Deacon
Παλαιό Μέλος
"Κανὼν ιθ’ τῆς ἐν Λαοδικείᾳ Συνόδου (362-363 μ.X.)
"Περὶ τοῦ δεῖν ἰδίᾳ πρῶτον, μετὰ τὰς ὁμιλίας τῶν ἐπισκόπων, καὶ τῶν κατηχουμένων εὐχὴν ἐπιτελεῖσθαι, καὶ μετὰ τὸ ἐξελθεῖν τοὺς κατηχουμένους, τῶν ἐν μετανοίᾳ τὴν εὐχὴν γίνεσθαι. Καί τούτων προσελθόντων ὑπὸ χεῖρα καὶ ὑποχωρησάντων, οὕτω τῶν πιστῶν τὰς εὐχὰς γίνεσθαι τρεῖς, μίαν μὲν τὴν πρώτην διὰ σιωπῆς, τὴν δὲ δευτέραν καὶ τρίτην διὰ προσφωνήσεως πληροῦσθαι. Εἶθ' οὕτω τὴν εἰρήνην δίδοσθαι· καὶ μετὰ τὸ τοὺς πρεσβυτέρους δοῦναι τῷ ἐπισκόπῳ τὴν εἰρήνην, τότε τοὺς λαϊκοὺς τὴν εἰρήνην διδόναι, καὶ οὕτω τὴν ἁγίαν προσφορὰν ἐπιτελεῖσθαι· καὶ μόνοις ἐξὸν εἶναι τοῖς ἱερατικοῖς εἰσιέναι εἰς τὸ θυσιαστήριον καὶ κοινωνεῖν".
Ἐρμηνεία του επιμάχου σημείου:
"... καὶ ἀφ οὗ εὔγουν ἔξω καὶ αὐτοί (οἱ μετανοοῦντες), νὰ γίνονται τρεῖς εὐχαὶ τῶν πιστῶν, ἡ μία μὲν μυστικῶς, οἱ δὲ ἄλλες δύω ἐκφώνως (τώρα δε δύω μόνον εὐχαὶ λέγονται τῶν πιστῶν, καὶ αὐταὶ μυστικῶς, ὡς φαίνεται ἐν ταῖς λειτουργίαις τοῦ Χρυσοστόμου καὶ Βασιλείου·) ἀφ' οὗ δὲ καὶ αὐταὶ πληρωθοῦν, νὰ δίδεται ἡ εἰρήνη..." (βλ. Πηδάλιον, εκδ. "ΑΣΤΗΡ", Αθήναι 1970, σελ. 427-428).
Είναι σαφέστατο ότι υπάρχει απόλυτη αντιστοιχία του όρου "μυστικῶς" με την φράση "διὰ σιωπῆς" και του όρου "ἐκφώνως" με την φράση "διὰ προσφωνήσεως". Και το "διὰ σιωπῆς" δεν χωράει παρερμηνείες! Και δεν είναι όλα αυτά κάποιου δήθεν "λειτουργικού μεσαίωνα" αποκυήματα, αλλά της εποχής των δημιουργών των δύο βασικών - συνήθων λειτουργιών, ήτοι του Χρυσοστόμου και του Βασιλείου (4ος αι.).
"Περὶ τοῦ δεῖν ἰδίᾳ πρῶτον, μετὰ τὰς ὁμιλίας τῶν ἐπισκόπων, καὶ τῶν κατηχουμένων εὐχὴν ἐπιτελεῖσθαι, καὶ μετὰ τὸ ἐξελθεῖν τοὺς κατηχουμένους, τῶν ἐν μετανοίᾳ τὴν εὐχὴν γίνεσθαι. Καί τούτων προσελθόντων ὑπὸ χεῖρα καὶ ὑποχωρησάντων, οὕτω τῶν πιστῶν τὰς εὐχὰς γίνεσθαι τρεῖς, μίαν μὲν τὴν πρώτην διὰ σιωπῆς, τὴν δὲ δευτέραν καὶ τρίτην διὰ προσφωνήσεως πληροῦσθαι. Εἶθ' οὕτω τὴν εἰρήνην δίδοσθαι· καὶ μετὰ τὸ τοὺς πρεσβυτέρους δοῦναι τῷ ἐπισκόπῳ τὴν εἰρήνην, τότε τοὺς λαϊκοὺς τὴν εἰρήνην διδόναι, καὶ οὕτω τὴν ἁγίαν προσφορὰν ἐπιτελεῖσθαι· καὶ μόνοις ἐξὸν εἶναι τοῖς ἱερατικοῖς εἰσιέναι εἰς τὸ θυσιαστήριον καὶ κοινωνεῖν".
Ἐρμηνεία του επιμάχου σημείου:
"... καὶ ἀφ οὗ εὔγουν ἔξω καὶ αὐτοί (οἱ μετανοοῦντες), νὰ γίνονται τρεῖς εὐχαὶ τῶν πιστῶν, ἡ μία μὲν μυστικῶς, οἱ δὲ ἄλλες δύω ἐκφώνως (τώρα δε δύω μόνον εὐχαὶ λέγονται τῶν πιστῶν, καὶ αὐταὶ μυστικῶς, ὡς φαίνεται ἐν ταῖς λειτουργίαις τοῦ Χρυσοστόμου καὶ Βασιλείου·) ἀφ' οὗ δὲ καὶ αὐταὶ πληρωθοῦν, νὰ δίδεται ἡ εἰρήνη..." (βλ. Πηδάλιον, εκδ. "ΑΣΤΗΡ", Αθήναι 1970, σελ. 427-428).
Είναι σαφέστατο ότι υπάρχει απόλυτη αντιστοιχία του όρου "μυστικῶς" με την φράση "διὰ σιωπῆς" και του όρου "ἐκφώνως" με την φράση "διὰ προσφωνήσεως". Και το "διὰ σιωπῆς" δεν χωράει παρερμηνείες! Και δεν είναι όλα αυτά κάποιου δήθεν "λειτουργικού μεσαίωνα" αποκυήματα, αλλά της εποχής των δημιουργών των δύο βασικών - συνήθων λειτουργιών, ήτοι του Χρυσοστόμου και του Βασιλείου (4ος αι.).