Ο χορός του Ζαλόγγου

[domesticus]

Αστο γιατί δε σου βγαίνει. Καμία πανήγυρη και καμία βεβαιότητα πλην των παρατιθεμένων ενδείξεων που κατά τη γνώμη μας είναι αρκετά ισχυρές.
Μάλλον βιάστηκες να απαντήσεις χωρίς να διαβάσεις όλο το κείμενο με τα σχόλια. Άλλωστε προδίκασες εξαρχής ότι δεν έχει γίνει έρευνα επί του θέματος.

Όλα τα ξέρεις.
...

Τὸ τελευταῖο εἰδικὰ τὸ 'χεις κάνει ἀπὸ ἄθλημα πρωτάθλημα ...

Πέραν αὐτοῦ στάθηκα στὴν μεθοδολογία. Ἐνῶ ὅλο τὸ κείμενο ἀναφέρεται σὲ ἐνδείξεις ἐσὺ καὶ οἱ ὅμοιοι τὸ δεχθήκατε πρῶτα (καὶ βέβαια δικαίωμά σας καὶ πρόβλημά σας φυσικά, οὕτε λόγος νὰ γίνεται) ἀλλὰ καὶ τὸ παρουσιάσατε ὡς θέσφατο.

Λίγη αὐτοσυγκράτηση στὴν διατύπωση ὑποθέσεων δὲν βλάπτει. Πέραν τῶν διθυράμβων ὑπάρχει καὶ ἡ τραγικὴ ποίηση, ὅπου κανείς κάτι λιγουλάκι μαθαίνει περὶ ὕβρεως ... καὶ περὶ μιμήσεως ...

 

[Nikolaos]

Υπάρχει η δυνατότητα: ... Κάποιο μέλος να ανεβάσει το τονισθέν άσμα από τον Τυρταίο του Σακελλαρίδου,
ώστε να καταθέσω κι εγώ με την σειρά μου τα δικά μου στοιχεία;
Ευχαριστώ πολύ

 

[Nikolaos]

Υπάρχει η δυνατότητα: ... Κάποιο μέλος να ανεβάσει το τονισθέν άσμα από τον Τυρταίο του Σακελλαρίδου,
ώστε να καταθέσω κι εγώ με την σειρά μου τα δικά μου στοιχεία;
Ευχαριστώ πολύ

Έχει κάποιος την έκδοση του Τυρταίου του 1898, να δει αν υπάρχει και εκεί το άσμα;

 

[Nikolaos]

Αν και δεν είχα ακόμη πρόσβαση στον Τυρταίο του 1898 (ευελπιστώ να έχω από εβδομάδα), ξεκινώ την παράθεση των στοιχείων τα οποία κατά την γνώμη μου αποδεικνύουν ότι το εν λόγω άσμα είναι δημοτικό και όχι μελωδία του Σακελλαρίδου (Σ. στο εξής), ο οποίος όμως πιστεύω ότι είχε το δικαίωμα να βάλει κάτωθεν αυτού (στον Τυρταίο του 1907) την φράση "σύνθεσις Ι. Θ. Σακελλαρίδου", μιας και τροποποίησε την μελωδία (π.χ. ανέβασμα κατά μία οκτάβας της επωδού).
Επισυνάπτω αρχικά και τις σχετικές εικόνες από τον Τυρταίο του 1907 που είχε την ευγενή καλοσύνη να μου αποστείλει ο εκλεκτός Καθηγητής κ. Εμ. Γιαννόπουλος.

Άρχεται η παράθεση (κατά φθίνουσα χρονολογική σειρά):
1. Στην "Μουσική" του Παχτίκου (στον τόμο του 1913) βλέπουμε το άσμα να χαρακτηρίζεται δημώδες, ενώ συμπεριλαμβάνεται και η μελοποίησή του (στο πεντάγραμμο) από τον Παχτίκο, πάνω στην γνωστή μελωδία. Καμία αναφορά στον Σ.

2. Στην "Φόρμιγγα" (τ. 15/31-12-1909) ο Ψάχος παραθέτει το άσμα επίσης ως δημώδες γράφοντας "ως άδεται εν Πελοποννήσω" (για την ίσως πελοποννησιακή καταγωγή του άσματος συνηγορεί και ο Σ. όταν έγραφε πως "χορεύεται με βήματα καλαματιανού"). Επίσης καμία αναφορά στον Σ.

3. Το αυτό έτος ο Χιώτης ψάλτης Αντώνιος Μανάρας καταγράφει το άσμα πάνω στην γνωστή μελωδία με ιδιαίτερη αναλυτική γραφή. Στο χειρόγραφό του υπάρχει η ένδειξη "παρά Αντ. Μανάρα". Ίδια λογική, κατά την γνώμη μου, με το "σύνθεσις Ι. Θ. Σακελλαρίδου". Το άσμα είναι δημώδες, αλλά ο κάθε μουσικός το καταγράφει ως θέλει.

(Πηγή χειρογράφου: http://digma.mmb.org.gr/Item.aspx?kkt=KAMAR000000011 )
4. Τέλος για την ίδια χρονιά (Μάρτιος) ηχογραφείται στην Θεσσαλονίκη μια (τωόντι υπέροχη) ιδιαίτερη ερμηνεία του εν λόγω άσματος ως παραδοσιακού από τον Νάκη.
Απολαύστε την:

5. Και κλείνουμε με το έτος 1906 (ένα χρόνο πριν την 2η έκδοση του Τυρταίου) όπου βρίσκουμε το άσμα σε χειρόγραφο κώδικα του Νικολάου Βλαχόπουλου (Μέγα Ρεύμα 24-1-1906) επίσης με την ένδειξη "ως άδεται εν Πελοποννήσω" (ταυτίζεται με την καταγραφή του Ψάχου κατά 95%).

(Πηγή χειρογράφου: http://digma.mmb.org.gr/Item.aspx?kkt=KAMAR000000482 )
Από τα παραπάνω εγώ προσωπικά συμπεραίνω πως ο Χορός του Ζαλόγγου (Έχει γεια καημένε κόσμε) είναι παραδοσιακό δημοτικό άσμα (που τραγουδήθηκε από την Πελοπόννησο και την Αθήνα ως την Θεσσαλονίκη, την Χίο και την Κωνσταντινούπολη) και όχι σύνθεση του Σ.
Αυτή η θέση όμως ίσως καταρριφθεί αν ο Τυρταίος του 1898 τον περιέχει ως σύνθεση του Σ..
Οψόμεθα
Ν.Μ.

 

[ilias nektarios]

Νικόλαε, ευχαριστούμε!

 

[ybulbu]

Αυτή η θέση όμως ίσως καταρριφθεί αν ο Τυρταίος του 1898 τον περιέχει ως σύνθεση του Σ..
Οψόμεθα
Ν.Μ.

Εξαιρετική η έρευνά σου! Νομίζω πως μικρά περιθώρια αφήνει στο να είναι σύνθεση του Σακελλαρίδη, ακόμη και αν γράφεται ως τέτοια στον Τυρταίο. Προφανώς θα πρόκειται για καταγραφή ή διασκευή. Δηλαδή μέσα σε 10 χρόνια πρόλαβε να διαδοθεί πανελληνίως και να θεωρηθεί δημώδες;

 

[ARGITAN]

Εξαιρετική η έρευνά σου! Νομίζω πως μικρά περιθώρια αφήνει στο να είναι σύνθεση του Σακελλαρίδη, ακόμη και αν γράφεται ως τέτοια στον Τυρταίο. Προφανώς θα πρόκειται για καταγραφή ή διασκευή. Δηλαδή μέσα σε 10 χρόνια πρόλαβε να διαδοθεί πανελληνίως και να θεωρηθεί δημώδες;

Σας ενημερώνω, ότι στην έκδοση του Τυρταίου του 1898 (υπάρχει στη βιβλιοθήκη μου),δεν συμπεριλαμβάνεται το τραγούδι 'Εχε γεια καϋμένε κόσμε"

 

[Nikolaos]

Σας ενημερώνω, ότι στην έκδοση του Τυρταίου του 1898 (υπάρχει στη βιβλιοθήκη μου),δεν συμπεριλαμβάνεται το τραγούδι 'Εχε γεια καϋμένε κόσμε"

Σας ευχαριστούμε πολύ!
Επομένως μένει μόνο η τροποποίηση των σχολίων στο βίντεο του πρώτου μηνύματος, χάριν της αληθείας.

 

[antonios]

Στην έκδοση του Συλλόγου προς Διάδοσιν της Εθνικής Μουσικής "Εθνικά Ιστορικά Τραγούδια", ο Καράς το αναφέρει ως πανελλήνιο καλαματιανό συρτό, αλλά δεν έχω αυτή τη στιγμή μπροστά μου το βιβλιαράκι της έκδοσης για να δω αν δίνει άλλες πληροφορίες.

 

[Nikolaos]

Ευχαριστούμε, αγαπητέ Αντώνιε!
Επίσης και στην συλλογή τραγουδιών της Ε.Ο.Ν (1940) εμφανίζεται ως δημοτικό.

 

[Nikolaos]

Τέλος από τα βιβλία "Επετειακά Δημοτικά Τραγούδια" του κ. Μάρκου και "Δημοτικά τραγούδια" (β΄ τόμος) του κ. Παππά.
Και ζήσαν αυτοί καλά και μεις καλύτερα...