"Ημερινή Θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων"

[neoklis]

Έκδοσις Ιεράς Σταυροπηγιακής Μονής Παναγίας Τατάρνης
Κεντρική διάθεση από την Ιερά Μονή Τατάρνης ή τις εκδόσεις Επτάλοφος.

 

[neoklis]

Ημερινή Θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων – Eptalofos.gr

eptalofos.gr

 

[MTheodorakis]

Βιβλιοκρισία

καὶ ἄρθρο

π. Σ. Ἀλεξόπουλου Ὁ χρόνος τελέσεως τῆς Προηγιασμένης.

 

[neoklis]

Το μεν πρώτο δεν είναι βιβλιοκρισία, αλλά μάλλον επιμέρους παρατηρήσεις. Θα ήταν ανδιαφέρον αν υπάρχει πραγματική κρίση επί της προτεινόμενης ακολουθίας.
Το δεύτερο άρθρο είναι μεν άσχετο με την συγκεκριμένη έκδοση, είναι όμως απορίας άξιον πώς δεν γίνεται σχετική αναφορά στις διάφορες εξεταζόμενες εκεί εναλλακτικές λύσεις, όταν, σύμφωνα με την σχετική ανακοίνωση της έκδοσης, πρόκειται για ακολουθία "όπως διεσώθη παρά του Αγ. Συμεών Θεσσαλονίκης"

 

[MTheodorakis]

Βιβλιοκρισία.

 

[π. Μάξιμος]

Κατ᾿ ἀρχάς συντονιστικῶς μετέφερα μέ μόνιμη ἀνακατεύθυνση στήν ὑποενότητα τῆς Προηγιασμένης τοῦ Τυπικοῦ.

Κατά δεύτερον ἀπέφυγα μέχρι τώρα νά σχολιάσω, σεβόμενος τή μνήμη τοῦ μακαριστοῦ, πού ἄλλωστε πάρα πολλά γνώριζε καί πάρα πολλά προσέφερε. Πρόκειται καί γιά μιά ἔκδοση «μετά θάνατον».

Βέβαια προκύπτουν κάποια ἐρωτήματα, πού θά ἐκθέσω, καί στή συνέχεια θά διατυπώσω κάποιες σκέψεις σχετικά μέ τή σημερινή κατάσταση.

1) Ἔχει γίνει ἀντιληπτό, ὅτι δέν δίδεται παραπομπή στό ἔργο τοῦ Συμεών. Ὁ Συμεών οὔτε κἄν διανοήθηκε τήν τέλεση Προηγιασμένης συναπτῶς μέ τήν Τριθέκτη. Γνωστόν ὅτι περιγράφει τήν τέλεση Τριθέκτης, συναπτῶς τόν μοναχικό ἑσπερινό (πλαγίως ὡς Παράκληση) καί στή συνέχεια τόν ᾀσματικό Ἑσπερινό μέ τήν Προηγιασμένη.

2) Στήν ἔκδοση ἁπλῶς ἀναφέρεται ἀριθμ. πρωτ. ἑνός ἐγγράφου τῆς Ἱ. Συνόδου, πού δέν παρουσιάζεται.

3) Μνημονεύεται καί γνωστός μας Καθηγητής τῆς Λειτουργικῆς, πού «συναινεῖ καί συνευδοκεῖ».

______________________________________________

Τό «Ημερινή» ἀντιπαραβάλλεται στή σκέψη μου μέ τό «Βραδυνή», πού τελοῦμε τίς Τετάρτες τῆς Σαρακοστῆς, ἀλλά καί αὐτό δέν ἔχει παραδοσιακά ἐρείσματα.

Σημειωτέον ὅτι ἡ τέλεση τῆς ᾀσματικῆς Τριθέκτης τοποθετεῖται τήν δ΄ ὥραν (= 10 π. μ. περίπου). Αὐτά πού περιγράφει ὁ Συμεών ἔληγαν λίγο μετά τό μεσημέρι.

Ἔχω τήν μαρτυρία κεκοιμημένου Ἱεροσολυμίτου ἀρχιερέως, πού μᾶς ἔλεγε ὅτι στόν Πατριαρχικό Ναό τοῦ Ἁγίου Κωνσταντίνου, τελοῦν τόν Ἑσπερινό στή 1.00 τό μεσημέρι, γιατί τότε οἱ Ἑβραῖοι ὁριοθετοῦν τήν ἀλλαγή τῆς ἡμέρας (νυχθήμερον). Πρβλ. καί Ἀποκαθήλωση.

Ὁπότε ἄν σήμερα ἔχουμε μετάληψη στίς 8.00 ἤ 9.00 τό βράδυ, αὐτό δέν εἶναι παραδοσιακό, οὔτε βέβαια ἰσχύει σέ καμμία Μονή, πού τηρεῖ περίπου τό ὡράριο τῶν βυζαντινῶν ὡρῶν.

Ἡ ἀσιτία μέχρι τίς 8.00 ἤ 9.00 τό βράδυ, ἀφενός εἶναι ἐξουθενωτική καί ἀφετέρου δέν ἔχει ἐρείσματα.

Γι᾿ αὐτό ὁ μακαριστός Χριστόδουλος, σέ Ἐγκύκλιό του σχετικά μέ τίς νεοφανεῖς «Βραδυνές» Προηγιασμένες, μᾶς προέτρεπε νά συνιστοῦμε τήν ἐλαφρά τροφή περί τίς 12.00 τό μεσημέρι, γιά τή μετάληψη στίς 8.00 ἤ 9.00 τό βράδυ.

Συμπερασματικά, ἡ τέλεση Προηγιασμένης τό πρωί μέ τόν ἑσπερινό δέν εἶναι τόσο ἀνακόλουθο γιά τίς ἐνορίες τοῦ κόσμου, ὅπως συμβαίνει καί μέ τίς ἑσπερινές Θ. Λειτουργίες τῶν παραμονῶν Χριστουγέννων καί Θεοφανείων, τῆς Μ. Πέμπτης καί τοῦ Μ. Σαββάτου.
Ἀπ᾿ τήν ἄλλη οἱ Ὄρθροι τῆς Μ. Ἑβδομάδος τοποθετήθηκαν στήν ὥρα τῆς ᾀσματικῆς Παννυχίδος. Καί πάλιν ἐνωρίτερον, ἐξ αἰτίας τῶν συνθηκῶν τοῦ κόσμου.

[περίπου σχετικό θέμα ἐδῶ]

 

[Andreask]

Η τέλεση της προηγιασμένης το πρωί είναι προβληματική σύμφωνα με τον άγιο Νικόδημο (αλλά και σύμφωνα με την κοινή λογική).

Από την άλλη τα ιερά βιβλία (Παρακλητική, Τριώδιο, Πεντηκοστάριο, Μηναία) ορίζουν συγκεκριμένα τροπάρια για τον εσπερινό. Και το Τριώδιο ορίζει αυτά της Τετάρτης και Παρασκευής εσπέρας να τελούνται με προηγιασμένη. Πώς θα ενταχθούν αυτά σε μια νέα ακολουθία; Και τι θα γίνει με τον εσπερινό; Θα ξαναειπωθούν;; Θα καταργηθούν πλήρως;

Ενός κακού μύρια έπονται. Από την άλλη τα λάθη δεν διορθώνονται με λάθη. Ας μείνουν τα πράγματα ως έχουν. Απ’ότι ξέρω και σύγχρονοι άγιοι ιερείς (Πορφύριος, Εφραίμ Αριζόνας) τελούσαν πρωί τις προηγιασμένες. Στα μοναστήρια που ξέρω τελούνται κάπου το μεσημέρι. Υπάρχει και η θεωρία του “λειτουργικού χρόνου”.

 

[MTheodorakis]

Ἂν προτιμηθεῖ ἡ «ἡμερινὴ προηγιασμένη», τότε στὸν ἑσπερινό, Στὸ Κύριε ἐκέκραξα, θὰ ψαλοῦν τὰ τρία προσόμοια τοῦ Τριῳδίου καὶ τρία τοῦ Μηναίου. Δόξα, Καὶ νῦν. Θεοτοκίο τοῦ Μηναίου. Τὸ ἰδιόμελο τῆς ἡμέρας (δὶς) καὶ τὸ μαρτυρικὸ θὰ ψαλλοῦν στὰ ἀπόστιχα. Δόξα, Καὶ νῦν. Θεοτοκίο ὁμόηχο τῶν ἑσπερίων τῆς ἡμέρας τῆς Παρακλητικῆς. Ἀπολυτίκια Θεοτόκε παρθένε κ.λπ.

Σὲ Παρασκευὴ στὸ Κύριε ἐκέκραξα ψάλλονται τὰ α', β' καὶ γ΄ μαρτυρικὰ τοῦ ἤχου τῆς ἑβδομάδας, τρία τοῦ Μηναίου. Δόξα τὸ νεκρώσιμο, Καὶ νῦν. Θεοτοκίο τὸ α' τοῦ ἤχου τῆς ἑβδομάδας. Στὰ ἀπόστιχα ψάλλεται τὸ ἰδιόμελο τῆς ἡμέρας (δὶς) καὶ τὸ δ' ὁμόηχο μαρτυρικό. Δόξα, Καὶ νῦν. Θεοτοκίο ὁμόηχο τῶν ἀποστίχων τῆς Παρασκευῆς ἑσπέρας τῆς Παρακλητικῆς. Ἀπολυτίκια τοῦ Σαββάτου Ἀπόστολοι μάρτυρες κ.λπ.

 

[romios1]

Η τέλεση της προηγιασμένης το πρωί είναι προβληματική σύμφωνα με τον άγιο Νικόδημο (αλλά και σύμφωνα με την κοινή λογική).

Από την άλλη τα ιερά βιβλία (Παρακλητική, Τριώδιο, Πεντηκοστάριο, Μηναία) ορίζουν συγκεκριμένα τροπάρια για τον εσπερινό. Και το Τριώδιο ορίζει αυτά της Τετάρτης και Παρασκευής εσπέρας να τελούνται με προηγιασμένη. Πώς θα ενταχθούν αυτά σε μια νέα ακολουθία; Και τι θα γίνει με τον εσπερινό; Θα ξαναειπωθούν;; Θα καταργηθούν πλήρως;

Ενός κακού μύρια έπονται. Από την άλλη τα λάθη δεν διορθώνονται με λάθη. Ας μείνουν τα πράγματα ως έχουν. Απ’ότι ξέρω και σύγχρονοι άγιοι ιερείς (Πορφύριος, Εφραίμ Αριζόνας) τελούσαν πρωί τις προηγιασμένες. Στα μοναστήρια που ξέρω τελούνται κάπου το μεσημέρι. Υπάρχει και η θεωρία του “λειτουργικού χρόνου”.

Αὐτὴ ἡ τάξις ἐπικρατεῖ καὶ εἰς τὸν Μητροπολιτικὸ Ναὸ τῆς Μητροπόλεως τῆς Λεμεσοῦ, ὅπου γίνεται κάθε μέρα Προηγιασμένη γιὰ τὸν κόσμο.
Ὅπως ἀνεφέρθη ὀρθῶς, ὁ Γέρων Ἐφραὶμ τῆς Ἀριζόνας εἶχεν συνήθειαν ἀπὸ τότε ποὺ ζοῦσε ὁ Ἅγιος Ἰωσὴφ ὁ Ἡσυχαστὴς νὰ λειτουργοῦν κάθε μέρα, παρ' ἐκτὸς Μεγάλης Παρασκευῆς καὶ οἱ ἄλλες γνωστὲς ἡμέρες ποὺ ὁρίζει τὸ Τυπικό. Τοῦτο μέχρι σήμερα τὸ κάνει καὶ τὸ Βατοπαίδι καὶ κάποια ἄλλα ἀνδρικὰ μοναστήρια στὴν Ἀμερική.

 

[Andreask]

Αὐτὴ ἡ τάξις ἐπικρατεῖ καὶ εἰς τὸν Μητροπολιτικὸ Ναὸ τῆς Μητροπόλεως τῆς Λεμεσοῦ, ὅπου γίνεται κάθε μέρα Προηγιασμένη γιὰ τὸν κόσμο.
Ὅπως ἀνεφέρθη ὀρθῶς, ὁ Γέρων Ἐφραὶμ τῆς Ἀριζόνας εἶχεν συνήθειαν ἀπὸ τότε ποὺ ζοῦσε ὁ Ἅγιος Ἰωσὴφ ὁ Ἡσυχαστὴς νὰ λειτουργοῦν κάθε μέρα, παρ' ἐκτὸς Μεγάλης Παρασκευῆς καὶ οἱ ἄλλες γνωστὲς ἡμέρες ποὺ ὁρίζει τὸ Τυπικό. Τοῦτο μέχρι σήμερα τὸ κάνει καὶ τὸ Βατοπαίδι καὶ κάποια ἄλλα ἀνδρικὰ μοναστήρια στὴν Ἀμερική.

Όντως αυτό συμβαίνει στον μητροπολιτικό Ναό της Λεμεσού. Στα μοναστήρια που αναβίωσε ο Μητροπολίτης Λεμεσού όμως, (Μαχαιράς, Μέσα Ποταμός, Σύμβουλας) τελείται μόνο Τετάρτη και Παρασκευή (κάπου το μεσημέρι και όχι τόσο πρωί).

 

[romios1]

Όντως αυτό συμβαίνει στον μητροπολιτικό Ναό της Λεμεσού. Στα μοναστήρια που αναβίωσε ο Μητροπολίτης Λεμεσού όμως, (Μαχαιράς, Μέσα Ποταμός, Σύμβουλας) τελείται μόνο Τετάρτη και Παρασκευή (κάπου το μεσημέρι και όχι τόσο πρωί)

Αὐτὴ εἶναι ἡ τάξις, καὶ μάλιστα εἶναι πάλι οἰκονομία. Διότι γίνεται 12 μμ. Ἐνῶ ἡ σωστὴ τοποθέτησις τοῦ Ἑσπερινοῦ εἶναι μεταξὺ 3-6 μμ.
Γι' αὐτὸ καὶ τὰ Μοναστήρια κάνουν τὸ Μεσονυκτικό, Ὅρθρο καὶ 1η ὥρα στὶς 4-730 πμ. Καὶ ξαναέρχονται πίσω στὸν Ναὸ στὶς 1030 ἢ 11, ἀναλόγα μὲ τὴν Μονὴ καὶ τὶς ἀνάγκες της.
Ὑπάρχει μὲν ἕνας εὐλαβέστατος ἱερεὺς ποὺ κάνει βραδινὲς προηγιασμένες ἀρχίζοντας 9 μμ μέχρι τὶς 1230 πμ. Ἀλλὰ πάλι, εἶναι κατ' οἰκονομία γιὰ νὰ κοινωνοῦν οἱ πιστοί. Αὐτὸ τὸ θέμα, ὁ Ἅγιος Λεμεσοῦ εἶναι καὶ ἦταν πάντοτε ξεκάθαρος. Δὲν εἶχα ἀκούση γιὰ ἱερεῖς νὰ λειτουργοῦν στὶς 6 μμ, διότι δυσκολεύεται καὶ ὁ κόσμος νὰ ἔρχεται.

 

[Andreask]

Λάθος κάνει και εκείνος με τις αγρυπνίες και αυτοί στη Λευκωσία που ξεκινούν τις προηγιασμένες στις 5 και 6 το απόγευμα.

 

[romios1]

Θα παρακαλούσα πολύ να μείνεις συνεχιστεί η θεματολογία ότι αυτό το post είναι καθαρά μία παρουσίαση της εκδόσεως αυτής.
Άρα υπάρχουν ήδη άλλα θέματα στο φόρουμ που μπορείτε να εκφράσετε την διαφωνία σας ή όχι αν το πότε είναι σωστό να τελείται προηγιασμένη.

 

[romios1]

Εγώ θεωρώ αυτή την έκδοση πολύ ενδιαφέρουσα και που έλαβε και την έγκριση της ιεράς συνόδου της εκκλησίας της Ελλάδος. Κάποιος με συνεννόηση με τον επίσκοπό του δεν θα μου φαινόταν κακό να γινόταν έτσι οι προηγιασμένη και έτσι είναι καινοτομία ακολουθία αυτή. Και να έμενε ο εσπερινός στην θέση του.

 

[neoklis]

Από τον Ι. Ν. Αγίου Δημητρίου Πολιούχου Θεσσαλονίκης

 

[romios1]

Από τον Ι. Ν. Αγίου Δημητρίου Πολιούχου Θεσσαλονίκης

πολὺ ἐνδιαφέρον ποὺ ἡ Μητρόπολις Θεσσαλονίκης κάνει ἤδη μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο τὴν Θεία Λειτουργία τῶν Προηγιασμένων Δώρων.

 

[Diogenes]

πολὺ ἐνδιαφέρον ποὺ ἡ Μητρόπολις Θεσσαλονίκης κάνει ἤδη μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο τὴν Θεία Λειτουργία τῶν Προηγιασμένων Δώρων.

Πρόκειται για την ακολουθία της Τριθέκτης (βλπ. Φουντούλη, Κείμενα Λειτουργικής, τεύχος α΄, Ακολουθίαι του Νυχθημέρου, σελ. 19 κ. ε.), την οποία ενσωμάτωσαν στην Θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων Τιμίων Δώρων.
Αλλά στο γ΄ αντίφωνο έψαλαν όλους τους στίχους του ρ΄ ψαλμού και ύστερα έγινε είσοδος με θυμιατό, όχι Ευαγγέλιο, και έψαλαν «Δεύτε προσκυνήσωμεν και προσπέσωμεν Χριστώ, σώσον ημάς Υιέ Θεού, ψάλλοντάς σοι αλληλούια». Ξαναέψαλαν «Σώσον ημάς Υιέ Θεού, ψάλλοντάς σοι αλληλούια». Υστερα συνέχισαν από το Τριώδιο τα κομμάτια της σημερινής ημέρας. Δηλ. έψαλαν το τροπάριο της προφητείας «Ακαταμάχιτον τείχος».
Το προκείμενο «Βοήθησόν μοι, Κύριε ὁ Θεός μου, καὶ σῶσόν με κατὰ τὸ ἔλεός σου» δεν το διάβασαν, αλλά το έψαλαν αντί σε ήχο πλ. δ΄ που γράφει το Τριώδιο, σε δ΄ ήχο. Συμπλήρωσαν τους στίχους ως εξής:
-Ο Θεός, τὴν αἴνεσίν μου μὴ παρασιωπήσῃς, 2 ὅτι στόμα ἁμαρτωλοῦ καὶ στόμα δολίου ἐπ᾿ ἐμὲ ἠνοίχθη.
-ἐλάλησαν κατ᾿ ἐμοῦ γλώσσῃ δολίᾳ 3 καὶ λόγοις μίσους ἐκύκλωσάν με καὶ ἐπολέμησάν με δωρεάν.
Διάβασαν την προφητεία Ησαῒου μθ΄, 6-10 και έψαλαν το δεύτερο προκείμενο «Σὺ ἱερεὺς εἰς τὸν αἰῶνα κατὰ τὴν τάξιν Μελχισεδέκ» (ψαλ. ρθ΄) ολοκληρώνοντας τον πρώτο στίχο και προσθετοντας και εδώ άλλον έναν στίχο:
-Εἶπεν ὁ Κύριος τῷ Κυρίῳ μου· κάθου ἐκ δεξιῶν μου, ἕως ἂν θῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου.
-2 ράβδον δυνάμεως ἐξαποστελεῖ σοι Κύριος ἐκ Σιών, καὶ κατακυρίευε ἐν μέσῳ τῶν ἐχθρῶν σου.

Ύστερα:
Είπομεν πάντες εξ όλης της ψυχής... μέχρι Έτι δεόμ. υπέρ του αρχιεπισκόπου ημών Φιλοθέου και η ευχή της εκτενούς ικεσίας.
Τα Κατηχούμενα και η ευχή «Ο Θεός, ο Θεός, ο κτίστης και δημιουργός των απάντων...» της Θ. Λειτ. τ. Προηγιασμένων.
Τα «υπέρ των προς το φώτισμα» κλπ. ...

 

[Diogenes]

Από τον Ι. Ν. Αγίου Δημητρίου Πολιούχου Θεσσαλονίκης

Κι εμένα μου άρεσε για διάφορους λόγους αυτή η Θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων.
Εδιάβασαν την Α', Γ', ΣΤ' ωραία. Εντυπωσιακή καλή ήταν η ανάγνωσή τους σε «Εμμελή απαγγελία» στην βάση του τελευταίου τροπαρίου. Π.χ. όταν κατέληξε το «Τω πρωί εισάκουσόν μου» συνεχίστηκε στην ίδια βάση η ανάγνωση, δηλ. στον χρωματικό πα.
Χερουβικό ωραία. Και κοινωνικό (σε ήχο βαρύ) ωραία!!

 

[π. Μάξιμος]

...αλλά το έψαλαν αντί σε ήχο πλ. δ΄ που γράφει το Τριώδιο, σε δ΄ ήχο. Συμπλήρωσαν τους στίχους ως εξής:
-Ο Θεός, τὴν αἴνεσίν μου μὴ παρασιωπήσῃς, 2 ὅτι στόμα ἁμαρτωλοῦ καὶ στόμα δολίου ἐπ᾿ ἐμὲ ἠνοίχθη.
-ἐλάλησαν κατ᾿ ἐμοῦ γλώσσῃ δολίᾳ 3 καὶ λόγοις μίσους ἐκύκλωσάν με καὶ ἐπολέμησάν με δωρεάν.
Διάβασαν την προφητεία Ησαῒου μθ΄, 6-10 και έψαλαν το δεύτερο προκείμενο «Σὺ ἱερεὺς εἰς τὸν αἰῶνα κατὰ τὴν τάξιν Μελχισεδέκ» (ψαλ. ρθ΄) ολοκληρώνοντας τον πρώτο στίχο και προσθετοντας και εδώ άλλον έναν στίχο:
-Εἶπεν ὁ Κύριος τῷ Κυρίῳ μου· κάθου ἐκ δεξιῶν μου, ἕως ἂν θῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου.
-2 ράβδον δυνάμεως ἐξαποστελεῖ σοι Κύριος ἐκ Σιών, καὶ κατακυρίευε ἐν μέσῳ τῶν ἐχθρῶν σου.

Ποιό Τριῴδιο βλέπεις; Γιατί καί τό παλαιό καί τό νέο σέ δ΄ ἦχο τό ἔχουν.
Ἡ συμπλήρωση τῶν στίχων ἔγινε ἀπό τό Ἀντιφωνάριον.
Τά ὑπόλοιπα ὑπάρχουν στήν ἐν λόγῳ ἔκδοση καί στήν προηγούμενη συζήτηση.

 

[antonios]

Ποιό Τριῴδιο βλέπεις; Γιατί καί τό παλαιό καί τό νέο σέ δ΄ ἦχο τό ἔχουν.

Το Τριώδιο των εκδόσεων του Φοίνικα της Βενετίας του 1882 το έχει σε πλ.δ΄ . Ό,τι άλλο έχω δει (λίγα είδα, προφανώς όχι όλα) το έχουν σε δ΄.