5 και 6 Δεκεμβρίου. Καὶ νῦν Μεγάλου Ἑσπερινοῦ

[Εμμανουήλ Αβραμίδης]

Ενώ το ύψος των δύο εορτών είναι το αυτό (τιμώνται αμφότεροι οι άγιοι με αγρυπνία), στο Καὶ νῦν των εσπερίων, της λιτής και των αποστίχων του μεγάλου εσπερινού του αγίου Σάββα υπάρχουν θεοτοκία, ενώ στις αντίστοιχες θέσεις στον εσπερινό του αγίου Νικολάου υπάρχουν προεόρτια των Χριστουγέννων (που όπως έχουμε συζητήσει και αλλού δεν είναι ακόμα η ώρα τους να ψαλούν, καθώς τα προεόρτια αρχίζουν στις 20 Δεκεμβρίου). Ποιο είναι αυτό το γεγονός που προκαλεί αυτήν την διαφοροποίηση; Θυμίζω ότι προεόρτια είχαν ψαλεί και στις 30 Νοεμβρίου. Ψάλλονται επίσης στις 12 Δεκεμβρίου, παρά το γεγονός ότι ο άγιος δεν τιμάται με αγρυπνία. Μήπως οι λόγοι αυτής της ιδιαιτερότητας είναι ιστορικοί;

Ερώτηση για τολμηρούς: Μήπως θα έπρεπε επιτέλους αυτή η ιδιορρυθμία να διορθωθεί (να μην ψάλλονται δηλαδή προεόρτια πριν καν αρχίσουν);

 

[dkalpakidis]

http://analogion.com/forum/showthread.php?t=1702

Έχει αναπτυχθεί παλαιότερα ένας προβληματισμός.

Ενδιαφέρον είναι το παρακάτω μήνυμα:
http://analogion.com/forum/showpost.php?p=18059&postcount=10

 

[dkalpakidis]

Ερώτηση για τολμηρούς: Μήπως θα έπρεπε επιτέλους αυτή η ιδιορρυθμία να διορθωθεί (να μην ψάλλονται δηλαδή προεόρτια πριν καν αρχίσουν);

Εφαρμόστηκε στον δικό μας Ναό την 30η Νοεμβρίου στους Αίνους "Δέσποινα πρόσδεξαι" και χάριν συντομίας.
Δεν θεωρώ όμως ότι είναι ακριβώς διόρθωση...

 

[Εμμανουήλ Αβραμίδης]

Ναι, όμως πώς και δεν πειράχτηκε η ακολουθία του αγίου Σάββα καθόλου; Μήπως επειδή είναι «μοναστηριακός» άγιος;

 

[dkalpakidis]

Ναι, όμως πώς και δεν πειράχτηκε η ακολουθία του αγίου Σάββα καθόλου; Μήπως επειδή είναι «μοναστηριακός» άγιος;

Ή μήπως επειδή στο ΤΑΣ (της μονής του Οσίου Σάββα) ήταν ήδη συμπληρωμένη η ακολουθία;... μια σκέψη...

 

[Εμμανουήλ Αβραμίδης]

Ή μήπως επειδή στο ΤΑΣ (της μονής του Οσίου Σάββα) ήταν ήδη συμπληρωμένη η ακολουθία;... μια σκέψη...

Ίσως. Ίσως πάλι να φταίει ότι οι άγιοι Σπυρίδων, Ανδρέας και Νικόλαος είναι ιδιαίτερα λαοφιλείς (άλλωστε πολύς κόσμος φέρει τα ονόματά τους· ιδιαίτερα στην Ελλάδα) και αυτό συνετέλεσε στο «πείραγμα» της ακολουθίας. Έχει ξαναγίνει: Στις 17 Δεκέμβρη προσέθεσαν μέρη (άκριτα) της ακολουθίας του αγίου Διονυσίου, αν και αυτό αποτελεί άλλο θέμα (εδώ έχουμε προσθήκη ακολουθίας σε μία ήδη υπάρχουσα -των αγίων παίδων).

 

[Εμμανουήλ Αβραμίδης]

Έχει ξαναγίνει: Στις 17 Δεκέμβρη προσέθεσαν μέρη (άκριτα) της ακολουθίας του αγίου Διονυσίου, αν και αυτό αποτελεί άλλο θέμα (εδώ έχουμε προσθήκη ακολουθίας σε μία ήδη υπάρχουσα -των αγίων παίδων).

Παρεμπιπτόντως. Και ο άγιος Διονύσιος στα Καὶ νῦν, έχει προεόρτια αντί για Θεοτοκία. Τυχαίο; Δεν νομίζω

 

[dkalpakidis]

Παρεμπιπτόντως. Και ο άγιος Διονύσιος στα Καὶ νῦν, έχει προεόρτια αντί για Θεοτοκία. Τυχαίο; Δεν νομίζω

Στις νέες ακολουθίες. Το θέμα είναι περίπλοκο. Μένω σε όσα έχει γράψει ο π. Μάξιμος στο μήνυμά του. Και το ΤΜΕ την 6η Δεκεμβρίου (βασιζόμενο αλλού) αντικαθιστά το θεοτοκίον "Σαλπίσωμεν..." ίσως και χάριν συντομίας. Και εμείς το πράξαμε (παρατύπως?) την 30η Νοεμβρίου στους Αίνους με το "Δέσποινα πρόσδεξαι". Η συγκρατημένη αποδέσμευση από τα Θεοτοκία αυτή την περίοδο φαίνεται σχετικά παλαιά.
Αν στις μέρες μας "το έχουμε παρακάνει" είναι άλλη υπόθεση...

Σχετικό-άσχετο: Αντί του "Μυστήριον ξένον..." θα ψαλλεί στην Λειτουργία:
Ἐπὶ σοὶ χαίρει, Κεχαριτωμένη, πᾶσα ἡ κτίσις, Ἀγγέλων τὸ σύστημα, καὶ ἀνθρώπων τὸ γένος, ἡγιασμένε ναέ, καὶ Παράδεισε λογικέ, παρθενικὸν καύχημα, ἐξ ἧς Θεός ἐσαρκώθη, καὶ παιδίον γέγονεν, ὁ πρὸ αἰώνων ὑπάρχων Θεὸς ἡμῶν∙ τὴν γὰρ σὴν μήτραν, θρόνον ἐποίησε, καὶ τὴν σὴν γαστέρα, πλατυτέραν οὐρανῶν ἀπειργάσατο. Ἐπὶ σοὶ χαίρει Κεχαριτωμένη, πᾶσα ἡ κτίσις, δόξα σοι.

Γενικώς τα Θεοτοκία σπάνια είναι άσχετα με την γέννηση του Χριστού και την αειπαρθενία της Υπεραγίας Θεοτόκου.

 

[π. Μάξιμος]

Πρόκειται γιά ἀκολουθίες στίς ὁποῖες ἔγιναν μεταγενέστερες ἐπεμβάσεις ἤ ἔχουμε ὕπαρξη παραπάνω ἀπό μιᾶς καί ἔγινε συμπίλημα.
Τοῦ Ἁγίου Σάββα, γιά ὅλους τούς παραπάνω λόγους, διατήρησε συντηρητικότητα καί ἀρχαϊκότητα. Αὐτό εἶναι σημαντικό γιά τήν ἐξέλιξη τῶν λειτουργικῶν κειμένων τῆς ὑμνολογίας.
Εὐχαριστοῦμε γιά τήν παρατήρηση.

 

[MTheodorakis]

Γιὰ τὴν περίπτωση τοῦ ἁγίου Σπυρίδωνος δίδονται κάποιες ἐξηγήσεις στὸ μηναῖο ἐκδ. 1820 καὶ στὸ ΤΑΣ.

 

[MTheodorakis]

Ὁ ἅγιος Νικόλαος καὶ ὁ πρωτόκλητος Ἀνδρέας εἶναι λαοφιλεῖς καὶ ἑορταζόμενοι ὄντως ἀπὸ τοὺς λαϊκούς, ποὺ ἔχουν τὸ ὄνομά τους.

Ἀπὸ τὴν ἄλλη πλευρά, ἡ μνήμη τοῦ ὁσίου Σάβα δὲν εἶναι χαρμόσυνη-προεόρτιος τῶν Χριστουγέννων, ἀντιστοιχεῖ στὸ μοναχικὸ τάγμα καὶ ἀποτελεῖ πρότυπό του στὴν ἀφιέρωση καὶ τὴν ἄσκηση τῆς τεσσαρακοστῆς καὶ ὄχι στὴ χαρὰ μιᾶς ὀνομαστικῆς ἑορτῆς ἢ τὴν προοπτικὴ τῶν ἑορτῶν καὶ τὴν ἀναμενόμενη λήξη τῆς νηστείας.