Ως παλιός βιβλιοδέτης, δεν χάνω την ευκαιρία να επισημάνω κάποιες λεπτομέρειες από την πράξη (Δέσιμο και χρήση των δεμένων βιβλίων).
1. Ένα ραμμένο βιβλίο τις πιο πολλές φορές δεν χρειάζεται ράψιμο, άρα φροντίζουμε μόνο για το εξώφυλλο.
2. Η αντοχή του εξωφύλλου (δύο καπάκια από χαρτόνι και μία ράχη από λεπτότερο χαρτόνι συνδεδεμένα με δέρμα, ύφασμα ή αλλο υλικό) εξαρτάται από την αντοχή του υλικού σύνδεσης. Για παράδειγμα, η δερματίνη που χρησιμοποιείται στα βιβλία του εμπορίου δεν έχει καθόλου την ίδια αντοχή με το δέρμα, έστω κι αν οπτικά τα υλικά μοιάζουν. Τα περισσότερα βιβλία του εμπορίου φθείρονται πάνω, ανάμεσα στο μπροστινό "καπάκι" και τη ράχη, διότι ακριβώς το υλικό δεν αντέχει στις συνήθεις δυνάμεις που ασκούνται στην απλή και γενική, ακόμα και προσεκτική χρήση. Υπάρχουν υφάσματα που έχουν πολύ μεγάλη αντοχή και δεν κοστίζουν τόσο όσο τα δέρματα (που έχουν θεωρητικά τη μέγιστη αντοχή).
3. Μια άλλη βασική λεπτομέρεια είναι ότι τα βιβλία που "δημιουργούμε" μόνοι μας από φωτοαντίφραφα από άλλα βιβλία ή από ηλεκτρ. αρχεία, αν θέλουμε να έχουν τη μέγιστη αντοχή, θα πρέπει να τα τυπώσουμε σε τετρασέλιδα που θα συγκροτούν δεκαεξασέλιδα, ώστε να ραφτούν με την κλασική παραδοσιακή τεχνική. .
Ἡ βιβλιοδεσία εἶναι ἕνα ὡραῖο χόμπυ. Ἐμένα μέ αἰχμαλώτισε ἀπό τά τέλη τοῦ '50, ἀρχικῶς παρακολουθῶντας τούς τότε βιβλιοδέτας τοῦ Πειραιῶς.
Εἰς τήν συνέχειαν ἐρώτησα καί ἐδιάβασα διάφορα σχετικά βιβλία ἑλληνικά καί Ἀγγλικά. Ἔδεσα ἀρκετά βιβλία κατά τάς προηγουμένας δεκαετίας, συνεχῶς μαθαίνων ἀπό τά λάθη μου καί βελτιώνων τήν μέθοδον.
Δέν θέλω νά ἐπαινέσω τόν ἑαυτόν μου, ἁπλῶς θέλω με μερικά παραδείγματα νά μεταδώσω τόν ἐνθουσιασμόν μου διά τήν βιβλιοδεσίαν καί εἰς τούς νεωτέρους.
Τό 1983 ἔδεσα μαζί διάφορα φυλλάδια Ὄρθρου/Λειτουργίας συνολικῶς 400 σελίδων σχήματος Α4 μέ κάλυμμα ἐξωφύλλου πλαστικόν μέ ὕφασμα τό ὁποῖον ἐχρησιμοποεῖτο ὡς ἐπένδυσις καθισμάτων αὐτοκινήτου. Τό "βιβλίον" τοῦτο χρησιμοποιῶ ἙΚΑΣΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗΝ & ΕΟΡΤΗΝ ἐπί 30 ἔτη (!) συνεχῶς. Τό βιβλίον ἔχει πέσει πολλάκις, ἔχει βραχῇ, ἔχει ὑποφέρει γενικῶς. Ὅμως κρατᾶ! Τό πλαστκόν ἐξώφυλλον μέ ὕφασμα εἶναι ὡς καινουργές! Τά μόνα προβλήματα εἶναι 2-3 σημεῖα πού ἀνοίγονται συνεχῶς (π.χ. ὁ Ν ψαλμός) ὅπου μία σελίς ἐσχίσθη καί τήν ἐπεσκεύασα. Τό δεύτερον πρόβλημα εἶναι ἡ φθηνή κόλλα πού ἐχρησιμοποίησα τό 1983 καί ἡ ὁποία ἐθρυμματίσθη εἰς ὡρισμένα σημεῖα καί τά ἐπεσκεύασα.
Ἐπιτρέψατέ μου νά ἀνακεφαλαιώσω μερικά σημαντικά συμπεράσματα τῆς ὅλης ἐμπειρίας:
1) Νά χρησιμοποιῆται εἰδική κόλλα
"Βιβλιοδεσίας" π.χ. Ἀτλακόλ νομίζω ἀριθ. 41 (εὑρίσκομαι εἰς ἐξωτερικόν καί δέν ἐχω τόν ἀριθμόν πρόχειρον)
2) Σαφῶς νά χρησιμοποιῆται ὡς κάλυμμα λεπτόν δέρμα ἤ πλαστικόν περιέχον ὕφασμα, ἤ ἔστω καί ὕφασμα μόνον.
3) Ἑάν δέν θέλετε νά βάλετε ἀκριβόν/γερόν κάλυμμα ἐξ ὁλοκλήρου, βάλετε τουλάχιστον εἰς τάς τέσσαρας γωνίας.
4) Σαφῶς ραπτά φυλλάδια πχ 16-32 σελίδων καί οὐχί κολλητά ἤ καρφωτά χῦμα φύλλα.
5) Χρησιμοποιῆστε γερήν λευκήν κλωστήν διά τό ράψιμο τῶν φυλλαδίων ἐπί τῶν σπάγγων ἤ καλύτερον ὑφασματίνων λωρίδων.
6) Οἱ σπάγγοι ἤ λωρίδες τῆς ράχης νά ἀπέχουν μεταξύ των ἕως 5-6 ἑκατοστά, ΚΑΙ νά κολλοῦνται ἐναλλάξ ἐξωτερικῶς ΚΑΙ ἐσωτερικῶς τῶν ἐξωφύλλων. Ἀκόμη ἱσχυρώτερον εἶναι νά χρησιμοποιῦνται διπλᾶ ἑσωτερικά (πλήρη ἤ μερικά) ἐξώφυλλα, κολλημένα εἰς τό ἐξωτερικόν ἐξώφυλλον καί καλύπτοντα τήν στερέωσιν τῶν σπάγγων ἤ λωρίδων τῆς ράχης. Ἔτσι ἐξασφαλίζεται πλήρως ἡ ἀντοχή τῶν ἐξωφύλλων εἰς τραβήγματα διαφόρων κατευθύνσεων.
7) Τό λεπτόν ὕφασμα καλύμματος ἤ λωρίδων νά ἀντέχει εἰς σχίσιμον. Πειραματισθῆτε μέ ὅτι ὑποψήφια ὑφάσματα διαθέτετε καί ἐπιλέξατε τό ἱσχυρώτερον.
8) Ὄχι βιασύνη. Πρέπει σιγά-σιγά νά ράψετε κάθε φυλλάδιον στούς σπάγγους ἤ λωρίδες τῆς ράχης. Βάλετε ἕνα ὡραῖον ὕμνον νά ἀκοῦτε καί κάνετε σωστή γερή βιβλιοδεσία νά τήν ἔχετε ἐπί δεκαετίας!
Πρό μηνῶν ἐπεσκέφθην ναόν τοῦ Πειραιῶς ὅπου ἔψαλα πρό ἐτῶν. Οἱ παλαιοί φίλοι καί συνάδελφοι μοῦ ἔδειξαν τό πολυ-βασανισμένο βιβλιαράκι τοῦ Ἀναγνώστου πού εἶχα ἐπισκευάσει τότε καί πού ἐζοῦσε καί ἐβασίλευε ἀκόμη. Μοῦ ἔδειξαν τήν σημείωσίν μου ἐντός τοῦ ἐξωφύλλου "Βιβλιοδεσία...1995".
Δυστυχῶς Τά βιβλία μαζικῆς παραγωγῆς δέν ἔχουν "βιβλιοδετικήν" ἀντοχήν.
Ὁλοκαίνουργο βιβλίον ἐάν σᾶς πέση ἀπό ὕψους 1.50 μ, δύναται νά διαλυθῆ.
Ἡ σωστή βιβλιοδεσία θέλει χρόνον καί ὑπομονήν καί προφανῶς θά ἐκτελεσθῆ ἐπιλεκτικῶς διά βιβλία τά ὁποῖα θέλωμε νά διατηρηθοῦν ἐπί πολλά ἔτη....