02. Ἄννα ὑποφητεύουσα, ἡ σώφρων καὶ ὁσία καὶ [πρεσβυρά/πρέσβυρα] (θ΄ ᾠδή)

[dimitrios.zaganas]

Ποία η επικρατέστερη μορφή;

Ἱεροπρεπῶς ἀνθωμολογεῖτο, Ἄννα ὑποφητεύουσα, ἡ σώφρων καὶ Ὁσία, καὶ πρεσβυρὰ τῷ Δεσπότῃ, ἐν τῷ ναῷ διαρρήδην, τὴν Θεοτόκον δὲ ἀνακηρύττουσα, πᾶσι τοῖς παροῦσιν ἐμεγάλυνεν.

 

[neoklis]

Μόνη γραφή το "πρεσβυρὰ" στα Μηναία Φεβρουαρίου των ετών 1552, 1801, 1843 (2), 1862 και 1896.

 

[π. Μάξιμος]

Μπορεῖ νά μᾶς ἐνημερώσει κάποιος γιά τόν τῦπο «πρεσβυρά»;
Φαίνεται πώς πρόκειται γιά τήν ἀντίστοιχη προσφώνηση τοῦ Συμεών στήν Ἄννα. Ὁ Συμεών στήν ὑμνολογία τῆς ἑορτῆς ἀναφέρεται ὡς «πρέσβυς» καί «πρεσβύτης». Τά θηλυκά αὐτῶν εἶναι «πρέσβειρα» καί «πρεσβῦτις».

 

[ΓΙΑΝΝΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ]

Από το Ομηρικό λεξικό Ευαγ. Κοφινιώτου (1886) από την ίδια ρίζα....
Αν θυμάμαι καλά τα εις ρα πρωτόκλιτα έχουν το α μακρόν οπότε συμφώνως τω ... άσματι, .... η προπαραλήγουσα ποτέ δεν ... περισπάται(=τονίζεται) όταν η λήγουσα είναι μακρά

 

[π. Μάξιμος]

Μπορεῖ νά μᾶς ἐνημερώσει κάποιος γιά τόν τύπο «πρεσβυρά»;

Εἶδα στό Ναό καί τό 15τομο Μέγα Λεξικόν τῆς Ἑλληνικῆς Γλώσσης τοῦ Δημητράκου καί δέν ἀπαντᾶται πουθενά αὐτό ὁ τύπος. Τί νά συμβαίνει;

 

[MTheodorakis]

Ἡ λέξη «πρεσβυρα», ἀνεξαρτήτως τονισμοῦ, δὲν ἀνιχνεύεται στὸ TLG.

 

[dimitrios.zaganas]

Ἡ λέξη «πρεσβυρα», ἀνεξαρτήτως τονισμοῦ, δὲν ἀνιχνεύεται στὸ TLG.

Αντίθετα, ανιχνεύεται μόνο η λέξη "πρέσβειρα" (η οποία είναι μάλλον και η ορθή μορφή-γραφή).

 

[Laosynaktis]

Κατά τον Θ. Δετοράκη, είναι ένα "άπαξ λεγόμενον", μια λέξη αθησαύριστη που απαντά μόνο στον Άγ. Κοσμά. Ο Θ. Δ. δίνει και πολλές άλλες λέξεις που είναι υπερβολικά σπάνιες ή έχουν δημιουργηθεί από τον ίδιο τον Άγ. Κοσμά.

Βλ. Θεοχάρης Δετοράκης: "Κοσμάς ο Μελωδός. Βίος και έργο". Πατριαρχικόν Ίδρυμα Πατερικών μελετών, Θεσαλλονίκη 1979, σ. 138.
Ο ίδιος παραπέμπει και στην γενικότερη εργασία του: "Κλασσικαί απηχήσεις εις την Βυζαντινήν Υμνογραφίαν", ΕΕΒΣ, ΛΘ΄-Μ΄, 1972-73, σσ 148-161, δημοσιευμένη και στο βιβλίο του "Βυζαντινή Υμνογραφία", Β΄έκδοση με προσθήκες.

 

[dimitrios.zaganas]

Κατά τον Θ. Δετοράκη, είναι ένα "άπαξ λεγόμενον", μια λέξη αθησαύριστη που απαντά μόνο στον Άγ. Κοσμά. ...

Ευχαριστίες! Ποιόν τονισμό της λέξης εξυπονοεί ως ορθό;

 

[Laosynaktis]

Ευχαριστίες! Ποιόν τονισμό της λέξης εξυπονοεί ως ορθό;

Δεν δίνει άλλες μορφές και δεν μιλάει για ορθότητα ή μή. Απλά την παραθέτει ως οξύτονη (πρεσβυρά)

[φαντάζομαι ότι η λέξη εποιήθη κατά όλα τα εις -ρός επίθετα: τυχηρός, οκνηρός κλπ. Ίσως ανάλογης απόχρωσης με το "γηραλέος", "γηραλέαι χείρες" του Συμεών. Σαν να λέμε ίσως, όχι "γριά, αλλά "γερασμένη"]