Κάλαντα Χριστουγέννων Δυτικής Θράκης

[Π. Σ.]

Η καταγραφή είναι του Τσερκέζη Χαράλαμπου.

Στο ηχητικό ο Χρόνης Αηδονίδης.

Σαράντα μέρες, σαράντα νύχτες η Παναγιά μας κοιλοπονούσε.
Κοιλοπονούσε, παρακαλούσε, τους Αρχαγγέλους, τους Ιεράρχες.
"Σεις Αρχαγγέλοι και Ιεράρχες να 'πα να φέρτε μύρο και μόσχο".
Κι οι Αρχαγγέλοι για μύρο πάνε κι οι ιεράρχες για μόσχο τρέχουν.
Κι ώσπου να πάνε κι ώσπου να έρθουν, η Παναγιά μας ξελευθερώθη.
Χριστός γεννιέται, χαρά στον κόσμο, χαρά στον κόσμο, στα παλικάρια.

 

[Π. Σ.]

Απο τους Χρόνη Αηδονίδη & Νεκταρία Καραντζή.

 

[anggeosef]

 

[Π. Σ.]

Από το σύνολο Παραδοσιακής Μουσικής "Εμμέλεια", εδώ.

 

[Π. Σ.]

Απο την παραδοσιακή χορωδία ΕΠΑΛΞΕΙΣ.

 

[κλιτόν]

Με αφορμή το "κοιλοπονούσε" των καλάντων:

..."οδυνας λαθουσα γαρ..." Θεοτοκίον α΄ωδής Αναστασίμου κανόνος Κυριακής του βαρέως
"...ανευθεν ωδινων μητρικων..." Θεοτοκίον γ΄ωδής Αναστασίμου κανόνος Κυριακής του πλ.α΄

 

[Π. Δαβίδ]

Και άλλη φορά έχω γράψει ότι ναι μεν αγαπούμε την λαϊκή μας παράδοση, αλλά ενίοτε χρειάζεται να την αντιμετωπίζουμε με προσοχή. Ατυχώς παρατηρώ συχνά μια, ας μου επιτραπεί ο όρος, "θεοποίηση" των λαϊκών παραδόσεων και αμνήστευση των δεισιδαιμονιών ή κακοδοξιών που περιέχουν. Ωραία τα Θρακιώτικα κάλαντα, αλά όπως έγραψε και ο Ευθύμιος, η διδασκαλία της εκκλησίας διαφέρει.

 

[Υάκινθος B]

Και άλλη φορά έχω γράψει ότι ναι μεν αγαπούμε την λαϊκή μας παράδοση, αλλά ενίοτε χρειάζεται να την αντιμετωπίζουμε με προσοχή. Ατυχώς παρατηρώ συχνά μια, ας μου επιτραπεί ο όρος, "θεοποίηση" των λαϊκών παραδόσεων και αμνήστευση των δεισιδαιμονιών ή κακοδοξιών που περιέχουν. Ωραία τα Θρακιώτικα κάλαντα, αλά όπως έγραψε και ο Ευθύμιος, η διδασκαλία της εκκλησίας διαφέρει.

Λογικό είναι να περιέχουν τα δημοτικά τραγούδια στοιχεία δεισιδαιμονίας ή σπανιότερα κάποιες κακοδοξίες, διότι είναι ποιήματα του απλού λαού και όχι μορφωμένων και σπουδαγμένων Θεολόγων . Τα δημοτικά τραγούδια είναι θέμα τεράστιο και ανεξάντλητο και απαιτεί βαθιά λαογραφική γνώση. θα θυμάστε οι κάπως μεγαλύτεροι τα αποκριάτικα τραγούδια της Δόμνας Σαμίου και την παρέμβαση του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου ! Είναι λάθος να εξετάζουμε και να ερευνούμε τη λαϊκή μας παράδοση με βάση τη διδασκαλία της Εκκλησίας.

 

[κλιτόν]

[...] διότι είναι ποιήματα του απλού λαού και όχι μορφωμένων και σπουδαγμένων Θεολόγων [...] Είναι λάθος να εξετάζουμε και να ερευνούμε τη λαϊκή μας παράδοση με βάση τη διδασκαλία της Εκκλησίας.

Συγχωρέστε με αγαπητέ Υάκινθε. Υπάρχει καλή και μη καλή λαϊκή παράδοση και το ότι η μη καλή παράδοση προέρχεται από απλό λαό (εκεί ανήκω και εγώ) δεν συνεπάγεται ταυτόχρονα και μη παρέμβαση προς διόρθωσή της από τους έχοντας γνώση και Χάρι. Επί παραδείγματι ο Όσιος Αρσένιος στα Φάρασα έλεγξε μία γυναίκα επειδή φορούσε μια παρδαλή μαντήλα. Σήμερα αν ακούγαμε τέτοιο έλεγχο θα βάζαμε πολλά θαυμαστικά απορίας (!!!!!!) όμως ο Όσιος, παρόλο που η γυναίκα ήταν απλή και είχε μια μη καλή παράδοση (η μαντήλα της να είναι παρδαλή), επιτίμησε την γυναίκα και τελικά επειδή δεν τον άκουσε της πεθαίναν τα παιδιά! Όταν την έβγαλε την παρδαλή τη μαντήλα, έζησε το επόμενο παιδί που γέννησε. Και όλα αυτά αν έγιναν για μια μαντήλα, σκεφτείτε τι αναλογεί σε κάτι το οποίο είναι σαφής διδασκαλία της Εκκλησίας μας και αφορά την Παναγία μας.

Συγχωρέστε με αγαπητέ και να έχετε καλά Χριστούγεννα.

 

[Υάκινθος B]

Συγχωρέστε με αγαπητέ Υάκινθε. Υπάρχει καλή και μη καλή λαϊκή παράδοση και το ότι η μη καλή παράδοση προέρχεται από απλό λαό (εκεί ανήκω και εγώ) δεν συνεπάγεται ταυτόχρονα και μη παρέμβαση προς διόρθωσή της από τους έχοντας γνώση και Χάρι. Επί παραδείγματι ο Όσιος Αρσένιος στα Φάρασα έλεγξε μία γυναίκα επειδή φορούσε μια παρδαλή μαντήλα. Σήμερα αν ακούγαμε τέτοιο έλεγχο θα βάζαμε πολλά θαυμαστικά απορίας (!!!!!!) όμως ο Όσιος, παρόλο που η γυναίκα ήταν απλή και είχε μια μη καλή παράδοση (η μαντήλα της να είναι παρδαλή), επιτίμησε την γυναίκα και τελικά επειδή δεν τον άκουσε της πεθαίναν τα παιδιά! Όταν την έβγαλε την παρδαλή τη μαντήλα, έζησε το επόμενο παιδί που γέννησε. Και όλα αυτά αν έγιναν για μια μαντήλα, σκεφτείτε τι αναλογεί σε κάτι το οποίο είναι σαφής διδασκαλία της Εκκλησίας μας και αφορά την Παναγία μας.

Συγχωρέστε με αγαπητέ και να έχετε καλά Χριστούγεννα.

Το καλή ή μη καλή λαϊκή παράδοση με βάση ποιο κριτήριο την χαρακτηρίζουμε με την διδασκαλία της Ορθόδοξης Εκκλησίας ; Μα αν και είμαστε Χριστιανοί ορθόδοξοι δεν έχουμε όλοι ούτε τις ίδιες εμπειρίες ούτε τις ίδιες γνώσεις αλλά ούτε και την ίδια ζέση ! Πολλώ δε μάλλον σε παλαιότερες εποχές που οι άνθρωποι είχαν τελείως διαφορετικό τρόπο ζωής που δεν μπορούν οι νεώτεροι να αντιληφθούν καν. Είναι πολύπλευρο και πολύπλοκο το θέμα αυτό γι αυτό καλύτερα να μην προσπαθούμε να το αναλύσουμε περισσότερο διότι θα πέσουμε σε λάθη. Εδώ χρειάζεται καλή γνώση ιστορίας και Λαογραφίας.
Όσο για το παράδειγμα που φέρνετε με τον Άγιο Αρσένιο νομίζω πως μπορεί να ερμηνευθεί πολλαπλώς ! Ήταν η παρδαλή μαντήλα που ενόχλησε τον Άγιο ή κάτι που εμείς σήμερα δεν το γνωρίζουμε ; δηλαδή ότι μέσω της παρδαλής μαντήλας η συγκεκριμένη γυναίκα ήθελε να προκαλέσει τους άντρες του χωριού επειδή την εποχή εκείνη θεωρούσαν τα χρωματιστά φορέματα προκλητικά. Δεν νομίζω ότι ο Άγιος ήταν τόσο στενόμυαλος που θα συμπεριφερόταν έτσι μόνο και μόνο για ένα μαντήλι .Έβλεπε κατά πάσα πιθανότητα άλλους κινδύνους πίσω από αυτή την πράξη της γυναίκας. Άλλωστε ένα από τα χαρακτηριστικά της αγιότητας είναι και η διάκριση την οποία ο πολύς κόσμος δεν μπορεί να καταλάβει και την παρερμηνεύει .