντες τὸ ἀγέρωχον καὶ ἀνεσκιρτηκὸς ξὺν τῷ ἀνιᾶσθαι.

Flavii Philostrati Opera, Vol 2. Philostratus Minor. Carl Ludwig Kayser. in aedibus B. G.
Teubneri. Lipsiae. 1871. Keyboarding.

Philostr. Jun. Im. 2


Plut. Alc. 2

ἐπεὶ δὲ εἰς τὸ μανθάνειν ἧκε, [4] τοῖς μὲν ἄλλοις ὑπήκουε διδασκάλοις ἐπιεικῶς, τὸ δ᾽ αὐλεῖν ἔφευγεν ὡς ἀγεννὲς καὶ ἀνελεύθερον: πλήκτρου μὲν γὰρ καὶ λύρας χρῆσιν οὐδὲν οὔτε σχήματος οὔτε μορφῆς ἐλευθέρῳ πρεπούσης διαφθείρειν, αὐλοὺς δὲ φυσῶντος ἀνθρώπου στόματι καὶ τοὺς συνήθεις ἂν πάνυ μόλις διαγνῶναι τὸ πρόσωπον. [5] ἔτι δὲ τὴν μὲν λύραν τῷ χρωμένῳ συμφθέγγεσθαι καὶ συνᾴδειν, τὸν δ᾽ αὐλὸν ἐπιστομίζειν καὶ ἀποφράττειν ἕκαστον τήν τε φωνὴν καὶ τὸν λόγον ἀφαιρούμενον. ‘αὐλείτωσαν οὖν,’ ἔφη, ‘Θηβαίων παῖδες: οὐ γὰρ ἴσασι διαλέγεσθαι: ἡμῖν δὲ τοῖς Ἀθηναίοις, ὡς οἱ πατέρες λέγουσιν, ἀρχηγέτις Ἀθηνᾶ καὶ πατρῷος Ἀπόλλων ἐστίν, ὧν ἡ μὲν ἔρριψε τὸν αὐλόν, ὁ δὲ καὶ τὸν αὐλητὴν ἐξέδειρεν.’ [6] τοιαῦτα παίζων ἅμα καὶ σπουδάζων ὁ Ἁλκιβιάδης αὑτόν τε τοῦ μαθήματος ἀπέστησε καὶ τοὺς ἄλλους. ταχὺ γὰρ διῆλθε λόγος εἰς τοὺς παῖδας ὡς εὖ ποιῶν ὁ Ἀλκιβιάδης βδελύττοιτο τὴν αὐλητικὴν καὶ χλευάζοι τοὺς μανθάνοντας. ὅθεν ἐξέπεσε κομιδῇ τῶν ἐλευθέρων διατριβῶν καὶ προεπηλακίσθη παντάπασιν ὁ αὐλός.

Plutarch. Plutarch's Lives. with an English Translation by. Bernadotte Perrin. Cambridge, MA. Harvard University Press. London. William Heinemann Ltd. 1916. 4.

http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.01.0181:chapter=2&highlight=plh/ktrou

Κάθε Σάββατο , από πέντε, μετά μεσημέρι, διαβάζουμε, συζητάμε περι μουσική, με φίλους, εδώ:

http://www.stigmap.gr/view17289-star...i-galatsi.html

Θέμα:

Αλκείδης, τα επιτεύγματα των Αλεξανδρινών στη μουσική

Σεμέλα δὲ χορεύει:
καὶ ὑπαυλεῖ σφιν σοφὸς κιθάρᾳ παριαμβίδας:
ἃ δὲ γεγάθει
πυκινῶν κρεγμῶν ἀκροαζομένα.

Κάθε Σάββατο , από πέντε, μετά μεσημέρι, διαβάζουμε, συζητάμε περι μουσική, με φίλους, εδώ:

http://www.stigmap.gr/view17289-star...i-galatsi.html

Θέμα:
άλογος

Αποφάσισα να γράφω στα Περιεχόμενα του Θησαυρού δίπλα σε κάθε λέξη μια σύντομη ερμηνεία, ώστε αφενός όποιος ενδιαφέρεται για έναν απλό ορισμό να μην αναγκάζεται να πατάει το σύνδεσμο, αλλά και αφετέρου όποιος δεν γνωρίζει από αρχαία ελληνική μουσική και βλέπει τα περιεχόμενα, να παίρνει μια πρώτη ιδέα των όρων, που ίσως τον ωθήσει να συνεχίσει παραπάνω. Δείτε το Α εδώ, να καταλάβετε τι εννοώ.
Υ.Γ. Επίσης, στο πρώτο μήνυμα πρόσθεσα αλφαβητικό ευρετήριο.

Κάθε Σάββατο , από πέντε, μετά μεσημέρι, διαβάζουμε, συζητάμε περι μουσική, με φίλους, εδώ:

http://www.stigmap.gr/view17289-star...i-galatsi.html

Θέμα:
Αλύπιος

Zambelis Spyros said:

Κάθε Σάββατο , από πέντε, μετά μεσημέρι, διαβάζουμε, συζητάμε περι μουσική, με φίλους, εδώ:

http://www.stigmap.gr/view17289-star...i-galatsi.html

Θέμα:
Αλύπιος

Click to expand...

Πολύ θα ήθελα να παρευρεθώ, υπάρχουν πολλά να συζητήσει κανείς για τον Αλύπιο, το συγγραφέα χάρη στον οποίο κυρίως σώζεται η παρασημαντική της αρχαίας ελληνικής μουσικής. Δυστυχώς λείπω τέτοια ώρα κάθε Σάββατο. Ευχαρίστως όμως θα παρευρεθώ όποτε μπορέσω.

nikosthe said:

Πολύ θα ήθελα να παρευρεθώ, υπάρχουν πολλά να συζητήσει κανείς για τον Αλύπιο, το συγγραφέα χάρη στον οποίο κυρίως σώζεται η παρασημαντική της αρχαίας ελληνικής μουσικής. Δυστυχώς λείπω τέτοια ώρα κάθε Σάββατο. Ευχαρίστως όμως θα παρευρεθώ όποτε μπορέσω.

Click to expand...

Προετοιμάζω δελτίο (ανά εβδομάδα, μήνα και χρόνο) για δραστηριοτήτων, περί αρχαίας ελληνικής μουσικής.