DiamantopoylosT
Παλαιό Μέλος
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΚΑΤ' ΗΧΟΝ
Μόλις μέ πληροφόρησαν γιά μία νέα ἔκδοση ἑνός βιβλίου μόνο μέ λειτουργικά διά τήν τέλεσιν τῆς Θείας Λειτουργίας. Δέ τό ἔχω τό βιβλίο ἀκόμα. Τώρα ἔμαθα διά τήν κυκλοφορία του. Ἄν κατάλαβα καλά πρέπει νά κυκλοφόρησε τώρα μόλις, πρίν λίγες μέρες καί κοστίζει μόνο 10 εὐρώ! Τά παρακάτω, μέ δικά μου σχόλια σύντομη καί ἀναλυτική παρουσίαση, εἶναι ἀντιγραφή ἀπό τήν ἐπίσημη ἰστοσελίδα τοῦ ὁμίλου ἐλλληνικῶν τεχνῶν: http://www.oetexnon.com/
Σύντομη παρουσίαση
Ἀναλυτική παρουσίαση
Μόλις μέ πληροφόρησαν γιά μία νέα ἔκδοση ἑνός βιβλίου μόνο μέ λειτουργικά διά τήν τέλεσιν τῆς Θείας Λειτουργίας. Δέ τό ἔχω τό βιβλίο ἀκόμα. Τώρα ἔμαθα διά τήν κυκλοφορία του. Ἄν κατάλαβα καλά πρέπει νά κυκλοφόρησε τώρα μόλις, πρίν λίγες μέρες καί κοστίζει μόνο 10 εὐρώ! Τά παρακάτω, μέ δικά μου σχόλια σύντομη καί ἀναλυτική παρουσίαση, εἶναι ἀντιγραφή ἀπό τήν ἐπίσημη ἰστοσελίδα τοῦ ὁμίλου ἐλλληνικῶν τεχνῶν: http://www.oetexnon.com/
Σύντομη παρουσίαση
Μελοποίηση όλων των ύμνων της λειτουργίας (μετά την ανάγνωση του Ευαγγελίου) με τρόπο απλό και σαφή αλλά με φαντασία και καλαισθησία, σε όλους τους ήχους της εκκλησιαστικής βυζαντινής μουσικής.
Η μελοποίηση έγινε με όλους τους κανόνες της θεωρίας και της πρακτικής της Βυζαντινής μουσικής και αποτελεί συνέχεια της μακραίωνης παράδοσης της ψαλτικής.
Ἀναλυτική παρουσίαση
Γιατί έγραψα τα λειτουργικά
Φίλε ψάλτη,
Στα παληά χειρόγραφα δεν έχουμε καταγεγραμμένα “λειτουργικά” με μουσική, εκτός από τα μεγάλα και αργά της Θείας Λειτουργίας του Μεγάλου Βασιλείου.
Φαίνεται, λοιπόν, πως τα λειτουργικά δεν ψάλονταν ή ψάλονταν στοιχειωδώς (σε δεύτερο πιθανά ήχο που είναι συνολικά ο ήχος της Θείας Λειτουργίας όπως φαίνεται από το “Ταῖς Πρεσβείαις” ή το “Εἴη τό ὄνομα” κλπ.). Ίσως και σε τρίτο, εκφωνητικά, όπως φαίνεται από τα εκ παραδόσεως λειτουργικά της Μεγάλης Εκκλησίας κατά “παρακαταλογή”.
Όταν, από επίδραση Δυτική, χάσαμε το, εντός κανόνων, έντονα αυτοσχεδιαστικό της εκκλησιαστικής μας μουσικής και παράλληλα με τη νέα γραφή είχαμε δυνατότητα να αποτυπώνουμε μελωδίες και μάλιστα με την εκφραστικότητα του εκτελεστή τους, ριχτήκαμε στη σύνθεση κατά προτίμηση νέων λειτουργικών.
Έχει προηγηθεί η αποκοπή του ψαλτηρίου και των κανόνων από τον όρθρο και των τυπικών στην αρχή της Θείας Λειτουργίας ώστε να μένει αρκετός χρόνος για επέκταση χρονικά της Λειτουργίας και “καλοφωνική επεξεργασία” των ύμνων.
Τα νέα λειτουργικά φέρουν έντονη προσωπική σφραγίδα και ως επί το πλείστον συνιστούν νέα μουσική που δεν ασχολήθηκε με το πιο από τα είδη μελωποιίας ακολουθεί. Την απασχολεί περισσότερο να μοιάζει με τρόπους δυτικούς να έχει κορώνες και φανταχτερή εκφραστικότητα.
Ακόμη και η επιλεκτική μελοποίηση συγκεκριμένων ήχων δείχνει τον προσανατολισμό της. Αλλά και οι “στριφνές” συχνά θέσεις της δείχνουν οτι αγαπά τον εντυπωσιασμό.
Αυτά όλα κάνουν τις νέες συνθέσεις να φαίνονται ξένες σε σύγκριση με τα απλά σύντομα τροπάρια του ειρμολογίου, του στιχεραρίου αλλά και αυτής της σύντομης παπαδικής. Δεν μπορεί... Κάθε σύνθεση, που θέλει να λέγεται εκκλησιαστική, πρέπει να ακολουθεί πιστά μια από τις φόρμες αυτές τουλάχιστον στις καταληκτικές της θέσεις.
Η “καλοφώνηση” των λειτουργικών έχει δύο για μας ολέθριες συνέπειες: ότι ο πιστός δεν μπορεί να συμμετέχει αφού ούτε “από μέσα του” δεν μπορεί να πει ύμνο με γυρίσματα παράξενα και ψηλά ανεβάσματα. Αλλά προπάντων ο λειτουργός την ώρα που απαιτείται να συνομιλήσει με την εκκλησιαστική κοινότητα να την συνάξει (να την κάνει σύναξη) για να την παρασύρει στην “αναφορά” έχει υποβιβασθεί σε “κανονάρχο”. Ψάχνει ήχους και ενδιατρίβει πως να φανεί αντάξιος του ψάλτη.
Τα λειτουργικά που είναι εδώ, προσπάθησα να είναι εμμελή με φαντασία αλλά μέσα στους κανόνες των ήχων και των δρόμων της Βυζαντινής Μουσικής. Η καλή της γνώση έχει ευρύτατα όρια για την καλαισθησία του ψάλτη χωρίς να ακούγεται ξένη στα ώτα των πιστών. Είναι ως επί το πλείστον γρήγορη μουσική, γιατί αν καταφέρουμε η λειτουργία χωρίς άγχος να γίνει σύντομη θα ξαναβρεθεί καιρός για τον όρθρο και ό,τι έχουμε περικόψει “λόγω έλλειψης χρόνου”.
Άλλωστε η αντίθεση της γρήγορης “αναφοράς” με το άνετο “καθιστικού τύπου” μελώδημα του κοινωνικού έχει την ομορφιά του Κυριακάτικου τραπεζιού -γιατί τραπέζι είναι κι εδώ, όπως έλεγε ο δάσκαλός μου- για όποιους φυσικά έχουν τη χαρά να το ζουν.
Κάπου υπάρχει και κάτι πιο αργό, για εξαιρετικές περιπτώσεις... Κάποια αγρυπνία ίσως...