Η ερμηνεία των «εξωτερικών» ασμάτων της ανατολικής μουσικής

[petrosgrc]

Παίρνονται από το θέμα για τον κ. Κουτσοκώστα και το σύνολό του οι οποίοι ερμηνεύουν έντεχνα τραγούδια της ανατολικής εξωτερικής μουσικής και με βάση αυτό το μήνυμά μου σε αυτό το θέμα, θα ήθελα να αναπτύξω έναν προβληματισμό για την ερμηνεία των συγκεκριμένων κομματιών.

Έχω παρατηρήσει λοιπόν ότι η συντριπτική πλειοψηφία των καλλιτεχνών ερμηνεύει τα συγκεκριμένα κομμάτια με έναν «στυλιζαρισμένο» και τρόπον τινά «ακαδημαϊκό» τρόπο. Η δεξιοτεχνία βέβαια των καλλιτεχνών είναι κάτι παραπάνω από εμφανής αφού έχουν εντρυφήσει σε αυτό το είδος, αλλά το ύφος θα το χαρακτήριζα σχεδόν πάντοτε «συναυλιακό», δηλαδή δεν χαρακτηρίζεται από ζωντάνια.

Όπως έγραψα και στο μήνυμα το οποίο παραθέτω σε σύνδεσμο παραπάνω, θα μπορούσε να πει κανείς ότι αυτά είναι κομμάτια της «έντεχνης» μουσικής και όχι παραδοσιακά. Σκεπτόμουν όμως ότι λογικά οι συνθέτες δε νομίζω να τα έγραψαν σαν μουσικές ασκήσεις, αλλά θα είχαν τη λειτουργία τους σε γλέντια και σε συναθροίσεις. Το γεγονός βέβαια ότι οι περισσότεροι από εμάς είμαστε μακριά από αυτήν την παράδοση, μας εμποδίζει στο να τα προσεγγίσουμε όπως ενδεχομένως προσεγγίζονταν κατά την εποχή που υπήρχαν στο πλαίσιο της ζώσας παράδοσης.

Αυτό το οποίο θέλω να πω εντέλει είναι ότι δε θα ήταν ενδιαφέρον να προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε με ένα πιο ζωντανό τρόπο αυτά τα κομμάτια ώστε και περισσότερη τέρψη να προκαλούν, αλλά και να αποκτήσουν και περισσότερους ακροατές; Εννοείται πως δε λέω να αλλοιώσουμε αυτήν τη μουσική, αλλά περισσότερο να τη «ζωντανέψουμε» όσο αυτό βέβαια μπορεί να είναι δυνατόν.

 

[neoklis]

Θα μπορούσες να φέρεις κάποιο παράδειγμα, με αντιδιαστολή δύο εκτελέσεων του ίδιου κομματιού, ώστε να δείξεις ποια εννοείς σαν πιο ζωντανή εκτέλεση;

 

[petrosgrc]

Θα μπορούσες να φέρεις κάποιο παράδειγμα, με αντιδιαστολή δύο εκτελέσεων του ίδιου κομματιού, ώστε να δείξεις ποια εννοείς σαν πιο ζωντανή εκτέλεση;

Συγκεκριμένα για το κομμάτι «έλπιζα και πάλι ελπίζω» του Γρηγορίου Πρωτοψάλτου, στη χειρότερη περίπτωση οι εκτελέσεις που έχω βρει τείνουν προς την ψαλτική όπως π.χ. αυτή και στην καλύτερη είναι συναυλιακές όπως αυτή του Κουτσοκώστα. Ο Χαλδαιάκης το προσεγγίζει ίσως λίγο καλύτερα (στα αυτιά μου πάντοτε), αλλά και πάλι δεν ξεφεύγει πολύ από το σύνηθες στυλιζαρισμένο ύφος κατά τη δική μου ακρόαση πάντοτε.

 

[neoklis]

... στην καλύτερη είναι συναυλιακές όπως αυτή του Κουτσοκώστα. ...

Ορίστε αυτή από τον Δρ. Κουτσοκώστα. Ακόμη δύο εκτελέσεις από την χορωδία του Θρ. Στανίτσα και από τον Ματθ. Τσαμκιράνη..
Και πάλι όμως δεν μπορώ να καταλάβω που εστιάζεται το πρόβλημα με τις διάφορες εκτελέσεις και πως θα έπρεπε (κατ' εσέ) να λέγονται.

 

[petrosgrc]

Κοίτα, δεν έχω κάποια συγκεκριμένη εκτέλεση αυτών των κομματιών που να θεωρώ ότι καλύπτει τη δική μου προτίμηση. Φαντάσου όμως να είναι μία παρέα σε ένα τραπέζι και να τραγουδάει αυτό το τραγούδι. Θα το τραγουδούσε έτσι όπως λέγεται στις περισσότερες εκτελέσεις; Δε νομίζω... Πλέον αυτά τα κομμάτια τα ακούς μόνο σε εκδηλώσεις ή από ηχογραφήσεις σε στούντιο οπότε ίσως είναι και αναπόφευκτη μία τέτοια «μουσειακή» προσέγγιση...

Το αποτέλεσμα πάντως στις περισσότερες περιπτώσεις είναι κάτι σαν ψαλτική το οποίο όμως δεν είναι ψαλτική αλλά ούτε και «τραγουδιστικό» άκουσμα. Είναι κάτι ενδιάμεσο το οποίο εμένα δε με καλύπτει σαν άκουσμα αν και η μουσική μου αρέσει. Ενδεχομένως και πάλι να το έγραψε ο Γρηγόριος Πρωτοψάλτης με αυτήν τη λογική και εγώ να είμαι λάθος.