Δοξολογία 28ης Οκτωβρίου

[Θεοδόσιος Δήμου]

Στη Δοξολογία της εθνικής επετείου της 28ης Οκτωβρίου προβλέπεται ότι μετά την ψαλμωδία του πρώτου στίχου της μεγάλης δοξολογίας ακολουθεί η ψαλμωδία επικαίρων στίχων με εφύμνιο το Αλληλούια. Είναι ορθή η σύνδεση του πρώτου στίχου της δοξολογίας με τους λοιπούς στίχους; Μήπως θα ήταν προτιμότερο να απαλειφθεί

 

[π. Μάξιμος]

Ἀγαπητέ κ. Δήμου,
Αὐτό δέν εἶναι ἀκριβῶς θέμα Τυπικοῦ. Αὐτή εἶναι μία "τυπική διάταξη" Δοξολογίας σέ Ἐθνική Ἑορτή πού εἶναι θέμα τῆς Ἱερᾶς Συνόδου καί τῆς Πολιτείας. Πρόκειται γιά μιά ἔκτακτη Θρησκευτικο-Πολιτειακή παράσταση/τελετή, γιά τήν ὁποία δέν μποροῦμε νά ἔχουμε λόγο. Δέν εἶναι ἕνα θέμα Τυπικοῦ πού ἀφορᾶ τή λατρεία μας γενικά μέ καθολική τέλεση, δηλ. σέ ὅλους τούς Ναούς ὡς οἱ ἀκολουθίες ἑσπερινοῦ καί ὄρθρου συγκεκριμένης ἡμέρας. Εἶναι κάτι ἔκτακτο, πού ἔτσι ἔκρινε ἡ Σύνοδος, πού διεμόρφωσε/συνέταξε αὐτή τήν Τάξη γιά τήν Δοξολογία Ἐθνικῆς Ἐπετείου.

 

[Θεοδόσιος Δήμου]

Αγαπητέ π. Μάξιμε,

το ότι πρόκειται για μια ακολουθία που συνετέθη από την Ιερά Σύνοδο για χρήση άπαξ του έτους δεν νομίζω ότι μας απαγορεύει να προβληματιζόμαστε επί της τηρούμενης τάξεως.
Όπως και να έχει πρόκειται για μια ιερή ακολουθία της οποίας η χρήση δεν είναι ούτε τοπική ούτε περιορισμένη. Άρα δικαιούμαστε να την βλέπουμε κριτικά με απώτερο στόχο τις προτάσεις για τη βελτίωσή της.
Ασφαλώς η βελτίωση θα γίνει από τη Σύνοδο. Αλλά ίσως απαιτείται προτροπή...

 

[π. Δαβίδ]

Οι ακολουθίες εξάλλου των δοξολογιών στις διάφορες επετείους είναι κάτι αρκετά σύγχρονο. Η δομή των ακολουθιών αυτών είναι αρκετά "παράξενη" (πχ η έναρξη χωρίς τρισάγιο, η θέση των αιτήσεων κλπ). Ο π. Μάξιμος τις περιγράφει πολύ ωραἰα στο προγούμενο μήνυμα
Είναι μια ευκαιρία οι θρησκευτικώς αδιάφοροι (για να εκφραστώ ήπια) άρχοντές μας να δώσουν το παρόν στο ναό παρακολουθώντας μια ολόκληρη ακολουθία αφού στην Θ. Λειτουργία (η οποία είναι η κατ' εξοχήν ευχαριστία μας προς τον Θεό) σιγά μην πατήσουν...

 

[π. Μάξιμος]

Αγαπητέ π. Μάξιμε,
το ότι πρόκειται για μια ακολουθία που συνετέθη από την Ιερά Σύνοδο για χρήση άπαξ του έτους δεν νομίζω ότι μας απαγορεύει να προβληματιζόμαστε επί της τηρούμενης τάξεως.
Όπως και να έχει πρόκειται για μια ιερή ακολουθία της οποίας η χρήση δεν είναι ούτε τοπική ούτε περιορισμένη. Άρα δικαιούμαστε να την βλέπουμε κριτικά με απώτερο στόχο τις προτάσεις για τη βελτίωσή της.
Ασφαλώς η βελτίωση θα γίνει από τη Σύνοδο. Αλλά ίσως απαιτείται προτροπή...

Ἐγώ συμφωνῶ μέ τόν προβληματισμό σας. Καί μένα μοῦ κάνει ἐντύπωση πῶς στόν στίχο τῆς Δοξολογίας προστίθενται στίχοι μέ ἀλληλούια μάλιστα πού δέν "κολλᾶνε" θά λέγαμε. Δήλωσα ὅμως ὅτι εἴμαστε ἀναρμόδιοι γιά τέτοια διόρθωση (καί κρίση, πού τελικά μέ βάλατε). Οὔτε ἡ προτροπή θά βγεῖ ἀπό μᾶς. Μπορεῖ καί νά βγεῖ ἄν μᾶς διαβάζουν οἱ ἁρμόδιοι.
ΔΙΑΓΡΑΦΕΤΑΙ ΤΟ ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΤΟΥ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ ΜΟΥ, ΠΕΡΙ ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΤΕΛΕΣΕΩΣ, ΩΣ ΕΚΤΟΣ ΘΕΜΑΤΟΣ.

 

[Λεωνίδας]

ἄν κάποιιοι ἱερεῖς τήν τελοῦν γιά "συναισθηματικούς" ἤ δέν ξέρω ποιούς ἄλλους λόγους, κατ᾿ ἐμέ, κακῶς πράττουν.

Διαφωνώ, πάτερ, με τον όρο "συναισθηματικούς" λόγους. Οι δοξολογίες που ψάλλονται στους ορθόδοξους ναούς της ελληνικής επικράτειας καθιερώθηκαν για εθνικούς λόγους. Είναι μια ευχαριστία προς τον Θεό για τις κατά καιρούς απελευθερώσεις της πατρίδας μας από βάρβαρους κατακτητές. Και αυτή η ευχαριστία - δοξολογία δεν αφορά [φυσικά] μόνο τους άρχοντες, αλλά και τον λαό, δηλαδή όλους εμάς. Γι' αυτό και πρέπει να τελούνται σ' όλους τους ναούς. Δηλαδή, υπάρχει περίπτωση ο ενορίτης π.χ. από την Αγία Βαρβάρα στα Άνω Πατήσια να προλάβει να πάει στη Μητρόπολη Αθηνών; Όχι, βέβαια. Γι' αυτό και πολλοί ιερείς τελούν τη δοξολογία στον ενοριακό, μετοχιακό, μοναστηριακό ναό. Ξέρω πολλά τέτοια παραδείγματα. Την ευχή σας!

 

[π. Δαβίδ]

Διαφωνώ με τον προλαλήσαντα αδελφό και συμφωνώ με τον π. Μάξιμο. Επαναλαμβάνω ότι οι ακολουθίες αυτές των δοξολογιών (αντίστοιχες υπάρχουν και στα ρουμανικά και στα σλαβονικά ευχολόγια αν και εκεί με σωστότερη δομή της ακολουθίας) είναι νεότερης προέλευσης και καλύπτουν σκοπιμότητες πολιτειακές.
Η Θ. Λειτουργία είναι η κατ' εξοχήν ευχαριστία μας προς τον δωρεοδότη Θεό περί των εμφανών και αφανών ευεργεσιών των εις ημάς γεγενημένων και όπως έχουμε γράψει στο φόρουμ και δεν έχει ανάγκη τόνωσης από ενέσεις (πχ την εν λόγω δοξολογία).
Δυστυχώς σε ενορία που είχα υπηρετήσει παλαιότερα ο προϊστάμενος ιερέας επέμενε να τελούμε δοξολογίες στις εθνικές εορτές παρά τις αντιρρήσεις μου. Μου έλεγε μάλιστα "το αναφέρει και το τυπικό" (εννοώντας τα δίπτυχα). Βέβαια πολύ λίγο συμβουλευόταν το εν λόγω βιβλίο με αποτέλεσμα να ακούω κατ' έτος προστιθέμενο στην απόλυση της Βαϊοφόρου "καί ἀναστάς ἐκ νεκρῶν" Το απόγευμα πριν τον Νυμφίο του έλεγα σχετικώς, μου έλεγε τις απόψεις του και ξανά τα ίδια κάθε χρόνο. Την τελευταία χρονιά είχα βάλει και στοίχημα με έναν βοηθό μου ότι θα ξανακάνει την ίδια γκάφα (το οποίο φυσικά-κέρασμα ούζου-και κέρδησα!

 

[Dionysios]

...Η δομή των ακολουθιών αυτών είναι αρκετά "παράξενη" (πχ η έναρξη χωρίς τρισάγιο, η θέση των αιτήσεων κλπ). Ο π. Μάξιμος τις περιγράφει πολύ ωραἰα στο προγούμενο μήνυμα ...

Σωστὴ ἡ παρατήρησις γιὰ τὴν παράξενη δομὴ τῶν ἐν λόγῳ τελετῶν (καὶ ὄχι ἀκολουθιῶν· κατ᾿ ἀκρίβειαν ὁμιλῶ). ἁπλῶς νὰ διευκρινίσω ὅτι τὸ τρισάγιον στὴν ἔναρξι καλῶς δὲν ὑπάρχει, ἐφόσον οἱ ἐν λόγῳ τελετὲς συνάπτονται εὐθὺς μετὰ τὴν λειτουργίαν. ὁμοίως προβλέπεται καὶ εἰς τὸν ἑσπερινόν, διότι συνάπτεται μὲ τὴν θ΄ ὥραν. ἂν ὅμως τελεσθοῦν ἐκτὸς ναοῦ ἢ μετὰ πολύωρον διακοπήν, κανονικῶς πρέπει νὰ λεχθῇ «Βασιλεῦ οὐράνιε», τρισάγιον κ.λπ..

 

[Dionysios]

Διαφωνώ, πάτερ, με τον όρο "συναισθηματικούς" λόγους. Οι δοξολογίες που ψάλλονται στους ορθόδοξους ναούς της ελληνικής επικράτειας καθιερώθηκαν για εθνικούς λόγους.

Ἂν καὶ ὡς ἐκ τῆς θέσεώς μου πρέπει πλέον νὰ μὴ συμμετέχω σὲ διαμάχες ἢ νὰ προσπαθῶ νὰ κρατῶ «ἴσες ἀποστάσεις» καὶ νὰ διατηρῶ τὴν ὕφεσι, ἐν τούτοις ἐπιτρέψτε μου ἐδῶ νὰ λάβω θέσιν.
Οἱ ἐθνικοὶ λόγοι ἐδῶ δὲν εἶναι κυρίως συναισθηματικοί; ἂν δὲν τελεσθῇ ἡ τοιαύτη «δοξολογία», κινδυνεύει μήπως ἡ ἐθνικὴ ἀσφάλεια τῆς πατρίδος μας ἢ τὸ δημοκρατικό μας πολίτευμα;
Σωστὰ ἐπίσης ὁ ἴδιος λέτε ὅτι αὐτὲς οἱ τελετὲς καθιερώθηκαν γιὰ ἐθνικοὺς λόγους, ἄρα ὄχι γιὰ ἐκκλησιαστικούς. αὐτὲς οἱ τελετὲς δὲν ἔχουν τὴν βαρύτητα τῶν ἐκκλησιαστικῶν τελετῶν. αὐτὸ κάθε λογικὸς ἄνθρωπος τὸ καταλαβαίνει.

Είναι μια ευχαριστία προς τον Θεό για τις κατά καιρούς απελευθερώσεις της πατρίδας μας από βάρβαρους κατακτητές. Και αυτή η ευχαριστία - δοξολογία δεν αφορά [φυσικά] μόνο τους άρχοντες, αλλά και τον λαό, δηλαδή όλους εμάς. Γι' αυτό και πρέπει να τελούνται σ' όλους τους ναούς. Δηλαδή, υπάρχει περίπτωση ο ενορίτης π.χ. από την Αγία Βαρβάρα στα Άνω Πατήσια να προλάβει να πάει στη Μητρόπολη Αθηνών; Όχι, βέβαια.

Συγγνώμην, ἀλλὰ ἐδῶ διαπιστώνω μίαν σύγχυσιν. νομίζετε ὅτι ὁ χριστιανὸς ποὺ τὴν 28ην ὀκτωβρίου δὲν θὰ ἐκκλησιαστῇ, δὲν θὰ λειτουργηθῇ (μιλῶ γιὰ τὸν ἄνευ πραγματικῆς καὶ ὀρθῆς δικαιολογίας), ἀλλ᾿ ἁπλῶς θὰ πάῃ στὴν ἐν τέλει «δοξολογία», νομίζετε λέγω ὅτι ἐκπληρώνει ἔτσι τὸ καθῆκόν του πρὸς τὸν Θεόν, ὅτι εὐχαριστεῖ ἔτσι τὸν θεόν; ὅτι δεικνύει τὴν εὐγνωμοσύνην του διὰ τὴν χάριτι Θεοῦ ἀπελευθέρωσιν τοῦ ἔθνους;
Ποιός σᾶς εἶπε ὅτι εἶναι ὑποχρεωτικὴ ἡ ἐν λόγῳ «δοξολογία» γιὰ τὴν εὐχαριστίαν πρὸς τὸν Θεόν; εἶσθε ψάλτης, ἀγαπητέ, καὶ ψάλλετε εἰς ἑκάστην 28ην ὀκτωβρίου; τί ἀκολουθίαν ψάλλετε; ὑπάρχει εἰδικὴ ἐκκλησιαστικὴ ἀκολουθία ἐγκριθεῖσα παρὰ τῆς ἱερᾶς συνόδου ἀπὸ τοῦ ἔτους 1952, ἐκδεδομένη μυριάκις εἰς ἰδιαιτέραν φυλλάδα καὶ εἰς τὰς νεωτέρας ἐκδόσεις τοῦ μηναίου ὀκτωβρίου. δὲν ψάλλετε αὐτὴν τὴν ἀκολουθίαν; ἢ τοὐλάχιστον δὲν τὴν ἔχετε ἀκούσει ποτὲ ψαλλομένην; ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ ὅλοι οἱ ἐν ῾Ελλάδι (τοὐλάχιστον) ναοὶ ὑποχρεοῦνται νὰ ψάλουν αὐτὴν τὴν ἑόρτιον καὶ δοξολογικὴν πρὸς τὸν Κύριον καὶ εὐχαριστιακὴν πρὸς τὴν ὑπέρμαχον τοῦ γένους στρατηγὸν κυρίαν θεοτόκον, τὴν ἀειπάρθενον Μαρίαν, ἀκολουθίαν. ἂν ψαλῇ αὐτὴ ἡ ἀκολουθία, ἡ πρὸς τὸν Κύριον εὐχαριστία καὶ τὴν παναγίαν αὐτοῦ μητέρα ἔχει γίνει ἐκκλησιαστικῶς καὶ ὀρθῶς καὶ πλήρως. ὅλα τὰ ὑπόλοιπα δὲν γίνονται γιὰ ἐκκλησιαστικοὺς λόγους ἀλλὰ γιὰ ἐθνικοὺς πολιτειακούς. οἱ ἄνθρωποι τῶν διαφόρων περιοχῶν τῶν ᾿Αθηνῶν ποὺ ἀναφέρετε, ἂν ἐκκλησιασθοῦν εἰς τὴν ἐνορίαν των καὶ προσευχηθοῦν κατὰ τὰς ἀκολουθίας τοῦ ὄρθρου καὶ τῆς λειτουργίας τῆς ἡμέρας ἐκείνης, ἔχουν ἐπιτελέσει εἰς τὸ ἀκέραιον καὶ τὸ ἐκκλησιαστικὸν καὶ τὸ πατριωτικὸν καθῆκόν των.
῞Ενας παλαιὸς ἱεράρχης ἔπραξε κάποτε τὸ ἑξῆς. ῥωτᾷ μίαν χρονιὰν εἰς ἐθνικὴν ἐπέτειον τοὺς τοπικοὺς πολιτειακοὺς ἄρχοντας· –Τί ὥρα θέλετε νὰ ἔρθετε εἰς τὸν ναὸν νὰ γίνῃ ἡ δοξολογία; τοῦ ἀπαντοῦν· –Γύρω στὶς 10.30. καὶ ὁ ἱεράρχης κανονίζει ἐκείνην τὴν ὥραν μὲ τὴν προσέλευσιν τῶν ἐπισήμων, οἱ ψάλται νὰ λέγουν ἀργῶς καὶ πανηγυρικῶς τὴν δοξολογίαν τοῦ ὄρθρου! μετὰ τὰς εἰδικὰς δεήσεις καὶ τὴν εὐχὴν ἐτελέσθη ἡ λειτουργία μετὰ κηρύγματος μάλιστα, οἱ δὲ ἐπίσημοι ὑπεχρεώθησαν ἔτσι νὰ ἐκκλησιασθοῦν πραγματικά!
Γνωρίζω ὅτι παλαιότερα σὲ ὡρισμένες ἀπόμακρες ὀρεινὲς καὶ νησιωτικὲς περιοχὲς καὶ εἰς τὸ ἐξωτερικόν, κάποιοι ναοὶ δὲν διέθεταν τὴν ἰδιαιτέραν ἀκολουθίαν τῶν νικητηρίων τῆς 28ης ὀκτωβρίου. ὁπότε μετὰ τὴν λειτουργίαν ἐτέλουν τὴν τελετὴν τῆς «δοξολογίας» εἰς ἀναπλήρωσιν τῆς μὴ ὑπαρχούσης πλήρους ἀκολουθίας. ἀλλὰ ὅταν ὑπάρχῃ ἡ σωστὴ ἀκολουθία, ὅταν τηρῆται ἡ ἀκρίβεια καὶ τὸ ὀρθόν, τὸ κατ᾿ οἰκονομίαν καταργεῖται.

Διονύσιος ᾿Ανατολικιώτης

 

[Λεωνίδας]

Είναι τόσα πολλά και καταιγιστικά αυτά που γράψατε οι τρεις προλαλήσαντες [π. Μάξιμος, Διονύσιος και Παναγιώτης] που θα 'πρεπε να γράψω έκθεση ιδεών για ν' απαντήσω. Σίγουρα έχετε τα επιχειρήματά σας. Προσωπικά, θα συνεχίσω ν' αναπαύομαι, όπως παρέλαβα και διδάχθηκα τα περί δοξολογιών από τους γονείς μου, τους πνευματικούς μου και τους παλαιοτέρους ιεροψάλτες. Δόξα τω Θεώ, ποτέ δεν σκανδαλίσθηκα σε δοξολογία επί επετείω εθνικής εορτής. Αντίθετα, ένιωσα κάτι παραπάνω μέσα μου. Νομίζω ότι ήταν αγαθό κι όχι εκ του πονηρού. Εσείς, κάνετε διαφορετικά. Κι ο Θεός να ελεήσει όλους μας!

Υ.Γ. πάτερ Μάξιμε, δεν σας γνωρίζω προσωπικά για να σας αφαιρέσω την φιλοπατρία, όπως γράφετε. Ούτε βέβαια για να σας δώσω έπαινο. Άλλωστε, δεν είναι στις αρμοδιότητές μου.

 

[Dionysios]

...Προσωπικά, θα συνεχίσω ν' αναπαύομαι, όπως παρέλαβα και διδάχθηκα τα περί δοξολογιών από τους γονείς μου, τους πνευματικούς μου και τους παλαιοτέρους ιεροψάλτες. Δόξα τω Θεώ, ποτέ δεν σκανδαλίσθηκα σε δοξολογία επί επετείω εθνικής εορτής. Αντίθετα, ένιωσα κάτι παραπάνω μέσα μου. Νομίζω ότι ήταν αγαθό κι όχι εκ του πονηρού...

Τελικῶς ἢ τοῦ ὕψους ἢ τοῦ βάθους; μέση ὁδὸς δὲν ὑπάρχει; δὲν εἶπε κανεὶς νὰ σκανδαλιζώμεθα, ἂν σὲ κάποιους ναοὺς γίνεται καὶ τὸ ἐπιπλέον. ἀλλὰ κάποιοι ἐδῶ εἴμεθα ὡς ἐκ τῆς θέσεώς μας ὑποχρεωμένοι νὰ ξεκαθαρίζωμε ὡρισμένα θέματα, διὰ τὰ ὁποῖα ὑπάρχει σύγχυσις σήμερον.
Σὲ ἄλλη εὐκαιρία ἔχω ἀναφερθῆ σ᾿ αὐτοὺς ποὺ μιλοῦν δῆθεν γιὰ τὴν προάσπισι τοῦ τυπικοῦ, ὄχι βασιζόμενοι στὸ τυπικόν, ἀλλὰ στὴν προσωπική τους γνώμη. ἐγὼ πρῶτος θὰ ἤθελα νὰ βγῶ ψεύτης...

 

[Βασίλης Κιαμηλίδης]

Ψάλλουμε το αγαπάτε αλλήλους, αγαπάτε τους εχθρους ημών, και όχι το οφθαλμόν αντί οφθαλμόν.
Και φυσικά αφορά όλους μας ως προς τον τρόπο των διαλόγων μας.
Νομίζω πως είναι προτιμώτερο να επικοινωνούμε Πατερικά και με πολλήν Αγάπην ακόμη και στις ατυχείς περιπτώσεις, ώστε να δίνεται και το καλόν παράδειγμα, και όχι ''Εισαγγελικά'', ή νομικά, διότι πρέπει να αποφεύγονται οι επιθέσεις.
Σας ευχαριστώ όλους.
Βασίλης Κιαμηλίδης Βέροια.

 

[Θεοδόσιος Δήμου]

Εκείνο που θεώρησα περίεργο είναι το γεγονός ότι μετά τον πρώτο στίχο της Δοξολογίας σταχυολογούνται επίκαιροι ψαλμικοί στίχοι με εφύμνιο το Αλληλούια. Δεν θα ήταν ορθότερο να παρατεθούν οι πρώτοι στίχοι της δοξολογίας και κατόπιν να ψαλλούν οι επίκαιροι άνευ του εφυμνίου; Αυτό άλλωστε προτείνει σχετικώς και ο μακαριστός Ι. Φουντούλης όσον αφορά την δοξολογία επί τη πρώτη του νέου έτους.

 

[Dionysios]

Αυτό άλλωστε προτείνει σχετικώς και ο μακαριστός Ι. Φουντούλης όσον αφορά την δοξολογία επί τη πρώτη του νέου έτους.

Θὰ παρακαλοῦσα σὲ τέτοιου εἴδους ἀναφορὲς νὰ μπαίνῃ καὶ ἡ παραπομπή (βιβλίο, ἔκδοσις, σελίδα), ἢ ἂν δὲν ἔχουμε τὸ βιβλίο πρόχειρο, νὰ διευκρινίζουμε ὅτι παραπέμπουμε στὸ περίπου («νομίζω» ἢ «ἂν θυμᾶμαι καλά...» κ.λπ.), εἰδικὰ μάλιστα γιὰ συγγραφεῖς ὅπως ὁ ᾿Ι. Φουντούλης ποὺ εἶχε γράψει μερικὲς δεκάδες βιβλία καὶ ἄρθρα-δημοσιεύσεις παγκοσμίως.

 

[Θεοδόσιος Δήμου]

Θὰ παρακαλοῦσα σὲ τέτοιου εἴδους ἀναφορὲς νὰ μπαίνῃ καὶ ἡ παραπομπή (βιβλίο, ἔκδοσις, σελίδα), ἢ ἂν δὲν ἔχουμε τὸ βιβλίο πρόχειρο, νὰ διευκρινίζουμε ὅτι παραπέμπουμε στὸ περίπου («νομίζω» ἢ «ἂν θυμᾶμαι καλά...» κ.λπ.), εἰδικὰ μάλιστα γιὰ συγγραφεῖς ὅπως ὁ ᾿Ι. Φουντούλης ποὺ εἶχε γράψει μερικὲς δεκάδες βιβλία καὶ ἄρθρα-δημοσιεύσεις παγκοσμίως.

Πρόκειται για την απάντηση στην 114η λειτουργική απορία η οποία περιέχεται στον Α΄ τόμο της σειράς Απαντήσεις εις λειτουργικάς απορίας.

 

[Dionysios]

Εκείνο που θεώρησα περίεργο είναι το γεγονός ότι μετά τον πρώτο στίχο της Δοξολογίας σταχυολογούνται επίκαιροι ψαλμικοί στίχοι με εφύμνιο το Αλληλούια. Δεν θα ήταν ορθότερο να παρατεθούν οι πρώτοι στίχοι της δοξολογίας και κατόπιν να ψαλλούν οι επίκαιροι άνευ του εφυμνίου; Αυτό άλλωστε προτείνει σχετικώς και ο μακαριστός Ι. Φουντούλης όσον αφορά την δοξολογία επί τη πρώτη του νέου έτους.

Πρόκειται για την απάντηση στην 114η λειτουργική απορία η οποία περιέχεται στον Α΄ τόμο της σειράς Απαντήσεις εις λειτουργικάς απορίας.

᾿Αναγνώσας τὰ ὅσα ἔγραψεν ὁ μακαριστὸς καθηγητὴς διεπίστωσα ὅτι ἡ δοξολογία τῆς 28ης ὀκτωβρίου συνετάγη συμφώνως μὲ τὶς προτάσεις του καὶ ἔχει ὄντως τὸν χαρακτῆρα εἰδικῆς «ἐκλογῆς» ἀπὸ τοὺς ψαλμούς. αἱ ἐκλογαὶ ἔχουν πάντοτε ἐφύμνιον τὸ «ἀλληλούια» (δεῖτε ἓν ὁποιοδήποτε ἐκλογάριον) καὶ αὐτὸ έννοεῖ ὁ Φουντούλης. πουθενὰ δὲν ἀναφέρει «ἄνευ ἐφυμνίου».

 

[π. Δαβίδ]

Σωστὴ ἡ παρατήρησις γιὰ τὴν παράξενη δομὴ τῶν ἐν λόγῳ τελετῶν (καὶ ὄχι ἀκολουθιῶν· κατ᾿ ἀκρίβειαν ὁμιλῶ). ἁπλῶς νὰ διευκρινίσω ὅτι τὸ τρισάγιον στὴν ἔναρξι καλῶς δὲν ὑπάρχει, ἐφόσον οἱ ἐν λόγῳ τελετὲς συνάπτονται εὐθὺς μετὰ τὴν λειτουργίαν. ὁμοίως προβλέπεται καὶ εἰς τὸν ἑσπερινόν, διότι συνάπτεται μὲ τὴν θ΄ ὥραν. ἂν ὅμως τελεσθοῦν ἐκτὸς ναοῦ ἢ μετὰ πολύωρον διακοπήν, κανονικῶς πρέπει νὰ λεχθῇ «Βασιλεῦ οὐράνιε», τρισάγιον κ.λπ..

Δυστυχώς και μετά από πολύωρη διακοπή πάλι δεν λέγονται
Το ατύχημα είναι ότι πολλές φορές οι εκδότες τέτοιων βιβλίων όπως πχ του ιερατικού παίρνουν κάποια πράγματα για δεδομένα.
Στη Σλαβονική παράδοση η ακολουθία σε ανάλογη περίπτωση άρχεται με «Βασιλεῦ οὐράνιε», τρισάγιον κ.λπ. δευτε προσκυνήσωμεν, επίκαιρο ψαλμό (πχ για το νέο έτος τον 64ο), "Θεός Κύριος", τροπάρια, ειδικά ειρηνικά, εκτενή και στο τέλος την ψαλμωδία του αποδιδόμενου στον αγ. Αμβρόσιο Μεδιολάνων "Te Deum" (στη σλαβονική ή ρουμανική βέβαια)- ο ύμνος αυτός περιέχει αρκετούς στίχους της καθ' ημάς δοξολογίας και μετά την απόλυση πολυχρονισμούς...

 

[Θεοδόσιος Δήμου]

᾿Αναγνώσας τὰ ὅσα ἔγραψεν ὁ μακαριστὸς καθηγητὴς διεπίστωσα ὅτι ἡ δοξολογία τῆς 28ης ὀκτωβρίου συνετάγη συμφώνως μὲ τὶς προτάσεις του καὶ ἔχει ὄντως τὸν χαρακτῆρα εἰδικῆς «ἐκλογῆς» ἀπὸ τοὺς ψαλμούς. αἱ ἐκλογαὶ ἔχουν πάντοτε ἐφύμνιον τὸ «ἀλληλούια» (δεῖτε ἓν ὁποιοδήποτε ἐκλογάριον) καὶ αὐτὸ έννοεῖ ὁ Φουντούλης. πουθενὰ δὲν ἀναφέρει «ἄνευ ἐφυμνίου».

Έχω την εντύπωση ότι εδώ δεν μιλούμε περί εκλογής με την συνήθη σημασία του όρου, τις εκλογές δηλ. που υπάρχουν στα Εκλογάρια. Η πρόταση του καθηγητού προβλέπει την ψαλμωδία περισσοτέρων του ενός στίχων εκ της δοξολογίας και κατόπιν την επισύναψη των επικαίρων ψαλμικών στίχων. Σημειωτέον επίσης ότι στις εκλογές το εφύμνιο ακολουθεί όλους τους προβλεπόμνους στίχους και όχι μόνον μέρος αυτών. Εδώ ο πρώτος στίχος της δοξολογίας (και ο δεύτερος ή και ο τρίτος αν ακολουθώντας την υπόδειξη του καθηγητού ψάλλουμε τους αρχικούς στίχους) λέγεται άνευ εφυμνίου.
Ερώτημα επίσης προκύπτει και περί του κατά πόσον η εκλογή αυτή ως έχει σήμερα δύναται να ονομάζεται «δοξολογία».

 

[coevang]

᾿Αναγνώσας τὰ ὅσα ἔγραψεν ὁ μακαριστὸς καθηγητὴς διεπίστωσα ὅτι ἡ δοξολογία τῆς 28ης ὀκτωβρίου συνετάγη συμφώνως μὲ τὶς προτάσεις του

Αυτό έχω τη γνώμη ότι δεν είναι απολύτως ακριβές.
Ο μακαριστός καθηγητής γράφει ότι τα απολυτίκια κανονικά έπονται της δοξολογίας και δεν προηγούνται αυτής ως συμβαίνει σήμερα.

 

[Dionysios]

Αυτό έχω τη γνώμη ότι δεν είναι απολύτως ακριβές.
Ο μακαριστός καθηγητής γράφει ότι τα απολυτίκια κανονικά έπονται της δοξολογίας και δεν προηγούνται αυτής ως συμβαίνει σήμερα.

Δὲν καταλάβατε καλὰ σὲ τί ἀναφέρομαι, ὄχι μόνον ἐγὼ ἀλλὰ καὶ ὅλη ἡ συζήτησις ποὺ ξεκίνησε μὲ ἐρώτημα τοῦ μέλους Θεοδοσίου Δήμου. στὸ μήνυμα ὑπ᾿ ἀριθμὸν #16 ἀναφερόμουν ὄχι στὴν διάταξιν τῆς ὅλης τελετῆς, ἀλλὰ στὴν κυρίως καὶ καθαυτὸ εἰδικὴν δοξολογίαν ποὺ ἀρχίζει μὲ τὸν γνωστὸν στίχον Δόξα σοι τῷ δείξαντι τῷ φῶς, καὶ συνεχίζει μὲ ἐπιλεγμένους ψαλμικοὺς στίχους. ὁ Δήμου καὶ ἐγὼ ἔχομε ἐπικεντρωθῆ μόνον εἰς τὸ εἰδικὸν αὐτὸ σημεῖον.