[Ερώτηση] Χρονική αγωγή Χερουβικού

[neoklis]

Θα ήθελα απλώς να θέσω εδώ ένα προβληματισμό και όποιος μπορεί ας εμβαθύνει στο θέμα. Παρατηρώ μια αλλαγή τόσο στις συνθέσεις χερουβικών όσο και στη χρονική αγωγή με την οποία αυτά εκτελούνται, ανάμεσα στα κλασικά και τα νεώτερα (και μ' αυτό εννοώ συνθέσεις και αυτοσχεδιασμούς από Πρίγγο, Στανίτσα, Καραμάνη κ.ά). Τα παλαιότερα χερουβικά έχουν πιο «πυκνή» (αδόκιμος όρος, αλλά δεν ξέρω πως αλλιώς να το εκφράσω) σύνθεση, και εκτελούνται (και από τους σημερινούς ψάλτες) με σχετικά γρηγορότερη χρονική αγωγή (π.χ. η εκτέλεση του χερυβικού σε γ΄ήχο του Γρηγορίου πρωτοψάλτου από τη χορωδία του Στανίτσα). Τα νεώτερα όμως χερουβικά, μου φαίνονται συνθετικά απλοποιημένα, χωρίς πυκνότητα, βασίζονται σε αυτοσχεδιασμούς, υπεραναλύσεις κλασικών θέσεων, και ως συνέπεια ψάλλονται με υπερβολικά αργή χρονική αγωγή, τέτοια που θα έκανε το χερουβικό του Γρηγορίου να διαρκεί ένα 20λεπτο. Αντίθετα με τη συντομότερη χρονική αγωγή τα νεώτερα αυτά χερουβικά, εφόσον βέβαια έχεις και την ανάλογη φωνητική δεινότητα να τα εκτελέσεις γρηγορότερα, τελειώνουν μέσα σε τρία λεπτά.
Πότε και πως έγινε αυτή η αλλαγή στη σύνθεση και στην εκτέλεση των χερουβικών;
Θα μ' ενδιέφερε ν' ακούσω κάποια σχόλια πάνω σ' αυτά, αν βέβαια έγιναν κατανοητά όσα ήθελα να πω.

 

[Dimitri]

Ενδιαφέροντα σχόλια για τον τρόπο σύνθεσης των κλασσικών χερουβικών υπάρχουν στη διατριβή του Κ. Καραγκούνη για την εξέλιξη του χερουβικού ύμνου. Αναφέρει (όπως θυμάμαι) ακροθιγώς το γεγονός της αλλοίωσης του τρόπου μελοποιΐας του χερουβικού ύμνου κατά τον 20ο αιώνα αλλά δεν μπαίνει σε λεπτομέρειες. Στο παράδειγμα που ανέφερες θα μπορούσε κάποιος να πεί οτι υπάρχει διαφορά μεταξύ χορωδίας και μονωδίας. Παρολαυτά ακόμα και σε μονωδιακή εκτέλεση (π.χ. Νεραντζής στο χερουβικό του Μπερεκέτη το οκτάηχο στα Μνημεία σε σύγκριση με άλλες εκτελέσεις του) υπάρχει διαφορά στο χρόνο εκτέλεσης κλασσικών και νεωτέρων χερουβικών. Δες και

Περί του ρυθμού και της εκτέλεσης των αργών Παπαδικών μαθημάτων

 

[dimitris]

Θα ήθελα να υπενθυμίσω τις χρονικές αγωγές που υπάρχουν στο τριώδιο του Στανίτσα.
Αλλά να πω και τη γνώμη μου,
ότι η χρονική αγωγή ποικίλει ανάλογα με τις πραγματικές καταστάσεις και ανάγκες.
Την προηγούμενη Κυριακή της Αγίας Πεντηκοστής κάπου θα έπρεπε να κοιτά το ρολόι ο ψάλτης και ο ιερεύς γιατί αν ψέλναμε κανονικά όρθρο, Θ. λειτουργία, εσπερινό , γονυκλισίες κλπ θα τελειώναμε το απόγευμα.
Στις περισσότερες εν κόσμω εκκλησίες οι ώρες του "Δι ευχών" είναι στάνταρ με απόκλιση 10-15 λεπτά.
Το δυστύχημα είναι ότι λόγω του άγχους να τελειώσουμε σε συγκεκριμένη ώρα καταλιμπάνονται και οι αργές δοξολογίες οι οποίες διαρκούν 3-5 το πολύ λεπτά περισσότερο.
Ο ψάλτης πρέπει να κάνει υπακοή στον ιερέα. Σεβαστόν και ασπασταίον.
Όμως οι περισσότεροι ιερείς έχουν άγνοια από διάφορα τυπικά και μουσικά.
Εστω κι έτσι καλή είναι η υπακοή γιατί κακός είναι ο πόλεμος.

Κατά τη γνώμη μου τα σύντομα κομμάτια πρέπει να λέγονται αργά και τα αργά να λέγονται σύντομα.

Δηλ. αν πούμε αργά τα του Ιακώβου πρωτοψάλτου θα ακουστεί σαν χερουβικό.

Παίζει ρόλο και το περιβάλλον.
Ακούστε π.χ. ανοιξαντάρια Φωκαέως στην έρημο του Αγ. Όρους.
http://psaltiri.org/index2.php?option=com_sobi2&sobi2Task=dd_download&fid=1588&no_html=1

Δεν μπορούν να ψαλλούν το ίδιο στην πόλη.

 

[PavlosKouris]

Απλα συμφωνώ με τον Δημήτρη όσον αφορά την ημιμάθεια των ιερέων (όχι όλων) κ συμπληρώνω ότι κ αργές δοξολογίες μπορούν να ψαλλούν όπως κ άλλα υπέροχα μαθήματα αρκεί να υπάρχει συνεννόηση μεταξύ των δύο χορών. Το αποτέλεσμα απλά θα είναι θεσπέσιο.Ποτέ μη ξεχνάμε ότι το εκκλησίασμα είναι ετερόκλητο κ υπάρχουν ακροατές με ιδιαίτερα απαιτητικά ακούσματα κ γνώσεις.Με λίγη προσπάθεια κ αγάπη για την Τέχνη μας θα καταφέρουμε πολλά.

 

[Tzanakos_B]

Θα ήθελα απλώς να θέσω εδώ ένα προβληματισμό και όποιος μπορεί ας εμβαθύνει στο θέμα. Παρατηρώ μια αλλαγή τόσο στις συνθέσεις χερουβικών όσο και στη χρονική αγωγή με την οποία αυτά εκτελούνται, ανάμεσα στα κλασικά και τα νεώτερα (και μ' αυτό εννοώ συνθέσεις και αυτοσχεδιασμούς από Πρίγγο, Στανίτσα, Καραμάνη κ.ά). Τα παλαιότερα χερουβικά έχουν πιο «πυκνή» (αδόκιμος όρος, αλλά δεν ξέρω πως αλλιώς να το εκφράσω) σύνθεση, και εκτελούνται (και από τους σημερινούς ψάλτες) με σχετικά γρηγορότερη χρονική αγωγή (π.χ. η εκτέλεση του χερυβικού σε γ΄ήχο του Γρηγορίου πρωτοψάλτου από τη χορωδία του Στανίτσα). Τα νεώτερα όμως χερουβικά, μου φαίνονται συνθετικά απλοποιημένα, χωρίς πυκνότητα, βασίζονται σε αυτοσχεδιασμούς, υπεραναλύσεις κλασικών θέσεων, και ως συνέπεια ψάλλονται με υπερβολικά αργή χρονική αγωγή, τέτοια που θα έκανε το χερουβικό του Γρηγορίου να διαρκεί ένα 20λεπτο. Αντίθετα με τη συντομότερη χρονική αγωγή τα νεώτερα αυτά χερουβικά, εφόσον βέβαια έχεις και την ανάλογη φωνητική δεινότητα να τα εκτελέσεις γρηγορότερα, τελειώνουν μέσα σε τρία λεπτά.
Πότε και πως έγινε αυτή η αλλαγή στη σύνθεση και στην εκτέλεση των χερουβικών;
Θα μ' ενδιέφερε ν' ακούσω κάποια σχόλια πάνω σ' αυτά, αν βέβαια έγιναν κατανοητά όσα ήθελα να πω.

Θελοντας να συνεισφερω , το ελαχιστο, στο θεμα του χρονου των χερουβικων , καταθετω πρωτα την μαρτυρια του ΣΤ. Τσολακιδη ο οποιος εψαλλε χερουβικον του Ναυπλιωτη σε Πρωτο ηχο με απλες αναλυσεις και χρονο σχετικα συντομο , χωρις κορωνες στο τριαδι. Σπανια , ελεγε , εψαλλαν σε ηχο Βαρυ.. Πιστευω οτι πρωτος ο Πριγγος εγραψε χερουβικα πιο αναλυτικα , αλλα τα εψαλλε παντα με χρονο , το εχουμε διαπιστωσει ολοι.. !!! Τον ακολουθησαν οι Καραμανης και Παναγιωτιδης , ουσιαστικα , διασκευαζοντας τα χερουβικα του Πριγγου , τον οποιον θεωρουσαν ασυναγωνιστον . Συμφωνω με τον κ Νεοκλη οτι , κυριως μετα τον Πριγγο , οι νεοτεροι , Μεγαλοι Πρωτοψαλτες αλλαξαν την απλοτητα των παλαιοτερων χερουβικων , προσθετοντας πολλα διγοργα , τριγοργα , δινοντας εμφαση στα ΤΡΙΑΔΙ.. και υποχρεωτικα ο χρονος επιβραδυνθηκε πολυ.... χαριν της Τεχνης !!! Αν ψαλλουν συντομα , το εχω δοκιμασει , τελειωνουν σε τρια , τεσσερα λεπτα .... Οσο για τα Χερουβικα του αειμνηστου Στανιτσα, οσα εψαλλε στην Ελλαδα , παρνει σαν βασικο κορμο τον Πριγγο και προσθετει και δικες του θεσεις .. [ επιτυχημενες η` οχι ] αλλοι πιο ειδικοι μπορουν να πουν , οπως ο καλυτερος μαθητης του Φιλος Ν. Γιαννου. Προσωπικα , θεωρω ανεπαναληπτους στα παπαδικα μελη , τους Πριγγον και Καραμανην. ησαν Α ξ ε π ε ρ α σ τ ο ι ...!!!!!! Β. ΤΖΑΝΑΚΟΣ