Σερβική εκκλησιαστική μουσική

[Π. Δαβίδ]

Αρχικό μήνυμα Β. Λιναρδάκη "Σπανια Ηχογραφηση :Απο τον παλαιο Μεσολογγιτη πρωτοψαλτη Αντωνιο Λεοναρδο , ακουστε στην
επισυναψη το καθισμα του ορθρου της Μ. Τεταρτης ''Η πορνη εν κλαυθμω'' .
Ψαλλεται κατα τοπικη παραδοση σε ηχο Πλ.Αο . Εντυπωσεις ;"

Χμμμ....
1. Η αλλαγή του ήχου (βλ. το δοξαστικό αίνων αγ. Μηνά υπό Βουτσινά σε πλ. α΄ ενώ είναι διασκευή ιδιομέλου λιτής Αγ. Δημητρίου που είναι σε α΄ ήχο, το ψαλλόμενο στη μοναχική κουρά κάθισμα "Ἀγκάλας πατρικάς" το οποίο οι Ρουμάνοι ψάλλουν σε πλ. α΄-σύμφωνα με μελωδίες των εκεί μουσικών) δεν είναι κάτι που με βρίσκει σύμφωνο.
2. Ο τρόπος ψαλμωδίας όντως είναι ιδιόμορφος, σίγουρα όμως αρεστός στο ακροατήριο του εν λόγω ψάλτη.
Ευτυχώς αυτό που δεν συνέβη στην Ελλάδα, αλλά συνέβη στη Σερβία ήταν η επισημοποίηση αυτὠν των τοπικών ποικιλιών ψαλμωδίας. Στη Σερβία τον 19ο αιώνα αυτές οι μελωδίες προερχόμενες από τα στόματα πρακτικών εκτελεστὠν κατεγράφησαν σε πεντάγραμμο και υπό τις συνθήκες εθνικισμού που επικρατούσαν με την παραχώρηση του αυτοκεφάλου και αργότερα πατριαρχείου κατέστησαν επίσημες και διδάσκονται μέχρι σήμερα...
Ειρήσθω εν παρόδω ότι η κατά τα άλλα φίλη και πολλές δοκιμασίες υπομείνασα Εκκλησία της Σερβίας είναι πολύ αρνητική στη χρήση βυζαντινής μουσικής (ελληνικής όπως την χαρακτηρίζει)

 

[Π. Δαβίδ]

Για να δώσω και ένα δείγμα από την Σερβική Εκκλησιαστική Μουσική, ανεβάζω το εξής αρχείο (ψάλλουν μοναχοί της ιστορικής Μονής ВИСОКИ ДЕЧАНИ)
Θεός Κύριος μετά των στίχων αυτού (ήχος δ) και το εναρκτήριο τροπάριο της ακολουθίας του παρακλητικού κανόνος του αγίου Βασιλέως Στεφάνου επ΄ονόματι του οποίου τιμάται η μονή και θησαυρίζει τα χαριτόβρυτα λείψανά του (μαζί με το Θεοτοκίον "Ου σιωπήσομεν ποτέ").
Ο τρόπος ψαλμωδίας είναι με ισοκράτημα (δεδομένου ότι είναι από μοναστήρι), σε μια ενορία πιθανόν να ακούσουμε 2η φωνή "με το αυτί".
Φυσικά ο Σερβικός δ΄ ήχος μοιάζει μάλλον με γ΄...
Το αρχείο ανοίγει με Real Player.

 

[Π. Δαβίδ]

Αφού εμπεδώσατε τον 'σερβικό' 4ο ήχο ώρα για τον πλ. β΄

http://www.youtube.com/watch?v=R0dVGqV9WMg

Οι μοναχοί της Μονής Decani ψάλλουν το ιδιόμελο μετά τον 50ο ψαλμό του Αγίου της Μονής.

 

[Π. Δαβίδ]

Και τώρα για τον πλ. α΄

http://www.youtube.com/watch?v=PfUPbuY5e0E&feature=related

Δοξαστικόν της Λιτής της Συνάξεως των Σέρβων Αγίων- πολύ συνηθισμένο στη διανομή του αντιδώρου, στο Κοινωνικό.

Ψάλλουν οι Μοναχοί της ίδιας μονής.

 

[Π. Δαβίδ]

Πριν προχωρήσω να ανεβάσω και άλλα αρχεία Σερβικής εκκλησιαστικής μουσικής θα ήθελα να ρωτήσω τα αγαπητά μέλη πώς τους φάνηκαν τα αρχεία που άκουσαν.

 

[Π. Δαβίδ]

Μετά τη "δημοτικοφανή" Σερβική εκκλησιαστική μουσική που ακούσατε, ώρα και για πιο βυζαντινά ακούσματα, στο πνεύμα των ημερών

http://www.esnips.com/doc/81b7f63f-...Koviljac---Molebni-Kanon-Presvetoj-Bogorodici

Μικρός Παρακλητικός Κανών της Θεοτόκου.
Ψάλλουν στη σύγχρονη Σερβική γλώσσα (όχι εκκλησιαστική σλαβονική) μοναχοί της μονής KOVILJ.

 

[Π. Δαβίδ]

Απολυτίκιον & Κοντάκιον Αγ. Παντελεήμονος.

"Παραδοσιακή" Σερβική εκκλησιαστική μουσική (σε σύγχρονη Σερβική γλώσσα)

http://www.esnips.com/doc/b0bb542d-...Св_Влм_Пантелејмон_тропар_3_кондак_5_глас_ехо

 

[vagelis]

Χμμμ....
1. Η αλλαγή του ήχου (βλ. το δοξαστικό αίνων αγ. Μηνά υπό Βουτσινά σε πλ. α΄ ενώ είναι διασκευή ιδιομέλου λιτής Αγ. Δημητρίου που είναι σε α΄ ήχο, το ψαλλόμενο στη μοναχική κουρά κάθισμα "Ἀγκάλας πατρικάς" το οποίο οι Ρουμάνοι ψάλλουν σε πλ. α΄-σύμφωνα με μελωδίες των εκεί μουσικών) δεν είναι κάτι που με βρίσκει σύμφωνο.

Αγαπητε Παναγιωτη
Το ''Ευφραινου εν κυριω ..'' ειναι οντως ιδιομελο της λιτης του Αγιου Δημητριου σε ηχο Αο . Ο αειμνηστος Βουτσινας το ειχε μελοποιησει σε Πλ.Αο επι το πανηγυρικωτερον . Το επισυναπτω σε δικη μου ψιλοδιασκευη , οπως το εψαλλε η χορωδια του Σωματειου Ιεροψαλτων Νομου Ηρακλειου ΑΝΔΡΕΑΣ Ο ΚΡΗΤΗΣ το 1987 (αν θυμαμαι καλα) στην Λειβαδια , σε βεστιβαλ χορωδιων Β.Μ.

 

[Π. Δαβίδ]

Για να ολοκληρωθεί η "σειρά" της Σερβικής οκταηχίας.

Αναστάσιμο απολυτίκιο β΄ ήχου:
http://www.esnips.com/doc/1f21f9e5-76a7-469c-b7ff-f09695f3ffbe/Васкршњи_тропар_2_глас_ехо

Αναστάσιμο απολυτίκιο βαρέος ήχου:
http://www.esnips.com/doc/19663f65-9d2e-4ad9-a0b0-e11826787c3d/Васкршњи_тропар_7_глас_ехо

Αναστάσιμο απολυτίκιο πλ. δ΄ ήχου:
http://www.esnips.com/doc/0f82bf18-4f81-4a5e-93e1-612e82e6e0f7/Васкршњи_тропар_8_глас_ехо

Απολυτίκιον Κοιμήσεως της Θεοτόκου (ήχος α΄)
http://www.esnips.com/doc/6a0c03f9-.../Успење_Пресвете_Богородице_тропар_1_глас_ехо

Απόψεις περί της παραδοσιακής εκκλησιαστικής μουσικής των γειτόνων μας ή όσων από αυτούς κάνουν απόπειρες να ψάλλουν σε παραδοσιακό βυζαντινό μέλος στη γλώσσα τους δεν είχα δημοσίως Με την παρότρυνση "ὃ εἰς τὸ οὖς ἀκούετε, κηρύξατε ἐπὶ τῶν δωμάτων" αναμένω τα σχόλιά σας.

 

[V_Zacharis]

Δεν νομίζω ότι μπορούμε να σχολιάσουμε κάπως Παναγιώτη. Αυτή η μουσική δεν έχει και μεγάλη σχέση με την δική μας. Πιο εύκολα μπορούσαμε να σχολιάσουμε τα βουλγαρικά ή τα ρουμάνικα που έστειλες. Αυτά ακόμα κι όταν μοιάζουν, έχουν ουσιαστικές διαφορές με την δική μας μουσική.

 

[Π. Δαβίδ]

Μα την σχολίασες μια χαρά! Ατυχώς οι περισσότεροι Σέρβοι μουσικοί εξακολουθούν να πλανώνται ότι η εν λόγω μουσική είναι πολύ κοντά στην ψαλτική... Η μικρή παράκληση στη Σερβική με βυζαντινό μέλος πώς ακούγεται;

 

[V_Zacharis]

Αυτό μοιάζει σαν μελωδία.
Τι εννοείς "σύγχρονη Σερβική γλώσσα"; Τι...κόλπο είν' αυτό;

 

[Π. Δαβίδ]

Η λειτουργική γλώσσα των Ορθοδόξων Σλάβων (Ρώσων, Σέρβων, Βουλγάρων κλπ.) είναι η εκκλησιαστική σλαβονική, η γλώσσα των Αγ. Κυρίλλου, Μεθοδίου & των μαθητών τους. Ατυχώς η γλώσσα αυτή σήμερα: α) είναι αρκούντως δυσνόητη στον πολύ κόσμο β) προφέρεται από κάθε λαό με διαφορετικό τρόπο ο οποίος εξαρτάται από την σύγχρονη γλώσσα που μιλούν (πχ οι Ρώσοι λένε "Σαβαώφ", οι Βούλγαροι "Σαβαώτ", παρά το ότι στην εκκλησιαστική σλαβονική υπάρχει το γράμμα "θ", οι Σέρβοι δεν λαμβάνουν και πολύ υπόψη των τους τόνους κλπ.).

Στη Σερβία (και σε μικρότερο βαθμό στη Βουλγαρία) από τα τέλη του 20ου αιώνα και μετά γίνεται χρήση της σύγχρονης γλώσσας και στη λατρεία, αρχικά για εκφωνήσεις, ευχές μυστηριων και αγιογραφικά αναγνώσματα και ήδη και για τροπάρια. Αυτό εννοώ γράφοντας "στη σύγχρονη Σερβική γλώσσα".

 

[vasilis]

Εμένα μου φαίνεται πάντως εντελώς φυσιολογικό αυτό που συμβαίνει με τους άλλους ορθόδοξους λαούς. Καταρχήν για να μπορέσουν να χρησιμοποιήσουν το παραδοσικό βυζαντινό μέλος θα πρέπει να τους βοηθάει και η γλώσσα τους, μια μελωδική και εύρυθμη γλώσσα όπως η ελληνική είναι πιο εύκολο να μελοποιηθεί σε βυζαντινό μέλος από μια άλλη, βασικά για να γίνω πιο σαφής η βυζαντινή μουσική μπορεί να επενδύσει μόνο ελληνικούς στίχους μιας και φτιάχτηκε για αυτό το σκοπό και για αυτή τη γλώσσα. Και κατα δεύτερον γιατί να χρησιμοποιήσουν βυζαντινή μουσική οι Σέρβοι; Θέλω να πω πως η βυζαντινή μουσική για αυτούς είναι οτι για μας η τζαζ, μια ξένη μουσική που δεν έχει καμμιά σχέση με την ιστορία τους και με την ιδιοσυγκρασία τους, από που και ως που έχουμε την απαίτηση να την χρησιμοποιούν κιολας.

 

[Π. Δαβίδ]

Εμένα μου φαίνεται πάντως εντελώς φυσιολογικό αυτό που συμβαίνει με τους άλλους ορθόδοξους λαούς. Καταρχήν για να μπορέσουν να χρησιμοποιήσουν το παραδοσικό βυζαντινό μέλος θα πρέπει να τους βοηθάει και η γλώσσα τους, μια μελωδική και εύρυθμη γλώσσα όπως η ελληνική είναι πιο εύκολο να μελοποιηθεί σε βυζαντινό μέλος από μια άλλη, βασικά για να γίνω πιο σαφής η βυζαντινή μουσική μπορεί να επενδύσει μόνο ελληνικούς στίχους μιας και φτιάχτηκε για αυτό το σκοπό και για αυτή τη γλώσσα. Και κατα δεύτερον γιατί να χρησιμοποιήσουν βυζαντινή μουσική οι Σέρβοι; Θέλω να πω πως η βυζαντινή μουσική για αυτούς είναι οτι για μας η τζαζ, μια ξένη μουσική που δεν έχει καμμιά σχέση με την ιστορία τους και με την ιδιοσυγκρασία τους, από που και ως που έχουμε την απαίτηση να την χρησιμοποιούν κιολας.

Η εκκλησιαστική Σλαβονική, η γλώσσα των αγ. Κυρίλλου και Μεθοδίου, είναι αρκούντως μελωδική και εύρυθμη και υπάρχουν πολλές συνθέσεις σε αυτήν. Η γλώσσα αυτή όπως έχω γράψει και αλλού είναι η επίσημη λειτουργική γλώσσα όλων των Ορθοδόξων Σλάβων, αν και τα τελευταία χρόνια κάποιοι χρησιμοποιούν και τη σύγχρονη γλώσσα των (ατυχώς με πρόχειρες μεταφράσεις!).

Στη Σερβία εν προκειμένω υπήρχε η ψαλτική μουσική και παράδοση η οποία χάθηκε πριν ακόμη την νέα γραφή. Η εκκλησιαστική μουσική έκτοτε διετηρήθη προφορικά και φυσικά αλλοιώθηκε. Από τα τέλη του 19ου αιώνα διάφοροροι μουσικοί και συστηματικότερα στις αρχές του 20ου αιώνα ο Στέφαν Μοκράνιατς την κατέγραψαν με πεντάγραμμο. Τα έργα του Μοκράνιατς αν και παρουσιάζουν μια εικόνα της Σερβικής λαϊκής εκκλησιαστικής μουσικής όπως την ήθελε ο ίδιος (πχ σχεδόν όλοι οι ύμνοι είναι γραμμένοι σε Φα ματζόρε ) εν τούτοις είναι μεθοδικά, επισημοποιήθηκαν από την Ι. Σύνοδο της Σερβίας και διδάσκονται ακόμη.

Τα τελευταία χρόνια γίνεται μια προσπάθεια για αποκατάσταση της Βυζαντινής μουσικής στη λατρεία, αρχικά με εμπλουτισμό του ρεπερτορίου. Δυστυχώς όμως, και λυπούμαι που το γράφω αυτό, υπάρχει αντίδραση και από την επίσημη Εκκλησία (πρώτος και καλύτερος ο πρώην Πατριάρχης Παύλος ) και από απλό κόσμο. Σε κάποιο σερβικό φόρουμ που μπαίνω για να διαβάζω τα μηνύματα είδα να γράφουν απαξιωτικά για την "ελληνική" ή "βουλγαρική" εκκλησιαστική μουσική (εννοώντας την ψαλτική), να αναφέρουν ότι δημιουργός της Σερβικής λαϊκής εκκλησιαστικής μουσικής είναι ο φωτιστής των Σέρβων Αγ. Σάββας (προφανώς τέτοια άκουγε στο Αγ. Όρος και την Ιερουσαλήμ ).

 

[μάρκελλος]

Ἡ Divna ψάλλει τοὺς στίχους ''Κύριε τῶν δυνάμεων'' στὰ σλαβονικὰ σὲ συναυλία (Παρίσι 2004)

http://divna_ljubojevic.mondomix.com/fr/video2603.htm

 

[neoklis]

... αν και τα τελευταία χρόνια κάποιοι χρησιμοποιούν και τη σύγχρονη γλώσσα των (ατυχώς με πρόχειρες μεταφράσεις!)...

Αν δεν κάνω λάθος, ο π. Ιουστίνος Πόποβιτς, μετέφρασε την Θ.Λειτουργία στη σύγχρονη γλώσσα. Μακάρι να βλέπαμε κι εμείς τέτοιες "πρόχειρες" μεταφράσεις!

 

[Π. Δαβίδ]

Αν δεν κάνω λάθος, ο π. Ιουστίνος Πόποβιτς, μετέφρασε την Θ.Λειτουργία στη σύγχρονη γλώσσα. Μακάρι να βλέπαμε κι εμείς τέτοιες "πρόχειρες" μεταφράσεις!

Δεν αναφέρθηκα στη μετάφραση του π. Ιουστίνου Πόποβιτς... Γενικώς μιλάω για μεταφράσεις στις Σλαβόφωνες χώρες, στις οποίες μπορεί το ίδιο τροπάριο να είναι μεταφρασμένο διαφορετικά στο Ωρολόγιο και διαφορετικά στο Ιερατικό! Εξάλλου πολλές από τις μεταφράσεις αυτές γίνονται από ανθρώπους άνευ μουσικής παιδείας και είναι προβληματικές στο να ψαλλούν.

 

[Π. Δαβίδ]

Ἡ Divna ψάλλει τοὺς στίχους ''Κύριε τῶν δυνάμεων'' στὰ σλαβονικὰ σὲ συναυλία (Παρίσι 2004)

http://divna_ljubojevic.mondomix.com/fr/video2603.htm

Η Дивна χρησιμοποιεί σερβική λαϊκή εκκλησιαστική μουσική και λίγη "ψαλτική" σε κάποια κομμάτια.

Μια ενδιαφέρουσα παρατήρηση είναι ότι στη σερβική λαϊκή εκκλησιαστική μουσική οι στίχοι των αντιφώνων, στιχηρών, τιμιωτέρας δεν είναι "χύμα" όπως τους έχουμε συνηθίσει εμείς, αλλά ψάλλονται κανονικά και αυτοί με γοργή όμως χρονική αγωγή.

 

[ixadin]

Πριν προχωρήσω να ανεβάσω και άλλα αρχεία Σερβικής εκκλησιαστικής μουσικής θα ήθελα να ρωτήσω τα αγαπητά μέλη πώς τους φάνηκαν τα αρχεία που άκουσαν.

Ευχαριστούμε για την ενημέρωση για το τί επικρατεί στις ομόδοξες χώρες.

Είναι πολύ σημαντικό να διαπιστώνεις κανείς ότι για την υμνολογία του Θεού ο κάθε λαός έχει τον δικό του τρόπο σύμφωνα με την δική του αισθητική και μουσική παράδοση. Πέραν αυτού, η συνειδητοποίηση των διαφόρων παραδόσεω μάς βοηθάει εμάς, τους έλληνες ψάλτες, ότι δεν είμαστε οι μόνοι επάνω στον κόσμο.