Οι ίσως δογματικές απόψεις, ή τουλάχιστον οι απόψεις που ίσως παρουσιάζονται δογματικά, είναι αποτέλεσμα πολύ μεγάλων συζητήσεων για το θέμα των έλξεων και όχι μόνο, οι οποίες συνήθως κατέληγαν στην συμφωνία των συζητούντων στο ότι διαφωνούν (πέρα φυσικά από αρκετές μεταξύ τους συμφωνίες). Είναι λογικό λοιπόν να φαίνεται ο τρόπος έκφρασης των απόψεων κάπως...
Για το θέμα του τρόπου εκτέλεσης της έλξης αυτής, είχα την ευκαιρία να την ακούσω από τον Άρχοντα κ. Νεραντζή τις ημέρες που ασχολούμασταν με μία εργασία του, αλλά δυστυχώς δεν την ηχογράφησα (όπως και πάρα πολλά πράγματα που είπε τις μέρες αυτές ) και τολμώ να πω ότι ο τρόπος εκτέλεσης, δηλαδή η απόσταση των δύο φθόγγων, αλλά και η πραγματική έλξη που έκανε στη φωνή του, δεν έχουν καμία σχέση με τα ακούσματα των προηγούμενων μηνυμάτων αφενός, αφετέρου επαλήθευαν την άποψή μου, ότι αυτή η κίνηση δεν αναγράφεται, λόγω αυτής ακριβώς της συμπεριφοράς της. Θα επιδιώξω στην επόμενη σειρά συναντήσεών μας (μάλλον μέσα στους επόμενους μήνες) να έχω κάποιες ηχογραφήσεις που με την άδειά του φυσικά θα ανεβάσω για να κάνουμε και άλλες συγκρίσεις για το θέμα.
Η προσωπική μου μερική απαξίωση και με τις δύο "αντικρουόμενες" απόψεις πάντως, έχει να κάνει ακριβώς με το θέμα της αναγραφής των έλξεων και των ενεργειών γενικότερα. Δεν γίνεται στην σχολή του Καρά να αναγράφουν τις έλξεις έστω και βοηθητικά, ενώ αντιτίθενται στην αναλυτική γραφή άλλων συμβόλων όπως π.χ. της πεταστής ή να επαναφέρουν άλλα όπως η οξεία και η άλλη μεριά να μην θέλει την αναγραφή των έλξεων, αλλά να αναγράφει ενέργειες όπως το ολίγον και η βαρεία αναλυτικά με χρήση δίοργων και τρίγοργων. Κατά την γνώμη μου ο καθένας καλό θα ήταν να είναι κατ' αρχήν συνεπής με τον εαυτό του. Ή γράφουμε αναλυτικά ή όχι...
Οι δογματικές απόψεις, πάντως, έχουν το μειονέκτημα να είναι δογματικές όπως και από όπου κι αν προέρχονται. Αποκλείουν εκ προοιμίου τον διάλογο και συνεπώς δεν προάγουν καμία συζήτηση.
Για το θέμα της αναγραφής ή μη των έλξεων χύθηκε πολύ μελάνι και εδώ (τρόπος του λέγειν μελάνι βέβαια όσον αφορά το φόρουμ), και αλλού. Μάλλον όμως, εκτός λίγων περιπτώσεων, δεν πρόκειται για διάλογο. Θα ήταν πράγματι πολύ ενδιαφέρον να ανοίξει ένας καλόπιστος και αδογμάτιστος διάλογος πάνω στο θέμα. Ένας διάλογος βέβαια που οφείλει να είναι αρκετά ευρύς στη θεματολογία του, με στοιχεία και επιχειρήματα. Πριν κάτσουμε να δούμε αν θα γράφουμε ή όχι το Γα δίεση πρέπει να κάτσουμε να δούμε αν υπάρχει το Γα δίεση. (Βέβαια κάποια θέματα έπρεπε να είναι ήδη λυμένα, αλλά τέλος πάντων...) Κι αυτό πρέπει να γίνει επίσης νηφάλια χωρίς δογματισμούς και με μελέτη των πηγών. Είτε γραπτών, είτε προφορικών. Επίσης θα πρέπει να μας απασχολήσει το πια είναι ή πρέπει να είναι η λειτουργία της γραφής αυτής καθ 'εαυτής, και αυτό περιλαμβάνει και την συνδρομή άλλων επιστημονικών χώρων. (Όταν αμφισβητούμε όμως την επιστημονική διάσταση της μουσικής, πως να δεχτούμε να μπουν στο "παιχνίδι" και άλλα επιστημονικά πεδία...) Όλα αυτά προϋποθέτουν κόπο μόχθο, και πάνω απ' όλα διάθεση μαθητείας και διάθεση να ακούσουμε τι έχει να πει ο άλλος. Ίσως έτσι να καταλήγαμε κάπου. Προσωπικά δηλώνω απόλυτα απαισιόδοξος.
Μέχρι τότε όμως έχουμε τα θεωρητικά στα οποία, βάσει συνοδικής εγκυκλίου, "εμμένουμε". Το θεωρητικό του Χρυσάνθου και το πόνημα της Επιτροπής. Ενδεχομένως αυτά να έχουν ανάγκη από διορθώσεις-διευκρινίσεις που πρέπει να γίνουν, και σύμφωνα με τον πρόλογο του Μεγάλου Θεωρητικού θα τις ήθελαν πολύ και οι ίδιοι οι δάσκαλοι, και έχουν προταθεί διάφορες σε ΠΑΡΑ ΠΟΛΛΑ θεωρητικά από πάρα πολλούς χώρους με πολλές και διάφορες απόψεις και θεωρήσεις.
Ως προς το θέμα της γραφής, όμως η άποψη της επιτροπής είναι σαφής. "Ἀνέγραψεν ὡς στοιχεῖον ἀπαραίτητον τοῦ ἱεροῦ μέλους τὴν ἕλξιν, καὶ εἰσήγαγεν ἐν τῇ ὑπαρχούσῃ γραφῇ σημεῖά τινα πρὸς τοῦτο, διατηρήσασα κατὰ τὰ λοιπὰ τὴν γραφὴν ἀμετάβλητον".
Συνεπώς η άποψη που θέλει την γραφή συντηρητική, ως των τριών, αλλά με καταγεγραμμένες έλξεις, δεν είναι ανακόλουθος ούτε νεοφανής. ΕΙΝΑΙ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ!!! (Μην ανοίξει κανείς εδώ τώρα θέμα για τα σημάδια που προτείνει ο Καράς. Είναι άλλο θέμα. Ενδεχομένως κάποτε να πρέπει και να συνδυαστούν, αλλά όχι εδώ. Και απαιτεί και εκείνο νηφαλιότητα...)
Ξαναγυρνώ λίγο στα περί του Γα. Έκανα μία ανακοίνωση στο πρόσφατο συνέδριο του ΙΒΜ για την απόδοση των έλξεων στους χρωματικούς ήχους στη ερμηνεία του Ναυπλιώτη. Εκεί εν συντομία (λόγω του αμείλικτου χρόνου) κάνω αναφορά και για τον άν, το που, το πότε, ΚΑΙ το πως. Το μόνο που θέλω να πω εδώ, είναι πως απόλυτος τρόπος ως προς τον τρόπο εκτέλεσης, δηλαδή "έτσι και μόνον έτσι", δεν υπάρχει ούτε στην ερμηνεία ενός και μόνο εκτελεστή, πολλώ δε μάλλον γενικότερα. Υπάρχουν βέβαια κάποιες λίγες γενικές κατευθύνσεις για το πως.
Συγνώμη αν σας κούρασα.