V_Zacharis
Παλαιό Μέλος
Με τον όρο "Αγιογραφικά Αναγνώσματα" εννοούμε τα κείμενα της λειτουργικής πράξεως που προέρχονται από την Αγ.Γραφή (Καινή και Παλαιά Διαθήκη).
Το θέμα το άνοιξα εδώ για να μην χαλάσουμε κάποια άλλα που είχαν ανοίξει.
Πως λοιπόν πρέπει να λέγονται; Η σημερινή πράξη έχει πολλά αντικρουόμενα στοιχεία. Μπορείς να ακούσεις π.χ. Απόστολο σε μακάμ κιουρντιλί χιτζαζκιάρ (καλά ε;
) μέχρι Απόστολο διαβαστό από ηθοποιό σε...μετάφραση.
Λίγα ιστορικά.
Κάποτε όλα τα αγιογραφικά κείμενα συμπεριλαμβανομένων και των της Παλαιάς Διαθήκης είχαν μελωδία. Πως το γνωρίζουμε; Από την εκφωνητική σημειογραφία που καταγράφεται πάνω από τα κείμενα αυτά.
View attachment ekfonitiki.jpg
(έχω κυκλώσει κάποια από τα σημάδια της εκφωνητικής σημειογραφίας)
Τι μελωδία είχαν; Δύσκολο να πει κανείς... Σίγουρα δεν είναι συστηματική μελωδία και αυτό φαίνεται και από την διασπορά των σημαδιών, όπου δεν αντιστοιχεί ένα σημάδι σε κάθε συλλαβή, αλλά είναι ένα σημάδι εδώ, ένα παραπέρα κ.τ.λ.
Η παράδοση που έχει φτάσει έως εμάς είναι αυτή της εκφώνησης σε "κλιτόν". Αν έτσι ήταν και παλαιότερα, δεν μπορώ να το απαντήσω με 100% σιγουριά μια και ηχογράφηση δεν υπάρχει. Η πρώτη ηχογράφηση αυτή του Ι.Ναυπλιώτη είναι ακριβώς σε αυτό το ύφος.
Η εκφωνητική σημειογραφεία είναι παράλληλη με την ψαλτική σημειογραφία (δεν είναι ίδιες) και αρχίζει περίπου τον 9ο αιώνα (μ.Χ. εννοείτε...) και τα τελευταία χειρόγραφα που την περιέχουν τα βρίσκουμε στον 15ο αιώνα. (Πολλά πράγματα παραπάνω μπορεί να βρει κανείς στα βιβλία του Κ.Φλώρου "Universale Neumenkunde" Kassel 1970)
Πολλά ενδιαφέροντα είχαν ειπωθεί και στην διημερίδα που είχε διοργανώσει το Ίδρυμα Βυζαντινής Μουσικολογίας, σχετικά με την εκφωνητική σημειογραφία και γενικότερα την πράξη των Αγιογραφικών αναγνωσμάτων.
Επι της ουσίας τώρα.
Στην σχετική σελίδα του αναλογίου υπάρχουν πολλά παραδείγματα της σημερινής πράξης. Εκεί μπορείς να ακούσεις (σχεδόν) τα πάντα...
Είναι όλα αυτά αποδεκτές πράξεις εξέλιξης της παράδοσης, όπως π.χ. η εξέλιξη της μελοποίησης του Χερουβικού σε όλους τους ήχους (ενώ παλαιά μόνο στους χρωματικούς); Σε τι συντελεί η εκφώνηση των αγιογραφικών κειμένων σε διάφορους ήχους, και χρειάζεται αυτή η εξέλιξη στην λατρεία;
Λόγω ποικιλίας; Είναι ένας λόγος αυτός, αλλά ας το δούμε λίγο περισσότερο.
Από πότε μόνο οι λόγοι ποικιλίας ήταν οι κυρίαρχοι λόγοι για να αλλάξει κάτι στην λατρεία; Και που σταματάει η ποικιλία; Ας πούμε, δεν θα μπορούσαμε για λόγους ποικιλίας να λέμε κάθε φράση του Αποστόλου σε διαφορετικό ήχο; Πιο ποικιλία δεν θα ήταν; "Μα", θα πει κάποιος, "αυτό δεν είναι ιεροπρεπές!". Και είναι ιεροπρεπές να λέγεται ο Απόστολος π.χ. μόνο σε μακάμ σαμπά; Και τι ορίζει το ιεροπρεπές;
Κάποιοι ψάλτες έχουν σαφώς καλύτερη φωνή από κάποιους άλλους. Και γι αυτό τον λόγο πολλές φορές (επειδή τους "παίρνει" λόγω φωνής) ξεφεύγουν σε τέτοιες καταστάσεις. Παραδείγματα του Ε.Χατζημάρκου υπάρχουν και στην σελίδα του αναλογίου, αλλά και ο ίδιος έχει εκδώσει ένα σχετικό CD. Και άλλοι βέβαια επίσης καλλίφωνοι ψάλτες έχουν τέτοια παραδείγματα, απλά ανέφερα τον πιο γνωστό (νομίζω) σε αυτό το είδος εκφώνησης.
Το θέμα το άνοιξα εδώ για να μην χαλάσουμε κάποια άλλα που είχαν ανοίξει.
Πως λοιπόν πρέπει να λέγονται; Η σημερινή πράξη έχει πολλά αντικρουόμενα στοιχεία. Μπορείς να ακούσεις π.χ. Απόστολο σε μακάμ κιουρντιλί χιτζαζκιάρ (καλά ε;
Λίγα ιστορικά.
Κάποτε όλα τα αγιογραφικά κείμενα συμπεριλαμβανομένων και των της Παλαιάς Διαθήκης είχαν μελωδία. Πως το γνωρίζουμε; Από την εκφωνητική σημειογραφία που καταγράφεται πάνω από τα κείμενα αυτά.
View attachment ekfonitiki.jpg
(έχω κυκλώσει κάποια από τα σημάδια της εκφωνητικής σημειογραφίας)
Τι μελωδία είχαν; Δύσκολο να πει κανείς... Σίγουρα δεν είναι συστηματική μελωδία και αυτό φαίνεται και από την διασπορά των σημαδιών, όπου δεν αντιστοιχεί ένα σημάδι σε κάθε συλλαβή, αλλά είναι ένα σημάδι εδώ, ένα παραπέρα κ.τ.λ.
Η παράδοση που έχει φτάσει έως εμάς είναι αυτή της εκφώνησης σε "κλιτόν". Αν έτσι ήταν και παλαιότερα, δεν μπορώ να το απαντήσω με 100% σιγουριά μια και ηχογράφηση δεν υπάρχει. Η πρώτη ηχογράφηση αυτή του Ι.Ναυπλιώτη είναι ακριβώς σε αυτό το ύφος.
Η εκφωνητική σημειογραφεία είναι παράλληλη με την ψαλτική σημειογραφία (δεν είναι ίδιες) και αρχίζει περίπου τον 9ο αιώνα (μ.Χ. εννοείτε...) και τα τελευταία χειρόγραφα που την περιέχουν τα βρίσκουμε στον 15ο αιώνα. (Πολλά πράγματα παραπάνω μπορεί να βρει κανείς στα βιβλία του Κ.Φλώρου "Universale Neumenkunde" Kassel 1970)
Πολλά ενδιαφέροντα είχαν ειπωθεί και στην διημερίδα που είχε διοργανώσει το Ίδρυμα Βυζαντινής Μουσικολογίας, σχετικά με την εκφωνητική σημειογραφία και γενικότερα την πράξη των Αγιογραφικών αναγνωσμάτων.
Επι της ουσίας τώρα.
Στην σχετική σελίδα του αναλογίου υπάρχουν πολλά παραδείγματα της σημερινής πράξης. Εκεί μπορείς να ακούσεις (σχεδόν) τα πάντα...
Είναι όλα αυτά αποδεκτές πράξεις εξέλιξης της παράδοσης, όπως π.χ. η εξέλιξη της μελοποίησης του Χερουβικού σε όλους τους ήχους (ενώ παλαιά μόνο στους χρωματικούς); Σε τι συντελεί η εκφώνηση των αγιογραφικών κειμένων σε διάφορους ήχους, και χρειάζεται αυτή η εξέλιξη στην λατρεία;
Λόγω ποικιλίας; Είναι ένας λόγος αυτός, αλλά ας το δούμε λίγο περισσότερο.
Από πότε μόνο οι λόγοι ποικιλίας ήταν οι κυρίαρχοι λόγοι για να αλλάξει κάτι στην λατρεία; Και που σταματάει η ποικιλία; Ας πούμε, δεν θα μπορούσαμε για λόγους ποικιλίας να λέμε κάθε φράση του Αποστόλου σε διαφορετικό ήχο; Πιο ποικιλία δεν θα ήταν; "Μα", θα πει κάποιος, "αυτό δεν είναι ιεροπρεπές!". Και είναι ιεροπρεπές να λέγεται ο Απόστολος π.χ. μόνο σε μακάμ σαμπά; Και τι ορίζει το ιεροπρεπές;
Κάποιοι ψάλτες έχουν σαφώς καλύτερη φωνή από κάποιους άλλους. Και γι αυτό τον λόγο πολλές φορές (επειδή τους "παίρνει" λόγω φωνής) ξεφεύγουν σε τέτοιες καταστάσεις. Παραδείγματα του Ε.Χατζημάρκου υπάρχουν και στην σελίδα του αναλογίου, αλλά και ο ίδιος έχει εκδώσει ένα σχετικό CD. Και άλλοι βέβαια επίσης καλλίφωνοι ψάλτες έχουν τέτοια παραδείγματα, απλά ανέφερα τον πιο γνωστό (νομίζω) σε αυτό το είδος εκφώνησης.
Last edited: