Πριν μερικά χρόνια ευρισκόμενος κάπου στην Μασσαχουσέττη, εκκλησιάστηκα σε μια ενορία. Στο τέλος της ακολουθίας, ρώτησα τον εφημέριο: «πάτερ μου, γιατί αφήσατε την παράδοση της Εκκλησίας που θέλει ψάλτες, και βάλατε γυναικεία ευρωπαϊκή χορωδία στον ναό σας;» και μου απάντησε εντελώς φυσιολογικά «
μα αυτή είναι η παράδοσή μας»!
Κωνσταντῖνος Ψάχος: «Ἡ σύντονος μελέτη τῶν σημερινῶν τῆς Εὐρώπης σοφῶν (sic) ἐπὶ ἐκδόσεων ὁλονὲν πολλαπλασιαζομένων, ἀπέδειξεν ὅτι ἅπαντα τὰ ἐκκλησιαστικὰ ἡμῶν ᾄσματα ἔχουσιν ὡς βάσιν ἕν οἱονδήποτε μέτρον. [...]. Ἐπικρατεῖ δηλ. ἡ λεγομένη τονικὴ ρυθμοποιία ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὴν ἀρχαίαν προσῳδιακήν, τὴν στηριζομένην οὐχὶ ἐπὶ τοῦ τόνου τῶν λέξεων, ἀλλ' ἐπὶ τῆς προσῳδίας τῶν συλλαβῶν», [σ. 56, ΨΑΧ].
Ἀπ. Λ. Βαλληνδρᾶς στὸν πρόλογο τοῦ Ἀναστασιματαρίου ἐκδ. «ΖΩΗ»:
«Διὰ τοὺς μὴ ἐθισμένους (sic) εἰς τὴν χρῆσιν τοῦ τονικοῦ ρυθμοῦ»!
Ἅγιος Γρηγόριος Ἐπίσκοπος Νύσσης (4ος αἰ.): «Ἀλλὰ καὶ τοῦτο προσήκει μὴ παραδραμεῖν ἀθεώρητον, ὅτι οὐ κατὰ τοὺς ἔξω τῆς ἡμετέρας σοφίας μελοποιοὺς, καὶ ταῦτα τὰ μέλη [σημ. τὰ ἐκκλησιαστικά] πεποίηται·
οὐ γὰρ ἐν τῷ τῶν λέξεων τόνῳ κεῖται τὸ μέλος, ὥσπερ ἐν ἐκείνοις ἔστιν ἰδεῖν, παρ' οἷς ἐν τῇ ποιᾷ τῶν προσῳδιῶν συνθήκη, τοῦ ἐν τοῖς φθόγγοις τόνου βαρυνομένου τε καὶ ὀξυτονοῦντος καὶ βραχυνομένου τε καὶ παρατείνοντος, ὁ ῥυθμὸς ἀποτίκτεται, ἀλλὰ καὶ ἀκατάσκευόν τε καὶ ἀνεπιτήδευτον τοῖς θείοις λόγοις ἐνείρας τὸ μέλος, ἑρμηνεύειν τῇ μελῳδίᾳ τὴν τῶν λεγομένων διάνοιαν βούλεται, τῇ ποιᾷ συνδιαθέσει, τοῦ κατὰ τὴν φωνὴν τόνου τὸν ἐγκείμενον τοῖς ῥήμασι νοῦν, ὡς δυνατὸν, ἐκκαλύπτων». [PG, 44, 444], [σ. 42-43, ΑΛΥΓ]
Για να δούμε και εδώ μερικά στοιχεία:
http://byzantine-music.gr/Theory/ru0mos_tonikos_ejelijh.html
Ας πάμε λοιπόν πρώτα να δούμε πως τω όντι ήσαν γραμμένα τα μέλη εκ παραδόσεως, και μετά πως έγιναν από τους διάφορους ιεροψάλτες.
Ένας παρατονισμός σε 10-20 συλλαβές δεν αλλοιώνει σε τίποτα το νόημα του κειμένου. Μην προσπαθούμε εκ των υστέρων να δικαιολογήσουμε τα αδικαιολόγητα με τον εκ της εσπερίας ορμώμενο εκκλησιαστικό ορθολογισμό.