"Αμανέδες" είναι αυτό που ονόμασα προηγουμένως "freestyle" και το οποίο χαρακτηρίζουν: α) η απόδοση σε ελεύθερο ρυθμό (όπως στους αμανέδες, αλλά και σε κάποια είδη της καθ' ημάς παράδοσης, όπως τα κλέφτικα), β) η πλήρης αποδέσμευση από τις καθιερωμένες θέσεις του εκάστοτε είδους μελοποιίας, γ) το παραφόρτωμα του μέλους με ποικίλματα, κατά προτίμησιν σε υψηλή φωνητική περιοχή, χάριν επιδείξεως και εντυπωσιασμού και δ) η υπερβολή ως προς την "κατ' έννοιαν" ψαλμώδηση ορισμένων λέξεων ή φράσεων. Θα μπορούσα να προσθέσω και άλλα, ειδικότερα χαρακτηριστικά, όπως για παράδειγμα τον τρόπο τοποθέτησης της φωνής, αλλά τότε θα ήταν σαν να "φωτογραφίζω" συγκεκριμένους πρωτοψάλτες και θέλω να το αποφύγω.
Το αν αυτό το είδος "εκκλησιαστικοποιήθηκε"... τι να σας πω. Και το "Αγνή Παρθένε" έχει "εκκλησιαστικοποιηθεί" προ πολλού. Ποιο είναι το κριτήριο της "εκκλησιαστικοποίησης"; Ότι το έψαλε έτσι ο τάδε πρωτοψάλτης; Ευχαριστώ, δε θα πάρω.
Ως προς τις μουσικές καταγραφές, πρέπει να σας πω ότι συνήθως δεν αποδίδουν πλήρως τις προθέσεις του γράφοντος και τον τρόπο που θα το έψαλλε ο ίδιος. Το στυλ αυτό διαδίδεται δια της προφορικής παραδόσεως περισσότερο, παρά δια της γραπτής. Γι' αυτό και μερικές από αυτές τις καταγραφές είναι μουσικά ανορθόγραφες. Ο "αμανετζής" ψάλτης δεν χρειάζεται να φτάσει στο "Εις το μνήμα σε επεζήτησεν" για να αναπτύξει την τέχνη του... Και τα προηγούμενα στιχηρά σε ανάλογο ύφος θα τα πει, αλλά λίγο πιο απλά...