Ψάλλονταν ανέκαθεν όλες οι ωδές των κανόνων; Ψάλλονται πολλοί κανόνες;

polykarpos

Polykarpos Polykarpidis
Αγαπητοί ερευνητές του τυπικού,
Από καιρό έχω δύο απορίες:
1. Ψάλλονταν ανέκαθεν όλες οι ωδές των κανόνων των ακολουθιών της ημέρας;
2. Ψάλλονταν πάντα πολλοί κανόνες (π.χ. παρακλητικής και αγίων της ημέρας) ή μήπως αυτό καθιερώθηκε από έναν αιώνα και μετά;

Έχω ακούσει την άποψη ότι αυτό που κάνουμε κατά την περίοδο του Τριωδίου γινόταν σε όλο το χρόνο. Δηλαδή:
Τη Δευτέρα ψάλλεται: α΄, η΄, και θ΄ ωδή
Την Τρίτη ψάλλεται: β΄, η΄, και θ΄ ωδή
Την Τετάρτη ψάλλεται: γ΄, η΄, και θ΄ ωδή
Την Πέμπτη ψάλλεται: δ΄, η΄, και θ΄ ωδή
Την Παρασκευή ψάλλεται: ε΄, η΄, και θ΄ ωδή
Το Σάββατο ψάλλεται: στ΄, ζ΄, η΄, και θ΄ ωδή και
Την Κυριακή ψάλλονται όλες οι ωδές.

Ένα άλλο ζήτημα είναι αν Ψάλλονταν ανέκαθεν πολλοί κανόνες. Και γι αυτό το ερώτημα έχω ακούσει ότι δεν ψάλλονταν ανέκαθεν πολλοί κανόνες σε μία ημέρα.

Δεν έχω ψάξει κανένα από τα δύο ερωτήματα. Θέτω τα ερωτήματα και μία άποψη που έχω ακούσει για κάθε ένα από αυτά προκειμένου, όποιος θέλει, να συνεισφέρει εποικοδομητικά στη συζήτηση.

Ευχαριστώ πάρα πολύ!

Υ.Γ.
Προφανώς, δεν αναφέρομαι για το γίνεται σήμερα αλλά για το τι γινόταν σε προηγούμενες εποχές (π.χ. 10 αιώνα, 12 αιώνα, 16 αιώνα κοκ).
 
Last edited:

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Ψάλλονταν ανέκαθεν όλες οι ωδές των κανόνων των ακολουθιών της ημέρας. Τριῴδια μαζὶ μὲ ὁλόκληρους κανόνες ψάλλονταν κατὰ τὴν Μ. Τεσσαρακοστή.

«Δεῖ εἰδέναι, ὅτι καθ’ ἕκαστον ὄρθρον ἐξέρχεται τοῦ χοροῦ ὁ ἡγούμενος ἐν τῷ ἄρξασθαι τὴν τετάρτην ᾠδήν[1], καὶ καθεζόμενος εἰς τὴν ἐξαγγελίαν, δέχεται τοὺς ἀδελφοὺς προσιόντας, καὶ θεραπεύει ἕνα ἕκαστον πρὸς τὸ συμφέρον»

(Ὑποτύπωσις τῶν Στουδίου θ' αἰ. (Dmitrievskij τ. 1 σ. 232)).





[1] Ἄρα καθημερινῶς δὲν ψάλλονται 3 (τριῴδια), ἀλλὰ 9 ᾠδές.

Ψάλλονταν οἱ κανόνες ποὺ ὁριζε τὸ τυπικὸ τοῦ ἁγίου Σάβα.
 

Attachments

  • Η ΣΤΙΧΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΩΔΩΝ.doc
    107.5 KB · Views: 36
  • Η ΤΑΞΗ ΤΗΣ ΨΑΛΜΩΔΙΑΣ ΤΩΝ ΚΑΝΟΝΩΝ.doc
    78 KB · Views: 30
Last edited:

polykarpos

Polykarpos Polykarpidis
Ευχαριστώντας από καρδιάς για τις πολύτιμες πληροφορίες που μου πρόσφεραν οι (@MTheodorakis και @Καραογλάν βασίλειος) ήθελα να θέσω έναν τελευταίο προβληματισμό: Πόσο σίγουροι μπορούμε να ήμαστε για την καθολικότητα εφαρμογής του τυπικού του Αγίου Σάββα; Δηλαδή σε όλη την ορθόδοξη επικράτεια κατά το διάστημα (10ος-17ος αι) τηρούνταν αυτή η τυπική διάταξη όσον αφορά τους κανόνες;
Το ερώτημα είναι κάπως 'επιπόλαιο' άλλο νομίζω αξίζει τον κόπο να απαντηθεί. Υπάρχουν πηγές που να δείχνουν κάτι διαφορετικό ως προς το συγκεκριμένο θέμα;
 
Last edited:

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Δικάνονες χειρόγραφες παρακλητικὲς γιὰ τὶς καθημερινὲς ἔχουμε ἀπὸ τὸν θ' αἰ. Πλήρη χειρόγραφα μηναῖα ὑπῆρχαν λίγα καὶ πανάκριβα. Ἔτσι ἀρχικὰ κάποιες ἡμέρες ψαλλόταν μόνο ἡ παρακλητική (βλ. 6 (παλαιὰ) ἑσπέρια στιχηρά).

Τὸ ᾀσματικὸ τυπικὸ ἐγκαταλείφθηκε τὸν ιγ' αἰ.

Τὸ τυπικὸ τοῦ ἁγίου Σάβα ἐπικράτησε πλήρως ἀπὸ τὸν ιδ' ἕως τὸν ιη' αἰ. Οἱ Σιναϊτικὲς καὶ Τραπεζουντιακὲς παραλλαγές του δὲν διαφοροποιοῦνταν ὡς πρὸς τοὺς κανόνες. Ὁμοίως τὸ τυπικὸ τῶν Κασούλων καὶ τὸ χαμένο Στουδιτικό, ὅσο μποροῦμε νὰ διακρίνουμε ἀπὸ τοὺς ἀπογόνους του, τὰ τυπικὰ Ἀθανασίου Ἀθωνίτου, Μεσσήνης, Μήλι καὶ Εὐεργέτιδος.


Ἀπὸ τὸ ἄρθρο Ἡ σταδιακὴ φθορὰ τοῦ τυπικοῦ:
Ἡ συνήθεια τῆς ἀνάγνωσης τῶν κανόνων ἔχει ὡς συνέπειες: α) νὰ παραλείπεται ὁ εἱρμὸς τοῦ α’ κανόνος, β) νὰ παραλείπεται τὸ Δόξα καὶ νῦν τοῦ τελευταίου κανόνος σὲ κάθε ᾠδή, γ) νὰ ἀγνοεῖται ἡ τάξη τῆς ποσότητας τῶν στίχων στοὺς ὁποίους ψάλλεται ὁ κάθε κανόνας[1], δ) νὰ προηγεῖται ἡ θ’ ᾠδὴ τῶν κανόνων τῆς θ’ ᾠδῆς τοῦ ὄρθρου (τιμιωτέρας), ε) νὰ παραλείπονται κανόνες, στ) νὰ ἀπομονώνονται κανόνες διαφορετικῶν βιβλίων[2], ζ) νὰ λησμονεῖται τὸ εἱρμολόγιο καὶ ὁ σπουδαῖος του ῥόλλος στὴν ἀνάδειξη καὶ λειτουργία τῶν ὕμνων καὶ η) ἡ ὑμνωδία νὰ καταντᾶ κούραση καὶ θλίψη, ι) ἡ πλουσιότερη ἀκολουθία νὰ ἀποβαίνει κουραστικὴ καὶ καιρὸς περισπασμοῦ. Οἱ κανόνες ψάλλονται, δὲν ἀναγινώσκονται. Τὸ μέλος ἐξαίρει καὶ ἐνισχύει τὸ ποιητικὸ κείμενο. Οἱ ἐκδόσεις, νομίζω, ὅτι δὲν πρέπει νὰ ἀναφέρουν τὴν πρακτικὴ τῆς ἀνάγνωσης ὕμνων. Ἀς ἀφήσουμε τὶς καλοφωνίες τῆς λειτουργικῆς παρακμῆς, κι’ ἀς σπουδάσουμε τὴν ψαλμωδία ὅλου τοῦ ὑμνογραφικοῦ μας πλούτου.




[1] Εἰς 8, εἰς 6, εἰς 4 στίχους, κατὰ τὴν παλαιὰ ὁρολογία τῆς ψαλμωδίας τῶν κανόνων ὡς «στιχηρὰ» τῶν ᾠδῶν, ποὺ ἔβαζε τάξη στὴν δύσκολη αὐτὴ ψαλμωδία καὶ γνώριζε κάθε χορὸς ποιὸ τροπάριο θὰ ψάλλει.
[2] Νὰ διαβάζονται π.χ. πρῶτα ὅλες οἱ ᾠδὲς τῆς Παρακλητικῆς καὶ κατόπιν τοῦ Μηναίου.
 

Attachments

  • Η ΣΤΑΔΙΑΚΗ ΦΘΟΡΑ ΤΟΥ ΤΥΠΙΚΟΥ.doc
    57 KB · Views: 25
  • ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΠΡΟΣ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΚΑΙ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ.doc
    28.5 KB · Views: 19
Last edited:

Παναγιώτης

σκολιοὶ γὰρ λογισμοί, χωρίζουσιν ἀπὸ Θεοῦ
Τὸ ᾀσματικὸ τυπικὸ ἐγκαταλείφθηκε τὸν ιγ' αἰ.

Μετά την εικονομαχία (9ος-10ος αἰ.), άρχισε η εγκατάλειψίς του.


Τὸ τυπικὸ τοῦ ἁγίου Σάβα ἐπικράτησε πλήρως ἀπὸ τὸν ιδ' ἕως τὸν ιη' αἰ.

Μετά την εικονομαχία (9ος-10ος αἰ.) ήταν το επικρατέστερο.


Τὸ Τυπικὸν τῆς Λαύρας τοῦ Ἁγίου Σάββα, ἤτοι τὸ ἱεροσολυμιτικὸν μοναστικὸν τυπικόν, ἐνωρίς εἶχε διαδοθῆ εἰς τὰς ἐκτὸς τῆς Παλαιστίνης μονάς, μετὰ δὲ τὴν Εἰκονομαχίαν ἐπεκράτησε βαθμιαίως καὶ εἰς τοὺς ἐνοριακοὺς ναοὺς τῆς Ὀρθοδόξου Ἀνατολῆς, ἀντικαταστῆσαν τὸ προηγουμένως ἰσχῦον εἰς αὐτούς τυπικὸν τῶν «ᾀσματικῶν ἀκολουθιῶν». Τὸ τελευταῖον διετηρήθη κατ’ ἐξαίρεσιν εἰς τὴν Ἁγίαν Σοφίαν τῆς Κωνσταντινουπόλεως μέχρι τῆς ἁλώσεως ἐκείνης ὑπὸ τῶν Λατίνων (ἔτος 1204) καὶ εἰς τὴν Ἁγίαν Σοφίαν τῆς Θεσσαλονίκης μέχρι τῶν χρόνων τοῦ ἀρχιεπισκόπου Συμεών (+1429) καὶ ἔτι βραδύτερον. [...]. Βλέπε Γεωργίου Γ. Μπεκατώρου, ἄρθρον «Τυπικόν», Θρησκευτικὴ καὶ Ἠθικὴ Ἐγκυκλοπαιδεία, τόμος 11ος, στήλαι 900-904, καὶ Ἰω. Φουντούλη, Τὸ λειτουργικὸν ἔργον Συμεὼν τοῦ Θεσσαλονίκης, Θεσ/νίκη 1966, σ. 145-159.

[Ἀρχιμ. Εἰρηναῖος Δεληδήμος, ΣΥΜΒΟΛΗ, τ. 7, σ. 9, ὑποσ. 2]​

Τὸ Κοσμικὸ Τυπικὸ ἢ λεγόμενο ᾈσματικό, εἶχε προέλευση τὴν Ἀντιόχεια. Τὸ Μοναστηριακὸ Τυπικὸ σώζει τὴν Ἱεροσολυμιτικὴ παράδοση καὶ μάλιστα τῆς μονῆς τοῦ Ἁγίου Σάββα. Καὶ τὰ δύο Τυπικά, τελικά, ἔχουν θετὴ πατρίδα τὴν Κωνσταντινούπολη, ὅπου δέχτηκαν εὐεργετικὲς ἐπιδράσεις, καὶ κυρίως στὴ μονὴ τοῦ Στουδίου. Τὸ Κοσμικὸ Τυπικὸ προέβλεπε μεγάλη χρήση τῶν ψαλμῶν, κατανεμημένων σὲ ἀντίφωνα, μὲ σύντομα ἢ καὶ λίγο ἐκτενέστερα ἐφύμνια τροπάρια ἀνὰ στίχο. Τὸ Μοναστηριακὸ Τυπικὸ περιλαμβάνει, ὡς πλουσιότερο, ἐκτὸς ἀπ’ τὶς δεήσεις, τὶς εὐχές, τοὺς ψαλμούς καὶ τὰ βιβλικὰ ἀναγνώσματα, πολλὰ καὶ ποικιλώνυμα τροπάρια, τὰ ὁποῖα κυρίως πληθύνθηκαν ἀπὸ λόγιους μοναχοὺς μετὰ τὸν θρίαμβο τῆς Ὀρθοδοξίας κατὰ τῶν Εἰκονομάχων. Ἀγαπήθηκαν πολύ καὶ ἐπικράτησαν καὶ συνέβαλαν στὸν μαρασμὸ τοῦ Κοσμικοῦ Τυπικοῦ, τὸ ὁποῖο ἀπ’τὴν Φραγκοκρατία καὶ μετὰ σχεδὸν λησμονήθηκε.

[Γρ. Στάθης, Πρακτικά Α’ Ψαλτικοῦ Συνεδρίου, σ. 74-75.]​

[...] Στοὺς αἰῶνες ποὺ ἀκολούθησαν καὶ μέχρι τὴν ἐποχὴ τῶν εἰκονομαχικῶν ἐρίδων (727-843), συνετελέσθη ἕνας ἀλληλοδανεισμὸς κοσμικῶν καὶ μοναστηριακῶν τυπικῶν στοιχείων. Ἡ εἰκονομαχία ὅπως ἦταν φυσικό, εἶχε ἀντίκτυπο καὶ στὴ θεία λατρεία. Ἡ ἄρρηκτη σχέση της μὲ τὸ χῶρο τελέσεώς της, τὸ ναό, συνέβαλε στὴν ἀποδυνάμωσή της, ἰδιαίτερα στοὺς ἐνοριακοὺς ναοὺς τῆς βυζαντινῆς αὐτοκρατορίας. Τὰ μοναστήρια ὅμως, ὡς νέες Θερμοπύλες τότε, διεξήγαγαν μὲ ἀρκετὲς θυσίες τὸν ἀγώνα ἐναντίον τῶν εἰκονομάχων, οἱ δὲ μοναχοὶ κατάφεραν νὰ διατηρήσουν μὲ ἀξιοζήλευτη εὐαισθησία τὴ λατρευτικὴ παράδοση. [...] Ἡ νίκη τῆς Ὀρθοδοξίας τὸ ἔτος 843, ἦταν ἐπίτευγμα τῶν μοναχῶν. Οἱ ἀγῶνες τους ἀναγνωρίσθηκαν, ὁ μοναχισμὸς ἐνισχύθηκε καὶ τὰ μοναστήρια ἔγιναν τὰ «παντεπιστήμια» τῆς πατερικῆς πνευματικότητος. Στὴν συνείδηση τῶν λαϊκῶν, τὸ λατρευτικὸ πρόγραμμα τῶν μοναχῶν, κατανοήθηκε ὡς ἡ «ὀρθοδοξότερη» λατρευτικὴ ἐμπειρία, μὲ ἀποτέλεσμα τὴν υἱοθέτηση καὶ ἀφομοίωση τῶν περισσοτέρων ἱδιαιτεροτήτων του ἀπὸ τὴν ἐνοριακὴ τυπικὴ πραγματικότητα.

[Δημ. Κ. Μπαλαγεώργος, Ἡ Ψαλτικὴ Παράδοση τῶν Ἀκολουθιῶν τοῦ Βυζαντινοῦ Κοσμικοῦ Τυπικοῦ (διδακτορικὴ διατριβή), Ἀθήνα 2001, σ. 96.]
 

Shota

Παλαιό Μέλος
Το πρόβλημα δεν είναι κανόνες, αλλά η πλήρη εγκατάλειψη των βιβλικών ωδών, που ήταν το βασικό στοιχείο του όρθρου (σήμερα μένουν στον όρθρο απ´ αυτά μόνο η μεγάλη δοξολογία και η τιμιώτερα).

Υπήρξαν διάφορες πράξεις παλιά. Ο Δαμασκηνός κι ο Κοσμάς έκαναν, απ´ ότι φαίνεται, κάποια συστηματοποίηση. Η συμψαλμωδία 2 κανόνων δεν ήταν μάλλον ο σκοπός τους. Αλλά βεβαίως έλεγαν βιβλικές ωδές.
 

Attachments

  • B8544DA5-C72E-4F35-8772-5F21FD058FFA.jpeg
    B8544DA5-C72E-4F35-8772-5F21FD058FFA.jpeg
    959.4 KB · Views: 48
  • 4BDD5802-3C5F-42EE-B1A6-36C498E0BABF.jpeg
    4BDD5802-3C5F-42EE-B1A6-36C498E0BABF.jpeg
    892.4 KB · Views: 47
Last edited:

Shota

Παλαιό Μέλος

Στα γεωργιανά σώζεται επίσης η «Σαβαϊτική τάξις καθημερινής ψαλμωδίας των ωδών». Κατά την εκτίμηση του Frøyshov είναι του 6ου αι. Ίσως κάποια στιγμή θα δημοσιεύει και τη σχετική μελέτη. Η τάξις μνημονεύει σε 2-3 σημεία και την «γεωργιανή» πρακτική• αυτή στην αρχαία ιβηρική ορολογία σημαίνει συνήθως την αγιοπολιτική παράδοση.
 
Πολύ χρήσιμα όσα γράφετε παραπάνω. Ευχαριστώ θερμά, διότι με ωφέλησαν.
Γνωρίζει κάποιος να μας περιγράψει σε τι συνδυασμούς (Παρακλητική, Τριώδιον, Πεντηκοστάριον, Μηναίον) ψάλλονταν αρχικά (αρκετά πρώιμα) οι κανόνες και σε τι ποσότητα. Γιατί τα ωρολόγια ξεκινούν την αρίθμηση από στίχους 8; Μήπως αρχικά η ποσότητα ήταν περιορισμένη στα 8 τροπάρια;
Θεωρώ αυτονόητο ότι οι στίχοι ψάλλονταν με τα υποψάλματα μέχρι να ξεκινήσουν τα τροπάρια.
Θα είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον να δούμε πώς "υπερφορτώθηκε" το κομμάτι των κανόνων (εις ιδ' ή εις ιστ' στις μεγάλες εορτές) με αποτέλεσμα να ατονίσει η στιχολογία των βιβλικών ωδών - αν όντως υπήρχε πραγματικά αυτή η σταδιακή αύξηση του υμνολογικού περιεχομένου.
 
Ως παράδειγμα παραθέτω τους αναστάσιμους κανόνες που μεταγενέστερα απέκτησαν και "ουρά" (κανόνα Θεοτόκου και αναστάσιμο), για να συμπληρώσουν την τυπική διάταξη των ιδ' τροπαρίων ανά ωδή.
 

Παναγιώτης

σκολιοὶ γὰρ λογισμοί, χωρίζουσιν ἀπὸ Θεοῦ
Το πρόβλημα δεν είναι κανόνες, αλλά η πλήρη εγκατάλειψη των βιβλικών ωδών, που ήταν το βασικό στοιχείο του όρθρου (σήμερα μένουν στον όρθρο απ´ αυτά μόνο η μεγάλη δοξολογία και η τιμιώτερα).

Υπήρξαν διάφορες πράξεις παλιά. Ο Δαμασκηνός κι ο Κοσμάς έκαναν, απ´ ότι φαίνεται, κάποια συστηματοποίηση. Η συμψαλμωδία 2 κανόνων δεν ήταν μάλλον ο σκοπός τους. Αλλά βεβαίως έλεγαν βιβλικές ωδές.

Μπορείτε να μας πείτε τι είναι αυτή η πηγή, και από πού, και από πότε είναι;

Από ότι βλέπω εκεί ομιλεί περί Δεσποτικής Εορτής και προερτίων/μεθεόρτων αυτής, όχι για Κυριακή, ή καθημερινή.

Για Κυριακή και Καθημερινή με πλήρως (εις η') εορταζόμενο Άγιο τι λέει η αναφορά σας;

Ο κανόνας του Όρθρου είναι το πιο απαραίτητο στοιχείο, η ραχοκοκκαλιά της Ακολουθίας ενός Αγίου.

Οπότε όταν θέλουμε να συμψαλλεί μια Ακολουθία, θα ψάλλουμε απαραίτητα πρωτίστως τους Κανόνες των Ακολουθιών (μέχρι το όριο συμψαλμώδησης που ορίζεται στο Τυπικόν, βλ. Τυπικόν Όρθρου Ενοριών ΤΟΕ, σ. 42).
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Γνωρίζει κάποιος να μας περιγράψει σε τι συνδυασμούς (Παρακλητική, Τριώδιον, Πεντηκοστάριον, Μηναίον) ψάλλονταν αρχικά (αρκετά πρώιμα) οι κανόνες και σε τι ποσότητα.
Ἡ συπλήρωση τοῦ ΤΑΣ ἀπὸ τὸ Μάρκου ἁμαρτωλοῦ ἱερομονάχου (α’ ἥμισυ ια’ αἰῶνα) Σύνταγμα πονηθὲν εἰς τὰ ἀπορούμενα τοῦ τυπικοῦ ἀναφέρει τοὺς 14 στίχους. Οἱ κανόνες τοῦ Ἀνδρέου Κρήτης εἶναι πολύστροφοι.
Γιατί τα ωρολόγια ξεκινούν την αρίθμηση από στίχους 8; Μήπως αρχικά η ποσότητα ήταν περιορισμένη στα 8 τροπάρια;
Θεωρώ αυτονόητο ότι οι στίχοι ψάλλονταν με τα υποψάλματα μέχρι να ξεκινήσουν τα τροπάρια.
Θα είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον να δούμε πώς "υπερφορτώθηκε" το κομμάτι των κανόνων (εις ιδ' ή εις ιστ' στις μεγάλες εορτές) με αποτέλεσμα να ατονίσει η στιχολογία των βιβλικών ωδών - αν όντως υπήρχε πραγματικά αυτή η σταδιακή αύξηση του υμνολογικού περιεχομένου.

Ἡ στιχομετρία τῶν Ὡρολογίων εἶναι πολὺ μεταγενέστερη ιε' αἰ.
Τὰ ὑποψάλματα ὑπῆρχαν.
Ἡ τάση ἦταν νὰ διακοσμηθοῦν μόνο σὲ ἑορτές ὁλόκληρες οἱ ᾠδὲς μὲ ἑόρτια μηνύματα, ὅπως τὰ κεκραγάρια τοῦ ᾀσματικοῦ ἑσπερινοῦ. Ὑπερβολή; Ἴσως. Μᾶλλον ἀπαίτηση ἀγρυπνίας. Τὸ κοσμικὸ περιβάλλον δὲν ἄντεξε καὶ ἀπέβαλλε τὶς βιβλικὲς ᾠδές.
Ως παράδειγμα παραθέτω τους αναστάσιμους κανόνες που μεταγενέστερα απέκτησαν και "ουρά" (κανόνα Θεοτόκου και αναστάσιμο), για να συμπληρώσουν την τυπική διάταξη των ιδ' τροπαρίων ανά ωδή.
Συνετέθησαν ἐξαρχῆς ὅλοι οἱ κανόνες τῶν Κυριακῶν ἀπὸ τὸν Ἰ. Δαμασκηνό.
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Το της Μεσσήνης ορίζει ήδη πολλά τροπάρια (το ίδιο κάνει και το γεωργιανό Συναξάριο).

Ἰβηριτικὸν συναξάριον Γεωργίου τοῦ Ἀθωνίτου (1042-1044) βασισμένον σὲ Κωνσταντινουπολιτικὸν ἑλληνικὸν πρωτότυπον πρὸ τοῦ 906.
 

Shota

Παλαιό Μέλος
Ἰβηριτικὸν συναξάριον Γεωργίου τοῦ Ἀθωνίτου (1042-1044) βασισμένον σὲ Κωνσταντινουπολιτικὸν ἑλληνικὸν πρωτότυπον πρὸ τοῦ 906.

Αυτό όσον αφορά το ημερολόγιο και τα υπομνήματα για τους Αγίους της ημέρας. Το λειτουργικό μέρος είναι μάλλον εκλογή εκ διαφόρων πηγών, Στουδιτικών και Αγιορείτικων.
 

Shota

Παλαιό Μέλος
Υπήρξαν διάφορες πράξεις παλιά. Ο Δαμασκηνός κι ο Κοσμάς έκαναν, απ´ ότι φαίνεται, κάποια συστηματοποίηση. Η συμψαλμωδία 2 κανόνων δεν ήταν μάλλον ο σκοπός τους.

Έτσι το έχουν και τα γεωργιανά Τροπολόγια. Π.χ. οι ιαμβικοί κανόνες του Ιωάννου προβλέπονται για την Κυριακή προ των Χριστουγέννων και των Θεοφανείων, ενώ την κύρια ημέρα ψάλλονται τα του Κοσμά.
 

Shota

Παλαιό Μέλος
Ως παράδειγμα παραθέτω τους αναστάσιμους κανόνες που μεταγενέστερα απέκτησαν και "ουρά" (κανόνα Θεοτόκου και αναστάσιμο), για να συμπληρώσουν την τυπική διάταξη των ιδ' τροπαρίων ανά ωδή.

Στο γεωργιανό Τροπολόγιον βλέπω 5, 6 η 7 αναστάσιμους κανόνες ανά ήχο (μεταξύ των οποίων και τους γνωστούς σημέρα). Μάλλον ένα μόνο έψαλλαν. Τα της Θεοτόκου της Κυριακής δεν υπάρχουν, αλλά το κενό καλύπτεται από τα θεοτοκία που υπάρχουν για κάθε ωδή τους αναστάσιμους.
 

Shota

Παλαιό Μέλος
Σημειωτέον πως κι ο αριθμός των στιχηρών στο Τροπολόγιο είναι σχετικά περιορισμένος (π.χ., συνήθως 3 η 4 εις το Κύριε εκέκραξα. Μάλλον 2 φορές τα έλεγαν, και εάν δεν υπήρχε ξεχωριστό δοξαστικό, ένα πάλι εις το Δόξα).
 

Attachments

  • E72BAA4F-934C-4003-9389-F79A608B2DDC.jpeg
    E72BAA4F-934C-4003-9389-F79A608B2DDC.jpeg
    1.7 MB · Views: 14
Top