Ξέρεις πότε ερμήνευσε Αδάμη και Τερζάκη, για παράδειγμα, και πότε δημιουργήθηκε και εδραιώθηκε η ΕΛΒΥΧ; (Ας μην αναφερθώ σε θέματα που δεν υποχρεούσαι να γνωρίζεις για το πως έγιναν όλα αυτά.) Όσο άκυρα και ανιστόρητα είναι τα ερωτήματα αυτά, είναι και τα υπόλοιπα αλλά δε βαριέσαι. Ούτε η πρώτη φορά είναι ούτε η τελευταία...
Προσωπικά με ενοχλεί η οπαδικότητα προς όποιον κι αν κατευθύνεται. [...] Με ενοχλεί ακόμα περισσότερο η άνευ μέτρου και κριτηρίων πολεμική (ειδικά όταν ασκείται εντός ψυχολογικά ασφαλούς χώρου). Η στάση αυτή προκαλεί αποστάσεις σε μένα και πιστεύω σε πολλούς, όπως και σοβαρό προβληματισμό για τα κίνητρα της πολεμικής. Πώς συνδέονται οι σοβαρές ενστάσεις για τη θεωρία και την ερμηνεία του Αγγελόπουλου σε ψαλτικό επίπεδο με το ποιος θύραθεν συνθέτης τον επέλεξε και με ποια κριτήρια, μουσικά, φωνητικά, διαφημιστικά ή άλλα, για να ερμηνεύσει συνθέσεις του; Μήπως τελικά "αντι-αγγελοπουλικό" να 'ναι κι ό,τι να 'ναι;;
Γιώργο, από τον Αντώνη δεν περίμενα κάτι διαφορετικό από τη δημιουργία εντυπώσεων σε θέματα που είναι ξεκάθαρα. Από εσένα όμως δεν περίμενα αυτή την αντιμετώπιση. Οι χρονολογίες των συνεργασιών του Λυκούργου Αγγελόπουλου αναγράφονται αναλυτικά στο κείμενο το οποίο όλοι (ελπίζω...) διαβάσαμε πριν σχολιάσουμε. Αυτές τοποθετούνται τόσο πριν όσο και μετά την ίδρυση της ΕΛΒΥΧ. Ο Λυκούργος Αγγελόπουλος ήταν γνωστός και πριν από την ίδρυση της ΕΛΒΥΧ (1977) και προφανώς θα επιλέχθηκε για τους άλλους λόγους που ανέφερα και όχι επειδή ήταν διευθυντής μιας χορωδίας που δεν είχε ιδρυθεί ακόμα! Αναρωτιέται λοιπόν κανείς: πώς είναι δυνατό να μην είχε τη φήμη μεγάλου ψάλτη στον ψαλτικό κόσμο, όμως να επιλέγεται από συνθέτες ως "ιδανικός ερμηνευτής"; Αυτό είπα. Και βέβαια μετά την ίδρυση της ΕΛΒΥΧ έγινε ακόμα μεγαλύτερο "όνομα" στον ακαδημαϊκό χώρο καθώς και σε όσους δεν έχουν άμεση επαφή με τα ψαλτικά δρώμενα. Όσοι βέβαια ήταν "στην πιάτσα" ήξεραν ανέκαθεν ποιοι είναι οι μεγάλοι εκπρόσωποι της "προφορικής παράδοσης", στην οποία αναφέρεται ο κ. Κυριακάκης, και ποιοι όχι...
Όσο για την "πολεμική" βάσει της επιλογής ενός ψάλτη από κάποιους συνθέτες δυτικής μουσικής, στην οποία αναφέρθηκες, Γεώργιε, τέτοια πολεμική δεν υπήρξε ποτέ εκ μέρους μου. Αν πρόσεχες καλύτερα το μήνυμά μου, θα έβλεπες τη διάσταση στην οποία έβαλα τα πράγματα:
Η συμμετοχή τώρα ενός ψάλτη σε έργα κλασσικής μουσικής, από μόνη της αξίζει καταρχήν συγχαρητήρια.
[...] Το έχω ξαναγράψει: οι οπαδοί (γιατί περί αυτού πρόκειται μ' αυτά που βλέπω να γράφονται...) της γνωστής σχολής θα πρέπει να περιορίσουν τις διθυραμβικές κρίσεις τους για πρόσωπα της σχολής τους. Αν θέλουν να τους δώσουν συγχαρητήρια για το έργο τους και τον κόπο τους, να το κάνουν. Ο καθένας καταρχήν που κάνει οποιαδήποτε προσπάθεια στο χώρο της βυζαντινής μουσικής αξίζει συγχαρητήρια, πόσο μάλλον όταν αυτό έχει να κάνει με έργο δεκαετιών. Αλλά όταν μιλούν περί γνησιότητας, "απίστευτης ικανότητας", "ιδανικούς εκφραστές" κλπ., θα πρέπει να καταλάβουν ότι παραθεωρούν εμμέσως τους γνήσιους εκφραστές της βυζαντινής μουσικής μας παράδοσης
[...] Σε ό,τι δε αφορά την επιλογή συνθετών δυτικής μουσικής στο πρόσωπο του Λυκούργου Αγγελόπουλου ως ερμηνευτή των έργων τους, με το επιχείρημα ότι αυτοί "κάτι ξέρουν", θα πρέπει να δούμε το κριτήριο της επιλογής.
Είναι λοιπόν προφανές ότι τα σχόλιά μου περί της επιλογής του Λυκούργου Αγγελόπουλου ως "ιδανικού ερμηνευτή" από συνθέτες δυτικής μουσικής είχε να κάνει όχι με το πρόσωπο του ΛΑ (προς Θεού, ως άτομο όλοι τον εκτιμούμε), αλλά με την προχειρότητα του κ. Σωτήρη Δεσπότη, που έσπευσε να θεωρήσει ότι επειδή ο τάδε συνθέτης επέλεξε τον δείνα ως ψάλτη, τότε αυτομάτως ο δείνα έχει αξία, γιατί ο συνθέτης "κάτι ξέρει"... Απαντώ λοιπόν ότι όχι, αυτό δεν σημαίνει καθόλου ότι συνθέτης ξέρει από βυζαντινή μουσική (και δεν αναφέρομαι προσωπικά σε κάποιον, μιλώ γενικά), αλλά μπορεί να σημαίνει είτε ότι ξέρει τον ΛΑ (και τον οποιονδήποτε ΛΑ) από τον ακαδημαϊκό χώρο και τον χώρο της τέχνης, όπου δεν συχνάζουν οι ψάλτες "της πιάτσας" ή ότι τον ξέρει από τη χορωδία του, που (τεχνηέντως, κατά την άποψή μου) έχει φτιάξει ένα "όνομα" στον επιστημονικό χώρο και στο εξωτερικό ή ότι η φωνή του ΛΑ ταιριάζει πιο καλά σε ένα δυτικό έργο από κάποιον ψάλτη τύπου Παναγιωτίδη, που οι της γνωστής σχολής θεωρούν "βαρύ", όπως γράφτηκε εσχάτως... Αν εσύ πιστεύεις ότι επειδή ο Tavener επέλεξε τον ΛΑ για ψάλτη στο έργο του, τότε αυτομάτως ο ΛΑ έχει αξία ως "ιδανικός ερμηνευτής" και ότι είναι "πολεμική" να πούμε ότι ο καημένος ο Άγγλος απλώς δεν γνώριζε ψάλτες και κάποιος του σύστησε τον συγκεκριμένο και τον πήρε, χωρίς να δοκιμάσει άλλους, ε, πίστευέ το, δεν μπορώ να κάνω κάτι για να σε πείσω κι ούτε σκοπός μου είναι. Εσύ όμως που είσαι παλιός εδώ μέσα, μην κατηγορείς για "πολεμική" και για συμπεριφορά κότας (ή κριτική που "ασκείται εντός ψυχολογικά ασφαλούς χώρου", αφού προτιμάς τη λόγια γλώσσα...) κάποιον που γνωρίζεις ότι όταν πρωτομπήκε ήταν περικυκλωμένος από τη γνωστή σχολή και λίγο έλειψε να τον στείλουν στο πυρ το εξώτερο όταν έγραψε ότι ψάλει Καραμάνη και λειτουργικά σε άλλον ήχο εκτός του κλιτού... (βλ.
εδώ).
ΥΓ Παρακαλώ
αυστηρά, επειδή εκτιμώ τον Γεώργιο, ΝΑ ΜΗΝ ΜΠΕΙ ΚΑΝΕΝΑ THANKS ΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ!