06. «τῇ τοῦ Πνεύματος δρόσῳ» ἢ «τῇ δρόσῳ τοῦ Πνεύματος»; (ᾠδὴ ζ΄ ἰαμβική)

[ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΛΑΜΠΡΟΥ]

Στὶς καταβασίες τῶν Θεοφανίων, στὸν Ζ´ εἱρμό, τὸ ἐγκόλπιον τοῦ ἀναγνώστου γράφει "τῇ δρόσῳ τοῦ Πνεύματος". Ἄκουσα, ὅμως τὸν Στανίτσα καὶ, νομίζω, τὸν Β. Νικολαΐδη νὰ ψάλλουν "τῇ τοῦ Πνεύματος δρόσῳ" Ποιὸ εἶναι τὸ σωστό;

 

[ilias nektarios]

Μαλλον το πρωτο...ποια ομως φραση ειναι πιο παλια....

 

[karastamatis ioannis]

Στὶς καταβασίες τῶν Θεοφανίων, στὸν Ζ´ εἱρμό, τὸ ἐγκόλπιον τοῦ ἀναγνώστου γράφει "τῇ δρόσῳ τοῦ Πνεύματος". Ἄκουσα, ὅμως τὸν Στανίτσα καὶ, νομίζω, τὸν Β. Νικολαΐδη νὰ ψάλλουν "τῇ τοῦ Πνεύματος δρόσῳ" Ποιὸ εἶναι τὸ σωστό;

Απο το Στανιτσα το ακουσατε σε ηχογραφηση εντος του Πατριαρχικου Ναου?

 

[MTheodorakis]

Συναντῶ μόνο τὴν ἐκδοχή «...τῇ δρόσῳ τοῦ Πνεύματος»
(χφ. Λειμῶνος 262 εἱρμολόγιο ιγ’ αἰ. φ. 41r, Ἀνθολόγιον ἐκδ. 1617, 1776, Πανθέκτη ἔκδ. 1817, Μηναῖον Ἰανουαρίου ἐκδ. 1551, 1755, 1820, 1852, 1890, Εἱρμολόγιον ἐκκλησιαστικὸν ἐκδ. 1742, 1906, Εἱρμολόγια Π. Λαμπαδαρίου ἔκδ. 1825, Π. Βυζαντίου 1825).

 

[ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΛΑΜΠΡΟΥ]

Απο το Στανιτσα το ακουσατε σε ηχογραφηση εντος του Πατριαρχικου Ναου?

Ὄχι, κ. Καρασταμάτη. Ξαναάκουσα πάντως τὴν κατάληξη "τῇ τοῦ Πνεύματος δρόσῳ" ἀπὸ τὸν Νικολαΐδη στὸν Πατριαρχικὸ Ναό, ἐνῶ ξαναάκουσα καὶ τὴν κατάληξη τοῦ Ἀστέρη, ὁ ὁποῖος ψάλλει "τῇ δρόσῳ τοῦ Πνεύματος". Ἴσως θὰ πρέπει νὰ βρῶ καὶ καμμιὰ ἄλλη ἀκολουθία τῶν Θεοφανίων μὲ τὸν Στανίτσα.

 

[π. Μάξιμος]

Ἄκουσα, ὅμως τὸν Στανίτσα

Ξαναάκουσα πάντως τὴν κατάληξη "τῇ τοῦ Πνεύματος δρόσῳ" ἀπὸ τὸν Νικολαΐδη στὸν Πατριαρχικὸ Ναό,

Μπορεῖς νά δώσεις συνδέσμους γιά ν᾿ ἀκούσουμε κι ἐμεῖς.

 

[ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΛΑΜΠΡΟΥ]

Τοῦ Ἀστέρη καὶ τοῦ Νικολαΐδη κάπου θὰ ὑπάρχουν καὶ στὸ ψαλτολόγιον. Τοῦ Στανίτσα μοῦ φαίνεται ὅτι δὲν ὑπάρχει. Ἂν τὰ καταφέρω θὰ τὸ ἀνεβάσω.

 

[π. Μάξιμος]

Τοῦ Ἀστέρη καὶ τοῦ Νικολαΐδη κάπου θὰ ὑπάρχουν καὶ στὸ ψαλτολόγιον. Τοῦ Στανίτσα μοῦ φαίνεται ὅτι δὲν ὑπάρχει. Ἂν τὰ καταφέρω θὰ τὸ ἀνεβάσω.

Πρίν καταγγείλετε κάτι, πρέπει νά τό ἀποδεικνύετε μέ στοιχεῖα.

 

[ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΛΑΜΠΡΟΥ]

31-12-1971/1-1-1972 Περιτομή του Κυρίου, Μνήμη Μεγάλου Βασιλείου (Εσπερινός, Όρθρος, Θεία Λειτουργία) (ΑΑ8)

Ἀπὸ τὸν Στανίτσα.

Βασίλειος Νικολαΐδης Άγιο Δωδεκαήμερο - Πατριαρχικοί Χοροί ( 1 2 )

-

 

[π. Μάξιμος]

Εὐχαριστοῦμε.
Δέν γνωρίζω ἄν ὑπάρχει ἔτσι σέ μουσικό βιβλίο, ἀλλά παρατήρησα ὅτι ὅλες οἱ καταλήξεις τῶν ἰαμβικῶν τονίζονται στήν παραλήγουσα. Ὁπότε γιά τό μέτρο καί τήν ὁμοιομορφία ἐπιλέγεται (ὀρθῶς αὐτός ὁ ἀναγραμματισμός.

 

[π. Μάξιμος]

Ἀπό Στανίτσα κι ἐδῶ τό ἴδιο.
Κι ἐδῶ ὑπάρχει ἠχογράφηση, ἀλλά δέν τήν ἄκουσα.

 

[karastamatis ioannis]

Εὐχαριστοῦμε.
Δέν γνωρίζω ἄν ὑπάρχει ἔτσι σέ μουσικό βιβλίο, ἀλλά παρατήρησα ὅτι ὅλες οἱ καταλήξεις τῶν ἰαμβικῶν τονίζονται στήν παραλήγουσα. Ὁπότε γιά τό μέτρο καί τήν ὁμοιομορφία ἐπιλέγεται (ὀρθῶς αὐτός ὁ ἀναγραμματισμός.

Αναδιφησα και στο προσωπικο μου αρχειο και το ακουσα απο τον Στανιτσα. Παρ οτι τον μελετω προσεκτικα δεν το ειχα εντοπισει....πιστευω οτι το κανει για να τονιστει πιο σωστα και συμφωνω απολυτα με τον Πατερα.

 

[ΓΙΑΝΝΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ]

Αναδιφησα και στο προσωπικο μου αρχειο και το ακουσα απο τον Στανιτσα. Παρ οτι τον μελετω προσεκτικα δεν το ειχα εντοπισει....πιστευω οτι το κανει για να τονιστει πιο σωστα και συμφωνω απολυτα με τον Πατερα.

Δεν το άλλαξε έτσι στην τύχη! Εκτός όλων των άλλων ειρμών που έχουν παροξύτονη κατάληξη, έχουν και τα όλα τροπάρια της συγκεκριμένης ωδής.
Θυμάμαι από την Γ' Λυκείου (ενώ δεν θυμάμαι τί έφαγα χθες) όταν διδασκόμαστε Αντιγόνη του ... Σοφοκλέους ο κυρ-Μένιος (=παρατσούκλι του Λυκειάρχη) μας απήγγειλε την αρχή του δράματος, «Ω κοινόν αυτάδελφον Ισμήνης κάρα,» προσωδιακώς τονίζοντας τις μακρές συλλαβές και ιδιαίτερα κάθε τέταρτη συλλαβή, δηλ.
«Ω κοινον αύ - ταδελφον Ί - σμηνης καρά».
Αν απαγγείλουμε με τον ίδιο τρόπο τον τελευταίο στίχο του συγκεκριμένου ειρμού, «Ολην πλυνεί - δε τη δροσώ - του Πνευματός.» βλέπουμε ότι η τελευταία συλλαβή -τος- είναι βραχεία, αλλά με την αλλαγή «Ολην πλυνεί - δε τη του Πνεύ - ματος δροσώ.» το μέτρο του στίχου είναι πιο σωστό.
Αν κάνω λάθος, παρακαλώ διορθώστε οι φιλόλογοι.

 

[Ηλίας Παπαδόπουλος]

Δεν ξέρω αν βοηθήσει το εξής: Ο Φιλοξένης στο Λεξικό (σελ.98) λέει ότι ο Δαμασκηνός έλαβε τα μέτρα από τους στ. 1224-1225 από τον Σοφοκλή (Οιδίπους Τύρρανος):

ἀλλ᾽ εἰ τὰ θνητῶν μὴ καταισχύνεσθ᾽ ἔτι
γένεθλα, τὴν γοῦν πάντα βόσκουσαν φλόγα [1425 ]
αἰδεῖσθ᾽ ἄνακτος Ἡλίου, τοιόνδ᾽ ἄγος
ἀκάλυπτον οὕτω δεικνύναι, τὸ μήτε γῆ
μήτ᾽ ὄμβρος ἱερὸς μήτε φῶς προσδέξεται -(Πνεύματος)

Άρα, κατά τον Φιλοξένη, μάλλον "τη δρόσω του Πνεύματος".