Ψηφιακή αποθορυβοποίηση και τελειοποίηση παλαιών ηχογραφήσεων

Ένα πολύ καλό πρόγραμμα με το οποίο μπορούμε εύκολα, αλλά επαγγελματικα, να βελτιώσουμε τον ήχο και να μειώσουμε το θόρυβο από παλαιές ή και νεώτερες ηχογραφήσεις με προβλήματα, είναι το Adobe Audition (τρέχουσα version 3.0)

Το Audition της Adobe μπορείτε να το κατεβάσετε μαζί με σπαστήρι (crack) με το e-mule ή με το μtorrent. Και τα δυο είναι δωρεάν και μπορείτε να τα βρείτε στο www.filehippo.com όπου υπάρχει και πληθώρα άλλων πολύ χρήσιμων προγραμμάτων.

Στο θέμα μας τώρα: To Auditin έχει δύο δυνατά εργαλεία αποθορυβοποίησης.

1) Πατάμε Effects --> Restoration --> Hiss Reduction (process).
Στο παράθυρο που ανοίγει πατάμε το κουμπί "Get Noise Floor" (αριστερά) και κατόπιν το Preview. Αν ακούμε ακόμα αρκετό θόρυβο, μεγαλώνουμε το Noise Floor Adjust από την μπάρα κάτω αριστερά και με συνεχείς δοκιμές preview βρίσκουμε την επιθυμητή μείωση θορύβου και πατάμε OK.
Σημειωτέον, οτι με αυτή τη διαδικασία πετυχαίνουμε κυρίως μείωση φυσήματος (hiss).

Το ισχυρότερο εργαλείο όμως είναι το:
2)Στην κυματομορφή που βλέπουμε στη βασική οθόνη (edit) του Audition, επιλέγουμε ένα πολύ μικρό κομμάτι που αντιστοιχεί μόνο σε θόρυβο. Ψάχνουμε δηλ. για μια παύση της μουσικής, όπου ακούγεται μόνο "χσσχχσσσκρσσχχσσ" (μπορεί να είναι και στην αρχή - αρχή του κομματιού) και επιλέγουμε μόνο αυτό. Για να το πετύχουμε μπορεί να χρειαστεί να κάνουμε μεγέθυνση με το εργαλέιο του φακού, κάτω στη μέση του βασικού παραθύρου.

Πατάμε Effects --> Restoration --> Noise Reduction (process).
Στο παράθυρο που ανοίγει πατάμε το κουμπί Capture Profile.
Κατόπιν πατάμε Select Entire Wave και πειράζουμε την μπάρα Noise Reduction Level, μέχρις ότου να ακούμε τον ελάχιστο θόρυβο στο Preview. Εδώ θέλει εμπειρία, γιατί αν αναβάσουμε στο τέρμα τη μπάρα, θα χαθούν και αρμονικές της μουσικής που χρειάζονται. Αναβάζουμε στον μικρότερο ποσοστιαίο αριθμό που στο Preview μας δίνει επθυμητή μείωση θορύβου.
Τέλος πατάμε ΟΚ.

Επόμενη διαδικασία είναι η:
Effects --> Reverb --> Studio Reverb και στο παράθυρο που ανοίγει από τις έτοιμες προεπιλογές επάνω επιλέγουμε: Mastering Reverb και ΟΚ.

Τέλειώνουμε με τη διαδικασία:
Effects --> Amplitude and Compression --> Normalize (process). Στο παραθυράκι που ανοίγει τσεκάρουμε Decibels Format και Normalize to -0.1 dB. Κατόπιν ΟΚ.

Όλες αυτές οι διαδικασίες μπορεί να διαρκέσουν από 5 έως 15 λεπτά ανάλογα με την αρχική κατάσταση της ηχογράφησης. Σε οποιαδήποτε περίπτωση, με την εμπειρία, θα μπορούμε να παίρνουμε πάντα ένα σαφώς βελτιωμένο αποτέλεσμα.

Χαραλάμπης Συμεωνίδης

Καταρχάς ευχαριστώ για τον κόπο που με γλίτωσες...

Σκεφτόμουν κάποια στιγμή να κάνω κάτι τέτοιο, από το να κάθομαι να εξηγώ ξανά και ξανά!

haris1963 said:

Πατάμε Effects --> Restoration --> Noise Reduction (process).
Στο παράθυρο που ανοίγει πατάμε το κουμπί Capture Profile.
Κατόπιν πατάμε Select Entire Wave και πειράζουμε την μπάρα Noise Reduction Level, μέχρις ότου να ακούμε τον ελάχιστο θόρυβο στο Preview. Εδώ θέλει εμπειρία, γιατί αν αναβάσουμε στο τέρμα τη μπάρα, θα χαθούν και αρμονικές της μουσικής που χρειάζονται. Αναβάζουμε στον μικρότερο ποσοστιαίο αριθμό που στο Preview μας δίνει επθυμητή μείωση θορύβου.

Click to expand...

Πολύ προσοχή σε αυτό. Ακούμε προσεκτικά στο Preview γιατί πολύ εύκολα κόβονται αρμονικές από τις ηχογραφήσεις... (κι αν έχω χαλάσει ηχογραφήσεις-από βιαστικό save μετά...)

V_Zacharis said:

Καταρχάς ευχαριστώ για τον κόπο που με γλίτωσες...

Σκεφτόμουν κάποια στιγμή να κάνω κάτι τέτοιο, από το να κάθομαι να εξηγώ ξανά και ξανά!

Πολύ προσοχή σε αυτό. Ακούμε προσεκτικά στο Preview γιατί πολύ εύκολα κόβονται αρμονικές από τις ηχογραφήσεις... (κι αν έχω χαλάσει ηχογραφήσεις-από βιαστικό save μετά...)

Click to expand...

Πολύ σωστή παρατήρηση,την έχω πατήσει και εγώ πολλές φορές νομίζοντας ότι το έκανα σωστά και μετά φτου και από την αρχή...

V_Zacharis said:

Πολύ προσοχή σε αυτό. Ακούμε προσεκτικά στο Preview γιατί πολύ εύκολα κόβονται αρμονικές από τις ηχογραφήσεις... (κι αν έχω χαλάσει ηχογραφήσεις-από βιαστικό save μετά...)

Click to expand...

Οπωσδήποτε!

Ποτέ δεν σώζουμε με το ίδιο όνομα, όταν τελειώσουμε. Τα ξανακούμε και τα δύο (την αρχική ηχογράφηση κι αυτήν που φτιάξαμε) και αποφασίζουμε 1) κρατάμε την καινούργια 2) κρατάμε και τις δύο, και προσπαθούμε ξανά (κάποια άλλη στιγμή μπορεί να έχουμε μεγαλύτερη έμπνευση).

Πάντως ένα εργαλείο που χρησιμοποιώ συχνά, είναι το Amplitude and Compression --> Tube Modeled Compressor. Στο παράθυρο που ανοίγει στις προεπιλογές μπορούμε να πειραματιστούμε τι κομπρέσσορα θα χρησιμοποιήσουμε (οι καλύτεροι είναι οι Master και οι Voice Over). Αυτό φυσικά για ηχογραφήσεις που μόλις και μετά βίας ακούγονται!

ΧΣ

Αγαπητέ και συνονόματε φίλε Χάρη όντος πολύ χρήσιμό εργαλείο το εν λόγω πρόγραμμα και σχετικά με τον θόρυβο κάνει καλή δουλειά. Μια ηχογράφηση κασέτας την καθαρίζει σε ικανοποιητικό βαθμό θα έλεγα. (το αποτέλεσμα είναι όπως είπα πολύ ποιο καθαρός ήχος από αυτό της κασέτας αλλά μένει πάρα πολύ πριμαριστό και γενικά σε χαμηλή ένταση)
Αν το δουλεύεις το πρόγραμμα γνωρίζεις κάποιες άλλες βελτιώσεις που μπορούν να γίνουν με το παραπάνω πρόγραμμα (εκτός βάθους – echo) έτσι ώστε και να μπασαριστεί αλλά και να ενισχυθεί ?

KHarris said:

Αν το δουλεύεις το πρόγραμμα γνωρίζεις κάποιες άλλες βελτιώσεις που μπορούν να γίνουν με το παραπάνω πρόγραμμα (εκτός βάθους – echo) έτσι ώστε και να μπασαριστεί αλλά και να ενισχυθεί ?

Click to expand...

Τα προγράμματα αυτά μπορούν να κάνουν σχεδόν τα πάντα. Εγώ χρησιμοποιώ ακόμα το Cool Edit Pro 2.0 (είναι η παλαιά μορφή του Audition πριν αγοράσει τα δικαιώματα του η Adobe) επειδή δεν έμεινα ικανοποιημένος από το Audition ακόμα. Αλλά η μορφή απ' ότι έχω δει είναι σχεδόν ίδια για σχεδόν όλες τις λειτουργίες του. (αν έχει διαφορές πείτε μου όμως)

Η ενίσχυση του ήχου γίνεται ως εξής:

Effects --> Amplitude --> Amplify

Μας βγαίνει αυτό το παράθυρο:
View attachment Amplify.jpg
Και κάνουμε ενίσχυση πειράζοντας είτε την μπάρα που γράφει Amplification, είτε κάποιο από τα Presets μέχρι να βρούμε το επιθυμητό. ΠΑΝΤΑ δοκιμάζουμε πρώτα τι έχουμε κάνει πατώντας Preview. (το συνιστώ ανεπιφύλακτα και για τα γραπτά μας στο φόρουμ )

Το "μπασάρισμα" (ή το πριμάρισμα) μιας ηχογράφησης γίνεται με τον Graphic Equalizer:
View attachment Equalizer.jpg
Γενικά πάντως δεν το συνιστώ ως επιλογή.


Υ.Γ.
Και ένας γενικός κανόνας:

Προσπαθούμε να ηχογραφούμε όσο καλύτερα εξ αρχής, γιατί αν είναι "στραβή από την μάνα της" η ηχογράφηση όσο και να προσπαθήσεις, τέλεια δεν θα γίνει ποτέ. Καλύτερη μπορεί να γίνει. (...όπως ακριβώς και στις γυναίκες...)

Η αρχική ηχογράφηση έχει την μεγαλύτερη σημασία.

Δεν ηχογραφούμε π.χ χαμηλά και λέμε θα το δυναμώσω μετά... Γιατί μετά δυναμώνεις και τον θόρυβο, θέλεις αποθορυβοποίηση, κόβεις ακουστές συχνότητες, παραμορφώνεις τον ήχο κ.τ.λ.:wink:

Αρχικά να ευχαριστήσω τον Βασίλη, που παρουσίασε αυτές τις λειτουργίες στο Cooledit, όντως είναι πολύ παρόμοιες και στο Audition.

Πάντως να σημειώσω ότι σε αυτό:

V_Zacharis said:

αν είναι "στραβή από την μάνα της" η ηχογράφηση όσο και να προσπαθήσεις, τέλεια δεν θα γίνει ποτέ. Καλύτερη μπορεί να γίνει. (...όπως ακριβώς και στις γυναίκες...)

Click to expand...

...διαφωνούμε ριζικά. Κατ' εμέ το αντίστροφο συμβαίνει με τις γυναίκες απ' ότι με τις ηχογραφήσεις: για καλύτερα μην ελπίζεις με τις γυναίκες (από όσο όταν τις γνωρίζεις).
Απλά να κοιτάξεις να μάθεις τα χειρότερά της, γιατί στις 99% των περιπτώσεων εκει θα καταλήξει, όσο κι άν προσπαθήσεις. Όσο για το "τέλεια δεν θα γίνει ποτέ" η αντίθετη εκδοχή μάλλον ...ανέκδοτο είναι!

KHarris said:

το αποτέλεσμα είναι όπως είπα πολύ πιο καθαρός ήχος από αυτό της κασέτας αλλά μένει πάρα πολύ πριμαριστό και γενικά σε χαμηλή ένταση

Click to expand...

Αγαπητέ συνονόματε, νομίζω ότι με τις διαδικασίες Mastering Reverb και Normalize που περιέγαψα στο πρώτο μήνυμα, εξισορροπούν τα πράγματα.

Αν μείνει ο ήχος πριμαριστός τότε η μόνη λύση που απομένει είναι το EQ (Εqualizer) όπως εξηγεί ο Βασίλης. Μόνο που ανεβάζοντας τα μπάσα ή (και) τα χαμηλομεσαία, ανεβαίνει δραματικά η ένταση οπότε στην επιλογή κάτω δεξιά Gain βάζεις -2 έως -6 ανάλογα με το αποτέλεσμα.






Δώσε ΟΚ αφού έχεις πάντα τη δυνατότητα Undo από το Edit (έχουμε ενεργοποιημένο το Enable Undo/Redo όπως στην εικόνα)





και εφ όσον δείς ότι η εικόνα του wave δεν είναι σε κανονικό εύρος, δηλ. υπερβαίνει τις οριζόντιες γραμμές όπως εδώ:







πατάς Edit--->Undo και ξαναπροσπαθείς με χαμηλότερο Gain έως ότου έλθει σε φυσιολογική μορφή όπως εδώ:





Αν τώρα μέσα στο ίδιο κομμάτι έχεις δραματική διαφορά εντάσεων (γιατί γράφτηκε το μεγαλύτερο μέρος πολύ χαμηλα και μόν ο ένα σημείο πολύ δυνατά) το Normalize ξεγελιέται γιατί φροντίζει η μεγαλύτερη στάθμη μεσα στο κομμάτι να φτάνει τις οριακές οριζόντιες γραμμούλες στο παράθυρο πρεοεισκόπησης (πιο απλά: να μην κτυπάει ποτέ κόκκινα το κομμάτι και παραμορφώνει). Τότε όμως κάποια άλλα μέρη της ηχογράφησης μπορεί να παραμείνουν πολύ χαμηλά σε ένταση. Στην περίπτωση αυτή πρέπει χειροκίνητα να επιλέξουμε με το ποντίκι είτε το σημείο με τη μεγάλη στάθμη και να το κατεβάσουμε από το Gain (το ποτενσιομετράκι που εμφανίζεται πανω απο την επιλογή μας)





και αφού το φέρουμε στην ίδια στάθμη με τα άλλα, δίνουμε Normalize (και από την καρτέλα γρήγορων ρυθμίσεων αριστερά του παράθυρου προεπισκόπησης στο Audition)

ή επιλέγουμε πάλι με το ποντίκι το μέρος του κύματος με την πολύ χαμηλή στάθμη και το ανεβάζουμε




και έτσι όλο το κύμα έρχεται σε ικανοποιητική στάθμη.




Ευχαριστώ.

ΧΣ

haris1963 said:

Κατ' εμέ το αντίστροφο συμβαίνει με τις γυναίκες απ' ότι με τις ηχογραφήσεις: για καλύτερα μην ελπίζεις με τις γυναίκες (από όσο όταν τις γνωρίζεις).
Απλά να κοιτάξεις να μάθεις τα χειρότερά της, γιατί στις 99% των περιπτώσεων εκει θα καταλήξει, όσο κι άν προσπαθήσεις. Όσο για το "τέλεια δεν θα γίνει ποτέ" η αντίθετη εκδοχή μάλλον ...ανέκδοτο είναι!

Click to expand...

Δεν διαφωνούμε...
Το διατύπωσες επι το ορθότερον!

Συνονόματε!!! ευχαριστώ για την βοήθεια.
Νομίζω ότι τελικά με τα προγραμματάκια αυτά καταφέρνεις να διορθώνεις αρκετά πράγματα.
Το βασικότερο όμως είναι κατά την γνώμη μου η ποιότητα του πρωτότυπου.
Έτσι με την ευκαιρία μήπως γνωρίζεις εσύ (ή και κάποιο άλλο μέλος του forum ) κάποια συγκεκριμένη και δοκιμασμένη εξωτερική κάρτα ηχογράφησης για καλύτερη ποιότητα κατά την ηχογράφιση?
Αν ναι θα μπορούσες να επισυνάψεις κάποιο μικρό δείγμα?
Ευχαριστώ εκ τον προτέρων

[Σημείωμα συντονιστή] Μετέφερα μερικά μηνύματα στο θέμα Μέθοδοι εξωτερικής ηχογράφησης.

Ευχαριστώ για την καλή διάθεση και τη προθυμία στις υποδείξεις χρήσης. Το Audition είναι πραγματικά αξιόλογο εργαλείο. Ερώτηση: πως χρησιμοποιούμε το σπαστήρα; Έχω μιαν ηχογράφηση όπου ο ψάλτης ακούγεται καθαρά αλλά βαθιά (εκ του ιερού) ενώ ο ισοκράτης που κανοναρχεί παράλληλα είναι κολλημένος στο μικρόφωνο. Υπάρχει στο Audition σχετική επιλογή που θα μπορούσε να βοηθήσει στη περίπτωση αυτή; Ευχαριστώ και πάλι όλο το φόρουμ για τα όσα μας παρέχει ανιδιοτελώς.

Εγώ χρησιμοποιώ το Nero WaveEditor και είμαι πολύ ευχαριστημένος γιατί είναι πολύ πιο γρήγορο, αξιόπιστο, λειτουργικότερο, ερασιτεχνικότερο για όσους δεν έχουν πολλές τεχνικές γνώσεις και έχει Ελληνικό μενού!
Είναι και πιο "ελαφρύ" σε σχέση με τα προηγούμενα και όσοι έχουν το Nero 7.... το έχουν και αυτό δωρεάν μαζί με τις υπόλοιπες εφαρμογές του!
Μπορεί να μην είναι επαγγελματικού επιπέδου αλλά τη δουλειά του την κάνει μια χαρά και γρήγορα. Αρκεί κανείς να το δουλέψει και να ανακαλύψει τις δυνατότητες του.
Ν.Κ.Π.
Καλαμάτα

With Nero WaveEditor, you edit the audio files non-destructively in real time. Thanks to an internal reference-based audio format, the editing history is simultaneously stored so that changes can also be undone. Various effects (e.g. chorus, delay, flanger, hall), numerous tools (e.g. stereo processor, equalizer, noise gate), sophisticated improvement algorithms (band extrapolation, noise suppression, declicker) as well as the filters and tools within Nero WaveEditor are provided to assist you in editing your files.

Υπάρχει και το spin it again ειδικά κατασκευασμένο για καθαρισμό κασετών και δίσκων 45 και 70 στροφών.
http://www.acoustica.com/spinitagain/

neoklis said:

Που είχες ανεβάσει ξανά πριν 4 χρόνια!

Click to expand...

Ναι, αλλά αν το ακούσεις από εδώ που το ανέβασα τότε, δεν είναι το ίδιο. Έχω βγάλει πολλή από την αντήχηση και μάζεψα λίγο τη διάχυση. Γιατί από τότε ως τώρα, εκτός από 4 χρόνια, προστέθηκαν και τα εκπληκτικά VST3 εφέ της iZotope!

haris1963 said:

Ναι, αλλά αν το ακούσεις από εδώ που το ανέβασα τότε, δεν είναι το ίδιο. Έχω βγάλει πολλή από την αντήχηση και μάζεψα λίγο τη διάχυση. Γιατί από τότε ως τώρα, εκτός από 4 χρόνια, προστέθηκαν και τα εκπληκτικά VST3 εφέ της iZotope!

Click to expand...

Μα, έχουν κοπεί οι περισσότερες αρμονικές της φωνής! Τι σου μοιάζει πιο φυσική φωνή;

ybulbu said:

Μα, έχουν κοπεί οι περισσότερες αρμονικές της φωνής! Τι σου μοιάζει πιο φυσική φωνή;

Click to expand...

Δεν πείραξα τίποτε σε συχνότητες και αρμονικές σε σχέση με την ηχογράφηση που είχα. Το έκανα απλά να έρθει πιο κοντά και να μην ακούγεται από το υπερπέραν. Η δική σου επεξεργασία είναι καλύτερη πάντως. Εγώ δεν μπήκα στη διαδικασία να το αποθορυβοποιήσω και να το επεξεργαστώ από την αρχή, το βελτίωσα πιστεύω, σε σχέση με το προηγούμενο που είχα ανεβάσει. ΜΕ τα ακουστικά που ακούω πάντα τα ηχητικά, μου φαίνεται καλύτερο από το προηγούμενο δικό μου.

Μήπως όμως, είμαστε τελείως εκτός θέματος και να μεταφερθούν αυτά εκεί στα περί αποθορυβοποιήσεων;

haris1963 said:

Δεν πείραξα τίποτε σε συχνότητες και αρμονικές σε σχέση με την ηχογράφηση που είχα. Το έκανα απλά να έρθει πιο κοντά και να μην ακούγεται από το υπερπέραν. Η δική σου επεξεργασία είναι καλύτερη πάντως. Εγώ δεν μπήκα στη διαδικασία να το αποθορυβοποιήσω και να το επεξεργαστώ από την αρχή, το βελτίωσα πιστεύω, σε σχέση με το προηγούμενο που είχα ανεβάσει. ΜΕ τα ακουστικά που ακούω πάντα τα ηχητικά, μου φαίνεται καλύτερο από το προηγούμενο δικό μου.

Μήπως όμως, είμαστε τελείως εκτός θέματος και να μεταφερθούν αυτά εκεί στα περί αποθορυβοποιήσεων;

Click to expand...

Σίγουρα δεν το έκανες εσκεμμένα, όμως έχει γίνει. Αναγκαστικά, ό,τι αφαιρείται ή αλλάζουν οι αναλογίες του συμπαρασύρει και τη φωνή που είναι καταγεγραμμένη στις αντίστοιχες συχνότητες. Περί αποθορυβοποίησης, το καινούριο Audition κάνει πολύ καλή δουλειά μην αλλοιώνοντας έντονα τη φωνή, πάντα με τις σωστές ρυθμίσεις. Εκεί το έκανα. Με παλιά Audition το αποτέλεσμα ήταν τραγικό.

Είμαστε τελείως εκτός θέματος! Το ξέρω, αλλά παρεμπιπτώντως ανακύπτουν αυτά...

Χαίρετε.
Αυτό το θέμα αγγίζει κάτι που με έχει απασχολήσει επανειλημμένα, και πάνω στο οποίο έξω αφιερώσει πολλές ώρες δουλειάς.

Στην ψηφιακή αποθορυβοποίηση μιλάμε για μείωση της έντασης οποιουδήποτε πράγματος θεωρούμε θόρυβο, δηλαδή οποιασδήποτε πληροφορίας που δεν συμμετέχει στο μουσικό υλικό μας. Αυτό μπορεί να συμπεριλαμβάνει θόρυβο περιβάλλοντος, θόρυβο ανθρώπων, αυτοκινήτων, κτλ κτλ κτλ.

Όλα μα όλα τα εργαλεία αποθορυβοποίησης κάνουν δουλειά χοντρικής (μιλώ εξ εμπειρίας). Για να γίνει χρειάζεται πολλή και εξειδικευμένη εκπαίδευση με τον απολύτως κατάλληλο εξοπλισμό. Δε φτάνει να έχει κάποιος ακουστικά (εκτός αν είναι ακριβά και ποιοτικά). Κάτι τέτοιο ας πούμε.
Προτιμητέο είναι το να έχει κανείς ένα σωστό χώρο (κάπου που να μην υπάρχει θόρυβος εξαρχής, ούτε από τον υπολογιστή) και ένα σωστό ζευγάρι studio monitors. Τέτοια ή ανάλογα.
Από εκεί και πέρα, μπορεί να υπάρξει σοβαρή συζήτηση περί αποθορυβοποίησης, από την οποία αποκλείεται κατηγορηματικώς οτιδήποτε έχει σχέση με reverb, compression και normalisation. Τα τελευταία αφορούν mastering (τελικό ραφινάρισμα του ήχου).

Όσο για προγράμματα, έχω χρησιμοποιήσει αυτά της σουΐτας του Nero, καθώς και τις εκδόσεις 3 και 5.5 του Audition, καθώς και το αντίστοιχο εργαλείο στο πρόγραμμα Audacity (που είναι δωρεάν). Η ποιότητα του εργαλείου έχει να κάνει με το πόσες επιλογές δίνει πάνω στην επεξεργασία του ήχου (κάτι που σχετίζεται άμεσα με την εσωτερική επεξεργασία του σήματος). Το πιο σημαντικό είναι να αφαιρεθεί όσο γίνεται περισσότερος θόρυβος, χωρίς να χαθεί τίποτε απ' τη μουσική. Αυτό σημαίνει πως σε κάποιες περιπτώσεις δε θα αφαιρεθεί όλος ο θόρυβος, προκειμένου να αποφευχθούν παραμορφώσεις στον ήχο.
Θα μπορούσα να αναφέρω πολλές περισσότερες τεχνικές πληροφορίες, αλλά δε γνωρίζω σε τι βαθμό θα ήταν κατανοητές ή επιθυμητές από τους θαμώνες του forum.

Μήτσιος Άγγελος said:

...καθώς και τις εκδόσεις 3 και 5.5 του Audition,...

Click to expand...

Δοκίμασε το CS6. Είναι σαφώς βελτιωμένο (και στον τομέα επεξεργασίας σήματος, αποθορυβοποίηση κ.λ.π.) και σπάει πανεύκολα, με την αντικατάσταση ενός αρχείου dll.