....δε μου αρέσει ούτε και η κολοκυθόπιτα.
H γλυκιά ή η αλμυρή;
....δε μου αρέσει ούτε και η κολοκυθόπιτα.
H γλυκιά ή η αλμυρή;
Γλυκιά, γλυκιά!!
Πολύ σωστά!
Έλεον ειρήνης
Α΄) Δεν υπάρχει ίσον με αντικένωμα και γοργό. Το αντικένωμα μπαίνει σε αναβάσεις και καταβάσεις. Μόνη εξαίρεση η ισότητα (σκέτο ίσον ή με πεταστή) εφόσον το αντικένωμα συνοδεύεται με απλή (και ακολουθεί μονόφωνη κατάβαση με γοργό κλπ.)
Πρόκειται για αντικένωμα με απλή (βλ. συνημμένο).4.Είναι λάθος ότι «δεν υπάρχει ίσον με αντικένωμα». Άνοιξε τα μεγάλα κεκραγάρια «του Κουκουζέλη» α ήχου (τόμος πρώτος μουσικής βιβλιοθήκης σελ.5 στο τέλος) στη φράση «Εισάκουσόν μου…»
Σπανίζει αλλά συναντάται (συνήθως σε αναγραμματισμούς). Βλ. συνημμένο.Β΄) Δεν υπάρχει αντικένωμα σκέτο με δική του συλλαβή. Αν συνοδεύεται με απλή ναι.
Το παράδειγμα είναι άστοχο, δεδομένου ότι δεν έχουμε ολίγον κ αντικένωμα με δική του συλλαβή, αλλά ίσον με γοργόν κ αντικένωμα με δική του συλλαβή!5.Λάθος και το ότι «δεν υπάρχει αντικένωμα σκέτο με δική του συλλαβή». Στο ίδιο βιβλίο πιο κάτω «Τας εσπερινάς ημών ευχάς…» στην φράση «..ανάστασιν..»
Πολύ σωστά! Εξαιρείται ίσως η γνωστή συμπλοκή βαρείας, πεταστής (ως στήριγμα ή μη) κ αντικενώματος με απλή, δεδομένης της "πολυσημίας" της πεταστής. :wink:Γ΄) Μετά την βαρεία δεν ξέρω αν είναι αντικένωμα (άλλου χρώματος) ή έτσι γράφει ο συγγραφέας το ψηφιστόν (μάλλον το δεύτερο ισχύει απ' ότι βλέπω παρακάτω), αλλά ότι κι αν είναι, μετά από βαρεία το μόνο ποιοτικό σημάδι που επιτρέπεται είναι αντικένωμα και μόνο με την συνοδεία απλής.
Άστοχα τα παραδείγματα δεδομένου ότι κ στις δύο μνημονευθείσες περιπτώσεις, οι χαρακτήρες ποιότητος (ομαλό, σύνδεσμος [η οξεία δε πού; ]) συνδέουν δύο διαφορετικούς χαρακτήρες ποσότητος.2.Είναι λάθος ότι «μετά από βαρεία το μόνο ποιοτικό σημάδι που επιτρέπεται είναι αντικένωμα». Ας θυμηθούμε αντί αλλού τη συνηθέστατη θέση του «μεγάλου τέλους» του ομαλού : βαρεία – τρία ίσα – και ομαλό. Αλλά και άλλη θέση στο προαναφερθέν δοξαστικό : βαρεία – ίσον – απόστροφος με γοργό – και ίσον με κεντήματα με γοργό υπογραφόμενης οξείας και σε όλη τη θέση έτερον.
Βλ. ανωτέρω.Και μετά του πνεύματός σου
Η Γ΄ περίπτωση παραπάνω.
Συναντάται συνήθως στη γνωστή γραμμή/κατάληξη Β´- Bαρέος ήχου αλλά κ αλλού (οι νεώτεροι το αντικαθιστούν ενίοτε με πεταστή:wink. Με τη λογική του συνεπτυγμένου, δεν κάνουμε βέβαια λόγο για θέση. Στο "Άξιον κ δίκαιον" όμως δεν πρόκειται για κάτι τέτοιο. Η δίφωνη ανάβαση θα έπρεπε, συνεπώς, να δηλωθεί με πεταστή κ ολίγον.Άξιον και δίκαιον (ετέρα γραμμή)
Α΄) Αντικένωμα της δίφωνης ανάβασης σε θέση.
Β΄) Χαρακτήρας μετά από βαρεία δεν παίρνει έτερον.
Σωστή εν μέρει η παρατήρηση. Χαρακτήρας μετά από βαρεία παίρνει συνήθως έτερον όταν υπ᾽αυτού τίθεται διπλή (κ ακολουθεί απόστροφος με ή χωρίς γοργόν) ή τριπλή (κ ακολουθεί απόστροφος ή ελαφρόν κ γοργό). Αυτό όμως δεν δικαιολογεί την τοποθέτηση του ετέρου μεταξύ του ίσου με βαρεία κ της αποστρόφου με γοργό, εφόσον το έτερον συνδέει την απόστροφο με γοργό με το ακολουθούν ίσον (με κεντήματα)!1.Είναι λάθος ότι «χαρακτήρας μετά από βαρεία δεν παίρνει έτερο». Τα βιβλία βρίθουν. Το πρώτο δοξαστικό του ενιαυτού Κωνσταντίνου Πρωτοψάλτη αρχίζει με βαρεία και έτερο στην πρώτη λέξη του «Θεία χάρις»
Γ΄) Έτερον που συνδέει ίσον με κεντήματα (τα οποία έχουν το γοργό από πάνω).
Εύλογες ερωτήσεις: Γιατί δεν ετέθη ολίγον στηρίζον το ίσον με τα κεντήματα με γοργό (σύμφωνα με τα κρατούντα στη Ν.Γραφή); Προς τί ο διπλασιασμός του (ανακριβώς τοποθετημένου) ετέρου;3.Δε συνέδεσα με έτερον «ίσον με κεντήματα που έχουν γοργό από πάνω». Δεν πρόσεξες ότι το έτερον αρχίζει από το τέλος της προηγούμενης σειράς και συνεχίζεται στην επόμενη. Η θέση είναι όπως η προηγούμενη του Κωνσταντίνου Πρωτοψάλτη.
...Το θέμα της ορθογραφίας είναι πολύπλοκο. Οι μεταγραφείς παλαιοί δάσκαλοι δεν ακολούθησαν τις θεωρητικές περί ορθογραφίας απόψεις του Θ. Φωκαέα που τις έγραψε άλλωστε αργότερα. Οδηγός μας είναι η ακοή αλλά προπάντων η μελέτη των παλαιών χειρογράφων της τελευταίας, προ των τριών δασκάλων, γραφικής περιόδου.
Σχετικά σχόλια έχω στον πρόλογο της φωτοτυπικής έκδοσης της Κρηπίδας του Φωκαέα (Έκδοση Ομίλου Ελληνικών Τεχνών – Αθήνα 2005). ...
Τάσος Φωτόπουλος