haris1963
παλαιότατο μέλος
Έτσι είναι και στο Ταμείον του 1869. Και δεν νομίζω να την έβαλαν αυθαίρετα. Κάτι υποδηλώνει.
Σωστά, λάθος δικό μου, κοίταζα στο επόμενο "Θεοτόκε Παρθένε" το συντετμημένο παρά Θεοδώρου Φωκαέως...
Πάντως, η παρατήρηση ισχύει, όπως και για την έκδοση του Βουλγαράκη. Συμφωνώντας μαζί σας, βλέπουμε ότι ήδη από το 1869 στην 4η έκδοση του Ταμείου Ανθολογίας παρά Θ.Φ., ο Βαρύς διατονικός παρομοιάζεται όταν κινείται στην τετραφωνία του με το Χουζάμ, ήτοι χρωματικός πάνω από τον ΖΩ (ως ΒΟΥ-ΖΩ του Β΄ήχου) και διατονικός κάτω από αυτόν (ως ΒΟΥ-ΠΑ-ΝΗ λεγέτου). Στο "Τον Δεσπότην" όμως και οι εξηγήσεις (εκτὀς από την μία του Χουρμουζίου, που ΔΕΝ κατεβαίνει στον κάτω ΔΙ) και οι ίδιες οι θέσεις, είναι Β΄ήχου.
Συμφωνούμε για το "Ότι Σωτήρα έτεκες...", είναι σαφώς Βαρέως διατονικού τα διαστήματα εδώ. Το ότι ο Βαρύς διατονικός, σε πλείστες περιπτώσεις (και στην πατριαρχική παράδοση, όχι πάντα όμως) παρουσιάζει από τον Ζω διαστήματα ως εκ ΒΟΥ του Χουζάμ, το έχουμε συζητήσει και αλλού, σε κάποια εκτέλεση του κ. Ζαγγανά για τον ΟΦΕΛΠ.Στο "Ότι Σωτήρα έτεκες", ωστόσο (για να παραμείνουμε στο θέμα), δεν είναι έτσι, τουλάχιστον από όσα έχω ακούσει εγώ. Εάν υπάρχει κάποια παραδοσιακή εκτέλεση με τον Κε χαμηλωμένο, ας μας επισημανθεί για να το συζητήσουμε. Το να πει κανείς ότι αυτό οφείλεται στην απουσία της φθοράς σε προγενέστερες εκδόσεις, δεν νομίζω ότι αποτελεί ειλικρινή αντιμετώπιση του ζητήματος, αφού η φθορά είναι ούτως ή άλλως παρούσα στις παραδοσιακές εκτελέσεις.
Η άλλη προσέγγιση είναι αυτή, όντως. Αν θέλεις να πεις διατονικά διαστήματα πάνω από τον ΠΑ, τότε θα έχεις ΖΩ στη θέση περίπου του εναρμονίου για καθαρό 5/χορδο. Τότε ο ΚΕ στη θέση του είναι σε ημίτονο από τον ΖΩ και ο ΔΙ ένας μείζων τόνος χαμηλότερα (προσομοιάζονται τα διαστήματα του ΒΟΥ-ΠΑ-ΝΗ του λεγέτου), ενώ και πάνω από το 5/χορδο επειδή το ιδίωμα αυτό θέλει ΔΙ ύφεση, μπερδεύεται κανείς εύκολα με Χουζάμ (ότι δηλ. είναι ο ΓΑ δίεση), αν δεν γίνει το "φάρδεμα" του ΠΑ-ΝΗ-ΖΩ, το οποίο είναι προϋπόθεση. Η δυσκολία είναι όταν όντως υπεισέρχονται θέσεις Β' ήχου (με φθορά ή χωρίς), πως θα συγκεράσεις αυτή την διαφορά ΓΑ12ΒΟΥ9ΠΑ12ΝΗ9ΖΩ (στο χρώμα όμοιας διφωνίας) με το ΓΑ9ή12ΒΟΥ9ή6ΠΑ15ΝΗ9ΖΩ (στο διατονικό με χαμηλό ΖΩ). Φωνητικά γίνεται, θεωρητικά όμως...Όπως και να έχει το πράγμα, εγώ επιμένω πως και οι δύο τρόποι απόδοσης είναι αποδεκτοί. Εάν, ωστόσο, επρόκειτο να γίνει κάποτε μια συζήτηση για την αναδιατύπωση της μουσικής μας θεωρίας, θα έπρεπε να μπει ισότιμα στο τραπέζι και η περίπτωση του χαμηλωμένου Ζω και Νη (γενικά για τον βαρύ διατονικό), ως μία πιθανώς αρχαιότερη παράδοση, προγενέστερη ίσως της επικρατήσεως του χουζάμ. Για να είμαι ειλικρινής, όταν άκουγα παλαιότερα εκτελέσεις με αυτά τα διαστήματα, θεωρούσα το μεγάλο Ζω-Πα ως κατάφαλτσο και το ελεεινολογούσα. Φαίνεται πως δεν είναι έτσι.
χς