Ισοκρατήματα στο έργο του παπά-Εφραίμ

[greek487]

Παπα-Εφραιμ,

Πιστευω οτι το εργο σας ειναι σοβαρο και πολυτιμο. Εχετε φερει πραγματικη Βυζαντινη Μουσικη στα αγγλικα κειμενα της λατρειας μας, χωρις να διαστρευλωνετε το κειμενο. Και περιμενω την ημερα που θα ψαλω τα μαθηματα σας στην εκκλησια γιατι, ας ειμαι στην Αμερικη, η ενορια μου τα θελη ολα στα Ελληνικα.

Εχετε ιδει τα ισοκρατηματα που μεταχειρηζεται η Ελληνικη Βυζαντινη Χορωδια η και οι πατερες της Ι.Μ. Βατοπαιδιου? Τι γνωμη εχετε για αυτα? Δεν ειναι απλα και συστηματικα, χωρις αρμονιες και αλλαγες που δεν ειναι αναγκαιες?

Εγω πιστευω οτι τα ισοκρατηματα τους ειναι σωστα απο θεωριτικη αποψη, και μπορουσαμε να συζητησουμε για αυτο. Και νομιζω οτι ετσι θα μπορουσατε να τελιοποιησεται το εργο σας, γιατι ειναι σχεδον τελειο.

Ευχαριστω.

 

[frephraim]

Εὐχαριστῶ, Τάσο, γιὰ τὰ καλά σου λόγια.

Ὅσο γιὰ τὸ ἰσοκράτημα ποὺ ἔχω γράψει στὰ βιβλία μου, πρέπει νὰ ὁμολογήσω ὅτι δὲν εἶχα τὴν πολυτέλεια νὰ μάθω τὴν ψαλτικὴ τέχνη ἀπὸ δάσκαλο. Μὲ βοήθησε μὲν δωρεὰν ὁ εὐλογημένος ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ π. Νικόλαος Καστανὰς νὰ μάθω τὰ βασικά, ἀλλὰ μετὰ ἔμαθα ὅλα τὰ ὑπόλοιπα ἀπὸ τὶς πολλὲς κασέτες ποὺ εἶχα. Εἶχα κασέτες τοῦ Βασιλικοῦ, Κετσετζῆ, Ἀγγελόπουλου, Φιρφιρῆ, Σίμωνος Πέτρας, π. Κάρτσωνα, Γ. Κακουλίδη, Χατζημάρκου, Κατσανεβάκη, καὶ ἄλλων (τὰ Βατοπαιδινὰ δὲν εἴχανε βγεῖ ἀκόμα τότε). Οἱ περισσότεροι ἀπ᾽ αὐτοὺς χρησιμοποιοῦν ἕνα ἰσοκράτημα ποὺ κινεῖται πάρα πολὺ συχνά. Ἔτσι σχημάτισα τὴν ἰδέα ὅτι αὐτὸ εἶναι ἡ σωστὴ παράδοσις. Ἄλλωστε ἀκουγόταν πιὸ καλὰ στὰ αὐτιά μου ποὺ ὅλη τὴ ζωή μου ἄκουγαν δυτικὴ μουσική.

Μετὰ ὅμως, ὅταν μόνασα στὸ Ἅγιον Ὄρος, ἄρχισα νὰ καταλαβαίνω ὅτι δὲν εἶναι ἀπαραίτητο νὰ ἀλλάζῃ τὸ ἰσοκράτημα τόσο συχνά. Καὶ μάλιστα, ἄρχισα νὰ πιστεύω ὅτι ὅσο λιγότερο ἀλλάζῃ, τόσο καὶ πιὸ σοβαρὸ καὶ ταπεινὸ (ὑπὸ τὴν καλὴ ἔννοια τῶν λέξεων) θὰ εἶναι τὸ ψάλσιμο. Γι᾽ αὐτὸ προσπαθῶ τώρα νὰ ἀποβάλω τὶς παλιὲς συνήθειες—μὰ δὲν φεύγουν καὶ τόσο εὔκολα!

Στὸ πρῶτο μου βιβλίο, ποὺ ἔχει τροπάρια γιὰ τὶς θεῖες λειτουργίες, ἀποφάσισα νὰ ἀφήσω τὸ ἰσοκράτημα κάπως ἐλεύθερο νὰ ἀλλάζῃ συχνά, μὲ τὸ λογισμὸ ὅτι ἔτσι θὰ εἶναι πιὸ θελκτικὸ καὶ προσιτὸ στὰ αὐτιὰ τῶν ἀνθρώπων στὴν Ἀμερική, γιὰ τοὺς ὁποίους προοριζόταν. Ἀλλὰ μέχρι νὰ ἀρχίσω τὸ δεύτερο βιβλίο μου (τοῦ Ἑσπερινοῦ) ἤδη τὸ εἶχα μετανοιώσει ποὺ εἶχα γράψει ἕνα τέτοιο ἰσοκράτημα στὸ πρῶτο μου βιβλίο, καὶ γι᾽ αὐτὸ τὸ ἰσοκράτημα στὸ βιβλίο τοῦ Ἑσπερινοῦ εἶναι λίγο πιὸ σταθερὸ καὶ σοβαρό. Προσπαθῶ νὰ τηρῶ αὐτὴ τὴ γραμμὴ στὰ ἄλλα βιβλία ποὺ ἑτοιμάζω τώρα (τοῦ Ὄρθρου καὶ τοῦ Μηναίου). Ὑποθέτω ὅτι ἀκόμα καὶ αὐτὰ τὰ βιβλία, τῶν ὁποίων τὸ ἰσοκράτημα φαίνεται σοβαρὸ σὲ μένα, θὰ μποροῦσα νὰ τὰ ἔχω γράψει ἀκόμα πιὸ σοβαρά, ἀλλὰ τὰ ἀκούσματα ποὺ ἔχω στὸ αὐτί μου δὲν φεύγουν, καὶ γι᾽ αὐτὸ δὲν ξέρω ἐὰν θὰ μπορέσω νὰ κάνω τίποτε ἄλλο.

Ταπεινὰ πιστεύω ὅτι τὸ ἰσοκράτημα στὰ τελευταῖα μου βιβλία βρίσκεται στὴ μέση μεταξὺ τῶν δύο ἄκρων. Δηλαδή, κινεῖται λιγότερο ἀπὸ τὸ ἰσοκράτημα τοῦ Βασιλικοῦ καὶ τοῦ Κετσετζῆ, ἀλλὰ περισσότερο ἀπὸ τὸ ἰσοκράτημα τοῦ Φιρφιρῆ. Ἐλπίζω μονάχα αὐτὴ ἡ μεσότητα νὰ εἶναι θεάρεστη, διότι ὑπάρχουν περιπτώσεις ποὺ τὰ ἄκρα εἶναι θεάρεστα καὶ ὄχι οἱ συμβιβασμοί.

Ἐὰν ἐσὺ ἢ κάποιος ἄλλος ἔχῃ συγκεκριμένες προτάσεις πῶς θὰ μποροῦσα νὰ κάνω τὸ ἰσοκράτημα πιὸ σοβαρὸ χωρὶς νὰ φθάσω στὸ ἄλλο ἄκρο τῆς παραφωνίας, εὐχαρίστως θὰ ἀκούσω τὶς γνῶμες σας.

ἐν Χριστῷ
+παπα-Ἐφραίμ

Υ.Γ. Ὅσοι δὲν ἔχουν ξαναδεῖ τὰ προαναφερθέντα βιβλία μου μποροῦν νὰ τὰ δοῦν στό: http://www.stanthonysmonastery.org/music/Index.html

 

[greek487]

Ευλογειτε,

Wow! Δεν ειχα ιδεα οτι κανατε τοση μαθηση μονος σας. Και οντως ειναι πολη δυσκολο χωρις δασκαλο προσωπο σε προσωπο.

Πουλατε βιβλια κανονικα? Η απλως τα εχετε στο internet? Γιατι νομιζα οτι απλως ειναι στο internet η και στα CD που ειναι και ψαλσιμο και σε κειμενο. (Πηρα ενα CD σας που ψελνεται κιολας και λεει οτι ειχε και κειμενα επανω στο CD, αλλα για καποιο λογο το computer μου δεν μπορουσε να το διαβαση.)

Χαιρομαι παντως απο τα λεγομενα σας, γιατι νομιζω τοτε πως εχουμε την ιδια αποψη για τα ισοκρατηματα. Και εγω παλαιοτερα νομιζα πως οσο πιο πολλη αλλαζαν τα ισα τοσο πιο καλα ηταν. Αλλα σιγα-σιγα απο καλα παραδειγματα σαν την Ελ.Βυ.Χ., τους Βατοπαιδινους, και τα CD που βγαζει ο Χατζηγιακουμης βλεπω πως το ισοκρατημα εχει ολοκληρη θεωρια και τεχνικη.

Απο το θεωρητικο του Γεωργιο Κωνσταντινου, τους δισκους του Σιμωνα Καρα της Ελ.Βυ.Χ., τα μουσικα κειμενα απ το Βατοπαιδι, ενα μικρο βιβλιο που εβγαλε η Ελ.Βυ.Χ. με ανεκδοτα μαθηματα του Αγ. Ιω. του Κουκουζελη, και απο αλλα τοιαυτα μπορει να μαθει πολλα για πολλη καλα ισοκρατηματα.

Εως τωρα, δεν ψελνω τα μαθηματα σας στην εκκλησια μου επειδη θελουν ελληνικα, αλλα οταν θα αρχινισω, σιγουρα θα σας λεω ταις ιδεες μου για τα ισοκρατηματα (και μαλλον για ελξεις επειδη τις γραφω οταν κανω φωτοτυπιες).

Χαρικα,
Τασος

 

[frephraim]

Wow! Δεν ειχα ιδεα οτι κανατε τοση μαθηση μονος σας. Και οντως ειναι πολη δυσκολο χωρις δασκαλο προσωπο σε προσωπο.

Δὲν ἐννοοῦσα ὅτι τὰ ἔμαθα ὅλα ἐντελῶς μόνος μου, ἀλλὰ δὲν εἶχα ἕνα σταθερὸ δάσκαλο. Ὅποτε εὕρισκα κανένα ψάλτη ποὺ ἤξερε περισσότερα ἀπὸ ᾽μένα, τὸν ρωτοῦσα ὅ,τι ἀπορίες εἶχα. Καὶ ἔτσι σιγά-σιγὰ ἔμαθα ὅ,τι μποροῦσα.

Πουλατε βιβλια κανονικα? Η απλως τα εχετε στο internet?

Στὴν ἀρχὴ προσπαθοῦσα νὰ τυπώνω καὶ νὰ δένω ἀντίτυπα τῶν βιβλίων μου γιὰ ὅσους τὰ ζητοῦσαν ἕτοιμα. Ἀλλὰ ἡ διαδικασία ἦταν πολὺ χρονοβόρα, ὁπότε ἀναγκάστηκα νὰ ἐγκαταλείψω αὐτὴν τὴν προσπάθειά μου.