Αν και δεν είχα ακόμη πρόσβαση στον Τυρταίο του 1898 (ευελπιστώ να έχω από εβδομάδα), ξεκινώ την παράθεση των στοιχείων τα οποία κατά την γνώμη μου αποδεικνύουν ότι το εν λόγω άσμα είναι δημοτικό και όχι μελωδία του Σακελλαρίδου (Σ. στο εξής), ο οποίος όμως πιστεύω ότι είχε το δικαίωμα να βάλει κάτωθεν αυτού (στον Τυρταίο του 1907) την φράση "σύνθεσις Ι. Θ. Σακελλαρίδου", μιας και τροποποίησε την μελωδία (π.χ. ανέβασμα κατά μία οκτάβας της επωδού).
Επισυνάπτω αρχικά και τις σχετικές εικόνες από τον Τυρταίο του 1907 που είχε την ευγενή καλοσύνη να μου αποστείλει ο εκλεκτός Καθηγητής κ. Εμ. Γιαννόπουλος.
Άρχεται η παράθεση (κατά φθίνουσα χρονολογική σειρά):
1. Στην "Μουσική" του Παχτίκου (στον τόμο του 1913) βλέπουμε το άσμα να χαρακτηρίζεται δημώδες, ενώ συμπεριλαμβάνεται και η μελοποίησή του (στο πεντάγραμμο) από τον Παχτίκο, πάνω στην γνωστή μελωδία. Καμία αναφορά στον Σ.
2. Στην "Φόρμιγγα" (τ. 15/31-12-1909) ο Ψάχος παραθέτει το άσμα επίσης ως δημώδες γράφοντας "ως άδεται εν Πελοποννήσω" (για την ίσως πελοποννησιακή καταγωγή του άσματος συνηγορεί και ο Σ. όταν έγραφε πως "χορεύεται με βήματα καλαματιανού"). Επίσης καμία αναφορά στον Σ.
3. Το αυτό έτος ο Χιώτης ψάλτης Αντώνιος Μανάρας καταγράφει το άσμα πάνω στην γνωστή μελωδία με ιδιαίτερη αναλυτική γραφή. Στο χειρόγραφό του υπάρχει η ένδειξη "παρά Αντ. Μανάρα". Ίδια λογική, κατά την γνώμη μου, με το "σύνθεσις Ι. Θ. Σακελλαρίδου". Το άσμα είναι δημώδες, αλλά ο κάθε μουσικός το καταγράφει ως θέλει.
(Πηγή χειρογράφου:
http://digma.mmb.org.gr/Item.aspx?kkt=KAMAR000000011 )
4. Τέλος για την ίδια χρονιά (Μάρτιος) ηχογραφείται στην Θεσσαλονίκη μια (τωόντι υπέροχη) ιδιαίτερη ερμηνεία του εν λόγω άσματος ως παραδοσιακού από τον Νάκη.
Απολαύστε την:
5. Και κλείνουμε με το έτος 1906 (ένα χρόνο πριν την 2η έκδοση του Τυρταίου) όπου βρίσκουμε το άσμα σε χειρόγραφο κώδικα του Νικολάου Βλαχόπουλου (Μέγα Ρεύμα 24-1-1906) επίσης με την ένδειξη "ως άδεται εν Πελοποννήσω" (ταυτίζεται με την καταγραφή του Ψάχου κατά 95%).
(Πηγή χειρογράφου:
http://digma.mmb.org.gr/Item.aspx?kkt=KAMAR000000482 )
Από τα παραπάνω εγώ προσωπικά συμπεραίνω πως ο Χορός του Ζαλόγγου (Έχει γεια καημένε κόσμε) είναι παραδοσιακό δημοτικό άσμα (που τραγουδήθηκε από την Πελοπόννησο και την Αθήνα ως την Θεσσαλονίκη, την Χίο και την Κωνσταντινούπολη) και όχι σύνθεση του Σ.
Αυτή η θέση όμως ίσως καταρριφθεί αν ο Τυρταίος του 1898 τον περιέχει ως σύνθεση του Σ..
Οψόμεθα
Ν.Μ.