MTheodorakis
Παλαιό Μέλος
Ὁ μεγάλος κανόνας συντάχθηκε μᾶλλον κατὰ τὸ ἔτος 713
(Ἀρχιμ. Π. Τσορμπατζόγλου Ὁ Ἀνδρέας Κρήτης καὶ ὁ πιθανὸς χρόνος συγγραφῆς τοῦ Μεγάλου Κανόνος (Βυζαντινὰ τ. 24 (2004) σ. 41)).
«Εἶναι ἡ ἐκτενέστερη ἀκολουθία τοῦ λειτουργικοῦ ἔτους»
(Ἰ. Φουντούλη Λειτουργικὴ Α’ 1993 σ. 89).
Ἀπουσιάζει ἀπὸ τὸ κοσμικὸ-ᾀσματικὸ τυπικό.
Ψάλλεται μὲ τὴ στιχολογία τῶν ᾠδῶν τοῦ Ὡρολογίου
(χφφ. τριῴδια Σινὰ 755 ι’ αἰ. φ. 93v, Reg. gr. Pio. II. 30 ια’ αἰ. φ. 111v, Vat. gr. 2118 ια’ αἰ. φ. 72v, Σινὰ Μ 1 ια’-ιβ’ αἰ. φ. 77v, Μ. Λαύρας Δ-45 ια’-ιβ’ αἰ. φ. 259v, Βατοπαιδίου 1190 ιβ’ αἰ. φ. 46v, Σινὰ 737 ιβ’ αἰ. φ. 243r, Paris. gr. 244 ιβ’ αἰ. φ. 53r, Τ. Σταυροῦ 15 ιβ’ αἰ. φ. 79r κ.ἄ.).
«Λέγομεν δὲ Τῷ Κυρίῳ ᾄσωμεν καὶ εὐθὺς ἱστῶμεν καὶ ψάλλομεν τὰ τροπάρια ὅλα πρὸς μίαν, ὁμοίως καὶ εἰς πάσας τὰς ᾠδὰς προαρχόμεθα τῆς ᾠδῆς, καὶ ὅσαι μὲν ᾠδαὶ οὐ σώζουσι, μετὰ τὸ πληρῶσαι πάλιν ἀναλαμβάνομεν στίχους πρὸς τὰ λείποντα τροπάρια καὶ δευτεροῦμεν αὐτούς, τὴν δὲ β’ ᾠδὴν καὶ τὴν δ’ καὶ τὴν ζ’ στιχολογοῦμεν ἕως οὗ στῆσαι θέλομεν. Ποιοῦμεν δὲ μετανοίας ὁ καθεὶς χορὸς κατὰ τροπάριον ἀνὰ γ’ ψάλλοντος τοῦ ἑτέρου χοροῦ»
(τυπικὸ Εὐεργέτιδος μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1098-1118 σ. 536, ὁμοίως τυπικὸ Μεσσήνης τοῦ ἔτους 1131 σ. 222).
Στὰ τριῴδια δὲν γίνονται μετάνοιες
(χφ. Φλωρεντίας Conv. Soppr. 24 (a.k.a. 2742; Plut. 42) ἐκλογάδιο ια’ αἰ. φ. 90r, τυπικὸ Μεσσήνης τοῦ ἔτους 1131 σ. 222, χφφ. ΤΑΣ Μ. Λαύρας Γ-5 ιβ’ αἰ. φ. 123v, Σινὰ 1094 ιβ’ αἰ. φ. 81v, Σινὰ 1096 ιβ’ αἰ. φ. 172r, Σινὰ 1097 τυπικὸ Συμεὼν ἀρχιεπισκόπου Σινὰ τοῦ ἔτους 1214 φ. 40v),
ὁμοίως καὶ στὰ τὰ τριαδικὰ καὶ τὰ θεοτοκία (τυπικὸ Εὐεργέτιδος σ. 536), στὰ τροπάρια τῆς ὁσίας Μαρίας (Dmitrievskij τ. 3 σ. 449) καὶ τοῦ ἁγίου Ἀνδρέα.
Στὰ ἔντυπα Τριῴδια μέχρι καὶ τὸ ἔτος 1738 δὲν ὑπάρχει ἡ ὁδηγία γιὰ τὸ προΰμνιο «Ἐλέησόν με ὁ Θεός, ἐλέησόν με», τὸ ὁποῖο ἀπὸ τὴ διάταξη τοῦ ἀποδείπνου τῆς καθαρᾶς Δευτέρας (Τριῴδιον ἔκδ. 1554) ἀργότερα πέρασε στὴν Πέμπτη τοῦ μεγάλου κανόνα (Τριῴδιον ἔκδ. 1850).
Στὸν βαθὺ ὄρθρο τοῦ μεγάλου κανόνα τὰ τυπικὰ ὁρίζουν νὰ ἀναγινώσκεται ὁ βίος τῆς ὁσίας Μαρίας τῆς Αἰγυπτίας σὲ δύο δόσεις, ψάλλονται δέ, κατὰ τὴν ἀρχικὴ τάξη, καὶ ὅλοι οἱ οἶκοι τοῦ κοντακίου τοῦ Ῥωμανοῦ τοῦ μελωδοῦ καὶ τέλος ἐπαναλαμβάνεται τὸ κουκούλιο «Ψυχή μου, ψυχή μου...».
(Ἀρχιμ. Π. Τσορμπατζόγλου Ὁ Ἀνδρέας Κρήτης καὶ ὁ πιθανὸς χρόνος συγγραφῆς τοῦ Μεγάλου Κανόνος (Βυζαντινὰ τ. 24 (2004) σ. 41)).
«Εἶναι ἡ ἐκτενέστερη ἀκολουθία τοῦ λειτουργικοῦ ἔτους»
(Ἰ. Φουντούλη Λειτουργικὴ Α’ 1993 σ. 89).
Ἀπουσιάζει ἀπὸ τὸ κοσμικὸ-ᾀσματικὸ τυπικό.
Ψάλλεται μὲ τὴ στιχολογία τῶν ᾠδῶν τοῦ Ὡρολογίου
(χφφ. τριῴδια Σινὰ 755 ι’ αἰ. φ. 93v, Reg. gr. Pio. II. 30 ια’ αἰ. φ. 111v, Vat. gr. 2118 ια’ αἰ. φ. 72v, Σινὰ Μ 1 ια’-ιβ’ αἰ. φ. 77v, Μ. Λαύρας Δ-45 ια’-ιβ’ αἰ. φ. 259v, Βατοπαιδίου 1190 ιβ’ αἰ. φ. 46v, Σινὰ 737 ιβ’ αἰ. φ. 243r, Paris. gr. 244 ιβ’ αἰ. φ. 53r, Τ. Σταυροῦ 15 ιβ’ αἰ. φ. 79r κ.ἄ.).
«Λέγομεν δὲ Τῷ Κυρίῳ ᾄσωμεν καὶ εὐθὺς ἱστῶμεν καὶ ψάλλομεν τὰ τροπάρια ὅλα πρὸς μίαν, ὁμοίως καὶ εἰς πάσας τὰς ᾠδὰς προαρχόμεθα τῆς ᾠδῆς, καὶ ὅσαι μὲν ᾠδαὶ οὐ σώζουσι, μετὰ τὸ πληρῶσαι πάλιν ἀναλαμβάνομεν στίχους πρὸς τὰ λείποντα τροπάρια καὶ δευτεροῦμεν αὐτούς, τὴν δὲ β’ ᾠδὴν καὶ τὴν δ’ καὶ τὴν ζ’ στιχολογοῦμεν ἕως οὗ στῆσαι θέλομεν. Ποιοῦμεν δὲ μετανοίας ὁ καθεὶς χορὸς κατὰ τροπάριον ἀνὰ γ’ ψάλλοντος τοῦ ἑτέρου χοροῦ»
(τυπικὸ Εὐεργέτιδος μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1098-1118 σ. 536, ὁμοίως τυπικὸ Μεσσήνης τοῦ ἔτους 1131 σ. 222).
Στὰ τριῴδια δὲν γίνονται μετάνοιες
(χφ. Φλωρεντίας Conv. Soppr. 24 (a.k.a. 2742; Plut. 42) ἐκλογάδιο ια’ αἰ. φ. 90r, τυπικὸ Μεσσήνης τοῦ ἔτους 1131 σ. 222, χφφ. ΤΑΣ Μ. Λαύρας Γ-5 ιβ’ αἰ. φ. 123v, Σινὰ 1094 ιβ’ αἰ. φ. 81v, Σινὰ 1096 ιβ’ αἰ. φ. 172r, Σινὰ 1097 τυπικὸ Συμεὼν ἀρχιεπισκόπου Σινὰ τοῦ ἔτους 1214 φ. 40v),
ὁμοίως καὶ στὰ τὰ τριαδικὰ καὶ τὰ θεοτοκία (τυπικὸ Εὐεργέτιδος σ. 536), στὰ τροπάρια τῆς ὁσίας Μαρίας (Dmitrievskij τ. 3 σ. 449) καὶ τοῦ ἁγίου Ἀνδρέα.
Στὰ ἔντυπα Τριῴδια μέχρι καὶ τὸ ἔτος 1738 δὲν ὑπάρχει ἡ ὁδηγία γιὰ τὸ προΰμνιο «Ἐλέησόν με ὁ Θεός, ἐλέησόν με», τὸ ὁποῖο ἀπὸ τὴ διάταξη τοῦ ἀποδείπνου τῆς καθαρᾶς Δευτέρας (Τριῴδιον ἔκδ. 1554) ἀργότερα πέρασε στὴν Πέμπτη τοῦ μεγάλου κανόνα (Τριῴδιον ἔκδ. 1850).
Στὸν βαθὺ ὄρθρο τοῦ μεγάλου κανόνα τὰ τυπικὰ ὁρίζουν νὰ ἀναγινώσκεται ὁ βίος τῆς ὁσίας Μαρίας τῆς Αἰγυπτίας σὲ δύο δόσεις, ψάλλονται δέ, κατὰ τὴν ἀρχικὴ τάξη, καὶ ὅλοι οἱ οἶκοι τοῦ κοντακίου τοῦ Ῥωμανοῦ τοῦ μελωδοῦ καὶ τέλος ἐπαναλαμβάνεται τὸ κουκούλιο «Ψυχή μου, ψυχή μου...».
Last edited:
