Παιδιά, αν και νομίζω ότι το πρώτο που έχει σημασία στην ψαλτική είναι το ύφος και όχι οι διαστηματικές λεπτομέρειες, παρόλ' αυτά φαίνεται ότι και σ' αυτό το θέμα αναδεικνύεται η σημασία κάποιων φαινομενικών "λεπτομερειών" στη σωστή εκτέλεση της μουσικής μας: από παλιά μάθαμε όλοι μας ότι οι διατονικοί ήχοι έχουν το ΖΩ με ύφεση όταν το μέλος φτάνει ως αυτό καθώς και όταν κατερχόμενο τον συναντά. Κανείς όμως δεν μας διευκρίνισε αυτό που λέει και η Πατριαρχική Επιτροπή, ότι διαφορετική είναι η ύφεση του ΖΩ στον α΄και στον πλ. α΄ και διαφορετική στους δ΄και πλ. δ΄. Μπορεί η διαφορά να είναι μικρή γι' αυτόν που ξεκινά τα μουσικά και να είναι δικαιολογημένη μια τέτοια παράλειψη στη διδασκαλία σε αρχάριους, όμως στην πορεία, όπως φαίνεται, όλοι όσοι ακούν προσεκτικά τους παλιούς ψάλτες το καταλαβαίνουν. Εξ ου και η πιο προσεκτική θέση που εκφράστηκε, ότι η ύφεση για να ισχύσει θα πρέπει το μέλος να κατέβει στον ΔΙ.
Το θέμα όμως δεν είναι τόσο πότε υπάρχει ύφεση, αλλά ότι θα πρέπει να γίνεται γενικώς "μαλακότερα" η ύφεση σε δ΄-πλ.δ΄ απ' ότι σε α΄-πλ.α΄ και νομίζω ότι είναι δύσκολο να το θεωρητικοποιήσουμε περισσότερο, διευκρινίζοντας και πόσα ακριβώς τμήματα κατεβαίνουν στην ύφεση. Η Πατριαρχική Επιτροπή φυσικά ορθώς τα σημειώνει και νομίζω ότι αυτό είναι μια θεωρητική βάση της ύφεσης, αλλά ίσως πρέπει να το δούμε περισσότερο ως προσπάθεια της Επιτροπής να βάλει μια τάξη στα πράγματα και να τυποποιήσει - καταγράψει την προφορική παράδοση, παρά ως συγκεκριμένα μουσικά τμήματα, αφού, ως γνωστόν, η θεωρία έπεται της πράξης. Εξάλλου και στην πράξη βλέπουμε μικροδιαφορές της μαλακής αυτής εκφοράς από ψάλτη σε ψάλτη (αναφερόμαστε φυσικά σε παραδοσιακούς ψάλτες). Η κοινή πάντως συνισταμένη όλων είναι ότι όντως υπάρχει ύφεση με πιο μαλακή όμως εκφορά απ' ότι σε α΄-πλ.α΄, όπως φαίνεται και από τα ακούσματα που παρατέθηκαν, σε σημείο μάλιστα που πολλές φορές το ΖΩ να τείνει προς το φυσικό, χωρίς όμως να είναι (δεν αναφερόμαστε στον μαχούρ, τον πλ.δ' επτάφωνο, που εξάλλου εισήχθη μεταγενέστερα και εκεί το ΖΩ είναι πολλές φορές φυσικό λόγω της φύσης του ήχου, άλλη συζήτηση αυτή...). Αυτή είναι η χάρη της μουσικής μας!