Αντιμετώπιση του χρόνου σε συλλαβικά μέλη των τριών δασκάλων

[Dimitri]

Μερικά κλασσικά μέλη συνήθως σύντομα, συλλαβικά όπως π.χ. τα τυπικά του Πέτρου Λαμπαδαρίου παρουσιάζουν ορισμένες θέσεις που εάν ψαλλούν όπως είναι γραμμένες ακούγονται ίσως κάπως παράξενα, ασυνήθιστα σε σχέση με νεώτερες καταγραφές. Π.χ. η αρχή των Τυπικών πιό πάνω χωρίς κλάσμα στο Αμήν και διάφορες άλλες παρόμοιες.

Πρέπει να ψάλλονται τα μέλη αυτά ακριβώς όπως είναι γραμμένα ή μήπως επειδή ήταν ακόμα κοντά στην εποχή της γραφής του Πέτρου, ο χρόνος που υποννοούν οι μουσικές φράσεις δεν έχει καταγραφεί επακριβώς και επαφίεται στον ψάλτη να αναπληρώσει κατά την εμπειρία ή και κατά βούληση; Π.χ. να προοσθέσει μια καθυστέρηση στο Αμήν των Τυπικών του Πέτρου και να το ξεχωρίσει από το «ευλόγει».

Έχω παρατηρήσει οτι οι Αγιορείτες κάποτε παρεμβάλλουν χρόνους εδώ και αντιμετωπίζουν τη σημειογραφία τέτοιων μελών κάπως ελεύθερα ώστε να ισορροπήσουν οι μουσικές φράσεις (ή για να πάρουν ανάσα, άλλο αυτό). Ενδιαφέρουσα και η σύγκριση με τα Τυπικά της Αγιορείτικης παραδόσεως όπως τα διέσωσε η προφορική παράδοση.

 

[evangelos]

Η μουσική μας δεν είναι τίποτε άλλο παρά τονισμένος λόγος. Όπως λοιπόν στην ανάγνωση όλες οι συλλαβές δεν είναι ισόχρονες αλλά κλέβουν οι τονισμένες συλλαβές χρόνο από τις άτονες το ίδιο συμβαίνει κι εδώ. Στο αμήν δηλαδή θα έχει μια καθυστέρηση η συλλαβή -μην σε σχέση με την ευ- που ακολουθεί. Σαν κλάσμα με γοργό αλλά όχι τόσο έντονο. Αν στο κλάσμα (σκεπτόμενοι το κλάσμα σαν ολόκληρο της δυτικής μουσικής) με το γοργό έχουμε 1,5 μέρη του χρόνου στο κλάσμα(συλλαβή -μην) και 0,5 στο γοργό(συλλαβή ευ-) εδώ έχουμε χοντρικά 1,25 του χρόνου στη συλλαβή -μην και 0,75 του χρόνου στην συλλαβή ευ-. Είναι ένα φαινόμενο αλογίας χρόνου(αναλογία 4/3 κατά τον Αριστόξενο*) όπως το περιέγραψα στο τελευταίο συνέδριο στον Παρνασό πέρσι. Με την ίδια λογική ψάλλονται τα πάντα. Το συγκεκριμένο παράδειγμα λόγω ταχύτητας μας προβληματίζει ιδιαιτέρως και φαίνεται η αναγκαιότητα αυτής της εκτέλεσης.
Η ισόχρονη εκτέλεση και αντιμετώπιση του κλάσματος όπως το ολόκληρο της δυτικής μουσικής είναι νεωτερισμός. Το ίδιο φαινόμενο και πιο έντονα συμβαίνει και στα κρατήματα όπου καθυστερούμε την μία συλλαβή εις βάρος της άλλης για να κάνουμε τον λεγόμενο κουτσό χρόνο(ή τριαδικός ή διπλός) κι όχι τρίσημο που κακώς θεωρείται από πολλούς. Πολλοί κάνουν κι άλλο "λάθος" να προσθέτουν συνεχώς χρόνους στις τονισμένες συλλαβές χωρίς να αφαιρούν από τις υπόλοιπες και να χαλάνε την ροή του μέλλους. Γίνεται βέβαια κι αυτό κάποιες φορές αλλά δεν είναι ο κανόνας.

*ΥΓ Η ίδια αναλογία υπάρχει εκτός από τον τριαδικό χρόνο και στο δια τριών σύστημα 12/9=4/3
Κατά παράδοση λοιπόν ψάλλουμε τριαδικό χρόνο με δια τριών μουσικό σύστημα!