MTheodorakis
Παλαιό Μέλος
Λέγονται καὶ εἶναι φωταγωγικὰ ἤ ἐξαποστειλάρια. Οἱ ὅροι ταυτίζονται.
Περί των φωταγωγικών τροπαρίων
- Thread starter Dimitri
- Start date
dimskrekas
Δημήτρης Σκρέκας
Χριστός ανέστη! Δεν ταυτίζονται -καλώς ή κακώς- οι όροι σήμερα. Δεν μπορώ να φανταστώ Παρακλητική, Μηναίο ή Τυπικό που να εναλλάσσει τους όρους αδιακρίτως, κι αυτό πιστοποιείται και στην προηγηθείσα συζήτηση, η οποία ορθώς διακρίνει το ένα από το άλλο. Το γεγονός ότι τα φωταγωγικά λειτουργούν ως εξαποστειλάρια δεν σημαίνει ότι τα δεύτερα μπορούν να ονομάζονται και φωταγωγικά. Η σύγχυση που θα επερχόταν σε αυτή την περίπτωση στο ιεροψαλτικό και ιερατικό κοινό θα ήταν αρκετά μεγάλη.
Last edited:
MTheodorakis
Παλαιό Μέλος
Τὰ φωταγωγικά[1] ψάλλονται σὰν στιχηρὰ τοῦ ψαλμοῦ 98[2] ἀντικαθιστῶντας τὸ ἀρχαῖο ἐφύμνιο «Ἅγιος Κύριος ὁ Θεὸς ἡμῶν»
(χφφ. Μονάχου Bayerische Staatsbibliothek gr. 320 ὡρολόγιο ιβ’ αἰ. φ. 38v-39r, Σινὰ 1104 ΤΑΣ ιδ’ αἰ. φ. 6v, Σινὰ 905 ὡρολόγιο ιδ’ αἰ. φ. 97v, Ὡρολόγιον Κρυπτοφέῤῥης ἔκδ. 1772 σ. 73, Π. Τρεμπέλα Μικρὸν Εὐχολόγιον ἔκδ. β’ 1998 τ. 2 σ. 227, 251, Ἰ. Φουντούλη Λογικὴ λατρεία ἔκδ. ᾿Αποστολικῆς Διακονίας 1997 σ. 262).
Τὰ περισσότερα καθημέραν φωταγωγικὰ εἶναι συντεταγμένα σὲ α' ἑνικὸ πρόσωπο, ὅπως καὶ τὰ φωταγωγικὰ «Τὸν νυμφῶνα σου βλέπω», «Τὸν ληστὴν αὐθημερόν», τὸ ἐξαποστειλάριο τῆς Μεσοπεντηκοστῆς, τὸ «Ὁ γλυκασμὸς τῶν ἀγγέλων[3]», «Καὶ σὲ μεσίτριαν ἔχω».
[1] Ἤ φωταγωγάρια (τυπικὸ Μεσσήνης τοῦ ἔτους 1131 σ. 297) ἤ φωταγώγια (τυπικὸ Κασούλων τοῦ ἔτους 1173 σ. 165, χφ. Paris. gr. 398 ὡρολόγιο ιγ’ αἰ. φ. 54r). Δὲν ἀναφέρονται σὲ νηστεία.
[2] Τὸν ψαλμὸ αὐτό, καὶ κυρίως τοὺς προσκυνηματικοὺς στίχους του «ὑψοῦτε Κύριον τὸν Θεὸν ἡμῶν καὶ προσκυνεῖτε τῷ ὑποποδίῳ τῶν ποδῶν αὐτοῦ, ὅτι ἅγιός ἐστι...ὑψοῦτε Κύριον τὸν Θεὸν ἡμῶν καὶ προσκυνεῖτε εἰς ὄρος ἅγιον αὐτοῦ, ὅτι ἅγιος Κύριος ὁ Θεὸς ἡμῶν», πρέπει νὰ ὑπαινίσσονται καὶ οἱ ἀναφορὲς «ψάλλει καὶ τὸ φωταγωγικὸν ἐξαποστειλάρον, εἰ ἐστὶν Ἀλληλούια, ποιῶν κατὰ στίχον μετάνοιαν μίαν» (χφ. Σινὰ 1096 ΤΑΣ ιβ’ αἰ. φ. 18r-v) καὶ «ψάλλει δὲ ὁ αὐτὸς ὁ ταχθεὶς ἀφ’ ἑσπέρας, εἰ ἐστιν Ἀλληλούια, καὶ τὸ φωταγωγικὸν ἐξαποστειλάριον ποιῶν καθ’ ἕνα ἕκαστον στίχον μετάνοιαν» (χφ. Σινὰ 1097 τυπικὸ Συμεὼν ἀρχιεπισκόπου Σινὰ τοῦ ἔτους 1214 φ. 19v).
[3] Βλ. χφ. Σινὰ 755 τριῴδιο ι’ αἰ. φ. 10v.
(χφφ. Μονάχου Bayerische Staatsbibliothek gr. 320 ὡρολόγιο ιβ’ αἰ. φ. 38v-39r, Σινὰ 1104 ΤΑΣ ιδ’ αἰ. φ. 6v, Σινὰ 905 ὡρολόγιο ιδ’ αἰ. φ. 97v, Ὡρολόγιον Κρυπτοφέῤῥης ἔκδ. 1772 σ. 73, Π. Τρεμπέλα Μικρὸν Εὐχολόγιον ἔκδ. β’ 1998 τ. 2 σ. 227, 251, Ἰ. Φουντούλη Λογικὴ λατρεία ἔκδ. ᾿Αποστολικῆς Διακονίας 1997 σ. 262).
Τὰ περισσότερα καθημέραν φωταγωγικὰ εἶναι συντεταγμένα σὲ α' ἑνικὸ πρόσωπο, ὅπως καὶ τὰ φωταγωγικὰ «Τὸν νυμφῶνα σου βλέπω», «Τὸν ληστὴν αὐθημερόν», τὸ ἐξαποστειλάριο τῆς Μεσοπεντηκοστῆς, τὸ «Ὁ γλυκασμὸς τῶν ἀγγέλων[3]», «Καὶ σὲ μεσίτριαν ἔχω».
[1] Ἤ φωταγωγάρια (τυπικὸ Μεσσήνης τοῦ ἔτους 1131 σ. 297) ἤ φωταγώγια (τυπικὸ Κασούλων τοῦ ἔτους 1173 σ. 165, χφ. Paris. gr. 398 ὡρολόγιο ιγ’ αἰ. φ. 54r). Δὲν ἀναφέρονται σὲ νηστεία.
[2] Τὸν ψαλμὸ αὐτό, καὶ κυρίως τοὺς προσκυνηματικοὺς στίχους του «ὑψοῦτε Κύριον τὸν Θεὸν ἡμῶν καὶ προσκυνεῖτε τῷ ὑποποδίῳ τῶν ποδῶν αὐτοῦ, ὅτι ἅγιός ἐστι...ὑψοῦτε Κύριον τὸν Θεὸν ἡμῶν καὶ προσκυνεῖτε εἰς ὄρος ἅγιον αὐτοῦ, ὅτι ἅγιος Κύριος ὁ Θεὸς ἡμῶν», πρέπει νὰ ὑπαινίσσονται καὶ οἱ ἀναφορὲς «ψάλλει καὶ τὸ φωταγωγικὸν ἐξαποστειλάρον, εἰ ἐστὶν Ἀλληλούια, ποιῶν κατὰ στίχον μετάνοιαν μίαν» (χφ. Σινὰ 1096 ΤΑΣ ιβ’ αἰ. φ. 18r-v) καὶ «ψάλλει δὲ ὁ αὐτὸς ὁ ταχθεὶς ἀφ’ ἑσπέρας, εἰ ἐστιν Ἀλληλούια, καὶ τὸ φωταγωγικὸν ἐξαποστειλάριον ποιῶν καθ’ ἕνα ἕκαστον στίχον μετάνοιαν» (χφ. Σινὰ 1097 τυπικὸ Συμεὼν ἀρχιεπισκόπου Σινὰ τοῦ ἔτους 1214 φ. 19v).
[3] Βλ. χφ. Σινὰ 755 τριῴδιο ι’ αἰ. φ. 10v.
Last edited: