[Ανακοίνωση] Νέο! Ἔκδοση βιβλίου : «Λειτουργικά κατ'ήχον» Τάσος Φωτόπουλος, Σεπτέμβριος 2010

[DiamantopoylosT]

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΚΑΤ' ΗΧΟΝ

Μόλις μέ πληροφόρησαν γιά μία νέα ἔκδοση ἑνός βιβλίου μόνο μέ λειτουργικά διά τήν τέλεσιν τῆς Θείας Λειτουργίας. Δέ τό ἔχω τό βιβλίο ἀκόμα. Τώρα ἔμαθα διά τήν κυκλοφορία του. Ἄν κατάλαβα καλά πρέπει νά κυκλοφόρησε τώρα μόλις, πρίν λίγες μέρες καί κοστίζει μόνο 10 εὐρώ! Τά παρακάτω, μέ δικά μου σχόλια σύντομη καί ἀναλυτική παρουσίαση, εἶναι ἀντιγραφή ἀπό τήν ἐπίσημη ἰστοσελίδα τοῦ ὁμίλου ἐλλληνικῶν τεχνῶν: http://www.oetexnon.com/

Σύντομη παρουσίαση

Μελοποίηση όλων των ύμνων της λειτουργίας (μετά την ανάγνωση του Ευαγγελίου) με τρόπο απλό και σαφή αλλά με φαντασία και καλαισθησία, σε όλους τους ήχους της εκκλησιαστικής βυζαντινής μουσικής.

Η μελοποίηση έγινε με όλους τους κανόνες της θεωρίας και της πρακτικής της Βυζαντινής μουσικής και αποτελεί συνέχεια της μακραίωνης παράδοσης της ψαλτικής.

Ἀναλυτική παρουσίαση

Γιατί έγραψα τα λειτουργικά

Φίλε ψάλτη,

Στα παληά χειρόγραφα δεν έχουμε καταγεγραμμένα “λειτουργικά” με μουσική, εκτός από τα μεγάλα και αργά της Θείας Λειτουργίας του Μεγάλου Βασιλείου.

Φαίνεται, λοιπόν, πως τα λειτουργικά δεν ψάλονταν ή ψάλονταν στοιχειωδώς (σε δεύτερο πιθανά ήχο που είναι συνολικά ο ήχος της Θείας Λειτουργίας όπως φαίνεται από το “Ταῖς Πρεσβείαις” ή το “Εἴη τό ὄνομα” κλπ.). Ίσως και σε τρίτο, εκφωνητικά, όπως φαίνεται από τα εκ παραδόσεως λειτουργικά της Μεγάλης Εκκλησίας κατά “παρακαταλογή”.

Όταν, από επίδραση Δυτική, χάσαμε το, εντός κανόνων, έντονα αυτοσχεδιαστικό της εκκλησιαστικής μας μουσικής και παράλληλα με τη νέα γραφή είχαμε δυνατότητα να αποτυπώνουμε μελωδίες και μάλιστα με την εκφραστικότητα του εκτελεστή τους, ριχτήκαμε στη σύνθεση κατά προτίμηση νέων λειτουργικών.

Έχει προηγηθεί η αποκοπή του ψαλτηρίου και των κανόνων από τον όρθρο και των τυπικών στην αρχή της Θείας Λειτουργίας ώστε να μένει αρκετός χρόνος για επέκταση χρονικά της Λειτουργίας και “καλοφωνική επεξεργασία” των ύμνων.

Τα νέα λειτουργικά φέρουν έντονη προσωπική σφραγίδα και ως επί το πλείστον συνιστούν νέα μουσική που δεν ασχολήθηκε με το πιο από τα είδη μελωποιίας ακολουθεί. Την απασχολεί περισσότερο να μοιάζει με τρόπους δυτικούς να έχει κορώνες και φανταχτερή εκφραστικότητα.

Ακόμη και η επιλεκτική μελοποίηση συγκεκριμένων ήχων δείχνει τον προσανατολισμό της. Αλλά και οι “στριφνές” συχνά θέσεις της δείχνουν οτι αγαπά τον εντυπωσιασμό.

Αυτά όλα κάνουν τις νέες συνθέσεις να φαίνονται ξένες σε σύγκριση με τα απλά σύντομα τροπάρια του ειρμολογίου, του στιχεραρίου αλλά και αυτής της σύντομης παπαδικής. Δεν μπορεί... Κάθε σύνθεση, που θέλει να λέγεται εκκλησιαστική, πρέπει να ακολουθεί πιστά μια από τις φόρμες αυτές τουλάχιστον στις καταληκτικές της θέσεις.



Η “καλοφώνηση” των λειτουργικών έχει δύο για μας ολέθριες συνέπειες: ότι ο πιστός δεν μπορεί να συμμετέχει αφού ούτε “από μέσα του” δεν μπορεί να πει ύμνο με γυρίσματα παράξενα και ψηλά ανεβάσματα. Αλλά προπάντων ο λειτουργός την ώρα που απαιτείται να συνομιλήσει με την εκκλησιαστική κοινότητα να την συνάξει (να την κάνει σύναξη) για να την παρασύρει στην “αναφορά” έχει υποβιβασθεί σε “κανονάρχο”. Ψάχνει ήχους και ενδιατρίβει πως να φανεί αντάξιος του ψάλτη.

Τα λειτουργικά που είναι εδώ, προσπάθησα να είναι εμμελή με φαντασία αλλά μέσα στους κανόνες των ήχων και των δρόμων της Βυζαντινής Μουσικής. Η καλή της γνώση έχει ευρύτατα όρια για την καλαισθησία του ψάλτη χωρίς να ακούγεται ξένη στα ώτα των πιστών. Είναι ως επί το πλείστον γρήγορη μουσική, γιατί αν καταφέρουμε η λειτουργία χωρίς άγχος να γίνει σύντομη θα ξαναβρεθεί καιρός για τον όρθρο και ό,τι έχουμε περικόψει “λόγω έλλειψης χρόνου”.

Άλλωστε η αντίθεση της γρήγορης “αναφοράς” με το άνετο “καθιστικού τύπου” μελώδημα του κοινωνικού έχει την ομορφιά του Κυριακάτικου τραπεζιού -γιατί τραπέζι είναι κι εδώ, όπως έλεγε ο δάσκαλός μου- για όποιους φυσικά έχουν τη χαρά να το ζουν.

Κάπου υπάρχει και κάτι πιο αργό, για εξαιρετικές περιπτώσεις... Κάποια αγρυπνία ίσως...

 

[ybulbu]

Φαίνεται, λοιπόν, πως τα λειτουργικά δεν ψάλονταν ή ψάλονταν στοιχειωδώς (σε δεύτερο πιθανά ήχο που είναι συνολικά ο ήχος της Θείας Λειτουργίας όπως φαίνεται από το “Ταῖς Πρεσβείαις” ή το “Εἴη τό ὄνομα” κλπ.). Ίσως και σε τρίτο, εκφωνητικά, όπως φαίνεται από τα εκ παραδόσεως λειτουργικά της Μεγάλης Εκκλησίας κατά “παρακαταλογή”.

1) Πού μαρτυρούνται, πλην των αρχαίων Λειτουργικών του Μ. Βασιλείου, Λειτουργικά σε β'

2) Από πότε θεωρείται το κλιτόν ταυτόσημο με τον γ' ήχο;

3) Εφόσον υπάρχει ενιαία παράδοση μαρτυρουμένη και καταγεγραμμένη, αλλά και ζώσα στις εκφωνήσεις και στην ανάγνωση κατά τις Ιερές Ακολουθίες, αυτή του κλιτού, γιατί να εικάζουμε πως άλλα πράγματα εφαρμόζονταν παλαιότερα;

4) Η φράση «Όταν, από επίδραση Δυτική, χάσαμε το, εντός κανόνων, έντονα αυτοσχεδιαστικό της εκκλησιαστικής μας μουσικής» πού εδράζει; Τι είναι το έντονα αυτοσχεδιαστικό στη μουσική μας;

 

[Εμμανουήλ Αβραμίδης]

Ίσως και σε τρίτο, εκφωνητικά, όπως φαίνεται από τα εκ παραδόσεως λειτουργικά της Μεγάλης Εκκλησίας κατά “παρακαταλογή”.

<<Καὶ εἰς τὸν καιρόν μας ἡ ἀνάγνωσις τῶν ἱερῶν βιβλίων, Ἀποστόλου δηλαδὴ καὶ Εἀυγγελίου, κατὰ τοῦτον τὸν ἦχον [τρίτον] ἐκφωνεῖται· καὶ ἔτι ὅλαι αἱ ἐκφωνήσεις τῶν ἱερέων καὶ τῶν ἱεροδιακόνων. Ἴσως κατὰ τοῦτον τὸν ἦχον περαίνεται καὶ ἡ ἀπαγγελία τῆς γλώσσης μας>>.

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΝ ΜΕΓΑ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΧΡΥΣΑΝΘΟΥ ΤΟΥ ΕΚ ΜΑΔΥΤΩΝ
Τὸ ἀνέκδοτο αὐτόγραφο τοῦ 1816
Τὸ ἔντυπο τοῦ 1832
Κριτικὴ ἔκδοση ὑπὸ Γεωργίου Ν. Κωνσταντίνου
ΙΕΡΑ ΜΕΓΙΣΤΗ ΜΟΝΗ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΟΥ, 2007
σελ. 428, παράγρ. 273

Το παραθέτω για δικό σας σχολιασμό. Υπάρχει μόνο στο αυτόγραφο.

 

[dkalpakidis]

1) Πού μαρτυρούνται, πλην των αρχαίων Λειτουργικών του Μ. Βασιλείου, Λειτουργικά σε β';

Πάντως το "Άξιον εστίν" το αρχαίο είναι σε ήχο (πλ) β΄.

2) Από πότε θεωρείται το κλιτόν ταυτόσημο με τον γ' ήχο;

Ταυτόσημο ίσως όχι... αλλά μάλλον συγγενικό;

3) Εφόσον υπάρχει ενιαία παράδοση μαρτυρουμένη και καταγεγραμμένη, αλλά και ζώσα στις εκφωνήσεις και στην ανάγνωση κατά τις Ιερές Ακολουθίες, αυτή του κλιτού, γιατί να εικάζουμε πως άλλα πράγματα εφαρμόζονταν παλαιότερα;

Πονεμένη ιστορία. Και εγώ - το γνωρίζετε- είμαι υπέρ της χρήσης της του κλιτού.
Πάντως (παραδέχομαι) ότι η κατ' ήχον εμμελής απαγγελία (κι όχι ψαλμωδία) είναι ένα αξιοπρόσεκτο γεγονός, το οποίο χρειάζεται μελέτη αλλά και προσοχή...

4) Η φράση «Όταν, από επίδραση Δυτική, χάσαμε το, εντός κανόνων, έντονα αυτοσχεδιαστικό της εκκλησιαστικής μας μουσικής» πού εδράζει; Τι είναι το έντονα αυτοσχεδιαστικό στη μουσική μας;

Αυτό εξέπληξε κι εμένα...

Ας περιμένουμε να δούμε τι περιέχει η έκδοση.

[Σημείωση: Διόρθωσα το μήνυμα το οποίο έγραψα από το κινητό.
Το συγκεκριμένο μοντέλο καλό σαν τηλεφωνική συσκευή, αλλά δεν είναι και τόσο κατάλληλο για να γράφεις στο διαδίκτυο.]

 

[dkalpakidis]

Στα πολύ θετικά πρέπει να σημειωθεί η πολύ χαμηλή τιμή (10 €).
Ερώτηση 1:
Μπορεί κάποιος να μας πεί τί περιέχει το βιβλίο;
Δηλαδή πόσες συνθέσεις, σε ποιους ήχους κλπ.;
Ερώτηση 2:
Ο Τάσος Φωτόπουλος είναι αδερφός του Κώστα Φωτόπουλου;

 

[tsak77]

4) Η φράση «Όταν, από επίδραση Δυτική, χάσαμε το, εντός κανόνων, έντονα αυτοσχεδιαστικό της εκκλησιαστικής μας μουσικής» πού εδράζει; Τι είναι το έντονα αυτοσχεδιαστικό στη μουσική μας;

Μάλλον εννοεί το να ακούμε το Ναυπλιώτη να ψάλλει από Πέτρο και να μην λέει ακριβώς ότι γράφει μέσα η εξήγηση... Δυστυχώς, αυτή είναι η κατάσταση σήμερα. Η μουσική από την στενογραφία πέρασε στον αυτοσχεδιασμό...
Αν και αξιοσέβαστη η προσπάθεια του συγγραφέα να καλύψει τον αδόκιμο και λανθασμένο όρο με τη φράση: "εντός κανόνων", ο σκοπός δεν επετεύχθει κατ' εμέ.

 

[karandreas lazaros]

Στα πολύ θετικά πρέπει να σημειωθεί η πολύ χαμηλή τιμή (10 €).
Ερώτηση 1:
Μπορεί κάποιος να μας πεί τί περιέχει το βιβλίο;
Δηλαδή πόσες συνθέσεις, σε ποιους ήχους κλπ.;
Ερώτηση 2:
Ο Τάσος Φωτόπουλος είναι αδερφός του Κώστα Φωτόπουλου;

Έστω ένα μικρό δείγμα των περιεχομένων.

 

[kostaeri]

Ο Τάσος Φωτόπουλος είναι αδερφός του Κώστα Φωτόπουλου;

ο Τάσος Φωτόπουλος έχει ένα γιο Κώστα Φωτόπουλο.
Πρόκειται για συνωνυμία, δεν έχουν συγγενική σχέση.

 

[DiamantopoylosT]

Έστω ένα μικρό δείγμα των περιεχομένων.

Τά περιεχόμενα καί ἀκόμα μία σελίδα δεῖγμα:

 

[ΓΙΑΝΝΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ]

Παρασχελεησάρια; δρόμο; στιχεραρικό; την υπορροή γιατί τη βλέπω σαν κέντημα;

 

[neoklis]

Τά περιεχόμενα καί ἀκόμα μία σελίδα δεῖγμα:

Θα ήταν ενδιαφέρον να ανέβαζες και το τμήμα της εισαγωγής που επιγράφεται «Γιατί έγραψα τα λειτουργικα».

 

[karastamatis ioannis]

Παρασχελεησάρια; δρόμο; στιχεραρικό; την υπορροή γιατί τη βλέπω σαν κέντημα;

Τι ειναι τουτα παλι καλε???

 

[Laosynaktis]

Παρασχελεησάρια; δρόμο; στιχεραρικό; την υπορροή γιατί τη βλέπω σαν κέντημα;

Παρασχελεησάρια : μάλλον νεολογισμός
δρόμος: η λέξη χρησιμοποιείται από τον Απόστολο Κώνστα (και από άλλους νεωτέρους)
στιχεραρικό: απλώς άλλη μορφή (συναντάται παλαιά), όπως λέμε "τυχερός" και παλιά, στην κλήρωση του Κρατικού Λαχείου, λέγανε "τυχηρός"
Υπορροή: είναι όντως "σκωληκοειδής" (ονομαζόταν στα παλιά θεωρητικά και "σκώληξ", δηλ. σκ'λήκ'), αλλά εδώ, όπως λέει κι ένα ανέκδοτο, "πήρι κλίσ΄" (ή ίσως να φύσαγε προς τ' αριστερά, ή το σκουλήκι ζωντάνεψε)

 

[dimitrios.zaganas]

Παρασχελεησάρια; δρόμο; στιχεραρικό; την υπορροή γιατί τη βλέπω σαν κέντημα;

Γιατί δεν είστε ρετρό ούτε έντεχνος/πιοτικός!

Αμ η βαρεία με το αντικένωμα/ψηφιστό; το..ξεκρέμαστο ίσον με κέντημα; ο σύνδεσμος;

 

[tsak77]

Τα παρακάτω χωρίς να επιθυμώ να κάνω τον έξυπνο, απλά μου έκαναν μεγάλη εντύπωση:
Έλεον ειρήνης
Α΄) Δεν υπάρχει ίσον με αντικένωμα και γοργό. Το αντικένωμα μπαίνει σε αναβάσεις και καταβάσεις. Μόνη εξαίρεση η ισότητα (σκέτο ίσον ή με πεταστή) εφόσον το αντικένωμα συνοδεύεται με απλή (και ακολουθεί μονόφωνη κατάβαση με γοργό κλπ.)
Β΄) Δεν υπάρχει αντικένωμα σκέτο με δική του συλλαβή. Αν συνοδεύεται με απλή ναι.
Γ΄) Μετά την βαρεία δεν ξέρω αν είναι αντικένωμα (άλλου χρώματος) ή έτσι γράφει ο συγγραφέας το ψηφιστόν (μάλλον το δεύτερο ισχύει απ' ότι βλέπω παρακάτω), αλλά ότι κι αν είναι, μετά από βαρεία το μόνο ποιοτικό σημάδι που επιτρέπεται είναι αντικένωμα και μόνο με την συνοδεία απλής.
Και μετά του πνεύματός σου
Η Γ΄ περίπτωση παραπάνω.
Άξιον και δίκαιον (ετέρα γραμμή)
Α΄) Αντικένωμα της δίφωνης ανάβασης σε θέση.
Β΄) Χαρακτήρας μετά από βαρεία δεν παίρνει έτερον.
Γ΄) Έτερον που συνδέει ίσον με κεντήματα (τα οποία έχουν το γοργό από πάνω).

Δεν φτάνει να έχουμε μόνο τη μελωδία, γράφουμε πάνω σε συγκεκριμένους κανόνες. Δόξα τω Θεώ, υπάρχουν θεωρητικά που αναφέρονται στο θέμα, η χρησιμότατη εργασία του π. Εφραίμ κ.α. Δε λέω, λάθη κάνουμε πολλοί στα κείμενα που γράφουμε, αλλά όταν αναφερόμαστε σε εκδόσεις, θέλει λίγο ψάξιμο παραπάνω πιστεύω.

 

[PavlosKouris]

Δεν τα έχω ξαναδεί τούτα τα κολπάκια τα μαγικά.Άκομψο κ ανορθόγραφο κ οι μελωδικές γραμμές άνοστες.

 

[nikosthe]

...μελωδικές γραμμές άνοστες.

Ήθελα κι εγώ να ρωτήσω αν, από αυτό το μοναδικό screenshot που ανέβηκε, είμαι ο μόνος που του φαίνεται περίεργο το "άξιον και δίκαιον", αλλά και τα δίγοργα στο "Έλεον ειρήνης" και στο "Και μετά του πνεύματός σου". Γούστα είναι αυτά βέβαια, δεν κατηγορούμε κανέναν.

 

[Κων/νος Βαγενάς]

Καλέ, αυτά μοιάζουν σχεδιασμένα στο Paint!

 

[oet]

Τα παρακάτω χωρίς να επιθυμώ να κάνω τον έξυπνο, απλά μου έκαναν μεγάλη εντύπωση:
Έλεον ειρήνης
Α΄) Δεν υπάρχει ίσον με αντικένωμα και γοργό. Το αντικένωμα μπαίνει σε αναβάσεις και καταβάσεις. Μόνη εξαίρεση η ισότητα (σκέτο ίσον ή με πεταστή) εφόσον το αντικένωμα συνοδεύεται με απλή (και ακολουθεί μονόφωνη κατάβαση με γοργό κλπ.)
Β΄) Δεν υπάρχει αντικένωμα σκέτο με δική του συλλαβή. Αν συνοδεύεται με απλή ναι.
Γ΄) Μετά την βαρεία δεν ξέρω αν είναι αντικένωμα (άλλου χρώματος) ή έτσι γράφει ο συγγραφέας το ψηφιστόν (μάλλον το δεύτερο ισχύει απ' ότι βλέπω παρακάτω), αλλά ότι κι αν είναι, μετά από βαρεία το μόνο ποιοτικό σημάδι που επιτρέπεται είναι αντικένωμα και μόνο με την συνοδεία απλής.
Και μετά του πνεύματός σου
Η Γ΄ περίπτωση παραπάνω.
Άξιον και δίκαιον (ετέρα γραμμή)
Α΄) Αντικένωμα της δίφωνης ανάβασης σε θέση.
Β΄) Χαρακτήρας μετά από βαρεία δεν παίρνει έτερον.
Γ΄) Έτερον που συνδέει ίσον με κεντήματα (τα οποία έχουν το γοργό από πάνω).

Δεν φτάνει να έχουμε μόνο τη μελωδία, γράφουμε πάνω σε συγκεκριμένους κανόνες. Δόξα τω Θεώ, υπάρχουν θεωρητικά που αναφέρονται στο θέμα, η χρησιμότατη εργασία του π. Εφραίμ κ.α. Δε λέω, λάθη κάνουμε πολλοί στα κείμενα που γράφουμε, αλλά όταν αναφερόμαστε σε εκδόσεις, θέλει λίγο ψάξιμο παραπάνω πιστεύω.

ΣΤΟ ΦΙΛΟ ΤΟΥ «ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ»

Σε όλες τις παρατηρήσεις σου κάνεις λάθος :

1.Είναι λάθος ότι «χαρακτήρας μετά από βαρεία δεν παίρνει έτερο». Τα βιβλία βρίθουν. Το πρώτο δοξαστικό του ενιαυτού Κωνσταντίνου Πρωτοψάλτη αρχίζει με βαρεία και έτερο στην πρώτη λέξη του «Θεία χάρις»

2.Είναι λάθος ότι «μετά από βαρεία το μόνο ποιοτικό σημάδι που επιτρέπεται είναι αντικένωμα». Ας θυμηθούμε αντί αλλού τη συνηθέστατη θέση του «μεγάλου τέλους» του ομαλού : βαρεία – τρία ίσα – και ομαλό. Αλλά και άλλη θέση στο προαναφερθέν δοξαστικό : βαρεία – ίσον – απόστροφος με γοργό – και ίσον με κεντήματα με γοργό υπογραφόμενης οξείας και σε όλη τη θέση έτερον.

3.Δε συνέδεσα με έτερον «ίσον με κεντήματα που έχουν γοργό από πάνω». Δεν πρόσεξες ότι το έτερον αρχίζει από το τέλος της προηγούμενης σειράς και συνεχίζεται στην επόμενη. Η θέση είναι όπως η προηγούμενη του Κωνσταντίνου Πρωτοψάλτη.

4.Είναι λάθος ότι «δεν υπάρχει ίσον με αντικένωμα». Άνοιξε τα μεγάλα κεκραγάρια «του Κουκουζέλη» α ήχου (τόμος πρώτος μουσικής βιβλιοθήκης σελ.5 στο τέλος) στη φράση «Εισάκουσόν μου…»

5.Λάθος και το ότι «δεν υπάρχει αντικένωμα σκέτο με δική του συλλαβή». Στο ίδιο βιβλίο πιο κάτω «Τας εσπερινάς ημών ευχάς…» στην φράση «..ανάστασιν..»

Οι πρώτες σελίδες των πιο πάνω μουσικών βιβλίων (για να μη ψάχνουμε πολύ) ελέγχουν την ανακρίβεια των παρατηρήσεων.
Το θέμα της ορθογραφίας είναι πολύπλοκο. Οι μεταγραφείς παλαιοί δάσκαλοι δεν ακολούθησαν τις θεωρητικές περί ορθογραφίας απόψεις του Θ. Φωκαέα που τις έγραψε άλλωστε αργότερα. Οδηγός μας είναι η ακοή αλλά προπάντων η μελέτη των παλαιών χειρογράφων της τελευταίας, προ των τριών δασκάλων, γραφικής περιόδου.
Σχετικά σχόλια έχω στον πρόλογο της φωτοτυπικής έκδοσης της Κρηπίδας του Φωκαέα (Έκδοση Ομίλου Ελληνικών Τεχνών – Αθήνα 2005).

Οι φίλοι που θέλουν να μάθουν τι εννοώ «με το αυτοσχεδιαστικό εντός των κανόνων» της μουσικής μας ή άλλα θέματα του βιβλίου, ας επικοινωνήσουν μαζί μου.

Τους άλλους με τα κακεντρεχή σχόλια απλά τους ευχαριστώ που ασχολήθηκαν.

Ευχαριστώ
Τάσος Φωτόπουλος

 

[Nikolaos]

ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΕΧΘΡΟ ΤΟΥ "ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΑΝΤΕΛΕΓΧΟΥ"
Πολλά βιβλία, ακόμη και κλασσικά, βρίθουν από ορθογραφικά λάθη και ο Χρήστος ο Τσακίρογλου είναι ίσως από τους πιο ολοκληρωμένους, γνωστικά, ανθρώπους μέσα στο φόρουμ για τα ορθογραφικά θέματα, για να μιλήσει για αυτά τα θέματα.
Γράφεις:
"Το θέμα της ορθογραφίας είναι πολύπλοκο. Οι μεταγραφείς παλαιοί δάσκαλοι δεν ακολούθησαν τις θεωρητικές περί ορθογραφίας απόψεις του Θ. Φωκαέα που τις έγραψε άλλωστε αργότερα. Οδηγός μας είναι η ακοή αλλά προπάντων η μελέτη των παλαιών χειρογράφων της τελευταίας, προ των τριών δασκάλων, γραφικής περιόδου".
Συμφωνώ μαζί σου εν μέρει και πιστεύω ότι η ορθογραφία πολλές φορές αποτελεί τροχοπέδη στην ορθή δέσμευση του μέλους, άρα σίγουρα οδηγός μας πρέπει να είναι η ακοή, ΑΡΚΕΙ να λαμβάνουμε υπόψη μας τα γραπτά των προηγουμένων διδασκάλων, γιατί ΔΕΝ ξεπηδήσαμε ξαφνικά μέσα από ένα χωροχρονικό κενό από τη γραφή του Πέτρου(επειδή είπες για γραφή πριν των Τριών) στο σήμερα. Υπάρχει μία συνέχεια 200 χρόνων που πρέπει να ληφθεί υπόψιν.
Τώρα καθαρά σαν συνθέσεις δεν μου αρέσουν καθόλου (θα προτιμούσα να ψάλλω Σακελλαρίδη φαντάσου-άπαγε της βλασφημίας!), αλλά αυτό είναι τελείως προσωπική άποψη, όπως επίσης και ότι δε μου αρέσει ούτε και η κολοκυθόπιτα.