[Ερώτηση] Γιατί στο «Θεός Κύριος…» έπεται ο στίχος, ενώ στο «Αλληλούια» αρχίζουμε με στίχο.

[Καραογλάν βασίλειος]

[Σημ. συντ. (π.Μ.)] Μεταφορά μηνύματος από το θέμα: Α' στίχος τοῦ «Θεὸς Κύριος»

Για ποιο λόγο το «Θεός Κύριος…» προψάλλεται και έπειτα αρχίζουν οι στίχοι, ενώ με το αντίστοιχο «Αλληλούια» δεν συμβαίνει αυτό, αλλά αρχόμεθα πρώτον των στίχων;

Τα μηνύματα 17, 18, προσφέρουν κάποια ερμηνεία ή θα πρέπει να την αναζητήσουμε αλλού;
Μήπως από κάποια Τυπικά προβλέπεται και το αντίστροφο;

Τι μπορούν να συνεισφέρουν οι επαΐοντες;

 

[π. Μάξιμος]

Στό Σαββάτο μὲ Ἀλληλούια δέν συμβαίνει αὐτό (πρβλ. καί Ἀρχέτυπες διατάξεις).
Ἔτσι θά πρέπει νά εἶναι καί τή Μ. Τεσσαρακοστή. Τό τί συνέβη ἄς ἐξετασθεῖ.
Τά μηνύματα 17, 18, τοῦ θέματος Α' στίχος τοῦ «Θεὸς Κύριος» αὐτό δείχνουν.

Γιά τά Τυπικά πού προβλέπεται και το αντίστροφο δέν κατάλαβα, ἄς ἀποσαφηνισθεῖ.

 

[Καραογλάν βασίλειος]

Γιά τά Τυπικά πού προβλέπεται και το αντίστροφο δέν κατάλαβα, ἄς ἀποσαφηνισθεῖ.

Εννοώ μήπως από κάποια Τυπικά ( έχω υπ’ όψιν μου τη λειτουργική πράξη των Βουλγάρων) προβλέπεται και στο «Θεός Κύριος…» να προηγείται πρώτα ο α΄ στίχος όπως γίνεται με το «Αλληλούια» ή αντιστρόφως στο «Αλληλούια» να μη προηγείται ο ψαλμικός στίχος αλλά να έπεται του πρώτου «Αλληλούια».

 

[π. Μάξιμος]

Εννοώ μήπως από κάποια Τυπικά ( έχω υπ’ όψιν μου τη λειτουργική πράξη των Βουλγάρων) προβλέπεται και στο «Θεός Κύριος…» να προηγείται πρώτα ο α΄ στίχος όπως γίνεται με το «Αλληλούια» ή αντιστρόφως στο «Αλληλούια» να μη προηγείται ο ψαλμικός στίχος αλλά να έπεται του πρώτου «Αλληλούια».

Ναί, τό κατάλαβα.
Ἄς ἐξετασθεῖ καί αὐτό καί γενικά τό θέμα / ἐρώτησή σου ὅπως προέγραψα.
Πάντως, ἄν ἀρχίσουμε ἀπό τό ΤΑΣ δέν μᾶς δίδει κάποια πληροφορία περί αὐτοῦ. Ὁμοίως καί τό Τριῴδιον.
Ἀπό ἄλλες πηγές οἱ πληροφορίες. Ὡρολόγια κλπ.

 

[MTheodorakis]

Ὁ ἱερεὺς ἀρχίζει τὸ «Θεὸς Κύριος...» καὶ τὸ παραλαμβάνουν οἱ χοροὶ καὶ τὸ ψάλλουν τετράκις, κατὰ τὰ γνωστά, μὲ τρεῖς στίχους

(Dmitrievskij τ. 3 σ. 566, βλ. καὶ Διήγηση ὁσίου Νείλου Σιναΐτου μεταξὺ τῶν ἐτῶν 584-594 ἔκδ. Δ. Τσάμη Τὸ γεροντικὸν τοῦ Σινὰ 1991 σ. 294, χφ. Σινὰ 287 πραξαπόστολος α’ ἥμισυ ιγ’ αἰ. φ. 225r, Dmitrievskij τ. 1 σ. 877, τυπικὸ Μεσσήνης τοῦ ἔτους 1131 σσ. 211, 223, Dmitrievskij τ. 3 σσ. 110, 240, 336, 426, Εὐχολόγιον Goar 1730 σ. 227).




Ὁ ἱερεὺς ἀρχίζει τὸ «Ἀλληλούια γ’» καὶ τὸ παραλαμβάνουν οἱ χοροὶ καὶ τὸ ψάλλουν τετράκις, κατὰ τὰ γνωστά, μὲ τέσσερεις στίχους.

(Dmitrievskij τ. 3 σ. 572, βλ. καὶ χφ. Δρέσδης Α 104 πραξαπόστολος-τυπικὸ Μεγάλης Ἐκκλησίας πρὸ τοῦ ἔτους 1080 ἔκδ. К.К. Акентьев Типикон Великой Церкви Cod. Dresde A 104, 2009 σ. 83, Dmitrievskij τ. 3 σσ. 105, 426, 601).

Τὸ Ἀλληλούια δὲν εἶναι προκείμενο καὶ δὲν δευτερώνεται πρὸ της στιχολογίας του.


Ὅμοιες ἐνάρξεις τυπώνονται στὸ «Μεθ’ ἡμῶν ὁ Θεὸς...», τὸ «Ἅγιος Κύριος...», τὴ μεγάλη δοξολογία, τὸ πρῶτο ἀντίφωνο τῆς λειτουργίας, τὸ «Κατεθυνθήτω..» τῆς προηγιασμένης καὶ τὸ Χριστὸς ἀνέστη.

 

[Θεόδωρος Τσατσαρώνης]

Ὁ ἱερεὺς ἀρχίζει τὸ «Θεὸς Κύριος...» καὶ τὸ παραλαμβάνουν οἱ χοροὶ καὶ τὸ ψάλλουν τετράκις, κατὰ τὰ γνωστά, μὲ τρεῖς στίχους

Ὁ ἱερεὺς ἀρχίζει τὸ «Ἀλληλούια γ’» καὶ τὸ παραλαμβάνουν οἱ χοροὶ καὶ τὸ ψάλλουν τετράκις, κατὰ τὰ γνωστά, μὲ τέσσερεις στίχους.

Ὅμοιες ἐνάρξεις τυπώνονται στὸ «Μεθ’ ἡμῶν ὁ Θεὸς...», τὸ «Ἅγιος Κύριος...», τὴ μεγάλη δοξολογία, τὸ πρῶτο ἀντίφωνο τῆς λειτουργίας, τὸ «Κατεθυνθήτω..» τῆς προηγιασμένης καὶ τὸ Χριστὸς ἀνέστη.

ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΗ διαπίστωση ... δε θα το είχα σκεφτεί ποτέ! Σας ευχαριστούμε πολυ!!

 

[π. Μάξιμος]

[Σημείωμα συντονιστή] Ένα μήνυμα μεταφέρθηκε σε νέο θέμα, εδώ.

 

[Καραογλάν βασίλειος]

Ὁ ἱερεὺς ἀρχίζει τὸ «Θεὸς Κύριος...» καὶ τὸ παραλαμβάνουν οἱ χοροὶ καὶ τὸ ψάλλουν τετράκις, κατὰ τὰ γνωστά, μὲ τρεῖς στίχους

 

[π. Μάξιμος]

Τό συμπέρασμα, λοιπόν, (καί ἡ ἀπάντηση στήν ἐρώτηση τοῦ θέματος) εἶναι ὅτι ἡ στιχολογία τοῦ Θεὸς Κύριος καί τοῦ Ἀλληλούια γίνεται ὑπό τῶν χορῶν κατά τά γνωστά, μὲ τρεῖς στίχους καί μὲ τέσσερεις στίχους ἀντίστοιχα, ἄνευ περαιτέρω ἐξηγήσεως (εἰ μή τοῦ ὅτι Τὸ Ἀλληλούια δὲν εἶναι προκείμενο καὶ δὲν δευτερώνεται πρὸ της στιχολογίας του, ἄν προσμετρηθεῖ ἡ καταργηθεῖσα ὑπό τοῦ ἱερέως α΄ ψαλμωδία).
Γιά τό Νεκρώσιμον Ἀλληλούια δέν ἔχουμε περισσότερα στοιχεῖα.

 

[MTheodorakis]

Κατὰ τὰ Σάββατα μὲ Ἀλληλούια, μετὰ τὴν μεγάλη συναπτή, ψάλλεται:

Προτεινόμενη διάταξη:
Ὁ ἱερεὺς ἀρχικὰ ψάλλει τὸ «Ἀλληλούια γ’» καὶ τὸ ἐπαναλαμβάνει ἄστιχο ὁ α’ χορός.

«Ἀλληλούϊα, Ἀλληλούϊα, Ἀλληλούϊα.

Στίχ. Μακάριοι, οὓς ἐξελέξω, καὶ προσελάβου Κύριε.

Ἀλληλούϊα, Ἀλληλούϊα, Ἀλληλούϊα.

Στίχ. Καὶ τὸ μνημόσυνον αὐτῶν εἰς γενεὰν καὶ γενεάν.

Ἀλληλούϊα, Ἀλληλούϊα, Ἀλληλούϊα.

Στίχ. Αἱ ψυχαὶ αὐτῶν ἐν ἀγαθοῖς αὐλισθήσονται.

Ἀλληλούϊα, Ἀλληλούϊα, Ἀλληλούϊα»

(χφφ. Βritish Library Additional 32011 εὐχολόγιο ιγ’ αἰ. φ. 226v, Clark 29 εὐχολόγιο τοῦ ἔτους 1411 φ. 104v, Σινὰ 1109 ΤΑΣ τοῦ ἔτους 1464 φ. 41v, Σινὰ 1108 ΤΑΣ ιε’ αἰ. φ. 42r, Σινὰ 1110 ΤΑΣ ιε’ αἰ. φ. 41v, Dmitrievskij τ. 2 σσ. 479, 879, 894, 971, χφφ. ἁγ. Σάβα 306 ΤΑΣ ιστ’ αἰ. φ. 329v, Σινὰ 976 εὐχολόγιο ιστ’ αἰ. φ. 247r, Σινὰ 2223 εὐχολόγιο τοῦ ἔτους 1785 φ. 2r).


Παραλλαγές:

Ὁ ἱερεὺς ἀρχικὰ ψάλλει τὸ «Ἀλληλούια γ’» καὶ τὸ ἐπαναλαμβάνει ἄστιχο ὁ α’ χορός.
«Ἀλληλούϊα, Ἀλληλούϊα, Ἀλληλούϊα.

Στίχ. Μακάριοι, οὓς ἐξελέξω, καὶ προσελάβου Κύριε.

Ἀλληλούϊα, Ἀλληλούϊα, Ἀλληλούϊα.

Στίχ. Καὶ τὸ μνημόσυνον αὐτῶν εἰς γενεὰν καὶ γενεάν.

Ἀλληλούϊα, Ἀλληλούϊα, Ἀλληλούϊα»

(χφφ. Paris. gr. 385 ΤΑΣ ιδ’ αἰ. φ. 45r, Σινὰ 969 εὐχολόγιο ιδ’ αἰ. φ. 55v, Ῥουσάνου 32 εὐχολόγιο β’ ἥμισυ ιδ’ αἰ. φ. 142v, Σινὰ 753 τριῴδιο ιε’ αἰ. φ. 121r, Σινὰ 979 εὐχολόγιο ιε’ αἰ. φ. 17r, Σινὰ 892 ὡρολόγιο τοῦ ἔτους 1502 φ. 140v, Σινὰ 746 τριῴδιο τοῦ ἔτους 1519 φ. 12r, Σινὰ 757 τριῴδιο ιστ’ αἰ. φ. 41r, Σινὰ 1000 εὐχολόγιο ιστ’ αἰ. φ. 153v, Dmitrievskij τ. 2 σσ. 529, 717, 876, Πεντηκοστάριον ἔκδ. 1575, Εὐχολόγιον Goar 1730 σ. 439, Εὐχολόγιον τὸ Μέγα ἐκδ. Ἀστὴρ 1986 φωτοαναστατικὴ ἀνατύπωση τῆς ἐκδόσεως Βενετίας 1862 σ. 422, ΤΜΕ σ. 18, τυπικὸ Ῥήγα σ. 74).


Ὁ ἱερεὺς ἀρχικὰ ψάλλει τὸ «Ἀλληλούια γ’» καὶ τὸ ἐπαναλαμβάνει ἄστιχο ὁ α’ χορός.
«Ἀλληλούϊα, Ἀλληλούϊα, Ἀλληλούϊα.

Στίχ. Μακάριοι, οὓς ἐξελέξω, καὶ προσελάβου Κύριε.

Ἀλληλούϊα, Ἀλληλούϊα, Ἀλληλούϊα.

Στίχ. Αἱ ψυχαὶ αὐτῶν ἐν ἀγαθοῖς αὐλισθήσονται.

Ἀλληλούϊα, Ἀλληλούϊα, Ἀλληλούϊα»

(χφφ. Βατοπαιδίου 1202 ΤΑΣ μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1223-1300 φ. 88r, Harley 5546 ΤΑΣ ιε’ αἰ. φφ. 148v-149r, Dmitrievskij τ. 3 σ. 300).

 

[π. Μάξιμος]

Κατὰ τὰ Σάββατα μὲ Ἀλληλούια, μετὰ τὴν μεγάλη συναπτή, ψάλλεται:
Προτεινόμενη διάταξη:
...........................
Παραλλαγές:
.................................

Κατά τίς Παραλλαγές σου, δέν μπορεῖ νά ψάλλεται 3 φορές.
Ἀπό τίς παραπομπές σου μπορῶ νά βλέπω ΤΜΕ, πού, ἤ ἐκ παραδρομῆς ἀναγράφονται 2 στίχοι (ἴσως ἀπό τό ἀντί προκειμένου Ἀλληλούια τοῦ ἑσπερινοῦ) ἤ ἐννοεῖται αὐτό πού γράφει ὁ Ρήγας (βλ. συνημ.) καί αὐτό προβλέπει καί τό παλαιό Ἐγκόλπιον τοῦ Ἀναγνώστου Ἀ. Δ. (βλ. 2η συνημ.).
Πάντως ἀπό τά Ψυχοσάββατα φαίνονται οἱ 3 στίχοι στά Τριῴδια.
Ὁπότε ἰσχύει ἡ Προτεινόμενη διάταξη σου ἄνευ τῆς ὑπό τοῦ ἱερέως ἀρχικῆς ψαλμωδήσεως.

 

[MTheodorakis]

Στὸ εὐχέλαιο ψάλλεται «Θεὸς Κύριος,» ἤ «Ἀλληλούια» τοῦ εὐχελαίου «κατὰ τὴν ἡμέραν»

(χφφ. εὐχολόγια Vindob. Theol. gr. 232 μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1450-1474 φ. 3r, Σινὰ 979 ιε’ αἰ. φ. 282v, Dmitrievskij τ. 2 σ. 405, ὁμοίως σσ. 432-433, 499, 576, 588, Εὐχολόγιον Goar 1730 σ. 677).


Δηλαδὴ ἀπὸ τὸν ἑσπερινὸ (πρὸ τοῦ ὄρθρου, στὸν ὁποῖο ψαλλόταν-ψάλλεται Ἀλληλούια) καὶ ἑξῆς στὸ εὐχέλαιο ψάλλεται Ἀλληλούια. Διαφορετικὰ ψάλλεται «Θεὸς Κύριος...».


Ὁ ἱερεὺς ἀρχικὰ ψάλλει τὸ «Ἀλληλούια γ’» καὶ τὸ ἐπαναλαμβάνει ἄστιχο ὁ α’ χορός.
Ἀλληλούϊα, Ἀλληλούϊα. Ἀλληλούϊα.

Στίχ. Κύριε, μὴ τῷ θυμῷ σου ἐλέγξῃς με, μηδὲ τῇ ὀργῇ σου παιδεύσῃς με.
Ἀλληλούϊα, Ἀλληλούϊα. Ἀλληλούϊα.

Στίχ. Ἐλέησόν με, Κύριε, ὅτι ἀσθενής εἰμι.
Ἀλληλούϊα, Ἀλληλούϊα. Ἀλληλούϊα.



Στὴν παράκληση ψάλλεται «Θεὸς Κύριος» ἤ «Ἀλληλούια» τοῦ εὐχελαίου «κατὰ τὴν ἡμέραν»

(χφ. Σινὰ 979 εὐχολόγιο ιε’ αἰ. φ. 399v, Dmitrievskij τ. 2 σ. 405, ὁμοίως σσ. 432-433, 499, 576, 588, Εὐχολόγιον Goar 1730 σ. 677).

Δηλαδὴ ἀπὸ τὸν ἑσπερινὸ πρὸ τοῦ ὄρθρου στὸν ὁποῖο ψαλλόταν-ψάλλεται Ἀλληλούια καὶ στὴν παράκληση ψάλλεται:


Ἦχος δ’.

Ἀλληλούια γ’.

Ἀλληλούια γ’.

Κύριε μὴ τῷ θυμῷ σου ἐλέγξῃς με, μηδὲ τῇ ὀργῇ σου παιδεύσῃς με.

Ἀλληλούια γ’.

Ἐλέησόν με Κύριε ὅτι ἀσθενής εἰμι, ἴασαί με Κύριε.

Ἀλληλούια γ’.

 

[Καραογλάν βασίλειος]

Το γεγονός ότι το νεκρώσιμο "Αλληλούια" στιχολογείται με στίχους που προέρχονται από διαφορετικούς ψαλμούς έχει κάποια σημασία για το υπό εξέταση θέμα;

 

[dkalpakidis]

Το γεγονός ότι το νεκρώσιμο "Αλληλούια" στιχολογείται με στίχους που προέρχονται από διαφορετικούς ψαλμούς έχει κάποια σημασία για το υπό εξέταση θέμα;

Είναι εκλογή που δεν συνηθίζεται σε πολλές περιπτώσεις αλλά εξαιρετικά προφανώς είναι ανεκτό. Όπως και στα νεότερα αντίφωνα. Σωστή η παρατήρηση αλλά τί σχέση μπορεί να έχει;

 

[MTheodorakis]

Το γεγονός ότι το νεκρώσιμο "Αλληλούια" στιχολογείται με στίχους που προέρχονται από διαφορετικούς ψαλμούς έχει κάποια σημασία για το υπό εξέταση θέμα;

Ἴσως μέχρι τὸν ιβ' αἰ. νὰ ψαλλόταν οἱ στίχοι τοῦ καθημερινοῦ Ἀλλληλούια «Ἐκ νυκτὸς ὀρθρίζει τὸ πνεῦμα μου...» κ.λπ., καθὼς καὶ στὸν ἑσπερινὸ μαρτυρεῖται καὶ «Ἀλληλούια, ἦχος πλ. β'. Στίχος. Μακάριοι οὕς ἐξελέξω. Στίχος β'. Καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων»
(χφφ. ΤΑΣ ἁγ. Σάβα 312 τοῦ ἔτους 1201 φφ. 85v-86r, Τ. Σταυροῦ 73 ιγ' αἰ. φ. 42r).